ΒΟΝΙΤΣΑ: Πανηγυρικός 25ης Μαρτίου 2013 «Φιλέλληνες»

Διαβάστηκε από τον Ντίνο Ιωάννη

          Μαθητή Γ΄ Γυμνασίου Βόνιτσας

Φιλέλληνες

           Τον 15^ο αιώνα αρχίζει η αναγέννηση στα δυτικά της υπόδουλης Ελλάδας κράτη. Σε αυτά τα χρόνια κάτι αρχίζει  να αλλάζει στην Ευρώπη. Μπορεί η αναγέννηση της δύσης να μην μπορούσε   να μεταδοθεί στην υπόδουλη πατρίδα μας, όμως ο ελληνισμός αναγεννιέται έμμεσα  μέσα από την ελεύθερη μελέτη των αρχαίων κειμένων σε όλα τα δυτικά κράτη.  Οι δυτικοί αρχίζουν να μελετούν ελεύθερα τα αρχαία ελληνικά κείμενα, να γνωρίζουν  καλύτερα από κάθε άλλον τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς.

        Αρχίζει  πλέον, αυτός ο θαυμασμός για τον ελληνισμό να περνάει μαζικά στις μεσαίες και ανώτερες τάξεις των ευρωπαίων, σαν ένας ρομαντισμός. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν και είναι ο καλλίτερος πρεσβευτής της πατρίδας μας σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα........

        Πολλοί ευρωπαίοι αρχίζουν να διδάσκονται την ελληνική γλώσσα και το κράτημα ενός ελληνικού βιβλίου από κάθε ευρωπαίο αποτελεί απόδειξη για την είσοδό του στις περίφημες λογοτεχνικές βραδιές.

     Η Γαλλική επανάσταση έφερε ακόμα πιο μπροστά τον φιλελληνισμό, αφού στο βάθος το γαλλικό λιμπερτέ ήταν ισάξιο της διδασκαλίας των αρχαίων ελλήνων για την ελευθερία βούλησης του ανθρώπου.

       Δεν θα μπορούσε να υπάρξει ευνοϊκότερο κλίμα για την πατρίδα μας, με την έναρξη της επανάστασης του 1821. Τα πρώτα νέα της επανάστασης, η άλωση του Βραχωρίου, σημερινό Αγρίνιο, φέρνουν μέσα στις πολεμικές ομάδες των οπλαρχηγών, πολλούς ευρωπαίους φιλέλληνες. Οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα από όπλα, αλλά η παρουσία τους στην Ελλάδα, είναι το ισχυρότερο όπλο της επανάστασης του 1821. Οι επιστολές των φιλελλήνων, από τα ελληνικά στρατόπεδα, γεμίζουν τις ευρωπαϊκές εφημερίδες κάνοντας γνωστό σε όλους τα κατορθώματα των επαναστατημένων ελλήνων ή τις βιαιότητες και τις βάρβαρες πράξεις των Οθωμανών .

       Η καταστροφή του Πέτα, ήταν ένα κοφτερό μαχαίρι στην μέχρι τότε μεγάλη εισροή φιλελλήνων. Μια μάχη που είχε προδεδικασμένο αποτέλεσμα. Μια αψυχολόγητη εκστρατεία από τον Μαυροκορδάτο, μια ασυμβίβαστη μετατροπή του μέχρι τότε κλεφτοπόλεμου, σε μάχη με τακτικό στρατό. Μέσα στον μεγάλο χαλασμό, οι περισσότεροι φιλέλληνες βρήκαν οικτρό θάνατο.

        Ευτυχώς, έρχεται γρήγορα η απρόσμενη νίκη στην μάχη του Αετού. Οι 250 πολεμιστές του Γρίβα και Βαρνακιώτη, των δύο οπλαρχηγών που τους ένωνε η συγγένεια τους,  η θρησκεία και η αγάπη για την πατρίδα, δίνει το δικαίωμα της ανασύστασης του στρατού και τον χρόνο να ετοιμαστεί το Μεσολόγγι.

       Με την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου, οι ειδήσεις που μεταφέρονταν στην ελεύθερη Ευρώπη, από το ελεύθερο Μεσολόγγι, έχουν την μορφή πολεμικού ρεπορτάζ.  Οι φιλέλληνες που πολεμούσαν μέσα από τον χαμηλό φράχτη του Μεσολογγίου, μετά από κάθε απόκρουση του εχθρού, ψάχνουν τρόπο για να στείλουν τις επιστολές τους στους ευρωπαίους φίλους τους.

 Τι καλλίτερος πρεσβευτής της πατρίδας μας.

       Πλέον οι μάχες των Ελλήνων είναι μάχες κάθε ευρωπαϊκής οικογένειας, αφού τα παιδιά των Ευρωπαίων  πολεμούν μαζί με τους Έλληνες.

      Στο σύνολό τους οι φιλέλληνες δεν ήταν άνθρωποι των όπλων, δεν γνώριζαν τίποτα από τον πόλεμο. Όμως η παρουσία τους και η δραστηριότητά τους λειτούργησε καλλίτερα από κάθε πολεμικό όπλο. Ο Λόρδος Βύρων με την πένα του ξεσήκωνε τα αισθήματα των ευρωπαίων, το πινέλο του Ντελακρουά, με τον πίνακα από την καταστροφή της Χίου, αλλά και ο γερμανός Πέτερ φον Ες με τις αναπαραστάσεις των ελληνικών μαχών μετέφεραν στους Ευρωπαίους το μέγεθος των απάνθρωπων τουρκικών πράξεων και της ελληνικής ανδρείας. Ο Βίκτωρ Ουγκώ με τα ποιήματά του ανασήκωνε τις βαριές διπλωματικές πέτρες που βάραιναν τον αγώνα της επανάστασης, ο Μάγκελ με τις μουσικές συνθέσεις του, με θέματα από την επανάσταση, εισχωρούσε στην ελίτ της Ευρώπης για να θυμίζει το δράμα του Ελληνισμού. 

           Όλοι οι φιλέλληνες εμπνευσμένοι από το μεγαλείο των Ελληνικών γραμμάτων, όλοι μυημένοι από τον Σωκράτη, τον Ευριπίδη, τον Πλάτωνα, τον Σόλωνα, από το μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας.

        Αυτό το φιλελληνικό ρεύμα των λαών της Ευρώπης ήταν το αντίβαρο στα αισθήματα  των  ηγεσιών των ευρωπαϊκών κρατών. Το 1829  η πατρίδα μας ελευθερώνεται και η ίδρυση του νέου κράτους είναι  ένα γεγονός, μια αλήθεια, που τόσα όφειλε στους φιλέλληνες που έπεσαν στα πεδία της μάχης.

        Μετά από 70 χρόνια, η πατρίδα μας βρίσκεται μπροστά στην πιο δύσκολη κατάσταση από σύστασης κράτους αλλά και της  μετέπειτα ιστορίας της. Το 1897 με αφορμή το κρητικό ζήτημα κηρύσσεται πόλεμος Ελλάδας Τουρκίας. Μια Ελλάδα διεθνώς απομονωμένη, χωρίς πολεμοφόδια, χωρίς ηθικό και με μεγάλη αποφυγή της στράτευσης από πολλούς Έλληνες. Τα τότε πολιτικά ήθη και οι έριδες, η απογοήτευση και η έλλειψη ηθικού, γεμίζει τους αχυρώνες και τα απόκρημνα βουνά, παρά τις τάξεις των στρατιωτικών μονάδων που πολεμούσαν στην Θεσσαλία και την Ήπειρο. Οι πρώτες μάχες, οι αντίστοιχες ήττες , οι κακουχίες, η ανυπαρξία διοίκησης στο ελληνικό στράτευμα, αποτρέπουν επιπλέον την στράτευση αλλά δημιούργησαν και κλίμα λιποταξίας.

      Μέσα σε αυτό το αρνητικό κλίμα, στον Πειραιά φτάνουν 3000 φιλέλληνες, ιταλοί εθελοντές. Ήταν οι γαριβαλδηνές  λεγεώνες του Γριτσιότι, του Μπερτιέ και του Κιπριάνι.  Η πλειοψηφία των ιταλών φιλελλήνων είναι φοιτητές,  επιστήμονες, γιατροί, μηχανικοί και  δικηγόροι.

       Μια  παρέλασή των γαριβαλδηνών  από τον Πειραιά μέχρι το Κολωνάκι, βγάζει όλο τον κόσμο έξω από τα σπίτια τους, γεμίζει αριστερά και δεξιά τους δρόμους με τα γαλάζια χρώματα της ελληνικής σημαίας ενώ το κόκκινο χρώμα από τις μπέρτες και τα πουκάμισα των γαριβαλδηνών, είναι ένα ποτάμι ελπίδας…..

       Αλλάζει άμεσα το ηθικό του λαού, ενώ οι εφημερίδες αρχίζουν να περιγράφουν το πώς οι άλλες ομάδες εθελοντών περνούν τα ελληνικά σύνορα και ενσωματώνονται στα ελληνικά στρατεύματα.  Ιταλοί, Γάλλοι, ισπανοί, Ρουμάνοι, Σέρβοι, Βούλγαροι, Άγγλοι, Ελβετοί και κάθε άλλο Ευρωπαϊκό έθνος, αφήνει  την  πατρίδα του και έρχεται  να πολεμήσει για τα ιδανικά της ελευθερίας των λαών.

       Η λεγεώνα του Μπερτιέ πολεμά ακριβώς απέναντί μας στα βουνά της Άρτας, στην μάχη του Γρίμποβο, στην πολιορκία της Νικόπολης. Οι λεγεώνες του Ριτζιότι Γαριβάλδη  και του αρχηγού του αναρχικού κινήματος στην Ευρώπη, του  Κιπριάνι, πολεμούν στην Θεσσαλία. Βαρύς ο φόρος του αίματος των φιλελλήνων εθελοντών. Πολλοί πέφτουν στα πεδία της μάχης. Η αναγγελία του θανάτου του ιταλού βουλευτή Φράτι συγκλονίζει την Ευρώπη.

       Η ανδρεία των γαριβαλδηνών στην μάχη του Δομοκού, η αγωνία για την τύχη ομάδων γαριβαλδηνών που αποκόπηκαν από το κύριο μέρος των ιταλικών λεγεώνων, δημιουργεί μια  μεγάλη αλυσίδα από δημοσιεύματα σε όλες τις Ευρωπαϊκές εφημερίδες.  

       Η ταπεινωτική συνθήκη που υποχρεώθηκε η χώρα μας και η διάθεση της εξουσίας να ξεχάσει γρήγορα την ήττα, βάφτισε τον πόλεμο του 1897, ατυχή πόλεμο και μαζί έθαψε αυτό το φανταστικό και μοναδικό γεγονός που παρουσιάστηκε στο 1821 και το 1897.

     Οι ηγεσίες των ευρωπαϊκών κρατών να υποστηρίζουν την Τουρκία, ενώ οι λαοί της Ευρώπης να πολεμούν πλάι –πλάι με τον Έλληνα στρατιώτη.

         Θα διαβάσουμε ένα γράμμα που έστειλε στον πατέρα του στην Μπολόνια της Ιταλίας ένας γαριβαλδηνός, φοιτητής ιατρικής, όταν το 1897 κατόρθωσε και έφτασε στην Ζαβέρτα και από εκεί βρέθηκε στην Βόνιτσα, αναζητώντας τρόπο για να περάσει απέναντι στο Γρίμποβο, στην μάχη κατά των Τούρκων. Μαζί του ήταν και ο μικρότερος αδελφός του, ο  Νερίνο.

Προς Τζουζέπε Πλάτα, Μπολόνια Ιταλία

Βόνιτσα 13 Μαΐου 1897  (παλαιό ημερολόγιο)

Καρο Μπάμπο

Αγαπητέ μπαμπά

      Αναχωρήσαμε στις 10 του μηνός από Αθήνα και ξεμπαρκάραμε στην Ζαβέρτα, όπου συναντήσαμε την ομάδα του Μερέου και Ντε Φελίτσε, ο οποίος γύριζε στην Αθήνα, προερχόμενος από Θεσσαλία. Εμείς στην Ζαβέρτα περπατήσαμε δια μέσου ενός δρόμου ανώμαλου με πέτρες πέντε ώρες περίπου, φορτωμένοι με όλα τα εξαρτήματα του στρατιώτη. Φτάσαμε στην Βόνιτσα κατευθυνόμενοι για τα σύνορα .

       Από εδώ θα πάμε στην Άρτα, όπου θα δώσουμε μάχη. Από σήμερα μας δίνουνε  1,25 για  να πληρώνουμε το συσσίτιο. Εδώ στην Βόνιτσα,  μας υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό και δύο μέρες εδώ που έχουμε σταματήσει κάνουμε περιπάτους στην θάλασσα και στην εξοχή. Από εδώ ακούγεται η ωδή η διακριτική του ρόμβου των κανονιών και των όπλων, γιατί εδώ κοντά στην Πρέβεζα γίνονται μάχες. Το βράδυ ίσως αναχωρήσουμε για τα σύνορα και αναλόγως των γεγονότων θα στρατολογηθούμε με τον Ριτσιώτη. Είμαστε καλά από υγεία, και με αδειανές τις τσέπες.

      Θα σου γράψουμε εκ νέου από την Άρτα, πριν ή μετά την μάχη. Δώσε χαιρετισμούς στην οικογένεια και όλους τους φίλους και ειδικότερα στην Τόμπα, στον Σατούρνο και στον Μανατζίνο. Να στείλετε χαιρετισμούς στην Μπιάνκα, όταν επικοινωνήσετε μαζί της.

         Εμείς γράφουμε καθημερινά το δικό μας ημερολόγιο και το οποίο θα διαβάσετε όταν θα επιστρέψουμε. Τα γράμματά μας αφού τα διαβάσετε να τα στείλετε στην Μαρία.

Χαιρετισμούς,       

Νερίνο και Πεπίνο Πλάτα.

          Σε αυτό το γράμμα, από τα χιλιάδες γράμματα εκείνης της περιόδου, βλέπουμε δύο αδέλφια , φοιτητές, που ήλθαν από την Ιταλία να πολεμήσουν για την Ελλάδα στον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Είναι νηστικοί αλλά δεν τους νοιάζει. Ο πατέρας τους ζει με αγωνία για να μάθει νέα τους. Πλέον ο πόλεμος Ελλάδας-Τουρκίας, γίνεται διεθνής, αφού ο κάθε ευρωπαίος πατέρας έχει το παιδί του στην πρώτη γραμμή του πολέμου, πλάι στον Έλληνα στρατιώτη. Αυτό έσωσε την Ελλάδα στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, όταν οι Τούρκοι βρέθηκαν λίγα χιλιόμετρα έξω από την Αθήνα.

      Η τελευταία λέξη του αδικοχαμένου γαριβαλδηνού ήρωα, του Φίλιππου Τρόϊα, ήταν η λέξη «μάμα, μάμα». Οι συναγωνιστές του, ο Γρατσιώτι, ο Μπερτιέ, ο Γκόρτσι, μεταφέρουν τα γεγονότα στην μάνα του που μάταια τον περίμενε. Τι τραγωδία για την ευγενή οικογένεια της Ρώμης, τους Νόμπιλι.

      Ακόμα και σήμερα που η πατρίδα μας βρίσκεται μέσα στον αλλοπρόσαλλο οικονομικό και κοινωνικό πόλεμο, δεν είναι λίγες οι φωνές των φιλελλήνων ευρωπαίων πολιτών, για τον σεβασμό της χώρας που δίδαξε τον πολιτισμό και τα γράμματα στην ανθρωπότητα.

     Δεν είμαστε μόνοι μας. Δεν είμαστε μόνο 10 εκατομμύρια έλληνες, οι ξένες ηγεσίες γνωρίζουν ότι έχουν απέναντί τους μεγαλύτερο πληθυσμό.

Έχουν τους φιλέλληνες.

       Δόξα και τιμή στους ήρωες της επανάστασης του 1821, στο θαύμα της αναγέννησης του Ελληνικού Κράτους.

        Δόξα και τιμή σε αυτούς που άφησαν τις πατρίδες τους, τις οικογένειές τους και ήλθαν στην Ελλάδα μας για να πολεμήσουν για τα ιδανικά της ελευθερίας.

Αθάνατοι!