Πλατυγιάλι: Θάβονται οράματα και ελπίδες ;

Γράφει ο Γιώργος Τσούκας

Πρώην Γενικός Διευθυντής Βιομηχανίας

Του Υπουργείου Ανάπτυξης

Αφορμή γι αυτό το άρθρο αποτέλεσε η κινητικότητα που παρατηρείται αυτή την περίοδο, σε σχέση με την αξιοποίηση του Πλατυγιαλιού και φαίνεται να κινείται σε άλλη κατεύθυνση, απ’ αυτή που έχει εγκριθεί με την απόφαση λειτουργίας του......

Διαβάστε περισσότερα »
Δεν είμαι δημότης Αστακού (είμαι δημότης Ακτίου- Βόνιτσας) και δεν έχω καμία πρόθεση να αντιδικήσω με τη δημοτική αρχή και το Δήμαρχο Ξηρόμερου, με τον οποίο ούτε καν γνωριζόμαστε και σέβομαι την οποιαδήποτε προσπάθεια κάνει για την αξιοποίηση του τόπου του.

Θέλω να διατυπώσω κάποιες απόψεις και ερωτήματα που προκύπτουν μέσα από την επαγγελματική μου ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα, δεδομένου ότι ήμουν Διευθυντής και στη συνέχεια Γενικός Διευθυντής Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, αρμόδιος τότε και για την έγκριση και την υλοποίηση της επένδυσης στο Πλατυγιάλι .

Η αξιοποίηση του Πλατυγιαλιού ήταν αίτημα πολλών δεκαετιών και πέρασε πολλές φάσεις γνωστές σε όλους τους τοπικούς παράγοντες, μέχρι να φθάσουμε στην έγκριση της απόφασης και την υλοποίηση της επένδυσης, για τη δημιουργία ενός λιμανιού που να εξυπηρετεί τις ανάγκες του διεθνούς εμπορίου. Η απόφαση αυτή είχε την αμέριστη συμπαράσταση και τη σύμφωνη γνώμη, όλων των πολιτικών κομμάτων, των συναρμόδιων Υπουργείων, της Νομαρχίας, του Δημοτικού Συμβουλίου Αστακού και των λοιπών φορέων της περιοχής.

Η συγκεκριμένη περιοχή ανήκε ιδιοκτησιακά στην ΕΤΒΑ , η οποία την προόριζε για ναυτιλιακή και βιομηχανική περιοχή (ΝΑΒΙΠΕ). Την άφησε όμως ημιτελή και δεν υπήρχε καμία σοβαρή πρόταση αξιοποίησης. Ως αρμόδιος διευθυντής τότε της Διεύθυνσης Βιομηχανικής Χωροθεσίας, εισηγήθηκα στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Βιομηχανίας, στα προς ένταξη στο Β ΚΠΣ ( Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) έργα βιομηχανικής υποδομής να ενταχθεί κατά προτεραιότητα η ολοκλήρωση της υποδομής στο Πλατυγιάλι, με το σκεπτικό ότι η ευρύτερη περιοχή του Ξηρόμερου, πολύ σύντομα θα αντιμετώπιζε τεράστιο πρόβλημα με τους περιορισμούς που προέβλεπε η νέα τότε ΚΑΠ στη μονοκαλλιέργεια του καπνού (τεράστια μείωση των αδειών καπνού) και με δεδομένο επίσης τι όλη η Αιτωλοακαρνανία είχε ήδη ΑΕΠ χαμηλότερο του τότε μέσου όρου της χώρας ( ήταν 73,5 % του Μ.Ο) και αντιμετώπιζε επιπλέον και μείζον δημογραφικό πρόβλημα. Η πρόταση έγινε δεκτή από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, συνάντησε όμως την έντονη αντίδραση των τότε εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίοι δεν ήθελαν ούτε καν να ακούσουν τη λέξη Πλατυγιάλι , γιατί η ΕΤΒΑ, , είχε δαπανήσει, αν θυμάμαι καλά, μέχρι τότε περίπου 4,5 δις δραχμές και είχε αφήσει το έργο ανολοκλήρωτο. Πρότειναν να επανέλθει η πρόταση όταν παραχωρηθεί η ΝΑΒΙΠΕ σε ιδιωτικό μάνατζμεντ. Μετά την ψήφιση του νέου νόμου 2545/1999, μέσα από διαγωνισμό η ΝΑΒΙΠΕ πέρασε στην κοινοπραξία Αστακός Τέρμιναλ, η οποία υπέβαλε ένα ολοκληρωμένο επιχειρηματικό σχέδιο για τη δημιουργία ενός διαμετακομιστικού κέντρου, που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του διεθνούς εμπορίου και θα υποστηρίζεται στη λειτουργία του από μια βιομηχανική περιοχή, στην οποία είχε παραχωρηθεί και το δικαίωμα της ελεύθερης τελωνειακής ζώνης.

Στην έγκριση της πρότασης πέρα από τα πολύ αρνητικά στατιστικά δεδομένα της Αιτωλοακαρνανίας, βάρυνε, η εξάρτηση της οικονομίας του Ξηρόμερου, από ένα τεράστιο προβληματικό αγροτικό τομέα και η αναμενόμενη φθίνουσα παραγωγική και δημογραφική πορεία προκαλούσε έντονες κοινωνικές πιέσεις για μια θέση απασχόλησης έξω από τον αγροτικό τομέα.

Με τη συγκεκριμένη επένδυση θα δημιουργείτο πράγματι ένα αναπτυξιακό έργο, που σε πλήρη λειτουργία, θα προσέθετε εκατοντάδες θέσεις απασχόλησης (ειδικευμένης και ανειδίκευτης εργασίας ) έξω από τον αγροτικό τομέα , το τονίζω ιδιαίτερα, έξω από τον αγροτικό τομέα και θα συνεισέφερε ουσιαστικά σε αυτό που λέμε ισόρροπη και βιώσιμή οικονομική ανάπτυξη.

Πέραν αυτών η επένδυση αυτή, γίνονταν σε ένα φυσικό απάνεμο λιμάνι, με μεγάλες εκβαθύνσεις που βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο της Μεσογείου και μπορούσε να δεχθεί πλοία μεγάλης χωρητικότητας και όλων των ειδών τα φορτία. Έχει επίσης δίπλα του μια βιομηχανική περιοχή που πρωτογενώς ενισχύει την ανάπτυξη του και είναι 1) η μόνη βιομηχανική περιοχή στην Ελλάδα που έχει θαλάσσιο μέτωπο και 2) η μόνη για την οποία έχει θεσμοθετηθεί το πλεονέκτημα της ελεύθερης βιομηχανικής ζώνης.

Το επενδυτικό σχέδιο ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ για τα δεδομένα της ελληνικής γραφειοκρατίας και στο τέλος του 2005 ήταν έτοιμο προς λειτουργία. Μέσα από το πρόγραμμα κατασκευάσθηκαν νέες προβλήτες, λιμενικά δάπεδα, αποθηκευτικοί χώροι για χύδην φορτία, αποθήκες στερεών και υγρών φορτίων, χώροι μεταφόρτωσης, χώροι για container terminal και car terminal, έργα διαμόρφωσης του λιμανιού (εκβαθύνσεις, προσχώσεις κλπ), συστήματα μεταφοράς και αποθήκευσης , ειδικός λιμενικός φωτισμός, σημάνσεις ναυσιπλοΐας κλπ. Εγκαταστάθηκαν επίσης νέοι γερανοί μεγάλης ισχύος, και συμπληρώθηκαν τα δίκτυα υποδομής (φωτισμού, εσωτερικής οδοποιίας, επικοινωνιών, ύδρευσης, κλπ) στο χερσαίο τμήμα .

Το λιμάνι δυστυχώς από την έναρξη της λειτουργίας του υπολειτουργεί και από τους υπεύθυνους διατυπώνονται διάφορες αιτιολογίες Η ΑΕΓΕΚ ,βασική μέτοχος της κατασκευάστριας κοινοπραξίας αντιμετωπίζοντας οικονομικά προβλήματα, άσχετα με την επένδυση στο Πλατυγιάλι, μεταβίβασε το πακέτο μετοχών της στις τράπεζες οι οποίες είναι πλέον ιδιοκτήτες του χώρου και της επένδυσης.

Και αντί να γίνεται προσπάθεια αξιοποίησης όλης αυτής της μοναδικής υποδομής να λειτουργήσει, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δυναμικότητα, προς όφελος της ίδιας της εταιρείας και της ευρύτερης περιοχής, διακινούνται φήμες για τουριστικά ενδιαφέροντα, σε μια περιοχή που πάνω της στήθηκε μια υποδομή με χρήση βιομηχανία και διαμετακομιστικό εμπόριο. Για το τι δυνατότητες έχει αυτό το λιμάνι ρωτήστε τη διοίκηση και τους εργαζόμενους για το πόσο καλά δούλευαν με τις παλιότερες απεργίες του λιμανιού του Πειραιά Και το ερώτημα που γεννιέται είναι εάν οι τουριστικές εγκαταστάσεις θα γίνουν εντός της περιοχής αυτής ή εκτός αυτής, γιατί κάτι τέτοιο δεν είναι σαφές από όσα λέγονται και γράφονται

Αν είναι εκτός τότε φαίνεται να μην υπάρχει κανένα τυπικό πρόβλημα

Είναι όμως τότε συμβατή η λειτουργία μιας τουριστικής μονάδας με επαύλεις και υπερπολυτελείς βίλες , όπως οραματίζονται κάποιοι, εν επαφή με βιομηχανική περιοχή και λιμενικές εγκαταστάσεις διακίνησης container; Συμφωνούν οι υποψήφιοι επενδυτές; Μήπως λογικά σκεπτόμενοι, στα δεκάδες χιλιόμετρα ακτών από Αστακό μέχρι Μύτικα υπάρχουν πολύ πιο ελκυστικές ακτές, που θα μπορούσε να χωροθετηθεί τουριστική ζώνη και ο Αστακός και η ευρύτερη περιοχή να διαθέτει και τουριστική ζώνη και διαμετακομιστικό λιμάνι ; Άλλωστε στο λιμάνι μπορεί να μπαίνουν χωρίς πρόβλημα και τουριστικά σκάφη και κρουαζιερόπλοια που θα μπορούσαν να εξυπηρετούν μια οποιαδήποτε κοντινή τουριστική ζώνη.

Αν όμως το χερσαίο τμήμα της αδειοδοτημένης βιομηχανικής περιοχής χρησιμοποιηθεί για τουριστικές μονάδες τότε υπάρχει μια σειρά αξεπέραστων προβλημάτων.

1) Απαιτείται κατ’ αρχάς αλλαγή χρήσης γης της περιοχής. Είναι δυνατόν το κράτος να αλλάξει τη χρήση γης μιας περιοχής, που το ίδιο το κράτος ενέκρινε και επιδότησε σ ‘ αυτή μια επένδυση που ακόμα δεν λειτούργησε, για να στήσει πάνω της μια άλλη επένδυση όταν έχει άλλες εναλλακτικές επιλογές ; Έχουν ερωτηθεί επ’ αυτού τα αρμόδια Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης ; Συμφωνούν; Γιατί αυτά αδειοδοτούν και όχι ο Δήμος.

2) Θα απαιτηθεί νέα πολεοδομική μελέτη με άλλους όρους δόμησης, άλλα οικοδομικά τετράγωνα, άλλα δίκτυα υποδομής, ξήλωμα των δικτύων και αχρήστευση εξοπλισμού. Δεν χρειάζονται πλέον οι τεράστιοι γερανοί , οι αποθήκες, τα συστήματα μεταφοράς και μεταφόρτωσης τα container και car terminal, τα χερσαία δίκτυα υποδομής κλπ. Τι θα γίνουν όλα αυτά; θα πεταχτούν στη θάλασσα; Συμφωνούν οι ιδιοκτήτες του χώρου; Ποιο Υπουργείο θα δώσει τέτοια εντολή και ταυτόχρονα να πρέπει να ακυρώσει το πλεονέκτημα της ελεύθερης βιομηχανικής ζώνης που έχει η περιοχή;

Αν πράγματι εξελιχτούν έτσι τα πράγματα τότε δυστυχώς θάβονται όντως τα οράματα και οι προσδοκίες τόσων χρόνων και τόσων ανθρώπων , που πίστευαν, ότι η Αιτωλοακαρνανία είχε ανάγκη από ένα λιμάνι που θα έδινε μια διέξοδο στην αναπτυξιακή της καχεξία, ιδιαίτερα μετά τον περιορισμό της καπνοκαλλιέργειας.

Η αξιοποίηση του Πλατυγιαλιού έχει υπερτοπικό χαρακτήρα και αυτό το θείο δώρο, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται στα στενά όρια των επιδιώξεων μιας δημοτικής αρχής.

Εκτίμησή μου είναι πως η επένδυση που έχει γίνει στο Πλατυγιάλι πρέπει να λειτουργήσει ως διαμετακομιστικό κέντρο έχοντας και το πλεονέκτημα της ελεύθερης βιομηχανικής τελωνιακής ζώνης

Η υπερδεκαετής οικονομική κρίση, που μαστίζει τη χώρα μας ,δικαιολογεί ως ένα βαθμό την αδράνεια που έχει επιδειχθεί και από τις ιδιοκτήτριες τράπεζες και από τις τοπικές αρχές.

Τώρα που φαίνεται πως η κρίση φθάνει στο τέλος της οι ιδιοκτήτες της περιοχής οφείλουν να λειτουργήσουν την επένδυση, σύμφωνα με την εγκριτική απόφαση και τις υποχρεώσεις του διαγωνισμού παραχώρησης.

Αν δεν μπορούν ας αναζητήσουν συνεργασία ή πώληση της επένδυσης. Υπάρχουν σε διεθνές επίπεδο αρκετές μεγάλες μεταφορικές εταιρείες που διακινούν μεγάλο μέρος του δια θαλάσσης διεθνούς εμπορίου και τα φυσικά πλεονεκτήματα του Πλατυγιαλιού και η υποδομή του συνιστούν μια πολύ ελκυστική πρόταση συνεργασίας

Σ’ αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να κινηθούν και να πιέσουν και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αλλά και η κεντρική εξουσία ( κυβέρνηση ) μπορεί να συνεισφέρει μέσα από την οικονομική διπλωματία, όπως έχει κάνει σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Ας το σκεφτούν καλλίτερα αρμόδιοι και μη πριν να πάρουν αποφάσεις που μπορεί να είναι καταστροφικές