ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ: Ο μύθος της φυλακισμένης Ισπανίδας πριγκίπισσας στο κάστρο της Βόνιτσας και το γεγονός του ισπανικού θρησκευτικού θησαυρού.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

Τολέδο και Σεκόβια. Στα βήματα του μύθου.

«Μύθος εστί ψευδής λόγος 
εικονίζων την αλήθειαν.»,
Αφθόνιος. Ρήτορας 
του 4^ου μ.Χ.  αιώνα

Ο μύθος της φυλακισμένης Ισπανίδας πριγκίπισσας στο κάστρο της Βόνιτσας και το γεγονός του ισπανικού θρησκευτικού θησαυρού.

Γράφει ο Ντίνος Στυλιανός

        Όταν  ένας τόπος ζει πρωτόγνωρα γεγονότα, αυτά δημιουργούν ιστορίες, οι οποίες με την διήγηση μεταφέρονται στις επόμενες γενιές.  Μάλιστα οι τυχόν μεταγενέστερες ενέργειες που αναζωπυρώνουν τα γεγονότα,  συντηρούν αυτές τις ιστορίες για πολλά χρόνια. ....

Με την πάροδο των ετών η ιστορία μετατρέπεται σε μύθο και έτσι μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, κατά την λαϊκή ρήση από στόμα σε στόμα, με λογικές  αναρωτήσεις αν τα γεγονότα του μύθου είχαν σχέση με την πραγματικότητα.

Έτσι στη Βόνιτσα από τον μέγα γητευτή της “Bella Vonitsa”, τον Χρήστο Κατσικογιάννη, μας είχε μεταφερθεί ο μύθος της Ισπανίδας πριγκίπισσας, η οποία αφού αιχμαλωτίστηκε  από τους Οθωμανούς,  φυλακίστηκε στο κάστρο της Βόνιτσας. Με τη βοήθεια  μοναχών  η πριγκίπισσα δραπέτευσε.  Αυτή, καθώς και οι απόγονοι της,  δεν ξέχασαν τους ελευθερωτές της, και πάντα έστελναν στους μοναχούς  διάφορα ενθυμήματα- δώρα και χρηματικά ποσά, ως ένα είδος ευγνωμοσύνης.

Στην δεκαετία του 1960, μέσα στο διπλό νταβάνι του Αγίου Αθανασίου πίσω στη Χώρα, οι σεβάσμιοι Μποτσης και Μαυροκέφαλος  επισκεύαζαν την παλιά κεραμοσκεπή της εκκλησίας η οποία τότε ήταν με τα παλιά κίτρινα μονά κεραμύδια.

 Αφού τα αφαίρεσαν για να τα ξανατοποθετήσουν με την προσθήκη λάσπης στις ενώσεις τους, τότε μια απρόσεκτη κίνηση του ποδιού  ενός από τους μαστόρους διαπέρασε το τοίχωμα του ταβανιού, χωρίς όμως το πόδι να φτάσει στο εσωτερικό της εκκλησίας. Το ταβάνι ήταν διπλό.  Εκεί  μέσα βρέθηκαν ενώπιον  του  «ισπανικού  θησαυρού». Τα ιερά κειμήλια για τόσα χρόνια είχαν προστατευθεί μέσα στο διπλό νταβάνι της εκκλησίας. Η Θεία Πρόνοια τα αποκάλυψε στους δύο θεοσεβούμενους μαστόρους.

Ποιοι μπορεί να τα τοποθέτησαν εκεί, και πότε;

Στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου υπάρχει ενσωματωμένη κεραμική επιγραφή που αναφέρει το έτος 1838.

Με προσεκτική παρατήρηση δύνασαι να εντοπίσεις το παλιό μέρος της εκκλησίας (η παλαιά εκκλησία του Αγίου Αθανασίου εμφανίζεται στον Βενέτικο χάρτη του 1724)  καθώς και την επέκταση καθ’ έκταση και καθ’ ύψος του 1838.

Αυτό το έτος, δηλαδή το 1838, συμπίπτει με την υποχρεωτική διάλυση των Ιερών Μονών, βάσει αυστηρών κριτηρίων που επέβαλε η αντιβασιλεία του Όθωνα.

Τι απέγιναν τα ιερά κειμήλια της μεγάλης Ιεράς Μονής της Βόνιτσας;

Μόνο δύο Ιερά κειμήλια αποστάλθηκαν στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Δύο μπαούλα με κειμήλια τα πήρε ο τελευταίος ηγούμενος  (για αυτή την ιστορία θα ακολουθήσει άλλο άρθρο). Εκτός από τα τέσσαρα ασημένια κανδήλια, την Ιερή Λειψανοθήκη (που βρίσκονται σήμερα στον Ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνα) και τον Σταυρό Ευλογίας (του οποίου πρό πολλών ετών αγνοείται η τύχη) τα υπόλοιπα τι απέγιναν; Οι εικόνες; Τα ιερά σκεύη; Τα ενθυμήματα;

Μπορεί να ταυτιστεί ο ισπανικός θησαυρός με αυτά;

Το έτος επέκτασης της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου, σε σχέση με την διάλυση της Ιεράς Μονής, είναι ένα στοιχείο σύνδεσης. Επίσης σύνδεση αποτελούν και όλα τα στοιχεία του μύθου, όπως η Ισπανίδα πριγκίπισσα, η απελευθέρωσή της από μοναχούς, η συνεχής αποστολή ενθυμημάτων – δώρων και χρημάτων.

Στον  ισπανικό θρησκευτικό θησαυρό πρώτη θέση έχει η τρίπτυχη εικόνα. Σε αυτήν, το απεικονιζόμενο σχέδιο έρχεται σε δεύτερη μοίρα, αφού πρώτα έχουμε την κυριαρχία του χρώματος, δηλαδή την νοοτροπία που επέβαλε στην Ισπανία (και προπαντός τα έργα του στο Τολέδο) ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος.

Στα γυάλινα ενθυμήματα σημαντική θέση έχει το μεγάλο πράσινο «βάζο», με καθαρότατη καλλιτεχνική προέλευση από την Ισπανία. Σήμερα είναι στον ναό του Αγίου Νικολάου ως καντήλα.

Τολέδο και Σεκόβια, δύο παλαιές ισπανικές πόλεις. Η πρώτη που «ντύθηκε» με τα δημιουργήματα της νοοτροπίας Θεοτοκόπουλου και η δεύτερη με τις βιοτεχνίες παραγωγής καλλιτεχνημάτων από γυαλί.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ