της Λένας – Καλαϊτζή Οφλίδη
Σήμερα θα αναφερθώ στην ιδιαίτερη περίπτωση ενός δημιουργού σατιρικής ποίησης, του Άρη Μπιτσώρη, από το Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας, που ζει και εργάζεται στην Θεσσαλονίκη, εκπαιδευτικού το επάγγελμα, διευθυντή σχολείου στον Εύοσμο…
« Του Ιορδάνη το Πατάρι»
της Λένας – Καλαϊτζή Οφλίδη
Παρά την πρόθεσή μου στη στήλη «βιβλίο» της εφημερίδας να ασχοληθώ κυρίως με έργα του πεζού λόγου, τελευταία με συγκίνησαν βαθύτατα ποιητικές δημιουργίες ανθρώπων που δεν ανήκουν σε κάποια αναγνωρισμένη ελίτ λογοτεχνικών κύκλων, ανθρώπων αθόρυβων ως προς τους όρους του κοινωνικού «σαματά», άγνωστων στους βιβλιογραφικούς οδηγούς, αζήτητων από τους εκδοτικούς οίκους, ανθρώπων έξω από παρέες λεσχών, εταιρειών, περιοδικών, από παρέες εν γένει προώθησης και επικύρωσης της πνευματικής δράσης.
Σε προηγούμενο φύλλο είχα ασχοληθεί με την ποιητική συλλογή του Μπεντρί Χότζα, Αλβανού λογοτέχνη, ο οποίος τόλμησε να γράψει τα τελευταία του ποιήματα σε άπταιστη ελληνική. Σήμερα θα αναφερθώ στην ιδιαίτερη περίπτωση ενός δημιουργού σατιρικής ποίησης, του Άρη Μπιτσώρη, από το Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας, που ζει και εργάζεται στην πόλη μας, εκπαιδευτικού το επάγγελμα, διευθυντή σχολείου στον Εύοσμο.
Η σάτιρα, το χιούμορ, ο σαρκασμός, το σκώμμα ως πτυχή της κοινωνικότητάς μας βρήκαν τρόπο έκφρασης μέσα στη λογοτεχνία ήδη από τα πρώιμα αρχαϊκά χρόνια με τον ίαμβο. Στη διαδρομή των αιώνων μάς κληροδοτήθηκε πλούσιο υλικό σατυρικών στίχων τόσο από την προσωπική ποίηση όσο και απ’ αυτό που ονομάζουμε λαϊκή δημιουργία. Της τελευταίας έξοχα και απολαυστικά δείγματα είναι οι σατυρικές ρίμες από τον ηπειρωτικό και νησιωτικό μας χώρο. Κάθε τόπος ανέδειξε ντόπιους ποιητάδες στίχων που σχολίασαν με μοναδικό τρόπο την εποχή τους και διασκέδασαν τους σύγχρονούς τους ακροατές. Κάποιων τα έργα έχουν καταγραφεί. Άλλα, χάνοντας την επικαιρότητά τους, καταδικάστηκαν στη λήθη.
Διαβάζοντας προσεκτικά το έμμετρο βιογραφικό του Άρη Μπιτσώρη στην αρχή της τελευταίας του συλλογής σατυρικών στίχων με τίτλο «Το πατάρι του Ιορδάνη»* επιβεβαιώθηκαν οι υποθέσεις μου για την καταγωγή ενός ταλέντου στην σύνθεση στίχων με τέτοια συχνότητα και τόσην ευκολία.
«Με δημοτικά τραγούδια
με νανούριζαν στο λίκνο
λαϊκά του γραμμοφώνου
με κρατούσαν νύχτες ξύπνιο».
Γνήσιο, λοιπόν, παιδί ο Άρης της παράδοσης των λαϊκών ριμαδόρων, της ιδιαίτερης αφηγηματικής τέχνης που στοχεύει στο συναίσθημα και βγαίνει προς τα έξω χωρίς να υπακούσει στους όρους και τους κανόνες της λόγιας ποίησης. Ο ίδιος ο Άρης βεβαίως δεν στερείται της λόγιας μόρφωσης. Τα μέσα του όμως, ο ίαμβος, οι δεκαπέντε συλλαβές, η ομοιοκαταληξία, τον συνδέουν ευθέως με την παράδοση. Με κάποιες διαφοροποιήσεις φυσικά. Ως άνθρωπος του αστικού κέντρου εμπνέεται αναλόγως απ’ αυτό. Από τη ζωή των άλλων και τη δική του μέσα σ’ αυτό.
Γεννημένος στο σύγχρονο κόσμο τροφοδοτεί το ταλέντο του με ποικιλότερα ερεθίσματα, οι στίχοι του καλύπτουν πολύ μεγάλο φάσμα γεγονότων και αξιοσημείωτων σκηνών και δεν κινδυνεύουν να χαθούν ή να αλλοιωθούν από την προφορική τους παράδοση, αφού καταγράφονται αμέσως, ή, να υποθέσω, ταυτόχρονα με τη δημιουργία τους. Έτσι ο Άρης θα είναι πιο τυχερός απ’ τον επίσης προικισμένο λαϊκό θυμόσοφο της πατρίδας του, τον Ρεντίφη. Αυτού του λαϊκού ποιητή ο Άρης με πολύ μεράκι και τεράστιο κόπο κατέγραψε όσα στιχουργήματα σώθηκαν και τα εξέδωσε σ’ ένα μικρό αλλά εξαιρετικά σημαντικό για τον πολιτισμό μας λαογραφικό βιβλίο.
Σόι, λοιπόν, πάει το βασίλειο. Κι αφού πρόκειται για βασιλεία της δημιουργικότητας, του σπιρτώδους πνεύματος, της ετοιμόλογης σάτιρας, που όλους μας βάζει στη θέση μας, καμιά αντίρρηση. Ας είναι κληρονομική. Κι ας είναι το ταλέντο η περιουσία της που θα κληροδοτείται μόνο στους άξιους και εκλεκτούς.
Τον Άρη τον χρειαζόμαστε. Όχι για τη σπανιότητα του ταλέντου του μονάχα. Αλλά γιατί σε μια παγωμένη εποχή με δεσπόζουσα την εσωστρέφεια, σε μια εποχή που η κοινωνικότητά μας εξαντλείται στην αδιάφορη τηλεοπτική σαχλαμάρα και τη μονότονη ηλεκτρονική συν – ομιλία, αυτός ο παλιομοδίτικος δεκαπεντασύλλαβος, όντας ένας εξωστρεφής διάλογος με τον κόσμο, αναπνέει, παίζει μουσική, κεντρίζει τη ναρκωμένη μας ευαισθησία και αποδεικνύεται ευθύβολο βέλος για την αφύπνιση.
Στο «Πατάρι του Ιορδάνη» αναβιώνει ο Μέγας καφενές. Και ο Άρης Μπιτσώρης ανάμεσα στους θαμώνες του είναι ο περιζήτητος, ο απολαυστικός ριμαδόρος που θα ταιριάξει το ψέμα με την αλήθεια, το σοβαρό με το γελοίο, το δικό μας με το Άλλο και θα νοηματοδοτήσει και πάλι τον αγαπητικό ρόλο της Παρέας.
*Το πατάρι του Ιορδάνη είναι υπαρκτός χώρος στο βιβλιοπωλείο Κυριακίδης κι ο Ιορδάνης είναι ο φιλικός του οικοδεσπότης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τι λες γι αυτό αγαπητό Ξηρόμερο