Προσφώνηση τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου στόν Μητροπολίτη Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ. Δαμασκηνό, στό Ἀγρίνιο

 

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ. Δαμασκηνέ,

Σεπτή τῶν Ἱεραρχῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος χορεία,
Κύριοι Βουλευτές,
Κ. Περιφερειάρχα,
Κ. Ἀντιπεριφερειάρχη,
Κύριε Δήμαρχε τῆς Πόλεως Ἀγρινίου,
Κύριοι Δήμαρχοι,

Ἀγαπητοί φορεῖς τῶν Πολιτικῶν, Αὐτοδιοικητικῶν, Ἐκπαιδευτικῶν, Στρατιωτικῶν, Ἀστυνομικῶν, Πυροσβεστικῶν Ἀρχῶν,
Τίμιον Πρεσβυτέριον, Χριστοῦ διακονία, εὐλαβεῖς μοναχοί καί μοναχαί, εὐλογημένε λαέ τοῦ Κυρίου.

Ἤδη, ἀπό χθές τό ἀπόγευμα, μέ τήν ἐνθρόνιση τοῦ Μητροπολίτου Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος τῆς Ἱερᾶς Πόλεως τοῦ Μεσολογγίου καί μέ τήν σημερινή, πρωινή Ἐνθρονιστήρια Θεία Λειτουργία στόν ἴδιο Ναό, περατώθηκε μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἡ Τοποτηρητεία μου. Ὅμως καί στήν σημερινή ὑποδοχή τοῦ νέου Μητροπολίτου στό Ἀγρίνιο ἐκπροσωπῶ τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο καί μεταφέρω τίς εὐχὲς του στον Μητροπολίτη γιά τήν ἐκκλησιαστική του διακονία καί στούς κληρικούς, τούς ἄρχοντες καί τόν λαό τῆς πόλεως τοῦ Ἀγρινίου νά ἔχουν τήν κατ’ ἄμφω ὑγεία καί ὅλοι νά ἔχουμε ἐκκλησιαστικό φρόνημα, σεβόμενοι τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας.

Μέ τήν δοξολογία πού γίνεται σήμερα αὐτήν τήν ὥρα, στόν Ἱερό Ναό τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Ἀγρινίου ἀρχίζετε, Σεβασμιώτατε, τήν ἐπισκοπική σας δικονία καί στήν πόλη τοῦ Ἀγρινίου, πού εἶναι ἡ μεγαλύτερη πόλη τοῦ Νομοῦ μας.

Μέ καύχηση μπορῶ νά πῶ, ὅτι μέσα στή μνήμη καί τήν καρδιά μου τό Ἀγρίνιο συναγωνίζεται τά Ἰωάννινα πού εἶναι ἡ γενέτειρα πόλη μου. Στήν πόλη αὐτήν τοῦ Ἀγρινίου, ἦλθα τό ἔτος 1959 καί τελείωσα τό Παπαστράτειο Γυμνάσιο τό ἔτος 1963 καί ὕστερα ἔκανα τίς πτήσεις μου στήν θεολογική ἐπιστήμη καί τήν ἐκκλησιαστική διακονία, περιόδευσα τό μεγαλύτερο μέρος τοῦ κόσμου, διδάσκοντας ὀρθόδοξη θεολογία καί τό ξανασυνάντησα μετά ἀπό πολλά χρόνια, ὡς Τοποτηρητής στούς ἕνδεκα σχεδόν μῆνες. Μέ διάπυρη χαρά θά ἤθελα νά σᾶς πῶ, τό πῶς αἰσθάνομαι ὅτι εἶναι τό Ἀγρίνιο.

Θά μποροῦσα νά δώσω στό Ἀγρίνιο τρία κοσμητικά ἐπίθετα. Εἶναι πόλη πονεμένη, μαρτυρική καί δημιουργική.

Τό Ἀγρίνιο, κατ’ ἀρχάς εἶναι πονεμένη πόλη, ἀφοῦ οἱ γηγενεῖς κάτοικοί του, μαζί μέ τήν ἐνδοχώρα του, ἀσχολήθηκαν μέ τήν γεωργία, κυρίως μέ τήν καλλιέργεια καί συλλογή καπνοῦ. Ὅσοι ἐργάστηκαν στόν τομέα αὐτόν, γνωρίζουν τί σημαίνει νά φυτεύης καπνά καί νά ξυπνᾶς λίγο μετά τά μεσάνυκτα, νά τά μαζεύης μέ τά λυχνάρια, καί ἔπειτα νά ἐργάζεσαι ὅλη τήν ἡμέρα γιά νά ἁρμαθιάζης τά φύλλα καί ἔπειτα νά τά ξηραίνης. Ἔτσι, αἰσθάνεσαι τόν κόπο, τήν ὀδύνη, ἀλλά καί τήν ἀδικία ἀπό τούς ἐμπόρους οἱ ὁποῖοι ἐκμεταλλεύονται τόν κόπο σου καί τά ξενύχτια σου, γι’ αὐτό καί εὔκολα καταλήγεις σέ κοινωνικές ἐπαναστάσεις καί ἀντιδράσεις. Ἐπίσης, ἐδῶ ἦλθαν καί ἔζησαν φιλόξενα καί οἱ πρόσφυγες, Μικρασιάτες καί Πόντιοι, κρατώντας τίς παραδόσεις τους καί τόν πόνο στήν ψυχή τους, καί συνυπῆρξαν μέ τόν γηγενῆ πληθυσμό.

Τό Ἀγρίνιο, ἀκόμη εἶναι μαρτυρική πόλη, κατά τήν διάρκεια τῆς γερμανικῆς κατοχῆς, ἀλλά καί τοῦ ἐμφυλίου πολέμου. Οἱ κάτοικοι τοῦ Ἀγρινίου καί τῆς περιοχῆς διακατέχονταν ἀπό ἐλεύθερα καί δημοκρατικά φρονήματα καί δέν ἀνέχονταν ναζιστικές νοοτροπίες, πού καταπατοῦν τίς ἀτομικές ἐλευθερίες. Ἔτσι, δοκίμασαν τά σκληρά ἀντίποινα τοῦ φασισμοῦ καί τοῦ ναζισμοῦ μέ ὁμαδικές ἐκτελέσεις πατριωτῶν, ἀλλά δοκίμασαν καί τίς φοβερές συνέπειες τοῦ ἐμφυλίου πολέμου, γιατί μετακινήθηκαν ἐδῶ πληθυσμοί ἀπό τήν ένδοχώρα.

Τό Ἀγρίνιο, ἐπίσης, εἶναι δημιουργική πόλη. Μέσα ἀπό τίς κοινωνικές ἀντιθέσεις οἱ κάτοικοί του προχώρησαν σέ δημιουργικές συνθέσεις, σέ ἀνάπτυξη, σέ πρόοδο, σέ δημιουργική συνάντηση, σέ ἐπιστημονικές ἐπιδόσεις, σέ θεολογικές ἀναζητήσεις. Ἄλλωστε, ὁ πόνος, τό μαρτύριο, ὁ σταυρός ὁδηγεῖ στήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου. Ὑπῆρξαν, βέβαια, καί μερικοί πού δέν ἀκολούθησαν αὐτήν τήν πορεία καί ἔμειναν πίσω.

Σέ αὐτήν τήν πόλη πού συνδυάζει τόν πόνο, τό μαρτύριο καί τήν δημιουργικότητα εἶναι πρόκληση νά ἐργασθῆ κανείς ποιμαντικά, γιατί συνδυάζει ὅλες τίς δυναμικές ἀντιθέσεις, δηλαδή συνδυάζει τήν ἀστική μέ τήν ἀγροτική συνείδηση, τήν τέχνη μέ τήν ἐπιστήμη, τήν θεολογία μέ τόν οὑμανισμό, τήν κοινωνιολογία μέ τόν ὑπαρξισμό καί πολλά ἄλλα. Νά κάνω καί μιά δημόσια ἐξομολόγηση. Πολύ θά μοῦ ἄρεζε νά ἐργασθῶ ποιμαντικά σέ μιά τέτοια συναρπαστική κοινωνία ὡσάν τοῦ Ἀγρινίου. Ὅμως, ἀλλοῦ εἶναι ἡ ἀποστολή μου, ἐκεῖ πού μέ ἔταξε ὁ Θεός, διά τῆς Ἐκκλησίας του.

Σέ αὐτό τό Ἀγρίνιο ἡ Ἐκκλησία ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά της, ὡς μάνα στοργική γιά νά καλύψη ὅλες αὐτές τίς ποιμαντικές ἀνάγκες. Δεκάδες καί ἑκατοντάδες ἐκκλησιαστικοί ἄνδρες καί γυναῖκες ἐργάσθηκαν ἐκκλησιαστικά, ποιμαντικά και ἱεραποστολικά. Τούς γνώρισα, ὅταν, ἀπό 5 ἐτῶν περίπου, ἑρχόμουν στήν θεία μου Παρασκευή Καραγιάννη, ἡ ὁποία ἀφιερώθηκε στόν Χριστό καί ἐργαζόταν ἱεραποστολικά ὡς Διευθύντρια Θεραπευτηρίου. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί ὁ ἀείμνηστος Ἠλίας Ξένος, μετέπειτα Ἁγιορείτης μοναχός Σπυρίδων Νεοσκητιώτης. Δέν μπορῶ νά ἀναφερθῶ διεξοδικά σέ δεκάδες ἀνθρώπους πού πρόσφεραν τόν ἑαυτό τους μέ ἀνιδιοτέλεια γιά τούς πονεμένους άνθρώπους, τούς ὁποίους ξέρετε ἑσείς, κυρίως γνωρίζει ὁ Θεός.

Ἀλλά ἀπό ὅλους τούς κεκοιμημένους ξεχώρισαν τρεῖς λευϊτικές μορφές, πού ἐκφράζουν τρεῖς τρόπους ἐκκλησιαστικῆς ποιμαντικῆς διακονίας στό Ἀγρινίο.

Ὁ πρῶτος, ὄχι ἀξιολογικά, ἀλλά ἐκκλησιαστικά, ἦταν ὁ Ἀρχιμ. Βενέδικτος Πετράκης, ὁ Μετσοβίτης Παπᾶς, πού ὕστερα ἀπό τήν δράση του στά Ἰωάννινα ὡς Ἱεροκήρυξ καί ὕστερα ἀπό τούς ἡρωικούς ἀγῶνες του ὡς στρατιωτικός Ἱερεύς στόν ἑλληνοϊταλικό πόλεμο ἦλθε στό Ἀγρίνιο, σέ μιά ἀναστατωμένη κοινωνία. Ἐργάσθηκε ὡς φλογερός Ἱεροκήρυκας, ὡς ζηλωτής Κληρικός, ὡς στοργικός πνευματικός πατέρας, μέ ἐξομολόγηση καί κοινωνική προσφορά.

Ὁ δεύτερος ἦταν ὁ Πρωτ. Ἀθανάσιος Παπαποστόλου, ὁ γλυκύς Ἐφημέριος σέ αὐτήν τήν Ἐνορία, ὁ ὁποῖος διέπρεψε στό ἐνοριακό καί διοικητικό του ἔργο, ὡς Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος, μέ προσφορά δυναμική μέσα στόν ἐνόριο ἐκκλησιαστικό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, ἀναζητώντας τό πλανώμενο πρόβατο.

Καί ὁ τρίτος στήν σειρά, ἀλλά πρῶτος στήν συνείδηση τοῦ λαοῦ, ἦταν ὁ γεμάτος ἀπό Χριστοειδῆ ἀγάπη Ἀρχιμ. Ἀπόστολος Φαφούτης, ἐξ ἐγγάμων, ὁ γνωστός Παπα-Ἀποστόλης, πού ἕνωνε ὅλα τά διεστῶτα, πού ἀγαποῦσε τούς πάντες, μικρούς καί μεγάλους, πλούσιους καί πτωχούς, δεξιούς, κεντρώους καί ἀριστερούς, ἐνθέους καί ἀθέους, πού ἔδειχνε αὐτό τό ἀσυμβίβαστο στούς συμβιβασμούς, τό ἀντίθετο στούς εὐσεβισμούς καί τούς ἀποκλεισμούς. Ὁ Παπα-Ἀποστόλης ἦταν ὁ γνήσιος Ρουμελιώτης Παπᾶς, πού ἔμεινε στήν συνείδηση τοῦ λαοῦ ὡς ἅγιος, ὁ ὁποῖος ἐξέφραζε τόν ὁρισμό πού ἔδωσε ὁ Ντοστογιέφσκι γιά τόν Στάρετς, δηλαδή Γέροντα, ὅτι Στάρετς εἶναι αὐτός πού ἀγαπᾶ περισσότερο αὐτόν πού ἁμάρτησε περισσότερο. Καί εἶναι ἐντυπωσιακό ὅτι γι’ αὐτόν σᾶς μίλησε στήν Πλατεία ὁ ἀγαπητός μου Δήμαρχος Ἀγρινίου κ. Γεώργιος Παπαναστασίου, χωρίς νά ἔχουμε συνεννοηθῆ.

Αὐτούς τούς τρεῖς τύπους Κληρικῶν ἀκολούθησαν στήν συνέχεια ἄλλοι Κληρικοί καί ὁ καθένας μέ τά χαρίσματά του προσέφερε στόν λαό τό περιεχόμενο τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔτσι αἰσθάνομαι τό Ἀγρίνιο, ἀφοῦ τό γνώρισα σέ πολλές φάσεις τῆς σύγχρονης ἱστορίας του. Αὐτό τό Ἀγρίνιο ἐλπίζω ὅτι θά ἀγαπήσετε, Σεβασμιώτατε, καί θά σᾶς ἀγαπήση και αὐτό. Θά ἀγαπήσετε τόν ταπεινό καί πονεμένο ἄνθρωπο, καί σέ αὐτό θά σᾶς βοηθήση τό εὐπροσήγορο τοῦ χαρακτῆρος σας. Καί ἐπειδή προηγουμένως θυμήθηκα τόν Ντοστογιέφσκι θά ἤθελα νά ἀναφέρω τά λόγια πού ὁ ἴδιος ὁ Ντοστογιέφσκι βάζει στό στόμα τοῦ πάτερ Ζωσιμᾶ. Δίδασκε ὁ Στάρετς Ζωσιμᾶς:

«Ἀγαπᾶτε τόν κοσμάκη τοῦ Θεοῦ. Δέν εἴμαστε δά ἁγιότεροι ἐμεῖς ἀπ’ αὐτούς πού ζοῦν μές τόν κόσμο... Μή μισεῖτε ἐκείνους πού σᾶς ἀποδιώχνουν, πού σᾶς λοιδοροῦν, πού σᾶς βρίζουν, πού σᾶς συκοφαντοῦν. Μή μισεῖτε τούς ἀθεϊστές, τούς δασκάλους τοῦ κακοῦ, τούς ὑλιστές, ἀκόμα καί τούς μοχθηρούς ἀπ’ αὐτούς ὄχι μονάχα τούς ἀγαθούς, γιατί ὑπάρχουν ἀνάμεσά τους πολλοί ἀγαθοί καί ἰδιαίτερα στήν ἐποχή μας. Νά τούς μνημονεύετε στίς προσευχές σας καί νά λέτε: Σῶσον Κύριε, ἐκείνους πού δέν ἔχουν κανέναν νά προσευχηθεῖ γιά χάρη τους, σῶσον κι ἐκείνους πού δέν θέλουν νά σοῦ ἀπευθύνουν προσευχές. Καί νά προσθέτετε ἀμέσως: Δέ σέ παρακαλῶ, Θεέ μου, ἀπό περηφάνεια γιατί καί γώ οὐτιδανός εἶμαι, πολύ περισσότερο ὅλων τῶν ἄλλων».

Καί συνεχίζει ὁ Στάρετς Ζωσιμᾶς, κατά τόν Ντοστογιέφσκι:

«Ἀδελφοί μου, μή σᾶς τρομάζουν οἱ ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων, ἀγαπᾶτε τόν ἄνθρωπο ἀκόμα καί μές στήν ἁμαρτία του, γιατί αὐτή ἡ ἀγάπη εἶναι τό ὁμοίωμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ κι ἀποτελεῖ τήν ἀνώτερη ἀγάπη ἐπί τῆς γῆς. Ἀγαπᾶτε τή δημιουργία τοῦ Θεοῦ καί τήν ὁλότητά της μά καί στό κάθε κομματάκι. Ἀγαπᾶτε τό κάθε φυλλαράκι, τήν κάθε ἀχτίδα τοῦ Θεοῦ. Ἀγαπᾶτε τά ζῶα, ἀγαπᾶτε τά φυτά, ἀγαπᾶτε τό κάθε τι. Ὅταν θά ἀγαπήσεις τό κάθε τι, θ’ ἀνακαλύψεις μέσα σ’ αυτά τά πράγματα τό μυστικό τοῦ Θεοῦ. Καί μιά καί θά τό ἀνακαλύψεις, θά τό κατανοεῖς ὅλο καί πιό πολύ μέ τήν κάθε μέρα πού θά περνάει. Καί στό τέλος θ’ ἀγαπήσεις ὅλο τόν κόσμο μέ μιά ἀκέραια, παγκόσμια ἀγάπη... Ν’ ἀγαπᾶτε ἰδιαίτερα τά παιδάκια γιατί κι αὐτά εἶναι ἀναμάρτητα, σάν τούς ἀγγέλους, καί ζοῦνε γιά νά μᾶς δίνουν χαρά, γιά νά ἐξαγνίζουν τίς καρδιές μας καί εἶναι σάν μιά ὑπόδειξη γιά μᾶς. Ἀλλοίμονο σ’ ὅποιον προσβάλει ἕνα παιδί».

Πόσο ἐπίκαιρος εἶναι αὐτός ὁ λόγος τοῦ Ντοστογιέφσκι, πού πρέπει νά μᾶς ἀγγίζει βαθειά στήν καρδιά μας, γιά νά ἀποκτήσουμε τήν κατά Θεόν καθολική ἀγάπη.

Αὐτό θέλει τό Ἀγρίνιο στό ὁποῖο ἔρχεσθε, Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ. Δαμασκηνέ, αὐτό θέλουν οἱ Ἀγρινιῶτες, καί ἐλπίζω ὅτι θά τοῦ τό προσφέρετε μέ τά χαρίσματα πού σᾶς διακρίνουν, γιατί αὐτά μάθατε κοντά στον Γέροντά σας, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ἰγνάτιο.

Καλῶς ἤλθατε, Σεβασμιώτατε, στό Ἀγρίνιο «τό ἐμόν», τό πονεμένο, τό μαρτυρικό, ἀλλά καί τό δημιουργικό Ἀγρίνιο, πού χρειάζεται ἕναν Παπα-Ἀποστόλη γιά νά ἐνώση ὅλους μέσα στήν μητρική αγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας πού ξέρει νά ἀγαπᾶ ὅλους καί καθέναν ξεχωριστά.

Καλῶς ἤλθατε, ἀγαπητέ μας Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ. Δαμασκηνέ. Εὐλογημένη νά εἶναι ἡ εἴσοδός σας σέ αὐτήν τήν πόλη, μέ τήν τιμή τοῦ Ἐπισκόπου, πού εἶναι εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἀναζητᾶ τό πλανώμενον πρόβατο καί εἶναι Ἰατρός τῶν ἀνθρώπων, ὡς Καλός Σαμαρείτης, καί ἔχετε μπροστά σας τήν μεγάλη πρόκληση νά ἐνθρονισθῆτε στήν καρδιά ὅλων τῶν Ἀγρινιωτῶν, πού εἶναι πρόκληση μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς. Ἀμήν. Ἄξιος.

Παρακαλῶ νά δεχθῆτε ὡς δῶρον, κάτι τό ὁποῖον εἶναι ὅ,τι πολύτιμον ἔχω, τήν εἰκόνα τοῦ Γέροντός μου, ἁγίου Καλλινίκου Ἐδέσσης, τοῦ Αἰτωλοῦ πού ἔχει ἐπάνω της ἀπότμημα τοῦ ἱεροῦ λειψάνου του, γιά νά σᾶς προστατεύη καί νά σᾶς ἐμπνέει, γιατί, ἐδώ στό Ἀγρίνιο τόν γνώρισα καί τόν ἀκολούθησα πιστά ἔως τοῦ θανάτου του, νομίζω καί μετά τήν ἔνδοξη κοίμησή του.