Οικολογική Δυτική Ελλάδα: Με σοφιστείες δεν σώζονται οι ακτές

Όταν η Περιφέρεια και ο Δήμος βαφτίζουν ως «έκτακτο» και «απρόβλεπτο» γεγονός την διάβρωση της ακτής από Ρίο έως Άγιο Βασίλειο, δείχνουν ότι δεν θα ασχοληθούν ποτέ σοβαρά με το θέμα.... Ενδιαφέρονται μόνο για πρόχειρα μπαλώματα που όχι μόνο δεν λύνουν, αλλά επιδεινώνουν το πρόβλημα. Η διάβρωση των ακτών είναι κρίσιμη, όχι «απρόβλεπτη» απειλή. Έχει βαθιές ρίζες σε δεκαετίες άναρχης ανάπτυξης. Αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και σχεδιασμό, όχι με διαχειριστικά «κόλπα».

Αν ανοίξουμε ένα ερμηνευτικό λεξικό στα επίθετα «σοβαρός» και «επικίνδυνος» και κατόπιν στα επίθετα «έκτακτος» και «απρόβλεπτος» ίσως αντιληφθούμε το μέγεθος του ατοπήματος στο όποιο προβαίνουν Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και Δήμος Πατρέων. Δεν πρόκειται για «ελιγμό» ώστε να βρεθεί λύση - κάνουν ακριβώς το αντίθετο. 

Η διάβρωση των ακτών, το κρισιμότερο πρόβλημα για την παράκτια Δυτική Ελλάδα, δεν ήρθε «απρόβλεπτα». Είναι αποτέλεσμα δεκαετιών από δύο καταστροφικές πρακτικές: 

Τις επεμβάσεις στις παραλίες (δρόμοι, τοιχία, αλιευτικά καταφύγια κ.λπ.), που αποτρέπουν τα θαλάσσια ρεύματα να μεταφέρουν και να αποθέσουν ιζήματα κατά μήκος της ακτής, και

Την εκμετάλλευση των «αδρανών» υλικών των ποταμών, που στέρησαν από τις παραλίες το βασικό δομικό τους υλικό. 

Η διάβρωση δεν μετριάζεται με τοπικά μέτρα: Κάθε ενιαία παραλία απαιτεί ενιαία αντιμετώπιση, αλλιώς κάθε τοπική επέμβαση απλά μεταθέτει το πρόβλημα παραπέρα. Για την αντιμετώπιση της διάβρωσης υπάρχουν δύο προσεγγίσεις: 

Η πρώτη αντιμετωπίζει το πρόβλημα στην ρίζα του. Συνήθως καταλήγει σε τριών ειδών έργα: Ήπια ενίσχυση της φυσικής απόθεσης υλικών (π.χ. ύφαλοι πρόβολοι), άρση εμποδίων (τοιχία, μόλοι κ.λπ.) για αποκατάσταση της μεταφοράς ιζημάτων και τεχνητό εμπλουτισμό της παραλίας με άμμο ή χαλίκι. Φυσικά, απαιτεί και άμεση παύση κάθε περεταίρω απομάκρυνσης «αδρανών» υλικών από τα ποτάμια. Εκπροσωπείται από τους κατ’ εξοχήν ειδικούς επιστήμονες: Γεωλόγους, ωκεανογράφους, μηχανικούς περιβάλλοντος. 

Η δεύτερη εστιάζει σε τοπικά σκληρά έργα «προστασίας» με τοιχία, κυματοθραύστες, λιθοριπές κ.λπ. Είναι προσωρινή λύση που κατακρίνεται από τον επιστημονικό κόσμο καθώς απλά μεταθέτει το πρόβλημα πιο πέρα στην ακτή και καθιστά ολοένα δυσκολότερη την οριστική λύση. Ωστόσο έχει εμφανή αποτελέσματα που διαρκούν για μερικούς μήνες ή χρόνια. Την προτιμούν οι παραδοσιακοί μηχανικοί και εργολάβοι, συχνά και κάτοικοι των παράκτιων περιοχών που δεν αντιλαμβάνονται ότι απλά κερδίζουν λίγο χρόνο προτού οι περιουσίες τους χαθούν οριστικά. 

Όσο για την Περιφερειακή και Δημοτική Αρχή, δεν τολμούν να κοιτάξουν κατάματα το πρόβλημα, διότι αυτό απαιτεί αλλαγή πολιτικής και πόρους που δεν τολμούν να πάρουν από αλλού. Έτσι επιλέγουν την προσέγγιση των σκληρών μέτρων, η οποία δεν απαιτεί μακρόπνοο σχεδιασμό και δείχνει άμεσα κάποιο «έργο», άσχετα με το τι θα συμβεί αργότερα. 

Με αυτή την νοοτροπία, στην ενιαία ακτή από Πάτρα μέχρι Ψαθόπυργο, Δήμος και Περιφέρεια επιλέγουν να ρίξουν άμεσα μπετόν και τοιχία για να στηρίξουν τον παραλιακό δρόμο Ανατολικά του Ρίου, μολονότι αυτός είναι τελεσίδικα καταδικασμένος αν δεν λυθεί το πρόβλημα στην ρίζα του. Βάφτισαν «απρόβλεπτη» και «έκτακτη» την διάβρωση και επικαλούνται το περιβόητο Άρθρο 32, Παρ. 2 του Ν. 4412 για τις Δημόσιες Συμβάσεις Έργων για να προχωρήσουν άμεσα σε ανάθεση. Η χρήση του εν λόγω άρθρου μπορεί να είναι σκόπιμη σε θεομηνίες, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την διάβρωση των ακτών. 

Με αυτό το τέχνασμα, ο Δήμος Πατρέων και η Περιφέρεια απαξιώνουν τις έννοιες «έκτακτο» και «απρόβλεπτο», έρχονται σε αντιπαράθεση με τον επιστημονικό κόσμο και τις υπάρχουσες μελέτες και θέτουν σε κίνδυνο την υπόλοιπη ακτή. Πώς θα προβλέψουν σοβαρές δράσεις στην επόμενη προγραμματική περίοδο με αυτή την νοοτροπία; 

Η αδυναμία της Περιφερειακής αρχής να αντιληφθεί το πρόβλημα στην ρίζα του, φαίνεται και από τη στάση της στο κρίσιμο θέμα των «αδρανών» υλικών στα ποτάμια Ανατολικά της Πάτρας. Πολλοί αναζητούν ευκαιρία να τα πάρουν ως περιζήτητο υλικό, ενώ αυτά πρέπει να μείνουν στην κοίτη ή να αποτεθούν στην παραλία για ενίσχυση των ακτών . Μπροστά στα μάτια του Αντιπεριφερειάρχη Αχαΐας κ. Μπονάνου, το υπερπολύτιμο υλικό από τις εκβολές της Ξυλοκέρας (στην μέση της εν λόγω παραλίας) απομακρύνθηκε με φορτηγά στις 17 Σεπτεμβρίου, στα πλαίσια αποδεδειγμένα άχρηστης «αντιπλημμυρικής προστασίας». Ο δε Αντιπεριφερειάρχης κ. Ζαΐμης, όταν τον ρωτήσαμε πού θα καταλήξουν οι μεγάλες ποσότητες αδρανών που θα απομακρυνθούν από τον Χάραδρο στα πλαίσια έργου (πάλι) «αντιπλημμυρικής προστασίας» που εισηγήθηκε, απάντησε «είναι θέμα της Κτηματικής, ρωτήστε αυτούς…». 

Κώστας Παπακωνσταντίνου 

Περιφερειακός σύμβουλος, 697 676 8074