Λαϊκές αγορές, υπαίθριο και πλανόδιο εμπόριο : Ένα σχέδιο νόμου άτολμο, που χωρίς διαβούλευση δεν κατάφερε να ρυθμίσει τα «αγκάθια» του παρελθόντος και τις αλλαγές που επέφερε η ύφεση

Η Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας της Δημοκρατικής Αριστεράς Νίκη Φούντα τοποθετήθηκε στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου και στην Ολομέλεια της Βουλής επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας «Άσκηση εμπορικών δραστηριοτήτων εκτός καταστήματος».

Για το εν λόγω σχέδιο νόμου έχει γίνει μεγάλη συζήτηση στη δημόσια σφαίρα, καθώς «συνοδεύτηκε» από πληθώρα αντιδράσεων και κινητοποιήσεων. Το νομοσχέδιο έχει σημαντικά προβλήματα και αδυναμίες. Κάποιες από τις αδυναμίες του είναι αυτές για τις οποίες έγινε μεγάλη φασαρία και κάποιες άλλες όχι.

Εντούτοις, θεωρούμε θετικό ότι επιδιώκεται επιτέλους να κωδικοποιηθεί η διάσπαρτη νομοθεσία, ώστε να εκσυγχρονιστεί και να συστηματοποιηθεί το πλαίσιο των λαϊκών αγορών, προς όφελος και του καταναλωτή.

Πολλά ίσως να είχαν αποφευχθεί αν είχε τηρηθεί ορθά η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης. Δεν είναι «αναγκαίο κακό» η διαβούλευση, όπως ίσως πιστεύει το αρμόδιο Υπουργείο. Είναι ανεπίτρεπτο ότι παραχωρήθηκαν για ένα τέτοιο σχέδιο νόμου μόλις έξι μέρες διαβούλευσης και μάλιστα εν μέσω εορτών.

Λαϊκές αγορές:

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στο επίμαχο ζήτημα των λαϊκών αγορών.

Από την πρώτη στιγμή, τονίσαμε ότι πρέπει να χτυπηθούν οι δοσοληψίες «κάτω από το τραπέζι» και να υπάρξει απόλυτη διαφάνεια, χωρίς προνομιακές μεταχειρίσεις.

Όσον αφορά στις θέσεις πώλησης: Η κλήρωση παρουσία  δικαστικού λειτουργού, είναι μια καλή ρύθμιση που μπορεί να αλλάξει την κατάσταση. Η καθιέρωση του συστήματος κυκλικότητας κάθε χρόνο κατά μία θέση, που ενσωματώθηκε, θα έπρεπε να καλύπτει όσους δυσφορούσαν για το πιθανό “χάσιμο” πελατείας. Δεν μπορούμε να συναινούμε στο να διατηρούν κάποιοι διαπαντός προνομιακές θέσεις και κάποιοι άλλοι να είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης, βάσει μιας χρονολογικής ιεραρχίας που στήθηκε πάνω στην αδιαφάνεια. Ας είμαστε έντιμοι σε αυτό.

Υπάρχουν ωστόσο σημαντικά ζητήματα ως προς την ομαλή λειτουργία των λαϊκών αγορών, που δεν ρυθμίζονται:

·η εποχικότητα των αγροτικών προϊόντων και η κατοχύρωση της θέσης για όλο τον χρόνο

·ο καθορισμός των ημερών της λαϊκής από την Περιφέρεια ώστε να μην συμπίπτουν οι μέρες και να μπορούν να παρίστανται οι παραγωγοί/ πωλητές

·η θέσπιση ωραρίου λειτουργίας των λαϊκών ώστε οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στις λαϊκές να έχουν καλύτερες συνθήκες

·η μεγαλύτερη δυνατή γνωστοποίηση της προκήρυξης του άρθρου 14 για τους επαγγελματίες πωλητές λαϊκών αγορών ώστε να ενημερώνονται εγκαίρως όλοι οι δυνάμει ενδιαφερόμενοι

·η απλοποίηση της διαδικασίας πρόσληψης υπαλλήλου από παραγωγό και επαγγελματία πωλητή που λόγω γραφειοκρατικού όγκου λειτουργεί αποτρεπτικά για τη νόμιμη οδό.

·Η ασφαλιστική ενημερότητα. Η τροπολογία που έγινε δεκτή από τον Υπουργό λύνει εν μέρει το πρόβλημα. Πρέπει να ξεκινήσει επιτέλους ένας διάλογος με το Υπουργείο Εργασίας για να γίνονται καλύτεροι διακανονισμοί. Με περισσότερες δόσεις. Για την διευκόλυνση των παραγωγών και επαγγελματιών, ώστε να είναι συνεπείς, με αξιοπρέπεια. Δυστυχώς είναι πολύ μεγάλη η μερίδα των επαγγελματιών εν γένει που αυτή τη στιγμή δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ασφαλιστική ενημερότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ενδεδειγμένη λύση είναι όλος αυτός ο κόσμος επί της ουσίας να πετάγεται εκτός επαγγέλματος.

Χάθηκε μία μεγάλη ευκαιρία, αυτό το σχέδιο νόμου να δημιουργήσει ένα νέο σταθερό και διάφανο πλαίσιο για όλα τα θέματα που διέπουν τις λαϊκές αγορές.

Για παράδειγμα, ο ορθός διαχωρισμός εμπόρων και πωλητών (ακόμα και με έναν απλό τρόπο που προτείναμε: να βρίσκονται οι πάγκοι διαχωρισμένοι εκατέρωθεν της λωρίδας διέλευσης των καταναλωτών), δεν μπορεί να σταθεί χωρίς την απαραίτητη συνεννόηση με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη λειτουργία του σημαντικού θεσμού των φάρμερς μάρκετ και τη σχέση του με τις κατά τόπους λαϊκές. Είναι μεγάλης σημασίας η διεύρυνση της πώλησης προϊόντων χωρίς μεσάζοντες ,καθώς μειώνει τις πρόσθετες επιβαρύνσεις, αποκλείει στάδια κερδοσκοπίας και κλείνει την ψαλίδα υπέρ του καταναλωτή.

Υπαίθριο και πλανόδιο εμπόριο:

 Όσον αφορά τη διαδικασία χορήγησης αδειών υπαίθριου και στάσιμου εμπορίου  εν γένει είναι πολύ αμφίβολο αν οι ρυθμίσεις διασφαλίζουν διαφανείς, αντικειμενικούς όρους και προϋποθέσεις. Δεν πρέπει η έκδοση αδειών να παραμείνει, όπως ξέρουμε ότι ενίοτε συμβαίνει, μια ακόμα ψηφίδα στο πελατειακό αλισβερίσι. Είναι απαραίτητο να υπάρξουν ασφαλιστικές δικλείδες: ένα ανώτατο όριο συναρτημένο με τον πληθυσμό της περιοχής,  μια συσχέτιση με τον αριθμό των εμπορικών καταστημάτων που λειτουργούν στην περιοχή. Τα προηγούμενα νομοθετικά πλαίσια είχαν αντίστοιχες προβλέψεις, πχ. καθορισμό ανωτάτου αριθμού αδειών από το ΥΠΑΝ, διαβούλευση περιφερειάρχη με φορείς τοπικής κοινωνίας για τον αριθμό, δέσμευση περιφερειάρχη να καθορίζει τον αριθμό μέχρι 31/12 κάθε έτους κ.ά. Επιπλέον, πρέπει να γίνει πιο ανοιχτή η διαδικασία, με εμπλοκή του ΟΑΕΔ και μοριοδότηση, εφόσον οι άδειες δίνονται σε ανέργους. Θεωρούμε σημαντική την προσθήκη που έγινε στο άρθρο 29, κατόπιν παρέμβασής μας, να προβλεφθεί ποσοστό για κατά προτεραιότητα χορήγηση άδειας και σε άτομα απεξαρτημένα και υπό απεξάρτηση.

Όσον αφορά την αυστηροποίηση των ποινών: Παραμένουμε επιφυλακτικοί παρά τη μείωση σε έξι μήνες της ποινής φυλάκισης για όσους συλλαμβάνονται χωρίς άδεια. Δεν υπάρχει λόγος όποιος  συλλαμβάνεται να εξοντώνεται. Δεν είναι αυτό το νόημα της ποινής. Και όσον αφορά το παρεμπόριο βιομηχανικών προϊόντων επαναλαμβάνουμε πως επιτέλους θα πρέπει να πάμε πέρα από το κυνήγι του πωλητή, αφού όλη η ουσία της φοροδιαφυγής έγκειται στην εισαγωγή και την αποθήκευση των προϊόντων παρεμπορίου. 

Ημέρες λειτουργίας: Είναι ορθότερη η νέα ρύθμιση που δεν περιορίζει τόσο τις ημέρες που μπορεί να διαρκεί ένα πανηγύρι. Δεν ήταν άλλωστε αυτή η ρύθμιση που θα έδινε ανάσα στον εμπορικό κόσμο που έχει πληγεί βαριά από την κρίση.

Με την ευκαιρία αυτή να επαναλάβουμε ότι το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες και να πιέσει τις τράπεζες για παροχή ρευστότητας προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Κλείνοντας, ένα σχόλιο για την  τροπολογία που καταργεί το αυτόνομο των Οργανισμών Λαϊκών Αγορών Αθήνας και Θεσσαλονίκης, αφού -και ενώ- το νομοσχέδιο έχει συζητηθεί στις τέσσερις  επιτροπές. Γιατί δεν έγινε εξαρχής; Γιατί δεν θέλησε το Υπουργείο να υπάρξει συζήτηση;  Να εκφραστούν οι τυχόν διαφωνίες και να δούμε και την άποψη των Περιφερειών για το κατά πόσο και με ποιο τρόπο μπορεί να αναληφθεί η αρμοδιότητα και η εποπτεία τόσο μεγάλου αριθμού λαϊκών αγορών;

Δυστυχώς για ακόμα μία φορά γινόμαστε μάρτυρες κακής, πρόχειρης νομοθέτησης και μικροπολιτικών πρακτικών.