Εκτροφή σαλιγκαριών: Μια επένδυση με κέρδη και προοπτικές

Μια από τις πιο κερδοφόρες επενδύσεις που μπορεί να κάνει κάποιος στο χώρο των τροφίμων είναι η εκτροφή σαλιγκαριών. Η αυξημένη ζήτηση που παρατηρείται σε διεθνές επίπεδο αλλά και από την εγχώρια αγορά, κάνει το μέλλον της εκτροφής σαλιγκαριού πολλά υποσχόμενο.

Μεγάλη ζήτηση υπάρχει στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γερμανία, ενώ σταθερά στην κορυφή βρίσκεται η Γαλλία, που στην εμπορευματοποίηση και στη μαγειρική χρήση του προϊόντος, παραμένει στην πρώτη θέση παγκοσμίως.

Η κατανάλωση νωπών και μεταποιημένων σαλιγκαριών στην Ευρώπη κυμαίνεται τους 100.000 τόνους ετησίως. Αυτή η ποσότητα, αποτελείται κατά 97% από το είδος Helix pomatia, που προέρχεται από φυσικούς πληθυσμούς σαλιγκαριών και συλλέγονται από φυσικούς πληθυσμούς της Ανατολικής Ευρώπης. Το υπόλοιπο 3% αποτελεί το είδος Helix aspersa που παράγεται σε εκτροφεία που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία 15 χρόνια.

Οι τιμές πώλησης έχουν εποχική διακύμανση. Την θερινή περίοδο όπου είναι η περίοδος συλλογής/συγκομιδής οι τιμές πώλησης κυμαίνονται στα 3,5 ευρώ το κιλό, ενώ την τρέχουσα περίοδο όπου υπάρχει υψηλή κατανάλωση αλλά δεν υπάρχουν διαθέσιμα νωπά σαλιγκάρια η τιμή μπορεί να αγγίξει ακόμα και τα 12 ευρώ το κιλό.

Ωστόσο, δεν είναι όλα τόσο εύκολα όσο φαντάζονται οι περισσότεροι. Χρειάζεται κόπος, χρόνος, χρήμα, μεράκι, τεχνογνωσία και υποστήριξη στην παραγωγή καθώς και καλή γνώση στην αγορά των προϊόντων.

Η Ελλάδα έχει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που είναι μεταξύ άλλων οι κλιματολογικές συνθήκες, που επιδρούν στα ποιοτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και το κόστος παραγωγής, έχει υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας σε σχέση με ανταγωνιστές ενώ το ελληνικό σαλιγκάρι υπάρχει σε αγορές του εξωτερικού για περισσότερα από 40 χρόνια.

Η Ελλάδα πρώτη στην Ευρώπη

Λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν ότι η Ελλάδα υπήρξε για μια 20ετία στην πρώτη θέση στην βιομηχανία μεταποίησης σαλιγκαριών από τη δεκαετία του ’70. Ωστόσο πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην με τις περισσότερες βιοτεχνίες και εμπορικές επιχειρήσεις του κλάδου να έχουν διακόψει τη λειτουργία τους και τις μεγάλες βιομηχανίες να έχουν συρρικνώσει την παραγωγή τους.

Υπάρχουν ευκαιρίες

Την τελευταία 25ετία παρατηρείται στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά σταθερή ζήτηση για σαλιγκάρια ή προϊόντων σαλιγκαριών με υψηλά ποιοτικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, προϊόντα σαλιγκαριών με ονομασία προέλευσης καθώς και εταιρίες σαλιγκαριών που μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλώνω-αγοραστών.

Διατροφική αξία

Πρόκειται, μεταξύ άλλων για υγιεινή, θρεπτική και εύπεπτη τροφή, αρκεί να είναι καθαρά και απαλλαγμένα από το σάλιο τους, κάτι που γίνεται όταν πλένονται επανειλημμένα με άφθονο νερό που περιέχει ξύδι και αλάτι. Οι γνώστες, προτιμούν σαλιγκάρια με επίφραγμα καθώς είναι καθαρότερα και έχουν λιγότερο απόθεμα ασβεστίου που τα κάνει δύσπεπτα.

Φαρμακευτική και Ιατρική εφαρμογή

Τα αμινοξέα που περιέχονται στη σάρκα και στο σάλιο συντελούν στην ανακατασκευή των ιστών του πεπτικού συστήματος και στη θεραπεία του έλκους. Επίσης, διευκολύνουν τη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, καθαρίζουν το δέρμα, ενώ χρησιμοποιούνται και σε πολλές θεραπευτικές δίαιτες μεταξύ άλλων, στη μείωση της χοληστερίνης, την παχυσαρκία και την αρτηριοσκλήρυνση.

Οι μέθοδοι εκτροφής των σαλιγκαριών είναι οι εξής:

1) Ανοικτού Τύπου: Είναι η εκτροφή των σαλιγκαριών σε ανοικτούς αλλά περιφραγμένους χώρους όπου τα σαλιγκάρια αναπτύσσονται μαζί με τα φυτά που τρώνε. Η Εκτροφή Ανοιχτού Τύπου είναι συνδυασμός αγροτικής παραγωγής (για τροφή) και κτηνοτροφίας. Για αυτή τη μέθοδο, ο χώρος εγκατάστασης πρέπει να διαθέτει υδροδότηση, το έδαφος να είναι ασβεστώδες, να στραγγίζεται εύκολα και να είναι γόνιμο προκειμένου να αναπτυχθούν τα φυτά που απαιτούνται και δεν πρέπει να υπάρχουν ζιζάνια.

2) Κλειστού Τύπου: Με αυτή τη μέθοδο, η εκτροφή των σαλιγκαριών γίνεται σε κλειστούς χώρους, όπως ένα διχτυοκήπιο και όπου τα σαλιγκάρια βρίσκουν καταφύγιο κάτω από ξύλινες κατασκευές τύπου «Λ» ή σε σύστημα τύπου κουρτίνας. Το σιτηρέσιο των σαλιγκαριών στα Εκτροφεία Κλειστού Τύπου είναι τεχνητό και αποτελείται από συνδυασμό αλεσμένων δημητριακών. Καλαμπόκι, σόγια, σιτηρά και οπωσδήποτε ασβέστιο για τον σχηματισμό του κελύφους των σαλιγκαριών,

3) Μεικτού Τύπου: Πρόκειται για μια αρκετά επαγγελματική μέθοδο που αποβλέπει και στη πώληση γεννητόρων (μάνες). Δεν συστήνεται για κάποιον που εισέρχεται τώρα στον κλάδο.

4) Μέθοδος Κουρτίνας: Μια πολύ προχωρημένη και εντατική μέθοδος εκτροφής σαλιγκαριών που γίνεται σε μια κατασκευή με κάθετες φωλιές, όπου τα σαλιγκάρια καταφεύγουν σε αυτές για προστασία από το φως και ξεκούραση και η οποία λόγω της ανάπτυξης καθ’ ύψος δίνει περισσότερο ωφέλιμο χώρο από την κλασική εκτροφή κλειστού τύπου. Η εκτροφή σε κουρτίνα χρησιμοποιείται για την λήψη των αυγών των σαλιγκαριών και την παρασκευή του Λευκού Χαβιαριού και όχι για πάχυνση. Η εκτροφή σε κουρτίνα γίνεται συνήθως σε στεγασμένο χώρο με αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας καθώς και με άμεσο έλεγχο του κύκλου αναπαραγωγής.

Κόστος εγκατάστασης

Σχετικά χαμηλό είναι το κόστος εγκατάστασης στις περιπτώσεις ανοικτού τύπου. Εάν ο ενδιαφερόμενος εκτροφέας χρειαστεί να αγοράσει όλα όσα πρέπει από κάποια εταιρία, θα ξοδέψει περίπου 3.500-4.000 ευρώ το στρέμμα. Το κόστος μπορεί να μειωθεί σημαντικά, εφόσον ο ίδιος έχει τις τεχνικές ικανότητες να κατασκευάσει μόνος του μέρος ή ολόκληρη την εγκατάσταση.

Στα ύψη εκτοξεύεται το κόστος για εκτροφείο κλειστού τύπου, καθώς οι εγκαταστάσεις κοστίζουν από 16.000 ευρώ και πάνω το στρέμμα (κατασκευή και εξοπλισμός). Πρέπει να προστεθεί επίσης μεταξύ άλλων και το κόστος απόκτησης τεχνογνωσίας. Επίσης, το πρώτο έτος θα χρειαστούν 1.000-2.000 ευρώ ανά στρέμμα για την αγορά των γεννητόρων (μάνες).

Συνδυασμός των δύο προηγούμενων διαδικασιών αποτελεί η εκτροφή μεικτού τύπου. Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι το χαμηλότερο κόστος παραγωγής σχετικά με την κλειστού τύπου εκτροφή και η υψηλότερη αποδοτικότητα συγκριτικά με την ανοικτού τύπου.

Υψηλότερο είναι το κόστος κατασκευής της μεθόδου εκτροφής κουρτίνας ωστόσο εάν ληφθεί υπόψη ότι χρειάζεται μόλις το 1/5 του αγροτεμαχίου, πολλαπλασιάζεται ο χώρος εκτροφής κατά πέντε φορές. Μέσω αυτού του τρόπου επιτυγχάνεται αρκετά γρήγορα η απόσβεση των επιπλέον χρημάτων που θα δαπανηθούν για τη συγκεκριμένη μέθοδο.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η απόσβεση της επένδυσης ξεκινά 6-7 μήνες από την αρχή της προσπάθειας, ενώ η πλήρης απόσβεση γίνεται περίπου τρία χρόνια από το ξεκίνημα της προσπάθειας.

Τρόπος διατροφής των σαλιγκαριών:

Ο τρόπος με τον οποίο τρέφονται τα σαλιγκάρια, εξαρτάται από το αν η εκτροφή τους είναι ανοικτού ή κλειστού τύπου.

Στην εκτροφή ανοικτού τύπου, τα σαλιγκάρια ζουν και μεγαλώνουν με τα φυτά με τα οποία τρέφονται, όπως το τριφύλλι, ο ηλίανθος, το μαρούλι, το λάχανο κλπ.

Αντίθετα, στην εκτροφή κλειστού τύπου η τροφή τους αποτελείται από συνδυασμό αλεσμένων δημητριακών, που παρασκευάζονται από καλαμπόκι, σιτάρι, κριθάρι, πίτουρο καθώς και την προσθήκη ιχνοστοιχείων και ασβεστίου που βοηθά και είναι απαραίτητο για το σχηματισμό του κελύφους των σαλιγκαριών.

Απόδοση

Η απόδοση της επένδυσης εξαρτάται από τον τρόπο εγκατάστασης που έχει επιλεγεί. Σε ανοικτού τύπου εκτροφή, η παραγωγή ανά στρέμμα ανέρχεται από 800 έως 1.000 υπό φυσιολογικές συνθήκες. Αντίθετα, σε εκτροφή κλειστού τύπου, η μέση παραγωγή ξεκινά από 3.000 κιλά και μπορεί να αγγίξει έως και 7.000 κιλά ανά στρέμμα. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο στην τελική παραγωγή παίζει μεταξύ άλλων ο κακός έλεγχος των συνθηκών εκτροφής και η απώλεια παραγωγής λόγω κατασκευαστικών ατελειών.

Προγράμματα

Αρκετά είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που υπάρχουν για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες καθώς και για αυτούς που θέλουν να επενδύσουν στην εκτροφή των σαλιγκαριών. Ωστόσο, καλό είναι οι ενδιαφερόμενοι να στραφούν αρχικά σε γεωπόνους από τους οποίους θα λάβουν αναλυτικότερες πληροφορίες σχετικά με την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουν.

Οι νέοι που είναι κάτω των 40 ετών έχουν δυνατότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα Νέων Γεωργών. Το πριμ εγκατάστασης ανέρχεται σε περίπου 17.000 ευρώ εκ των οποίων το 50% εκταμιεύεται σε πρώτη φάση. Πριμ εγκατάστασης νέων Γεωργών παίρνει όποιος θέλει ν’ ασχοληθεί επαγγελματικά με τη Γεωργία (πχ όχι δημόσιος υπάλληλος).

Ακόμη, για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες υπάρχουν πάντα τα μικρά και μεγάλα σχέδια βελτίωσης στα οποία επιδοτείται η εκτροφή σαλιγκαριών. Προκήρυξη για σχέδια βελτίωσης δεν βγαίνει κάθε χρόνο. Οι νησιωτικές περιοχές κάτω των 100.000 κατοίκων, έχουν πάντα καλύτερη επιδότηση ή βαθμολογία για συγχρηματοδοτούμενα κοινοτικά προγράμματα κι ακολουθούν οι ορεινές, μειονεκτικές περιοχές.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ