ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: 13 Ιουνίου….

13 Ιουνίου 323 π.Χ.: Θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

13 Ιουνίου 1798: Μαρτυρικός θάνατος του μεγάλου Ελληνόβλαχου Ρήγα Φεραίου για την Ελλάδα!

13 Ιουνίου 2012: Οι Νεοέλληνες προς νέες κάλπες για τα...  κόμματα

 Από τον Δημήτρη Στεργίου*

      Ειδικό τιμητικό αφιέρωμα, με αφορμή τις δύο αυτές θλιβερές επετείους και σε πείσμα της μόνιμης κομματικής ανευθυνότητας και του σημερινού πολιτικού ανταγωνισμού για για τα χειρότερα στη χώρας μας

        Καθώς βαδίζουμε προς τις νέες κάλπες σε δύο ημέρες και τα κόμματα ανταγωνίζονται για το ποιο θα κάνει το μεγαλύτερο κακό αντί καλό στην πατρίδα μας,  θυμίζουμε ότι σήμερα, 13 Ιουνίου, έχουμε δύο θλιβερές επετείους: Θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. και εκτέλεση του ήρωα και φλογερού Ελληνόβλαχου Ρήγα Φεραίου στον Πύργο Νεμπόισα έξω από το Βελιγράδι από τους Οθωμανούς Τούρκους στους οποίους τον παρέδωσαν οι Αυστριακοί....

13 Ιουνίου 323 π.Χ.:  Θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

        Σαν σήμερα, πριν από 2.325 χρόνια, στις 13 Ιουνίου του 323 π.Χ. πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος. Ο Αλέξανδρος ήταν γιος του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β΄ και της Ολυμπιάδας, κόρης του βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου Νεοπτόλεμου Α΄. Ο Φίλιππος Β΄ (γεννήθηκε περίπου το 383 π.Χ. και πέθανε το 336 π.Χ.) είναι μια από τις σημαντικότερες πολιτικές και στρατιωτικές προσωπικότητες της κλασικής αρχαιότητας, ο δημιουργός της μακεδονικής πολιτικής, στρατιωτικής, οικονομικής και πνευματικής ακμής και κυριαρχίας στην Ελλάδα. Είναι ο μόνος που κατόρθωσε να ενώσει τον ελλαδικό χώρο κατά την αρχαιότητα. Ο Φίλιππος ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας το 360 π.Χ. μετά το θάνατο του Περδίκα σε μάχη εναντίον του βασιλιά των Ιλλυριών Βάρδυλη, ο οποίος είχε εισβάλει τότε στη Μακεδονία. Δολοφονήθηκε από ένα δυσαρεστημένο αξιωματικό καθώς έμπαινε στο θέατρο των Αιγών (σημερινή Βεργίνα), παλιάς πρωτεύουσας και ιερής πόλης των Μακεδόνων.  Ο Αλέξανδρος (Πέλλα, 23 Ιουλίου 356 π.Χ. – Βαβυλώνα 13 Ιουνίου 323 π.Χ.), βασιλιάς της Μακεδονίας (336 π.Χ. -323 π.Χ.), ήταν ο μεγαλύτερος στρατηλάτης της αρχαιότητας. Θεμελίωσε τα ελληνιστικά βασίλεια της Ανατολής και διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό έως τα βάθη της Ασίας.

Με αφορμή την επέτειο αυτή παρουσιάζουμε τους σημαντικότερους σταθμούς της μεγάλης πορείας του μεγάλου Έλληνα στρατηλάτη:

·   23 Ιουλίου 356 π.Χ. Γεννιέται στην Πέλλα ο διάδοχος του θρόνου της Μακεδονίας Αλέξανδρος, γιος του βασιλιά Φιλίππου Β΄ και της Ολυμπιάδας.

·  349 π.Χ. Ο Λεωνίδας από την Ήπειρο, συγγενής της Ολυμπιάδας, αναλαμβάνει την ανατροφή του Αλεξάνδρου. Υπό την επίβλεψή του, ο Αλέξανδρος διδάσκεται αριθμητική, γεωμετρία, μουσική και ασχολείται ιδιαίτερα με την ιππασία.

· 349 π.Χ. Ο Αλέξανδρος δαμάζει τον Βουκεφάλα, ο οποίος γίνεται από τότε το αγαπημένο άλογό του έως το 344 π.Χ.

·  343 π.Χ. Ο Φίλιππος επιλέγει τον Αριστοτέλη για δάσκαλο του Αλεξάνδρου. Επίσης, στους πρόποδες του Βερμίου, στην πόλη Μιέζα, ο Αλέξανδρος μαζί με άλλους νέους, από επιφανείς οικογένειες της Μακεδονίας, διδάσκεται για τρία τουλάχιστον χρόνια φιλοσοφία, φυσικές επιστήμες και ρητορική. Την ίδια περίοδο ο Φίλιππος διδάσκει την πολεμική τέχνη στο διάδοχό του.

· 340 π.Χ. Ο Αλέξανδρος, ως αντιβασιλέας της Μακεδονίας, αναλαμβάνει για πρώτη φορά την απόλυτη ευθύνη μιας στρατιωτικής επιχείρησης. Καταστέλλει την ανταρσία των Μαίδων στη Βόρειο Μακεδονία, καταλαμβάνει την πρωτεύουσά τους και τη μετονομάζει σε Αλεξανδρούπολη.

·  338 π.Χ. Ο Αλέξανδρος διευθύνει τη μάχη στη Χαιρώνεια την αριστερή πτέρυγα του μακεδονικού στρατού. Ως επικεφαλής του ιππικού συντρίβει τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη του Φιλίππου.

·   337 π.Χ. Ο Αλέξανδρος έρχεται σε σύγκρουση με τον πατέρα του Φίλιππο και μαζί με τη μητέρα του Ολυμπιάδα καταφεύγουν στην Ήπειρο. Τότε ο Φίλιππος κήρυξε τον πόλεμο κατά των Περσών.

·  336 π.Χ. Δολοφονείται ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας και ο μακεδονικός στρατός εκλέγει ομόφωνα βασιλιά τον Αλέξανδρο. Την ίδια χρονιά, το Πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου τον ανακηρύσσει ηγεμόνα της συμμαχίας και «στρατηγό αυτοκράτορα» στην  εκστρατεία εναντίον των Περσών.

· 335 π.Χ. Επιτυχημένη εκστρατεία του Αλεξάνδρου κατά των Τριβαλλών και των Γετών στην περιοχή του Δούναβη και εναντίον των Ιλλυριών και των Ταλαντίων. Ο Αλέξανδρος δίνει εντολή να μείνει ανέπαφο μόνο το σπίτι του ποιητή Πινδάρου στη Θήβα (εκθεμελιώθηκε), η οποία είχε υποκινηθεί σε τάση που συνετρίβη με κεραυνοβόλα ενέργεια του μακεδονικού στρατού. Επίσης, ο Αλέξανδρος, ύστερα από παρέμβαση του ρήτορα Δημάδη, αποφεύγει να επιβάλει αντίποινα στους υποκινητές της στάσης Αθηναίους.

· 334 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ορίζει ως αντιβασιλέα της Μακεδονίας τον Αντίπατρο και αναχωρεί για τη Μικρά Ασία. Το Μάιο νικά τα περσικά στρατεύματα στο Γρανικό ποταμό (ΒΔ Ασία) και καταλαμβάνει τη μια μετά την άλλη τις παράλιες πόλεις της Μικράς Ασίας. Στη μάχη του Γρανικού ο Αλέξανδρος αντιμετωπίζει τον περσικό στρατό, του οποίου ηγούνται οι σατράπες της Μικράς Ασίας και στη διάρκειά της κινδυνεύει να σκοτωθεί. Σώζεται χάρη στην έγκαιρη παρέμβαση του Κλείτου. Με αυτή τη νίκη ο Αλέξανδρος εξασφαλίζει τα νώτα του.

· 333 π.Χ. Ο Αλέξανδρος, έπειτα από την υποταγή της Λυκίας και της Παμφυλίας, διαβαίνει τον ταύρο και ξεχειμωνιάζει στο Γόρδιο. Τον Ιούλιο φτάνει στην Άγκυρα, αφού υποτάσσει την Καππαδοκία και την Παφλαγονία. Το Σεπτέμβριο ο Αλέξανδρος διαβαίνει τις Πύλες της Κιλικίας και καταλαμβάνει την Ταρσό. Περνώντας μέσα από τα παγωμένα νερά του ποταμού Κύδνου ή Καύνου, κρυολογεί σοβαρά. Το Νοέμβριο διεξάγεται αποφασιστική μάχη στην Ισσό της Συρίας και τρέπει τις υπό τον Δαρείο περσικές δυνάμεις σε φυγή. Αιχμαλωτίζεται η οικογένεια του Δαρείου. Στη διάρκεια της μάχης, ο Αλέξανδρος, εκμεταλλευόμενος άριστα το ανάγλυφο του εδάφους (στενά περάσματα) και εφαρμόζοντας ένα άρτια προετοιμασμένο επιτελικό σχέδιο, τρέπει σε φυγή τον πολυάριθμο περσικό στρατό.

· 332 π.Χ. Πολιορκείται η Τύρος (Ιανουάριος – Ιούλιος 332 π.Χ.). Ο Αλέξανδρος καταλαμβάνει τις πόλεις της Φοινίκης, εκτός από την Τύρο, την οποία πολιορκεί για επτά σχεδόν μήνες. Η Τύρος, επειδή είναι χτισμένη πάνω σε νησί, δυσκολεύει ιδιαίτερα τους πολιορκημένους της. Ο Αλέξανδρος κατασκευάζει με επιχωμάτωση δρόμο προς την Τύρο, πάνω στον οποίο τοποθετεί μεγάλες πολιορκητικές μηχανές. Μετά την κατάληψη της Τύρου, κοντά στη Γάζα, τραυματίζεται σοβαρά στον ώμο. Στη συνέχεια καταλαμβάνει το Πηλούσιο και υποτάσσει το σατράπη της Αιγύπτου Μάλακο. Στο μεταξύ, επανάσταση των Θρακών καταστέλλεται από το στρατηγό του Αλεξάνδρου, τον Αντίπατρο.

· 331 π.Χ. Ιδρύεται από τον Αλέξανδρο η Αλεξάνδρεια η εν Αιγύπτω. Επισκέπεται την όαση του Άμμωνα Δία και νικά στη μάχη στα Άρβυλα ή Γαυγάμηλα (1 Οκτωβρίου 331 π.Χ.) τον περσικό στρατό. Πρόκειται για την τελευταία μάχη του Αλεξάνδρου εναντίον των Περσών. Η μάχη δίνεται στην πεδιάδα των Γαυγαμήλων, κοντά στην αρχαία Νινευί. Η ήττα του δαρείου σηματοδοτεί την κατάληψη της δυναστείας των Αχαιμενιδών και τη διάλυση της Περσικής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια ο Αλέξανδρος καταλαμβάνει αμαχητί τη Βαβυλώνα, τα Σούσα, την πρωτεύουσα των Περσών Περσέπολη και την αρχαία πρωτεύουσα Πασαργάδες.

·  330 π.Χ. Ο Αλέξανδρος καταδιώκει τον Δαρείο, ο οποίος δολοφονείται από το σατράπη Βήσσο. Ιδρύει την Αλεξάνδρεια την εν Αρείοις (πιθανόν κοντά στη σημερινή πολή του Αφγανιστά τη Χεράτ).

·  329 π.Χ. Ο Αλέξανδρος ιδρύει την Αλεξάνδρεια την εν Αραχωσία (σημερινό Κανταχάρ του Αφγανιστάν), τιμωρεί το Βήσσο για τη δολοφονία του δαρείου και ιδρύει την Αλεξάνδρεια την Εσχάτη ή την παρά τον Ιαξάρτη (στο Τατζικιστάν).

· 328 π.Χ. Στην αρχή της άνοιξης του 328 π.Χ. ο στρατός του Μεγάλου Αλεξάνδρου ετοιμάστηκε να επαναλάβει τις επιχειρήσεις του εναντίον των επαναστατημένων Σογδίων και του Σπιταμένους. Στα Βάκτρα έμειναν ο Πολυπέρχων, ο Άτταλος, ο Γοργίας και ο Μελέαγρος με ισχυρή στρατιωτική δύναμη για να προλάβουν ενδεχόμενη νέα εξέγερση των ανυπότακτων Βακτρίων. Ο Αλέξανδρος με το εκστρατευτικό σώμα κατευθύνθηκε προς τον Ώξο. Καθώς άνοιγαν πηγάδια στις όχθες του ποταμού για να βρουν πόσιμο νερό – ο Ώξος ήταν εξαιρετικά λασπώδης- οι Έλληνες είδαν να αναβλύζει από τη γη «έλαιον». Το εξαιρετικά παράδοξο αυτό φαινόμενο- ήταν προφανώς πετρελαιοπηγές- ερμηνεύθηκε από το μάντη Αρίστανδρο ως σημάδι μελλοντικών «πόνων», που θα οδηγούσαν τελικά στη νίκη. ΟΑλέξανδρος εγκατέστησε το χειμώνα του 328 π.Χ. το στρατόπεδό του στα Ναύτακα, όπου συγκεντρώθηκαν και τα στρατεύματα του Κοίνου και του Κρατερού. Το Μακεδόνα βασιλιά ήρθαν να συναντήσουν εκεί οι σατράπες Φραταφέρνης, της Παρθίας, και Στασάνωρ της Αρείας. Το φθινόπωρο του 328 κι ενώ ο Αλέξανδρος βρισκόταν στα Μαράκανδα της Σογδιανής διαδραματίστηκε το τραγικό γεγονός του φόνου του Κλείτου, πιστού φίλου του Αλεξάνδρου και αδερφού της αγαπημένης του τροφού Λιανίκης, από το Μακεδόνα βασιλιά. Το επεισόδιο έγινε σε μια από τις συνηθισμένες νυχτερινές εστιάσεις, όπου όλοι, Αλέξανδρος και συνδαιτυμόνες, παρασύρθηκαν σε άκρατη οινοποσία και μέθυσαν. Εκεί διαπληκτίστηκαν έντονα ο Αλέξανδρος και ο Κλείτος. Ο Αλέξανδρος, παρά την αντίδραση όλων, άρπαξε τη λόγχη ενός φρουρού και έπληξε με μανία τον Κλείτο που έπεσε νεκρός. Ο Αλέξανδρος, μόλις συνειδητοποίησε τι είχε κάνει, συνήλθε αμέσως. Βλέποντας μάλιστα τους φίλους του άφωνους, τράβηξε τη λόγχη από το νεκρό σώμα του Κλείτου και όρμησε, όπως υποστηρίζουν μερικοί αρχαίοι συγγραφείς, να πέσει ο ίδιος πάνω της για να σκοτωθεί. Τότε, οι σωματοφύλακες τον πήραν αμέσως και τον οδήγησαν στα ιδιαίτερα διαμερίσματά του. Ο νεαρός βασιλιάς πέρασε όλη τη νύχτα και όλη την επόμενη ημέρα κλαίγοντας με συντριβή για το νεκρό φίλο του. Τρεις ολόκληρες ημέρες αρνήθηκε να φάει και να πιει οτιδήποτε.

·  327 π.Χ. Μάχη κοντά στη θέση Εμβόλιμα στον Ινδικό Καύκασο ανάμεσα στους Μακεδόνες του Αλεξάνδρου και πολυάριθμες φυλές Ινδών, οι οποίοι υπερασπίζουν το φρούριο του Αόρνου. Αφού με επιχωμάτωση καλύπτεται η μεταξύ του μακεδονικού στρατοπέδου και του φρουρίου χαράδρα, διευκολύνοντας έτσι τις επιθετικές κινήσεις των πολιορκητών, το φρούριο τελικά παραδίδεται. Ο Αλέξανδρος την ίδια χρονιά νυμφεύεται την κόρη του ηγεμόνα της Βακτριανής Ρωξάνη.

· 326 π.Χ. Ιδρύει την Αλεξάνδρεια την επί Καυκάσου (στο Αφγανιστάν) και δίνει μάχη στον ποταμό Υδάσπη. Στον παραπόταμο του Ινδού Υδάσπη ο Αλέξανδρος αντιμετωπίζει τον ηγεμόνα της περιοχής Πώρο. Αν και αιφνιδιάζεται από τη χρήση των ελεφάντων ως πολεμικών μηχανών, κατορθώνει, οδηγώντας ο ίδιος τα στρατεύματά του, να εξουδετερώσει τα ινδικά στρατεύματα. Μετά τη νίκη στον ποταμό Υδάσπη ιδρύει δύο πόλεις, τη Νίκαια στην αριστερή όχθη του ποταμού και τη Βουκέφαλο στη δεξιά όχθη. Την επίβλεψη της ανέγερσης έχει ο Κρατερός. Το φθινόπωρο του 326 π.Χ. ξεκινά μια από τις ναυτικές περιπέτειες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο περίπλους της Ινδικής Θάλασσας.

· 325 π.Χ. Επιστρέφει στην Περσία, ιδρύει έξι νέες Αλεξάνδρεις, την Ωπιανή ( 40 χιλ. νότια της Καμπούλ), την παρά τον Ινδό, την εν Σόγδοις (δυτικά του Ινδού), την εν Σωριανοίς (σημερινά Πάταλα Ινδίας), την εν Ωρείαις (στο Δέλτα του Ινδού) και την εν Καρμανία (κοντά στα στενά του Ουρμούζ, στον Περσικό Κόλπο).

·  324 π.Χ. Ιδρύει την Αλεξάνδρεια την εν Σουσιανή (ανάμεσα στις εκβολές του Τίγρη και του Ευφράτη), συνάπτει δεύτερο γάμο με την κόρη του Δαρείου Βαρσίνη και προετοιμάζει τον περίπλου της Αραβικής χερσονήσου. Τότε γίνονται γάμοι 89 Μακεδόνων αξιωματικών με Περσίδες πριγκίπισσες στα Σούσα.

·  13 Ιουνίου 323 π.Χ. Σταμάτησε, μαζί με την αναπνοή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και η αναπνοή της ίδιας της ιστορίας. Κανένας δεν ταυτίστηκε με την παγκόσμια ιστορία όσο ο Μέγας Αλέξανδρος, για τον οποίο ο Πλούταρχος έχει γράψει τον πρωτάκουστο έπαινο ότι θεωρούσε «του νικάν τους πολεμίους, το κρατείν εαυτού βασιλικώτερον» 

13 Ιουνίου 1798: Μαρτυρικός θάνατος του μεγάλου  Ελληνόβλαχου Ρήγα Φεραίου στον Πύργο Νεμπόισα

Ρήγας Φεραίος (1757-1798)

Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο ίδιος υπέγραφε ως Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας ο Θεσσαλός και ουδέποτε Φεραίος, κάτι που ίσως να είναι δημιούργημα μεταγενέστερων λογίων. Γεννήθηκε στο Βελεστίνο, τις αρχαίες Φερές, το 1757, από εύπορη οικογένεια. Από τη νεανική του ζωή τα μόνα γνωστά είναι ότι ο πατέρας του ονομαζόταν Γεώργιος Κυριαζής (μια πληροφορία που αμφισβητείται) ενώ η μητέρα του ονομαζόταν Μαρία και φέρεται πως είχε μία αδελφή την Ασήμω. Ο Pouqeville αναφέρει πως είχε και ένα αδελφό, τον Κωστή, ο οποίος μάλιστα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821. Η οικογένειά του υπήρξε από τα θύματα της τουρκικής μανίας. Από αυτούς η μητέρα του με τον αδερφό του μόνο διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν στη Βλαχία, όπου συντηρούνταν από το Ρήγα.

Σύμφωνα με τον Περραιβό, τα πρώτα του γράμματα λέγεται ότι τα διδάχθηκε από ιερέα του Βελεστίνου και κατόπιν στη Ζαγορά. Καθώς διψούσε για μάθηση, ο πατέρας του τον έστειλε στα Αμπελάκια για περαιτέρω μόρφωση. Όταν επέστρεψε, έγινε δάσκαλος στην κοινότητα Κισσού Πηλίου. Στην ηλικία των είκοσι ετών σκότωσε στο Βελεστίνο έναν Τούρκο πρόκριτο, επειδή του είχε συμπεριφερθεί δεσποτικά, και κατέφυγε στο Λιτόχωρο του Ολύμπου, όπου κατατάχθηκε στο σώμα των αρματολού θείου του Σπύρου Ζήρα. Αργότερα βρίσκεται στο Άγιο Όρος, φιλοξενούμενος του ηγουμένου της μονής Βατοπεδίου, Κοσμά με τον οποίο και ανέπτυξε στενή φιλία. Στην ίδια μονή συνδέθηκε φιλικά με το συμπατριώτη του το μοναχό Νικόδημο, ο οποίος του είχε παραχωρήσει τα κλειδιά της βιβλιοθήκης της φημισμένης Αθωνιάδας Σχολής για να εμπλουτίσει τς γνώσεις του.

Στο Άγιο Όρος έμεινε πολύ λίγο. Ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, μετά από πρόσκληση του Πρέσβη της Ρωσίας για σπουδές, στην οικία του οποίου γνώρισε τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη (1726-1806) μέγα διερμηνέα του σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον παππού του αρχηγού της Φιλικής Εταιρίας ,επίσης Αλέξανδρο Υψηλάντης (1792-1828). Στην Πόλη διεύρυνε τις σπουδές του στη Γαλλική, στην Ιταλική και τη Γερμανική γλώσσα. Όταν ο Υψηλάντης έφυγε για το Ιάσιο, προκειμένου να γίνει ηγεμόνας της Μολδαβίας, ο Ρήγας τον ακολούθησε. Διαφωνώντας με τον Υψηλάντη έγινε γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη, αδερφό του παππού της Μαντώς Μαυρογένους και ταξίδεψε για το Βουκουρέστι έδρα της ηγεμονίας, όντας πλέον στην ηλικία των 30 χρόνων. Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας (1790) ο Μαυρογένης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της ήττας και ο Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του. Στη Βιέννη ταξίδεψε μαζί με τον Αυστριακό βαρώνο ελληνικής καταγωγής Χριστόδουλο Λάνγκενφελτ-Κιρλιανό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με άλλους ομογενείς.

Στη Βιέννη συνεργάτες του ήταν κυρίως Έλληνες έμποροι ή σπουδαστές, αλλά οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν οι αδελφοί Πούλιου, από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας, τυπογράφοι. Στο τυπογραφείο τους τύπωσε το Θούριο και τη Χάρτα που φιλοτεχνήθηκε από τον Αυστριακό λιθογράφο Φρανσουά Μίλλερ, την επαναστατική του προκήρυξη σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων, το "Σχολείον των ντελικάτων Εραστών", το "Φυσικής απάνθισμα","Ηθικός Τρίπους","Το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας","Τα Δίκαια του ανθρώπου" καθώς και το "Νέος Ανάχαρσις". Ο Ρήγας απέβλεπε στην απελευθέρωση και ενοποίηση όλων των βαλκανικών λαών και φυσικά όλου του ελληνικού στοιχείου που ήταν διασκορπισμένο στην Ανατολή και τα ευρωπαϊκά κέντρα. Επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πίστεψε βαθιά στην ανάγκη της επαφής των Ελλήνων με τις νέες ιδέες που σάρωναν την Ευρώπη και αυτό τον ώθησε στη συγγραφή ή μετάφραση βιβλίων σε δημώδη γλώσσα και τη σύνταξη της Χάρτας, ενός μνημειώδους για την εποχή του χάρτη, διαστάσεων 2,07 x 2,07 μ, που αποτελείτο από επί μέρους τμήματα. Δύο έτη αργότερα, ο Άνθιμος Γαζής επιμελήθηκε μιας νέας έκδοσης της Χάρτας, μικροτέρων διαστάσεων (1,04 x 1,02 μ), με τον τίτλο Πίναξ Γεωγραφικός της Ελλάδος, χωρίς όμως να αναφέρει το όνομα του Ρήγα για να αποφύγει την αυστροουγγρική λογοκρισία.

Παράλληλα με τις εκδοτικές του δραστηριότητες, ο Ρήγας προετοίμαζε και την αναχώρησή του από την Αυστρία, κυρίως εξαιτίας του επαναστατικού κλίματος που είχε καλλιεργήσει η Γαλλική Επανάσταση και της διάθεσής του να ενισχύσει τις προσπάθειες του Ναπολέοντα. Το 1792 η υπογραφή της Ρωσοτουρκικής συνθήκης ειρήνης στο Ιάσιο οδηγεί τις ελπίδες του Ρήγα για απελευθέρωση των Ελλήνων στη Γαλλία και τον Βοναπάρτη. Οι πληροφορίες για τη μυστική επαναστατική δράση του Ρήγα είναι ασαφείς και προέρχονται κυρίως από μαρτυρίες βιογράφων και πληροφορίες τις οποίες απέσπασε η ανάκριση των Αυστριακών αρχών μετά τη σύλληψη του Ρήγα και των συντρόφων του. Το συμπέρασμα ούτως ή άλλως είναι ότι δεν υπήρχε οργανωμένος επαναστατικός συνωμοτικός πυρήνας αλλά διάσπαρτες επαφές με ομοεθνείς, τους οποίους διέγειρε ο επαναστατικός ενθουσιασμός του Ρήγα. Το πιθανότερο και επικρατέστερο σενάριο που επικρατεί μέχρι σήμερα για τη σύλληψη του Ρήγα έχει να κάνει σχέση με τη τελευταία φάση προετοιμασίας του συνδέεται με δύο επαναστατικές προκηρύξεις, το Επαναστατικό Μανιφέστο και την Προκήρυξη, που τυπώθηκε σε μεγάλο αριθμό αντιτύπων και είναι το εξής. Οι δύο προκηρύξεις στάλθηκαν στον Αντώνη Νιώτη στην Τεργέστη, για να τα παραλάβει ο Ρήγας μαζί με τον αφοσιωμένο του φίλο Χριστόφορο Περραιβό και να τα προωθήσει στην Ελλάδα. Η επιστολή, όμως, με την οποία ενημέρωνε ο Ρήγας για την αποστολή των εντύπων του, έπεσε στα χέρια του Δημητρίου Οικονόμου, εμπορικού συνεργάτη του Αντώνιου Κορωνιού, προς τον οποίο απευθυνόταν η επιστολή. Ο Οικονόμου κατέδωσε και τους δύο στην αυστριακή αστυνομία και συγκεκριμένα στον βαρώνο Πιττόνι, διοικητή της αστυνομίας στη Τεργέστη. Ο οποίος με τη σειρά του ενημέρωσε το κυβερνήτη της πόλης Κόντε Πομπήιο Μπριγκίντο κι αυτός τον διέταξε να τον συλλάβει.

Ο Ρήγας συνελήφθη στην Τεργέστη την 1η Δεκεμβρίου του 1797 μαζί με τον Περραιβό. Κατόπιν οδηγήθηκε στη Βιέννη, όπου ανακρίθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους του. Κατάληξη των ανακρίσεων, σε συνδυασμό με τις συνεννοήσεις με τον Σουλτάνο, ήταν να εκτοπισθούν από τους συλληφθέντες οι Αυστριακοί και άλλων εθνοτήτων υπήκοοι για να δικαστούν από τις Αυστριακές αρχές, εκτός από τους Οθωμανούς, που απελάθηκαν και οδηγήθηκαν στην Οθωμανική επικράτεια για να υποστούν τις κυρώσεις του Σουλτάνου. Ο Ρήγας (40 χρονών)και οι επτά σύντροφοί του που ανήκαν στην ίδια κατηγορία, ο Ευστράτιος Αργέντης (31 χρονών, έμπορος από τη Χίο), ο Δημήτριος Νικολίδης (32 χρονών,γιατρός από τα Ιωάννινα), ο Αντώνιος Κορωνιός (27 χρονών, έμπορος και λόγιος από τη Χίο), ο Ιωάννης Καρατζάς (31 χρονών, λόγιος από τη Λευκωσία της Κύπρου), ο Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούντζιας (22 χρονών, έμπορος από τα Σιάτιστα), ο Ιωάννης Εμμανουήλ (24 χρονών, φοιτητής της ιατρικής από τη Καστοριά) και ο Παναγιώτης Εμμανουήλ (22 χρονών, αδερφός του προηγούμενου και υπάλληλος του Αργέντη) , με συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκαν στις 10 Μαΐου 1798 στους Τούρκους του Βελιγραδίου και φυλακίστηκαν στον πύργο Nebojša, παραποτάμιο φρούριο του Βελιγραδίου. Εκεί, ύστερα από συνεχή βασανιστήρια, στις 24 Ιουνίου του 1798, στραγγαλίστηκαν και τα σώματά τους ρίχτηκαν στον Δούναβη. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι μόλις μαθεύτηκε η σύλληψη του Ρήγα πολλοί έκανα έκκληση, στο σουλτάνο Σελίμ Γ΄, για την απελευθέρωση του. Ανάμεσα σε αυτούς ο φίλος του Ρήγα, Οσμάν Πασβανόγλου, ηγεμόνας του Βιδηνίου και ο Αλή Πασάς αλλά μάταια.

Πηγή: Βικιπαίδεια

(* Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Στεργίου γεννήθηκε στην Παλαιομάνινα Αιτωλοακαρνανίας και διετέλεσε διευθυντής μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων και περιοδικών).