Το παλιό σπίτι στα Καλύβια, κτισμένο το 1868 (φωτο)

 Απομεινάρια μιας άλλης εποχής που μας ταξιδεύουν στο χρόνο αποτελούν τα λιγοστά παλιά σπίτια που έχουν εναπομείνει ¨όρθια¨ και το πιο παλιό από αυτά είναι μια πέτρινη οικία ιδιοκτησίας κληρονόμων Νικολάου Γ. Καρύμπα στις επάνω γειτονιές των Καλυβίων.

Σε επιγραφή σε αγκωνάρι του σπιτιού, που βρίσκεται  στην ανατολική πάνω μπροστινή πλευρά του, αναφέρεται ως έτος ανέγερσής του το 1868, ενώ δίπλα στην επιγραφή αυτή βρίσκεται οικόσημο με λιοντάρι και κυκλικό μοβ σχέδιο.

Το σπίτι ανήκε στην οικογένεια Βασιλικής Ζαχαρία και δόθηκε ως προίκα στην θυγατέρα της Μαρία Ζαχαρία, την δεκαετία του 1910, όταν παντρεύτηκε τον Γεώργιο Καρύμπα με τον οποίο απέκτησαν ένα παιδί το Νικόλαο, ενώ  πολύ σύντομα η Μαρία αρρώστησε και πέθανε.

Λίγο αργότερα ο Γεώργιος Καρύμπας πραγματοποίησε δεύτερο γάμο με την Αναστασία (Τασία) Ράπτη, με ευρυτάνικη καταγωγή. Απέκτησαν άλλα τρία παιδιά, την Αλεξάνδρα, τον Πάνο και την Ευθυμία.

Το νέο χωριό των Καλυβίων δημιουργήθηκε από τους κατοίκους του παλιού οικισμού των Καλυβίων, όταν αναγκάστηκαν, κύρια από τις επαναλαμβανόμενες πλημμύρες του Αχελώου ποταμού κατά τα έτη 1851-1853, να αλλάξουν τοποθεσία…

Ο Νικόλαος παντρεύεται το 1938 την Βασιλική Τσάμη και διαμένουν σε αυτό το σπίτι αποκτώντας τέσσερα παιδιά από τα οποία επέζησαν τα δυο αγόρια, ο Γιώργος και ο Αποστόλης.

Ο κυρ Νίκος ήταν αγρότης και καλλιεργούσε ρύζια, σιτάρια και καλαμπόκια και αργότερα έγινε αγροφύλακας στο χωριό. Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής ο Νίκος έκρυβε κυνηγημένους αντάρτες με κίνδυνο της οικογένειας και της ζωής του.

Στα φτωχικά χρόνια που ακολούθησαν μετά τον πόλεμο, ο κυρ Νίκος παραχωρούσε αφιλοκερδώς το κατώι του σπιτιού του, όπου εκεί φιλοξενήθηκαν για μικρά διαστήματα οι οικογένειες του Κώστα Αλεξίου, του Βαγγέλη Παυλίδη, της Βασιλικής Πανταζοπούλου του Θανάση Χόντου κ.α.

Τα σπίτια του χωριού μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα ήταν  πλιθόκτιστα ή πετρόκτιστα με κεραμοσκεπή.

Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν οι μαστόροι ήσαν συνήθως αυτά που πρόσφερε ο τόπος. Στο χωριό μας, χρησιμοποιήθηκαν πέτρες  ή στρουμπουλίθια όπως τα έλεγαν, από τον Αχελώο, ενώ όταν χρειάζονταν μετέφεραν  πέτρες από κοντινά μαντέμια (νταμάρια).

Το παλιό σπίτι είναι κτισμένο με πέτρα σύμφωνα με την παραδοσιακή αγροτική αρχιτεκτονική και είχε κεραμοσκεπή. Ήταν δίπατο με κατώγι το οποίο χρησίμευε ως αποθήκη για τα διάφορα γεωργοκτηνοτροφικά προϊόντα: Λάδι, αλεύρι, δημητριακά, τυριά κ.α.

Για να πάνε στο κατώγι, που βρίσκονταν δυο μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, κατέβαιναν μια στριφτή ξύλινη σκάλα, ενώ υπήρχε και ξύλινο πάτωμα.

Με την εξωτερική πέτρινη σκάλα ανέβαιναν στον πάνω όροφο όπου ήταν δυο δωμάτια, το ένα με τζάκι και η κουζίνα, ενώ οι πόρτες και τα παράθυρα ήταν ξύλινα και δίφυλλα. Χρησιμοποιήθηκε ανθεκτικό ξύλο ελάτης για τα δοκάρια που στηρίζουν το πάτωμα και τη στέγη. Στην κορυφή του κεφαλόσκαλου σχηματίζεται ο εξώστης και από κάτω είναι το κατώγι. Το σπίτι πιο παλιά είχε μια αποθήκη για τα ζώα που βρίσκονταν στην αυλή, το φούρνο, τη βρύση (τρόμπα) κ.α.

Στο μικρό κτήμα υπάρχουν επίσης λίγες πορτοκαλιές ,από τις πρώτες που φυτεύθηκαν στο χωριό.

Τα τελευταία χρόνια χρόνια το σπίτι δεν κατοικείται, ενώ τα αδέρφια Γιώργος και Αποστόλης (μένει μόνιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες) το συντηρούν όσο μπορούν για να μην καταρρεύσει, έχει αλλαχθεί η στέγη (τσιμεντένια πλάκα), έχει μπει στον εξώστη ένα στέγαστρο, ενώ το κατώι έχει τσιμενταριστεί πριν χρόνια και έχουν περιοριστεί οι διαστάσεις του…

Ο Γιώργος θυμάται ότι, το σπίτι δεν είχε πολυτέλειες αλλά ήταν λειτουργικό και εξυπηρετούσε άνετα τις ανάγκες της φαμίλιας… Εμείς μικρά κοιμόμασταν πολλές φορές στρωματσάδα, ο πατέρας η μάνα και τα παιδιά τρώγαμε όλοι μαζί  γύρω από το ξύλινο τραπέζι, παίζαμε παιχνίδια με τα γειτονόπουλα, τη ¨γουρούνα¨ το κρυφτό, τις μπίλιες, ενώ φτιάχναμε ξυλοπόδαρα και… περπατούσαμε με αυτά!

Αργότερα και ο ίδιος έκανε τη δική του οικογένεια, παντρεύτηκε τη Μαρία και απέκτησαν πέντε παιδιά, δούλεψε αρχικά σαν ηλεκτροσυγκολλητής στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, πιο μετά σε πολλές οικοδομικές εργασίες, αλλά και ως αγρότης καλλιεργώντας τα κτήματά του.

Όπως λέει, η γειτονιά έσφυζε από ζωή, όλοι μικροί και μεγάλοι ζούσαν φτωχικά μεν αλλά χαίρονταν την κάθε μέρα και τα αγαθά που τους προσέφερε ο τόπος τους.

Σήμερα, μας λέει ο Γιώργος Καρύμπας, προσπαθούμε να κρατήσουμε το παλιό σπίτι όρθιο για να το βλέπουν οι νεώτερες γενιές, αφού αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας όχι μόνο της οικογένειας αλλά και του χωριού μας!

Κείμενο-φωτογραφίες: Γιώργος Πανταζόπουλος

Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο του Γιάννη Διονυσάτου: Καλύβια- Ιχνηλατώντας τον ¨Καναδά¨

kalyvia.gr