Η «τρέλα» της διάσωσης της φυσικής µας κληρονοµιάς: οι ακατοίκητες νησίδες στο στόχαστρο

   «Είναι τρέλα. Ποιος θα έρθει να επενδύσει έτσι;» φέρεται να δήλωσε προ λίγων εβδοµάδων ο δήµαρχος Ιθάκης όταν ενηµερώθηκε ότι ο Εµίρης του Κατάρ αποσύρει το ενδιαφέρον του για την αγορά της νησίδας Οξειάς στο Ιόνιο πέλαγος, επειδή τµήµα της, το οποίο προοριζόταν για οικοδόµηση, προστατεύεται από τη δασική νοµοθεσία. Υπό την απειλή, βεβαίως, της απόσυρσης των επενδυτών, µέσα σε χρόνο ρεκόρ ακολούθησαν:

• η πληροφορία ότι η κυβέρνηση διαβεβαίωσε τον Εµίρη ότι µπορεί να χτίσει οτιδήποτε επιθυµεί στη νησίδα

• η διαρροή της είδησης ότι ο Εµίρης αγόρασε τελικά και την Οξειά και 5-6 ακόµη νησάκια στο Ιόνιο (αν και σύµφωνα µε τα κατά καιρούς δηµοσιεύµατα, η Οξειά φαίνεται να έχει πωληθεί δύο ή τρεις φορές τα τελευταία χρόνια…)

• η ανακοίνωση του Φορέα Διαχείρισης Λιµνοθάλασσας Μεσολογγίου που ενηµέρωνε και τους µη µυηµένους ότι η Οξειά (και γενικότερα το σύµπλεγµα των Εχινάδων νήσων) αποτελούν τµήµα του Εθνικού Πάρκου (και της περιοχής Natura 2000) και σύµφωνα µε το ισχύον νοµοθετικό πλαίσιο, ενδεχόµενα σχέδια για επαύλεις ή άλλου είδους πολυτελείς τουριστικές εγκαταστάσεις αποκλείονται........

    Όλα τα παραπάνω είναι ενδεικτικά της άγνοιας και της επιπολαιότητας µε την οποία συχνά αντιµετωπίζεται από τους κυβερνώντες η πολύτιµη φυσική µας κληρονοµιά.

      Θεωρείται «τρέλα», λοιπόν, να µην είναι δυνατή η παράκαµψη της δασικής και περιβαλλοντικής νοµοθεσίας κατά περίπτωση. Θεωρείται «τρέλα» να πρέπει να εναρµονίζονται οι σχεδιαζόµενες επενδύσεις µε την νοµοθεσία αυτή και όχι το αντίστροφο. Θεωρείται «τρέλα» να θωρακίζεται θεσµικά και νοµικά η οικολογική αξία µίας περιοχής και να καθορίζονται οι δραστηριότητες που είναι συµβατές µε αυτή.

    Μία πλήρης στρέβλωση, δηλαδή, της έννοιας της προάσπισης του περιβάλλοντος ως συλλογικού αγαθού και φυσικά ούτε λόγος για το σε τι συνίσταται τελικά αυτό το «µοναδικό φυσικό περιβάλλον» της Ελλάδας, που πολλοί το επικαλούνται αλλά λίγοι το σέβονται στην πράξη.

        Η Οξειά, οι Εχινάδες νήσοι και οι υπόλοιπες ακατοίκητες νησίδες της Ελλάδας είναι από τα λίγα τελευταία «άβατα» της ελληνικής φύσης: εκεί όπου τα θαλασσοπούλια, οι µαυροπετρίτες, οι φώκιες, οι σαύρες, τα άνθη των γκρεµών σχηµατίζουν ένα µοναδικό αλλά εξαιρετικά ευαίσθητο οικοσύστηµα, που επιβιώνει χάρη σε αυτήν ακριβώς την απουσία µόνιµης ή έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας. Για τις περισσότερες από αυτές τις νησίδες, λόγω και του µικρού τους µεγέθους, ενδεχόµενες ανθρωπογενείς επεµβάσεις που κατά καιρούς προτείνονται, όπως η κατασκευή προβλητών και παραθεριστικών κατοικιών, η διάνοιξη δρόµων και η εγκατάσταση ανεµογεννητριών, η ανεξέλεγκτη συνάθροιση σκαφών και επισκεπτών, η αναπόφευκτη εγκατάσταση τεχνητού φωτισµού, θα αναιρούσαν τους λόγους για τους οποίους σηµαντικό κοµµάτι της άγριας ζωής έχει καταφύγει εκεί και τελικά θα ακύρωναν την ίδια την οικολογική αξία των περιοχών αυτών.

      Η περίπτωση της Οξειάς είναι χαρακτηριστικό δείγµα της αποικιοκρατικού τύπου αντίληψης για την ανάπτυξη που η σηµερινή κυβέρνηση προωθεί µε κάθε τρόπο, όχι µόνο στον τουρισµό αλλά σε όλο το φάσµα της οικονοµικής δραστηριότητας.

      Αυτό το πλαίσιο υπηρετεί και η πρόθεση να παραχωρηθούν άνευ όρων και για οποιουδήποτε είδους εµπορική αξιοποίηση οι ακατοίκητες νησίδες. Η αρχική πρόβλεψη για πώλησή τους µετατράπηκε σε µακροχρόνια µίσθωση, συνοδευόµενη από υποσχέσεις για κάθε είδους διευκολύνσεις στην αδειοδότηση έργων και για επιλεκτικές παρεκκλίσεις από την περιβαλλοντική νοµοθεσία. 

     Αυτό, όµως, που σκοπίµως αποκρύπτεται από τους υποψήφιους επενδυτές – πιθανότατα λόγω υπερβολικής πεποίθησης ότι θα παρακαµφθεί ή απλά λόγω κουτοπονηριάς – είναι ότι το καθεστώς προστασίας στο οποίο υπόκεινται η πλειονότητα αυτών των νησίδων (περίπου το 66% αυτών περιλαµβάνονται στο δίκτυο Natura 2000) ως φυσικές περιοχές υψηλής οικολογικής αξίας, δεν σχετίζεται και δεν µεταβάλλεται ανάλογα µε το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους (δηµόσιες, ιδιωτικές, εκµισθωµένες). 

        Όσες ρυθµίσεις και να ψηφιστούν που να στοχεύουν στη χαλάρωση της περιβαλλοντικής προστασίας, υπάρχει η δικλείδα ασφαλείας του ευρωπαϊκού νοµοθετικού κεκτηµένου, ενσωµατωµένου στο εθνικό δίκαιο, που δεν µπορεί να υπερκεραστεί.

     Αυτό το κεκτηµένο, η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νοµοθεσία που διέπει τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000, αποτελεί ένα βασικό εργαλείο στο οποίο θα ανατρέξουν οι οικολογικά ευαισθητοποιηµένοι πολίτες, που εκφράζονται και µέσα από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και συλλογικότητες, για να αποτρέψουν αυτές τις εξελίξεις.

        Είναι οι άνθρωποι που αγωνίζονται, εδώ και χρόνια, ακόµη και για λιγότερο κραυγαλέα (εξίσου σηµαντικά, πάντως) οικολογικά ζητήµατα και είναι τουλάχιστον αφελές να πιστεύει κανείς ότι θα χάψουν µία χοντροκοµµένη και διάτρητη προπαγάνδα, που παρουσιάζει ένα άκρως επιθετικό και περιβαλλοντικά επιζήµιο αναπτυξιακό σχέδιο ως τη νέα Μεγάλη Ιδέα, πίσω από την οποία θα πρέπει να στοιχηθούµε όλοι αδιαµαρτύρητα. 

         Αντίθετα, πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους ότι τελικά το ελληνικό Δηµόσιο θα βγει ζηµιωµένο, όταν τα όποια κέρδη από τέτοιου είδους επενδύσεις θα επιστρέφονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως πρόστιµα για την υποβάθµιση των περιοχών Natura 2000.

    Είναι δεδομένο ότι υπάρχει η δυναµική να γίνει η ήπια, αειφορική χρήση των φυσικών πόρων και η διατήρηση της φύσης ένας από τους κεντρικούς άξονες της εγχώριας οικονοµικής δραστηριότητας. 

        Ειδικότερα στον τουρισµό, είναι πλέον κοινός τόπος πως πολλοί συµπολίτες µας και ασφαλώς ένα σηµαντικό και σαφέστατα το πιο ποιοτικό µέρος των επισκεπτών της Ελλάδας επιδιώκουν να βλέπουν τα δάση, τα πουλιά, τα θαλάσσια θηλαστικά, τα σπάνια φυτά, τις ανέγγιχτες ακρογιαλιές και νησίδες οπού η βλάστηση φτάνει ως εκεί που σκάει το κύµα. Το τοπίο και η φυσική οµορφιά της χώρας – των οποίων οι ακατοίκητες νησίδες αποτελούν αναπόσπαστο κοµµάτι – είναι για αυτούς το βασικό κίνητρο επίσκεψης σε κάποιο µέρος της Ελλάδας, δίνοντας παράλληλα τόνωση στις τοπικές οικονοµίες και εκτός της θερινής, παραδοσιακά τουριστικής, περιόδου. 

        Η επένδυση στο φυσιολατρικό τουρισµό (περιπατητικός τουρισµός, ορνιθοτουρισµός, αγροτουρισµός), που αποτελεί κατά κανόνα φιλική προς το περιβάλλον και βιώσιµη οικονοµική δραστηριότητα, µπορεί να αποδώσει πολλά περισσότερα σε βάθος χρόνου από ένα τουριστικό πρότυπο που βασίζεται στην καταστρατήγηση της χωροταξίας και την έλλειψη µέτρου και ισορροπίας µε το φυσικό περιβάλλον..

ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΑΛΤΣΗΣ

Πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας

Πηγή:dasarxeio.com