Σε κίνδυνο η βιοποικιλότητα του Ξηρομέρου

Κινδυνεύουν πολλά είδη Πουλιών στο Ξηρόμερο και τα ποσοστά εξαφάνισης των ειδών αυξάνεται και θα πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα. Ο αφανισμός των πουλιών αποτελεί ένα από τα πολλά μέτωπα που έχει ανοίξει ο άνθρωπος στις σχέσεις του με το περιβάλλον και το οποίο χρίζει άμεσης αντιμετώπισης. Οι δυσοίωνες αυτές διαπιστώσεις περιέχονται σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Παλαιομάνινα», φύλλο 6, με τίτλο: «Τα πουλιά πεθαίνουν μη … τραγουδώντας πια στις λάκες και τις πλαγιές της περιοχής μας»… 

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα πολλά είδη πουλιών τα τελευταία χρόνια έχουν φτάσει σε οριακά επίπεδα και ο κίνδυνος εξαφάνισής του είναι ορατός. Δεν ακούγεται ή σπανίως ακούγεται το κελάηδισμα της ασπρόκας, της αμπλέουρας, της τσαρτσέρας ή τσαρτσάρας, του μπούφου, της βουργάρας, των όρνιων, της κατσαλιώρας (κατσουλιέρη) του κούκου και του Γιώργου, πουλιών με παραδόσεις και θρύλους.

Δυστυχώς, όλα σχεδόν τα πουλιά (κυρίως αποδημητικά) έχουν εξαφανιστεί από την περιοχή μας ή είναι υπό εξαφάνιση. Η μόλυνση του περιβάλλοντος και των νερών(κυρίως από τα λιπάσματα και τα γεωργικά φάρμακα), οι πυρκαγιές και άλλοι παράγοντες έχουν συμβάλει σε αυτή τη «γενοκτονία» των πτερωτών.

Τα πουλιά πεθαίνουν μη … τραγουδώντας πια στις λάκες και τις πλαγιές της περιοχής μας

Δεν ακούγεται ή σπανίως ακούγεται το κελάηδισμα της ασπρόκας, της αμπλέουρας, της τσαρτσέρας ή τσαρτσάρας, του μπούφου, της βουργάρας, των όρνιων, της κατσαλιώρας (κατσουλιέρη) του κούκου και του Γιώργου, πουλιών με παραδόσεις και θρύλους

Του Κώστα Γ. Κουτσουμπίνα

Δυστυχώς, όλα σχεδόν τα πουλιά (κυρίως αποδημητικά) έχουν εξαφανιστεί από την περιοχή μας ή είναι υπό εξαφάνιση. Η μόλυνση του περιβάλλοντος και των νερών(κυρίως από τα λιπάσματα και τα γεωργικά φάρμακα), οι πυρκαγιές και άλλοι παράγοντες έχουν συμβάλει σε αυτή τη «γενοκτονία» των πτερωτών. Τα πουλιά αυτά (τα αποδημητικά) έρχονταν στην περιοχή μας από τα μέσα Απριλίου και έφευγαν στα μέσα Αυγούστου. Ήταν η Ασπρόκα, ο Αμπελουργός (Αμπλέουρα), ο κούκος, οι Βουργάρες, η Τσαρτσέρα, η Κατσαλιώρα και ο Γιώργος, που φέρναμε την άνοιξη. Υπήρχαν και πουλιά που έμεναν μόνιμα στην περιοχή μας, όπως ο Μπούφος ή Μπούβος, τα Όρνια, ο Αετός. Εμφανίζονταν στις βουνοπλαγιές, στα λαγκάδια και στους κάμπους της περιοχής μας.

Η Ασπρόκα: Είχε ασπρόμαυρα φτερά και σπαρακτικό κελάηδισμα. Ήταν ανήσυχο πουλί. Περιφερόταν από πέτρα σε πέτρα και συνήθιζε να φτιάχνει τη φωλιά της σε ρηχή τρύπα της πέτρας, όπου και έκλωθε τα αυγά της.

Ο Αμπελουργός ή Αμπλέουρα στη βλάχικη γλώσσα: Είχε τα φτερά πρασινοκίτρινα. Πολύ συμπαθητικό πουλί, όμορφο και περήφανο, με γλυκιά και δυνατή φωνή. Κελαηδούσε πάνω στις ανθισμένες ασφάκες ή μέσα στα κληματόφυλλα συνήθως στις πρωινές ώρες. Σε σκλάβωνε η γλυκιά λαλιά της.

Η Τσαρτσέρα ή Τσαρτσάρα (είδος τσίχλας): Ήταν ένα μικρό πουλί, ωραίο και χαϊδάρικο. Την άκουγες να κελαηδάει κρυμμένη στα παλιούρια. Σε ξάφνιαζε όταν πεταγόταν μπροστά σου.

Ο Μπούφος ή Μπούβος (το σωστό!) στη βλάχικη γλώσσα: Συνήθως ζούσε σε λαγκαδιές ή σε απόκρημνους τόπους και εκεί άκουγε τη βροντερή φωνή του. Όπως έλεγαν μερικοί γέροντες συγχωριανοί μας, ο Μπούφος έφερνε ασταμάτητες και καταρρακτώδεις βροχές σχεδόν όλο το χειμώνα. Μάλιστα μερικοί συγχωριανοί μας τον ψάχνανε για τον σκοτώσουν διότι νόμιζαν ότι φταίει αυτός για τις βροχές!

Η Βουργάρα: Ήταν ένα χαριτωμένο πουλί που ζούσε τους καλοκαιρινούς μήνες στις ακροποταμιές και έχτιζε τη φωλιά της στα χωμάτινα τοιχώματα ή χείλη (όχθες) ή «του μπουτζίλι ντι ρέου» στη βλάχικη γλώσσα. Την έφταχναν τόσο βαθιά που όταν προσπαθούσαμε να την πιάσουμε χώναμε όλο το χέρι μας μέσα στην τρύπα, αλλά και πάλι δεν μπορούσαμε να την πιάσουμε!

Τα Όρνια: Αυτά τα άγρια και μεγαλόσωμα πουλιά είχαν τη φωλιά τους στην περιοχή του Αγίου Νικολάου στη θέση «Ασβεσταργιές» πάνω σε ένα μεγάλο βράχο. Όταν μυρίζουνε ψοφίμια κατεβαίνουν ομαδικά κάτω και τα κατασπαράζουν. Ο μακαρίτης Χρήστος (Κίτσος) Νάνος έλεγε κι ένα βλάχικο τραγούδι για τα όρνια: «Όρνιε, τσι τ΄ ουρνιάϊ, σ΄ Κίτσιο α Νάνε βριάϊ σ΄μουκάϊ».

Η Κατσαλιώρα στη βλάχικη γλώσσα, ή ο γνωστός Κατσουλιέρης: Ήταν ένα ωραίο μικρό πουλί με μια φούντα στο κεφάλι. Κυκλοφορούσε στον κάμπο και συνήθιζε να περιφέρεται ανάμεσα στα καπνά. Εκεί έφτιαχνε και τη φωλιά του.

Ο Κούκος: Ήταν πολύ δύσκολο να τον δεις από κοντά. Όσοι τον είδαν είπαν ότι ήταν ένα ωραίο, περήφανο πουλί. Είχε γλυκιά, μονότονη, λαλιά. Κελαηδούσε τα χαράματα με την παθιάρικη φωνή του την άνοιξη. Εκείνοι που έλεγαν πως ο κούκος φέρνει την άνοιξη είχαν δίκιο. Στο χωριό μας λέγανε ότι πως άμα ακούσεις νηστικός το πρωί τον Κούκο είναι κακό σημάδι. Δυστυχώς, και το πουλί αυτό είναι υπό εξαφάνιση. Λιγοστοί συγχωριανοί μας τον άκουσαν την περασμένη άνοιξη!

Ο Γιώργος: Ο μύθος, η παράδοση λέει ότι το πουλί αυτό ήταν άνθρωπος. Ήταν δύο αδέρφια, ο Κώστας και ο Γιώργος. Τα αδέρφια αυτά φυλάγανε στο δάσος άλογα του χωριού και πληρώνονταν για τη δουλειά αυτή που τους ιδιοκτήτες τους. Κάθε βράδυ τα μετρούσαν και τα βρίσκανε σωστά. Όμως, κάποια μέρα ο Κώστα τα βρήκε λιγότερα κατά ένα. Ο Γιώργος, που ήταν καβάλα στο άλογο τα εύρισκε σωστά. Ο Κώστας επέμενε ότι λείπει ένα άλογο (δεν μετρούσε το άλογο αυτό στο οποίο ήταν καβάλα ο Γιώργος!). Έτσι, λογομάχησαν και τότε ο Κώστα έβγαλε το πιστόλι και σκότωσε τον αδερφό του Γιώργο. Όταν όμως στη συνέχεια τα ξαναμέτρησε, τα βρήκε τα άλογα σωστά. Τότε ο Κώστας για το κακό που έκανε στον αδερφό του παρακάλεσε το θεό να τον κάνει πουλί για να φωνάζει συνεχώς στον αδερφό του Γιώργο ότι το άλλο είναι εδώ: «Γιώργο, Γιώργο τ΄ άλογο εδώ» αυτό λέει λυπημένα. Είναι ένα πουλί παθιάρικο και η λαλιά του δείχνει στενοχωρημένο και θλιμμένο πουλί. Η φωνή του ακούγεται στις ψηλές κορφές ανάμεσα στα φουντωτά φύλλα των βελανιδιών. Είναι δύσκολο να τον δεις, λες και ντρέπεται!

(Ευχαριστούμε τον δημοσιογράφο, εκδότη της εφημερίδας «Παλαιομάνινα» Δημήτρη Στεργίου για την παραχώρηση του άρθρου)