Η ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ. Η φύση παραμένει πάντα πιο δυνατή από το τσιμέντο

  

Γράφει η συνεργάτιδα
του Δικτύου μας
Κωνσταντία Τραμπάζαλη.

             Μέσα στις πόλεις μας η φύση μερικές φορές προσπαθεί να ανοίξει δρόμο και ξαφνικά αγριόχορτα ξεπετάγονται από μια σχισμή του πεζοδρομίου, πουλάκια και θηλαστικά καταφθάνουν προκειμένου να επωφεληθούν από το άφθονο φαγητό που μπορούν να βρουν εδώ χωρίς μεγάλο κόπο και έτσι το φυσικό περιβάλλον επανέρχεται και αναλαμβάνει να περάσει πάνω από το μπετόν και την άσφαλτο.

 
Είναι ξεκάθαρο πλέον πως κάθε εγκαταλελειμμένος χώρος  ή ακαλλιέργητη έκταση πολύ γρήγορα θα καταληφθούν από βλάστηση και την ανάλογη πανίδα. Δυστυχώς όμως οι υπέρ- αστικοποιημένοι χώροι και εκτάσεις σπάνια αφήνουν θέση στην φαντασία της φύσης! Μόνο τα φυτά και τα ζώα που είναι ικανά να προσαρμοστούν σε αντιξοότητες όπως η ρύπανση, η όχληση, ο διαρκής φωτισμός, η έλλειψη ζωτικού χώρου, τροφής και νερού θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στην ζωή στην πόλη. Αυτό μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να επανέλθει το φυσικό περιβάλλον στο καθαρά αστικό πεδίο. Τα αποτελέσματα δε των επιστημονικών ερευνών δείχνουν ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός ειδών μειώνεται όσο εισχωρούμε στην καρδιά μιας πόλης,  με έναν ρυθμό που θα έπρεπε να μας ανησυχεί. Ωστόσο, η βιοποικιλότητα παραμένει ένας παράγοντας υψίστης σημασίας για την αστική ζώνη.
Ας φέρουμε την φύση στην πόλη

Η βιοποικιλότητα μέσα στις πόλεις εξελίχθη σε μέλημα   στο τέλος του 20^ου αιώνα. Η συμπεριφορά των κατοίκων των πόλεων έγινε πλέον περισσότερο φιλική προς το φυσικό περιβάλλον καθώς και οι ανάγκες άλλαζαν  σιγά-σιγά. Εκτός από τα δημόσια πάρκα και τους χώρους πρασίνου που αυξάνονταν  όλο και περισσότερο λόγω της όλο και αυξανόμενης επισκεψιμότητας σε αυτά, νέες πρακτικές άρχισαν επίσης να εφαρμόζονται. Μια επιστροφή στην φύση ακόμα και μέσα στην πόλη φαίνεται να είναι η θέληση όλων. Οι Δήμοι πρέπει να θέτουν στην υπηρεσία των πολιτών μέσα οικολογικής διαχείρισης όπως τρόπους για  την διατήρηση των αυτοφυών άγριων φυτών,  το όψιμο κούρεμα των χόρτων στους χώρους πρασίνου ούτως ώστε τα φυτά αυτά να έχουν προλάβει να αποθέσουν τους σπόρους τους στη γη, την κατάργηση των ζιζανιοκτόνων καθώς και τη διάθεση αγροτεμαχίων σε ομάδες πολιτών προκειμένου να τις καλλιεργήσουν και να μοιραστούν με αυτόν τον τρόπο την χαρά της κηπουρικής τέχνης. 
 
Πώς  δημιουργείται  χώρος για τη φύση σε ένα αστικό περιβάλλον.
 
Δημιουργία οικολογικών διαδρόμων που ενώνουν αστικές ζώνες.
 
Πρέπει πρώτα-πρώτα να λάβουμε υπόψη πως οικολογικές γωνιές υπάρχουν όπου υπάρχει δυνατότητα πρασίνου (πάρκα, δεντροστοιχίες, χερσότοποι, ρείθρα κλπ). Επίσης κάποιοι ιδιωτικοί κήποι με ικανοποιητική επιφάνεια συνεισφέρουν  στην διατήρηση ενός σημαντικού αριθμού ειδών χλωρίδας και πανίδας στην πόλη. Αυτές τις μικρές νησίδες πρασίνου πρέπει πλέον να τις εκλάβουμε όχι ξεχωριστά την κάθε μια και ξεκομμένα την μια από την άλλη αλλά σαν ένα σύνολο αλληλοεξαρτώμενο το οποίο συμπεριλαμβάνεται  στην γειτονιά, στην πόλη ή το πολεοδομικό συγκρότημα. Η δημιουργία «οικολογικών διαδρόμων» που ενώνουν διάφορες αστικές ζώνες δείχνει να είναι μια πλεονεκτική λύση για την διατήρηση της βιοποικιλότητας στις πόλεις. Ομοίως ο πολλαπλασιασμός των χώρων πρασίνου, οι οποίοι να μπορούν να συνδέονται  έτσι ώστε να μπορεί να δημιουργηθεί μια φυσική ανταλλαγή μεταξύ τους δείχνει να είναι μια καλή λύση επίσης.
Η εγκατάσταση και διάθεση στους χρήστες μέσων μεταφοράς λιγότερο ρυπογόνων και λιγότερο θορυβωδών  ολοκληρώνει τα εργαλεία  που πρέπει να είναι διαθέσιμα προκειμένου να συντελεστεί η αλλαγή. Όσο για τους κατοίκους της πόλης, είναι στο χέρι του καθένα να αλλάξει – τροποποιήσει τις συνήθειές του και να μην ξαναχρησιμοποιήσει π.χ. χημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα στον κήπο του. Ας δημιουργήσουμε μέσα στις πόλεις μας ελεύθερες πράσινες ζώνες για να υποδεχθούμε την πανίδα, κάνοντας έτσι ένα βήμα μπροστά στην διάσωση της βιοποικιλότητας.

Ευνοώ την βιοποικιλότητα

Η έννοια της βιοποικιλότητας περιλαμβάνει τα ζώα και τα φυτά καθώς και τα οικοσυστήματα που τα φιλοξενούν. Για να την προωθήσετε στο περιβάλλον σας υπάρχουν κάποιοι εύκολοι τρόποι.  Συγκεκριμένα μπορείτε να δημιουργήσετε:
Έναν ζωτικό χώρο: Κήπο, βεράντα, ταράτσα ή μπαλκόνι. Αυτά  αποτελούν βιότοπο επιλογής για τα είδη που ζουν εκεί. Να μια ιδέα πολύ σημαντική ειδικά για το αστικό περιβάλλον. Για να μπορέσουν τα είδη της πανίδας να εξαπλωθούν ισορροπημένα πρέπει να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ θηραμάτων και θηρευτών έτσι ώστε να αποφευχθεί η χρήση επικίνδυνων για την υγεία και το περιβάλλον  σκευασμάτων (εντομοκτόνα, ποντικοφάρμακο κλπ). Τον έλεγχο κάποιων πληθυσμών ζώων θα πρέπει να τον κάνουν οι θηρευτές τους διατηρώντας έτσι την ποικιλία της ζωής που είναι ζωτικής σημασίας.
Έναν κήπο περισσότερο φυσικό: Δεν χρησιμοποιώ ζιζανιοκτόνα, φυτοφάρμακα και χημικά λιπάσματα.  Αφήνω χώρο στα αγριόχορτα, τα ξερά φύλλα, στους θάμνους να εξελιχθούν για να κρατήσουν όλα αυτά μαζί την φυσική ισορροπία του κήπου.  Φυτεύω τοπικά φυτά που έχουν προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο περιβάλλον και θέλουν λιγότερες εισροές  και αποφεύγω τα ξενικά. Φυτεύω δέντρα και θάμνους διαφόρων ειδών με κλιμακούμενη ανθοφορία ούτως ώστε να προσελκύουν έντομα και άλλους επικονιαστές και να παράγουν καρπούς για να προσελκύουν τα πουλιά.
Μια λιμνούλα που θα προσελκύσει ζωή: Αν υπάρχει χώρος για την δημιουργία μιας λίμνης αυτή θα προσελκύσει πολλά ζώα όπως βατράχια, έντομα και μικρά θηλαστικά τα οποία μπορεί να εγκατασταθούν εκεί μόνιμα δημιουργώντας μια όαση βιοποικιλότητας. Αν προστεθούν και κάποια είδη ψαριών, αυτά θα απαλλάξουν τον χώρο από τις προνύμφες κουνουπιών. 
Τεχνητές φωλιές: που θα προσελκύσουν διάφορα είδη πουλιών να φωλιάσουν, όπως και ταΐστρες και ποτίστρες τις οποίες πρέπει να προμηθεύουμε τακτικά με τροφή και φρέσκο νερό.

Για το Δίκτυο Ενεργών Πολιτών
“Act now-ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΩΡΑ»
Κωνσταντία Τραμπάζαλη 

Κοινωνιολόγος-Εθνολόγος, Naturaliste