ΑΡΧΑΙΑ «ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ (Ματρόπολις)» ή «Σαυρία» Ξηρομέρου. (Βίντεο)

 
πηγή: Orthodoxy Ancienty Nature History

Σε χαμηλό λόφο στα βορειοανατολικά του σημερινού χωριού της Παλαιομάνινας,στη δυτική όχθη του Αχελώου ποταμού και σε θέση στρατηγικής σημασίας σώζονται τα ερείπια σημαντικής πόλης,η οποία ταυτίζεται κατ'αλλους με τη Μητρόπολη και κατ άλλους με τη Σαυρία.Ο περίβολος της, που περικλείει την πόλη και την ακροπολη, περιλαμβάνει πύργους και πύλες με σημαντικότερη την παραποτάμια πύλη στα νότια, γνωστή και ως "Αυλοπορτα",που έφερε τοξωτό υπέρθυρο.

Η θέση έχει κατοικηθεί απ'την Πρωτογεωμετρική εποχή, όπως μαρτυρούν τάφοι αυτής της περιόδου. Σημαντικό μνημείο αποτελεί θολωτός τάφος της μυκηναϊκής εποχής στη θέση "Μίλα" μεταξύ Παλαιομάνινας και Πενταλόφου.

 Για την αρχαία Μητρόπολις ή Ματρόπολις  γνωρίζουμε ότι ήταν μια σημαντική ακαρνανική πόλη που συνόρευε με εκείνη των Οινιάδων και το οικιστικό της κέντρο, βρισκόταν κοντά στον Αχελώο.  Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Νικόλαο Φαρκάλα «Η πόλη, γνωστή ως Ματρόπολης ή Μητρόπολης, αναγνωρίζεται πειστικά από τον Kirsten στα ερείπια κοντά στην Παλαιομάνινα. Ο Klaffenbach όμως κατόπιν (IG IX 1. 2 σ. XXII) επανήλθε στην παλιότερη άποψη ότι πρέπει να αναγνωρισθεί σε εκείνα κοντά στη Ρίγανη, βορειότερα, χωρίς να πείσει.... Η αιτία είναι ότι αναζητούν στο, νοτιότερο, οχυρό της Παλαιομάνινας τη Σαυρία που Οχύρωσαν στα 314 οι φυγάδες Οινιάδες, σκεπτόμενοι ότι εκείνοι να είχαν επιλέξει χώρο κοντινό προς την πατρίδα τους (Διοδ. 19 67.3-5). Όμως στα χέρια των Αιτωλών δεν βρισκόταν βέβαια μόνο η πόλη των Οινιάδων, αλλά και η χώρα τους. Επομένως οι φυγάδες θα πρέπει να συγκεντρώθηκαν έτσι κι αλλιώς στη χώρα άλλης ακαρνανικής πόλης. Εξάλλου αν αναγνωρίσουμε τη Ματρόπολη στη Ρίγανη όχι μόνο θα πρέπει να υποθέσουμε τεράστια έκταση της χώρας των Ματροπολιτών  ή/και των Οινιάδων, αφού οι δύο πόλεις είναι υστερότερα όμορες (IG IX 1.1 3β σ. 3 π.) – η χώρα της πόλης που βρισκόταν στη Ρίγανη θα έφτανε ως τη θάλασσα!- αλλά και δεν μπορούμε να βρούμε την ενταύθεν του Αχελώου χώρα των Δηριέων που ήταν γείτονες των Στρατιών και στην περίπτωση εκείνη είχαν συγκεντρωθεί πέραν του Αχελώου, στην Αγραία και ειδικότερα στο Αγρίνιο. ........
 

Εκτός από τη συνθήκη καθορισμού των συνόρων με τους Οινιάδες που αναφέραμε πιο πάνω, σε εποχή που και οι δύο πόλεις ήταν αιτωλικές, για τη Ματρόπολη μαθαίνουμε ότι το 219, και ενώ ήταν αιτωλική, επιτέθηκε εναντίον της ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας, κατέλαβε την πόλη, χωρίς όμως να μπορέσει να εκπορθήσει και την οχυρή ακρόπολη. Φαίνεται ότι αμέσως μετά οι Αιτωλοί οχύρωσαν και την κάτω πόλη». Ενημερωτικά και εξαιτίας και της επικαιρότητας αναφέρουμε ότι τελικά ο Φίλιππος ο Ε΄ πεθαίνει το 179 π.Χ. στην Αμφίπολη, αφού εκτέλεσε με το πρόσχημα της προδοσίας το γιό του Δημήτριο,  αφήνοντας στο θρόνο το γιο του Περσέα, τελευταίο βασιλιά της Μακεδονίας.