Γ. Βαρεμένος: Στην φαβέλα Ροσίνια πριν τον Μπολσονάρο

Ο Χριστός στον λόφο του Κορκοβάντο, όπου πριν αρκετά χρόνια επιστάτης ήταν ένας Έλληνας, δείχνει να αγκαλιάζει όλους σε μία πόλη των δραματικών αντιθέσεων όπως είναι το Ρίο ντε Τζανέιρο.....

Διαβάστε περισσότερα »
Στο ανεπανάληπτο ανάγλυφό της, εκεί όπου συναντάς την τροπική βλάστηση και παράξενα πουλιά, λίγο πιο κάτω πέφτεις πάνω στην ζούγκλα της ασφάλτου. Δίπλα στον αλαζονικό και επιδεικτικό πλούτο, η δυστυχία και η μιζέρια της φαβέλας. Το ταξί σέρνεται στο περίγραμμα των διάσημων παραλιών: της Copacabana, της Ipanema και της Leblon. Δίπλα στα κύματα του Ατλαντικού, που “σπάνε” πολύ πιο μέσα και φθάνουν στην παραλία αφρίζοντας, ένα ετερόκλητο πλήθος -άνδρες, γυναίκες, παιδιά- κι ένα αντίστοιχο πλήθος μικροπωλητών που πουλάνε ό,τι βάλει ο νους σου σε κατά φαντασίαν λουόμενους, καθώς λίγοι προσπαθούν να τα βάλουν με τα κύματα και οι περισσότεροι περιορίζονται σε άλλα …“σπορ”.

Ο ταξιτζής είναι 28 χρονών, με δύο παιδιά και σε διάσταση με την σύζυγο. Από ’κει και πέρα, το προσωπικό χάος. Πού βρίσκεται η σύζυγος και τα παιδιά; Κάπου εκεί στο βάθος, στην θάλασσα των προαστίων της απέραντης πόλης. Του μιλάω για την πατρική ανευθυνότητα που μαστίζει την Λατινική Αμερική. Απαντάει ότι αγαπά τα παιδιά, αλλά η μητέρα τους τα χρησιμοποιεί και όταν τον εντοπίσει στην μεγαλούπολη τα παρατάει σ’ αυτόν για να αποσπάσει οικονομική βοήθεια. Λες και πρέπει να είσαι μάντης για να καταλάβεις ότι τα μεγάλα θύματα σ’ αυτούς τους πολέμους είναι τα παιδιά.

Περνάμε και την Leblon και ανηφορίζουμε μέχρι την είσοδο της φαβέλας Ροσίνια, της μεγαλύτερης ορεινής φαβέλας του Ρίο. Λέω στον ταξιτζή και υπερήφανο πατέρα να σταματήσει και να με περιμένει στην άλλη άκρη σε τέσσερεις ώρες και, αν δεν φθάσω, να πράξει τα δέοντα.

Προς το παρόν, έχω ραντεβού με έναν διαμερισματικό σύμβουλο που ασχολείται και με την υλοποίηση κάποιων κοινωνικών προγραμμάτων που προωθούσε τότε η κυβέρνηση Λούλα. Ρωτάω πώς έχει το θέμα της ασφάλειάς μας στην φαβέλα. Απαντάει ότι, ως προς τους ντόπιους, τους γνωρίζει ο ίδιος και θα επιληφθεί, αλλά αν τυχόν εισέλθει η αστυνομία δεν μπορεί να εγγυηθεί τίποτε και για κανέναν, διότι γίνεται πόλεμος. Έχω διαβάσει, του λέω, ότι μία φορά οι από κάτω της φαβέλας χρησιμοποίησαν εναντίον των αστυνομικών ελικοπτέρων πύραυλο Στίνγκερ. Κουνάει το κεφάλι, σαν να μου λέει: “ΟΚ. Τί θέλεις να σου πω τώρα… “

Παίρνουμε την κατηφόρα που οδηγεί στην φτώχεια και την μιζέρια. Δίπλα στα αυλάκια που κυλούν και αποτελούν την ”αποχέτευση”, τα υγρά είναι τρεχούμενα! Ένα πλήθος καλωδίων, που απορώ πώς θα τα ξεμπλέξει κανείς αν το επιχειρήσει, μεταφέρουν το ηλεκτρικό ρεύμα όπου και όπως το επιλέξει κανείς. «Στην αρχή, μου λέει ο αυτοδιοικητικός, όταν σε κάποιες συνελεύσεις τους είπα ότι πρέπει να μπει μία τάξη, μερικοί θερμοκέφαλοι νεαροί πήγαν να τραβήξουν τα πιστόλια τους. Όταν τους εξήγησα ότι αυτό είναι το συμφέρον διότι μία ωραία πρωία μπορεί να βρεθούν χωρίς ρεύμα, ο διάλογος πήρε θετική τροπή.»

Στα σπίτια-χαμοκέλες, η τηλεόραση δείχνει ποδόσφαιρο, αλλά αδυνατώ να φαντασθώ πώς από το υφασμάτινο διαχωριστικό της πόρτας μία ωραία μέρα θα βγει η βασίλισσα του καρναβαλιού για να πάει να παραλάβει το στέμμα της. Πιό κάτω, δύο νεαροί έχουν από την μια μεριά της ζώνης δύο κινητά και από την άλλη δύο περίστροφα, από τα οποία φαίνεται να πηγάζει μία αλαζονεία, διότι απαξιούν να μας ανταποδώσουν τον χαιρετισμό. Από την άλλη μεριά του δρόμου, ο ιδιοκτήτης μίνι-μάρκετ (ας το πούμε έτσι…) μιλάει στο σκυλάκι του με τέτοια τρυφερότητα, που νομίζεις ότι απευθύνεται σε αγαπημένο του πρόσωπο.

Μιάς και μιλήσαμε για την θρησκεία του ποδοσφαίρου, κάποτε ο Ρομπέρτο Κάρλος, με το αριστερό σουτ-οβίδα, σταμάτησε στην άκρη ενός αυτοκινητοδρόμου για να μιλήσει σ’ ένα ραδιόφωνο και σε ζωντανή σύνδεση του πήραν το ρολόι. Είχε την ψυχραιμία να δηλώσει στον αέρα: «Αυτά κάνει η φτώχεια και η δυστυχία.» Η φτώχεια με την μορφή της αθλιότητας που συναντάς στην άκρη του κατήφορου κοντά στην έξοδο, όπου λαμβάνει χώρα κάτι που μοιάζει με παζάρι. Ξυπόλητα δεκατριάχρονα και με τσιγαριλίκι στο στόμα.

Τα κοινωνικά προγράμματα που εφαρμόσθηκαν επί Λούλα, συνέβαλαν ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής, αλλά δεν εξάλειψαν τα προβλήματα. Ο Χριστός του Κορκοβάντο δεν έπαψε να ξανασταυρώνεται εκεί όπου άνθρωποι και ποντίκια διασταυρώνουν το πεπρωμένο τους. Ο Μπολσονάρο και οι Μπολσονάρο αυτής της γης εκφράζουν τις πιο επιθετικές ελίτ, αυτές που θεωρούν ότι μπορούν να επιβάλλουν την κυριαρχία τους χωρίς μία ελάχιστη ισορροπία ανάμεσα στις ίδιες και σε εκείνους που ζουν τόσο κοντά τους, αλλά είναι σαν να σβήσθηκαν από τον κοινωνικό χάρτη. Εκμεταλλεύονται τις καταστάσεις και τον υπαρξιακό φόβο μίας ετοιμοθάνατης μεσαίας τάξης για να παραδώσουν τον Αμαζόνιο στην αποψίλωση, τις εξορύξεις και τις πυρκαγιές, αφανίζοντας τους αυτόχθονες ιθαγενείς και πυρπολώντας το κλίμα ολόκληρου του πλανήτη. Μετατρέπουν ένα ζοφερό μέλλον σε κανονικότητα και παίζουν με τα ένστικτα των ανθρώπων ακόμη και σε έκτακτες καταστάσεις, όπως οι πανδημίες. Με το τοξικό νέφος της μαύρης προπαγάνδας δημιουργούν συνθήκες μεσοπολέμου, δίνοντας άλλες διαστάσεις σ’ έναν ακήρυχτο εμφύλιο πόλεμο.

Βγαίνοντας από την φαβέλα Ροσίνια και απομακρυνόμενος με το ταξί, ρωτάω τον 28χρονο οδηγό αν το μετάνιωσε που άφησε την γενέτειρά του και ήρθε εδώ. «Πίστεψέ με, λέει μ’ ένα πονηρό χαμόγελο, εδώ υπάρχουν και πράγματα που δεν μπορείς να τα βρεις αλλού», υπονοώντας την γοητεία της αμαρτίας, σε μία πόλη όπου ο Χριστός που δεσπόζει στον Κορκοβάντο αδυνατεί να επιβάλει τον Νόμο του σ’ εκείνους που έχουν κάνει την θρησκοληψία τους συνήθεια

ΥΓ: Εναντίον του Μπολσονάρο, ο οποίος χαρακτηρίζει τον κορωνοϊό γριπούλα και κατηγορείται για γενοκτονία, γίνονται διαδηλώσεις και η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της καθαίρεσής του, ενώ φαβορί στις εκλογές του 2022 θεωρείται ο Λούλα. Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα ισχύει για την πλειοψηφία του λαού της Βραζιλίας, που γνώρισε δικτατορίες αλλά και φωτεινά ορόσημα, όπως η Δημοκρατία των Κορίνθιανς, του μεγάλου ποδοσφαιριστή Σόκρατες, που έφυγε νωρίς. Μια μπάλα που γυρίζει στις αλάνες των φαβέλας είναι η πολιτική ζωή της Βραζιλίας. Αρκεί να οδηγείται με τα κατάλληλα φάλτσα προς την σωστή κατεύθυνση.