Διατροφικό σκάνδαλο με φορμόλη σε ψάρια

Πηγή: http://www.iapopsi.gr (Εφημερίδα η «ΑΠΟΨΗ»)

Φορμόλη! Μόνο στο άκουσμα της λέξης, το μυαλό των περισσοτέρων πηγαίνει στη συντήρηση πτωμάτων. Και όμως, σε μια σκανδαλώδη υπόθεση με φορμόλη φέρονται να εμπλέκονται ιχθυοκαλλιέργειες, δημόσιοι φορείς ακόμα και κορυφαίοι υπουργοί 

τόσο της προηγούμενης κυβέρνησης όσο και της παρούσας.

Την ώρα που οι ιχθυοκαλλιέργειες αναδεικνύονται σε κορυφαία εξαγωγική δύναμη της χώρας, το «παιχνίδι» χωρίς όρους και κανόνες, με δεκάδες παραβάσεις και τακτικές «αποφασίζουμε και διατάσσουμε» και την εμπλοκή της πολιτικής ζωής του τόπου σε κάθε επίπεδο, έρχονται να τα τινάξουν όλα στον αέρα. Οι εμπλεκόμενοι επιχειρηματίες υποστηρίζουν πως δέχονται τα πυρά αναίτια, όμως το ρεπορτάζ της «Α» άλλο δείχνει: παραβάσεις περιβαλλοντικών όρων, χρήση πολλαπλάσιων χώρων από εκείνους που οι άδειες προβλέπουν, και άδειες ακόμα και στις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας όπου η θάλασσα γίνεται βιομηχανία γεμίζοντας με κλουβιά. Και κάπου εκεί ένα διατροφικό σκάνδαλο με ψάρια που ακόμα σέρνεται στα δικαστήρια, ενώ οι εν λόγω ιχθυοκαλλιέργειες –και αφού έχει αποφασιστεί το κλείσιμό τους– λειτουργούν με τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων... 

Προτού περάσουμε στις λεπτομέρειες του ρεπορτάζ, καλό θα ήταν να ενημερωθούμε για το τι πραγματικά εστί φορμόλη. Διαβάζουμε: 

«Η φορμαλδεΰδη εμφανίζει αντισηπτική και απολυμαντική δράση και χρησιμοποιείται, με τη μορφή της φορμόλης, για την απολύμανση χεριών, εργαλείων και χώρων όπως δωμάτια νοσοκομείων και αποθηκευτικοί χώροι.

Έχει εξαιρετική μικροβιοκτόνο, βακτηριοκτόνο και μυκητοκτόνο δράση, αλλά όταν χρησιμοποιείται γι’ αυτόν τον λόγο η συγκέντρωσή της δεν πρέπει να ξεπερνά το 0,5% ή το 0,9% σε ιδιαίτερες περιπτώσεις. Επίσης χρησιμοποιείται για τη διατήρηση ιστών βιολογικής προέλευσης, ενώ η πιο γνωστή χρήση της είναι για την αποστείρωση και προσωρινή συντήρηση ανθρώπινων ιστών μέχρι την τελική τοποθέτηση ή χρήση. Εξαιτίας της τοξικότητας της φορμαλδεΰδης και των προβλημάτων υγείας που μπορεί να προκαλέσει στους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με αυτήν, τα τελευταία χρόνια έχει αντικατασταθεί από άλλα λιγότερο επικίνδυνα συντηρητικά».

Εξαιτίας της ευρύτατης χρήσης της, τοξικότητας και ευφλεκτότητας, η έκθεση στη μεθανάλη αποτελεί έναν σημαντικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Το 2011 το Εθνικό Τοξικολογικό Πρόγραμμα των ΗΠΑ (US National Toxicology Program) περιέγραψε τη μεθανάλη ως ένα «...γνωστό ανθρώπινο καρκινογόνο...».

Η αντιεισαγγελέας Πειραιά βεβαιώνει δόλο!

Πρωταγωνιστής της ιστορίας μας η ΔΙΑΣ ιχθυοκαλλιέργειες ΑΒΕΕ εναντίον της οποίας - σύμφωνα με έγγραφο της αντιεισαγγελέως Πρωτοδικών Πειραιά κας Γρηγορίας Οικονομάκου και μετά την προκαταρκτική εξέταση από τους Πταισματοδίκες Πειραιά, Αθηνών και Ελευσίνας - έχει ασκηθεί δίωξη για παράβαση των άρθρων 26§1Α, 27§1, 98, 279α του Ποινικού Κώδικα τα οποία αναφέρονται σε «ενέργεια δόλο, έγκλημα κατ’ εξακολούθηση δηλητηριάζοντας πηγές και τρόφιμα»!

Ειδικά ως προς το τελευταίο, ο Ποινικός Κώδικας ορίζει πως «όποιος με πρόθεση δηλητηριάζει πηγές, πηγάδια βρύσες ή άλλες διοχετεύσεις ή δεξαμενές νερού, τρόφιμα ή άλλα τέτοια πράγματα που η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε αόριστο αριθμό ανθρώπων ή βάζει μέσα σε κάποιο από αυτά τα αντικείμενα άλλες ύλες που μπορούν να προκαλέσουν το ίδιο αποτέλεσμα, τιμωρείται με κάθειρξη. Αν από την πράξη επήλθε θάνατος, μπορεί να επιβληθεί ισόβια κάθειρξη».

Πώς, όμως, μια μεγάλη εταιρεία με διεθνή παρουσία βρίσκεται εμπλεκόμενη σε μια τέτοια υπόθεση; Το κουβάρι αρχίζει να ξετυλίγεται το 2010, οπότε και προκύπτει ότι η εν λόγω εταιρεία στις εγκαταστάσεις των ιχθυοκαλλιεργειών της στον Πόρο χρησιμοποιούσε φορμόλη. Για την απολύμανση του χώρου, όπως επικαλείται η ίδια. Μόνο που η τεράστια ποσότητα των 77 τόνων προκαλεί πολλά ερωτήματα.

Σε επιθεώρηση που πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου 2011 από επιθεωρητές περιβάλλοντος καταγράφηκαν δύο παραβάσεις: η χρήση φορμόλης και η... ανεξέλεγκτη χρήση φορμόλης! Διαβάζουμε στο έγγραφο των επιθεωρητών: 

«Η εταιρεία “ΔΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒΕΕ” χρησιμοποιεί φορμόλη (διάλυμα φορμαλδεΰδης ~37% κ.β.) στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στον Πόρο ενώ δεν προβλέπεται η χρήση του εν λόγω σκευάσματος στις εγκριθείσες μελέτες και τους εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς Όρους.

Επισημαίνεται ότι η φορμαλδεΰδη θεωρείται τοξική και ύποπτη καρκινογένεσης και ότι χρειάζεται ειδική προσοχή στο χειρισμό της.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ.

Στις 04-06-2010 βρέθηκαν δοχεία που περιείχαν περίπου 2 τόνους φορμόλης μπροστά στο Λύκειο του Πόρου τα οποία προορίζονταν για τις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της εταιρείας ΔΙΑΣ. Η Υπηρεσία μας με το (17) σχετικό έγγραφό της ζήτησε από την εταιρεία στοιχεία για τις ποσότητες φορμόλης που είχε προμηθευτεί και για τη χρήση του εν λόγω σκευάσματος στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στον Πόρο. Η εταιρεία με το (18) σχετικό δήλωσε ότι η φορμόλη χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τη συντήρηση των νεκρών ψαριών πριν τη μεταφορά τους προς τελική διάθεση από την εταιρεία KAFSIS (σ.σ. Για να μην μυρίσουν;) και τον ψεκασμό των χρησιμοποιημένων διχτύων ώστε να μην υπάρχει πιθανότητα μεταφοράς ασθένειας από μονάδα σε μονάδα, εφόσον τα δίχτυα χρησιμοποιούνται σε περισσότερες της μίας μονάδες. Όμως η εταιρεία ΔΙΑΣ, σε έγγραφο προς την Υπηρεσία μας (σχετ. 16) μετά από έλεγχο που είχε διενεργηθεί τον Μάρτιο του 2009 είχε δηλώσει ότι μετά τη σύναψη σύμβασης με την εταιρεία KAFSIS (1-8-2009) “τα νεκρά ψάρια μεταφέρονται καθημερινά στις χερσαίες εγκαταστάσεις στη θέση Μπίστι και τοποθετούνται σε ειδική κατάψυξη…” όπως διαπιστώθηκε και κατά τις αυτοψίες στις 01-03-2011 και 06-04-2011 και όχι ότι γίνεται χρήση φορμόλης για τη συντήρησή τους μέχρι να παραληφθούν από την εταιρεία KAFSIS». 

Οι αντιφάσεις και το απολογητικό υπόμνημα.

Οι αντιφάσεις στους ισχυρισμούς της εταιρείας είναι ξεκάθαρες, ενώ ακόμα και η χρήση της φορμόλης στα δίχτυα και σε μεγάλες ποσότητες γεννά άλλα ερωτήματα. Συνεχίζουν οι επιθεωρητές: 

«Από τα προσκομισθέντα παραστατικά προέκυψε ότι η εταιρεία ΔΙΑΣ είχε προμηθευτεί περίπου 77 τόνους φορμόλης(!!!) από τον Ιανουάριο του 2008 έως και τον Ιούνιο του 2010 για τις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στον Πόρο, γεγονός που δείχνει τη συστηματική και εκτεταμένη χρήση του σκευάσματος στις παραπάνω μονάδες. Κατά τις επιθεωρήσεις που πραγματοποίησε η ΕΥΕΠ την 01η-03-2011 και 06-4-2011 στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της εταιρείας “ΔΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒΕΕ” στον Πόρο, ο υπεύθυνος της εταιρείας δήλωσε ότι από τα μέσα Ιουνίου του 2010 δεν χρησιμοποιείται πλέον φορμόλη. Όμως βρέθηκε φορμαλδεΰδη σε δείγματα που ελήφθησαν από ψεκαστήρες και δοχεία άλλων απολυμαντικών (στη χημική σύσταση των οποίων δεν περιέχεται φορμαλδεΰδη), γεγονός που αποδεικνύει ότι η χρήση του εν λόγω σκευάσματος συνεχίζονταν». 

Όπως εξήγησαν χημικοί στην «Α», μετά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα δεν θα υπήρχαν ανιχνεύσιμα ίχνη φορμόλης. Πόσω δε όταν τα δοχεία χρησιμοποιούνταν για άλλες χρήσεις! Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να σημειωθεί πως η ίδια η εταιρεία στο απολογητικό της υπόμνημα αναφέρει πως χρησιμοποιούσε τη φορμόλη ως απολυμαντικό μέσο!

Όσον αφορά την ανεξέλεγκτη διάθεση φορμόλης, οι επιθεωρητές σημειώνουν: 

«Με βάση τα διαπιστωθέντα κατά τις επιθεωρήσεις της ΕΥΕΠ, τα σχετικά παραστατικά και τις δηλώσεις της εταιρείας “ΔΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒΕΕ” μεγάλες ποσότητες φορμόλης κατέληξαν στην ατμόσφαιρα, τη θάλασσα και το έδαφος (σ.σ. Στον Ποινικό Κώδικα υπάρχει σχετική αναφορά που χαρακτηρίζεται «τρομοκρατία»).

»Ζητήθηκε από την εταιρεία ΔΙΑΣ να υποβάλει πλήρη στοιχεία για τη χρήση φορμόλης στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στον Πόρο (τρόπος εφαρμογής, απαιτούμενες ποσότητες και συγκεντρώσεις για κάθε χρήση) που να αιτιολογούν επαρκώς την κατανάλωση των 77 τόνων φορμόλης που προμηθεύτηκε κατά τα έτη 2008-2010 καθώς και την τελική άμεση ή έμμεση διάθεση του εν λόγω σκευάσματος στο περιβάλλον. Ζητήθηκε επίσης να αποσταλούν στοιχεία σχετικά με τη διαχείριση των συσκευασιών της φορμόλης.

»Η εταιρεία “ΔΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒΕΕ” στο απολογητικό της υπόμνημα (σχετ. 24) παραπέμπει στην από 09-07-2010 επιστολή της (σχετ. 18) στην οποία δηλώνει ότι η φορμόλη χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τη συντήρηση των νεκρών ψαριών και τον ψεκασμό των χρησιμοποιημένων διχτύων, χωρίς να δώσει επαρκή στοιχεία για τις απαιτούμενες ποσότητες και συγκεντρώσεις στις παραπάνω χρήσεις. Δεν δόθηκαν επίσης στοιχεία για την τελική διάθεση των 77 τόνων φορμόλης στο περιβάλλον. Όσον αφορά στη διαχείριση των συσκευασιών της φορμόλης, στο απολογητικό υπόμνημα αναφέρεται ότι “ένα μέρος των δοχείων αυτών έχει ήδη επιστραφεί στην προμηθεύτρια εταιρεία ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται αποθηκευμένα στις εγκαταστάσεις της εταιρείας μας”. Από τα διαπιστωθέντα κατά τις επιθεωρήσεις της ΕΥΕΠ, τα λοιπά στοιχεία και παραστατικά που προσκομίστηκαν στην Υπηρεσία μας και τις δηλώσεις της εταιρείας “ΔΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒΕΕ” προκύπτει ότι ποσότητες φορμόλης κατέληξαν ενδεχομένως στην ατμόσφαιρα (μέσω αποτέφρωσης των νεκρών ιχθύων), τη θάλασσα (από τον ψεκασμό των διχτύων στην προβλήτα) και το έδαφος (από διάθεση των νεκρών ιχθύων στη χωματερή του Δήμου Πόρου πριν την σύναψη σύμβασης με την εταιρεία KAFSIS), χωρίς να είναι εφικτός ο υπολογισμός των σχετικών ποσοτήτων. Όσον αφορά στις συσκευασίες της φορμόλης, η εταιρεία “ΔΙΑΣ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΒΕΕ” απέστειλε παραστατικό επιστροφής στην προμηθεύτρια εταιρεία για ένα μικρό μόνο μέρος των δοχείων συσκευασίας της φορμόλης. Επισημαίνεται ότι η φορμαλδεΰδη θεωρείται τοξική και ύποπτη καρκινογένεσης».

Στην υπόθεση, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Α», εμπλέκονται κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης Παπανδρέου, ο οποίος άσκησε ασφυκτικές πιέσεις να «θαφτεί» το θέμα, αλλά και νυν υπουργός της κυβέρνησης Σαμαρά, ο οποίος μεταφέρει τις πιέσεις του κλάδου στις αρμόδιες αρχές για να κλείσει η υπόθεση όσο πιο αθόρυβα γίνεται. 

Ν. ΚΑΤΣΑΡΟΣ

«Επικίνδυνη…»

Σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο του ΕΦΕΤ κ. Κατσαρό, η φορμόλη προσβάλλει τόσο το συκώτι όσο και το αμυντικό σύστημα, ενώ δεν συνηθίζεται να χρησιμοποιείται για απολύμανση. Ο κ. Κατσαρός εξέφρασε την πεποίθηση ότι δεν αποκλείεται η χρήση της και σε ψάρια τα οποία καταλήγουν στην αγορά, καθώς κατά το παρελθόν έχουν βρεθεί ψάρια με φορμόλη σε ιχθυοπωλεία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως μας εξήγησε, ακόμα και η χρήση που περιγράφει η εταιρεία είναι επικίνδυνη καθώς η ουσία μέσω του νερού περνά στα ψάρια για να καταλήξει στον άνθρωπο.

Η «Α» ως όφειλε και όπως πάντα πράττει σε αντίστοιχες περιπτώσεις στα πλαίσια της δημοσιογραφικής δεοντολογίας επικοινώνησε και με την εταιρεία «ΔΙΑΣ», στο τηλέφωνο 210 5517900. Παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις μας και την διαβεβαίωση ότι θα επικοινωνήσει μαζί μας ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, ποτέ δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μας. Η συνέχεια θα δοθεί στα δικαστήρια στις 13 Φεβρουαρίου, οπότε και θα εκδικαστεί η υπόθεση που έφερε στο φως της δημοσιότητας η Πρωτοβουλία Πόρου για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος Πόρου. Πρωταγωνιστές ο κ. Γιάννης Δημητριάδης, επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στον Πόρο, και ο νομικός κ. Νίκος Αντωνιάδης. 

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Θέσεις ΣΕΘ για τη χρήση φορμαλδεΰδης.

Τις τελευταίες ημέρες είμαστε και πάλι μάρτυρες δημοσιευμάτων για τη χρήση φορμαλδεΰδης σε εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιέργειας. Για το συγκεκριμένο θέμα υπάρχει ανακοίνωση του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών, από τον Ιούλιο του 2010, που αναφέρει ότι η φορμαλδεΰδη χρησιμοποιείται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία κυρίως για τη συντήρηση των θνησιμοτήτων μέχρι την τελική τους διάθεση σε ειδικά αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις. Επικουρικά χρησιμοποιείται για εργαστηριακή χρήση (συντήρηση δειγμάτων βένθους, ψαριών και ιστών αυτών). Η χρήση της φορμαλδεΰδης πραγματοποιείται με συγκεκριμένα πρωτόκολλα και οδηγίες εργασίας και με τη χρήση των Μέσων Ατομικής Προστασίας από τους εργαζόμενους.

Για την καλύτερη ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού θα πρέπει να αναφερθεί ότι σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ισπανία, Ελλάδα) αλλά και στις Η.Π.Α., υπάρχουν αδειοδοτημένα κτηνιατρικά σκευάσματα που έχουν ως δραστική ουσία την φορμαλδεΰδη. Η φορμαλδεΰδη είναι επιτρεπόμενη δραστική ουσία για τις ενδεδειγμένες χρήσεις σε όλα τα ζωικά είδη παραγωγής τροφίμων σύμφωνα με τον πίνακα 1 του κανονισμού 37/2010 της Επιτροπής της 22ας Δεκεμβρίου 2009.

Κλείνοντας την παρούσα επικοινωνία θα θέλαμε να διαβεβαιώσουμε τους καταναλωτές ότι τα προϊόντα μας χαίρουν των υψηλοτέρων προδιαγραφών ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων. Λόγω του κύριου εξαγωγικού τους χαρακτήρα ελέγχονται συστηματικά από τα εθνικά συστήματα ασφάλειας τροφίμων σε περισσότερες από 40 χώρες σε όλο τον κόσμο (Ευρωπαϊκή Ένωση, Η.Π.Α. Ρωσία, Ελβετία) συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας.

 http://mytikaspress.blogspot.gr