ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ: ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ Ιστορικό έγγραφο (Συμβόλαιο) στη Βόνιτσα του 1808

«Ούτως εποίησαν και εστερέωσαν»

    Ένα συμβόλαιο της μεταενετικής Βόνιτσας, με μοναδικές ευγενικές εκφράσεις του προσδιορισμού της θέλησης των δύο συμβαλλομένων μερών.

   Στα ιστορικά κείμενα Βόνιτσας, του καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου, Κου Νικόλα Βερνίκου (έκδοση της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων), περιέχεται μεταξύ των πολλών άλλων και ένα συμβόλαιο πώλησης ενός κήπου. 
    Η χρονική στιγμή της υπογραφής αυτής της συναλλαγής είναι σημαντική, σε σχέση με τις εκφράσεις που χρησιμοποιούνται μέσα στο συμβόλαιο.

     Είμαστε στο 1808, δύο χρόνια μετά την δεύτερη κατοχή της Βόνιτσας από τον Αλή Πασά (η πρώτη κράτησε δύο χρόνια, 1798-1800). Η Βόνιτσα κρατά τον τρόπο ζωής και συναλλαγής, ως αυτόν που είχε στην Ενετική περίοδο.

     Στο συμβόλαιο, όπως θα διαβάσετε, εκτός από τις ευγενικές εκφράσεις, υπάρχουν πρόσθετες εξασφαλίσεις στον αγοραστή, όχι μόνο για την μελλοντική μεταβίβαση του αποκτήματος, αλλά και για την μελλοντική χρήση του. Διαβάζουμε επίσης για τα είδη των δέντρων που ευδοκιμούσαν ή που προτιμούσαν οι τότε Βονιτσιάνοι. Τότε οι κήποι, μεταξύ των άλλων, είχαν μηλιές, λεμονιές, κυδωνιές, δαμασκηνιές και κλήματα...........

     Τέλος αξίζει να προσεχθεί ο τρόπος που ταυτοποιείται το εν λόγω οικόπεδο,  με το σημείο που βρίσκεται. Γίνεται η χρήση των «αέρηδων» (από πού φυσάει ο κάθε αέρας) για να προσδιορίσει την τοποθεσία του οικοπέδου.

     Συντάκτης του συμβολαίου (Νοτάριος) είναι ο Πέτρος Τσιγαρίδης, και στο πρώτο Νοταριακό βιβλίο, το εν λόγω συμβόλαιο, βρίσκεται στο  φύλλο  47-48. Η ημερομηνία σύνταξης του συμβολαίου είναι η 24 Απριλίου του 1808.

       Ας δούμε το περιεχόμενο του συμβολαίου,  όπως αυτό περιλαμβάνεται στα Ιστορικά κείμενα Βόνιτσας, του Νικόλα Βερνίκου, καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου.

    Ενεφανίστησαν εν τω καγγέλω εμου νοταρίου και εις παρησίαν των κάτωθεν τιμίων μαρτύρων, ο ευγενής άρχων κυρ Λογοθέτης Νικολός Χαλικιόπουλος, από το ένα και εκ του ετέρου ο κυρ Πάνος Κωλοτούρας, οι οποίοι μου είπαν να σημειώσω ως κάτωθεν.

    Έχοντας, ποσεδέροντας, και εξουσιάζοντας ο άνωθεν Πάνος από την μητέρα του κληρονομιάν, ονόματι Κατερίνη, έναν κομμάτι κήπον εις ετούτην την πολιτείαν, του μάκρου οργιές δώδεκα  και του πλάτου οργιές δώδεκα, όλος τρογυρισμένος με χαντάκια, συνορεύει από το μέρος της τρεμοντάνας στράτα δημόσια και η θάλασσα, περ πονέντε ο Κωνσταντής Σπολαϊτίωτης, περ όστρια ο  κυρ Μήτζος Γεροπάνος, και περ λεβάντε η κληρονομιά Γούτζου. 
     Μέσα εις τον αυτόν κήπον ευρίσκονται δέκα ρίζες λεμονιές, μηλιές τρεις, κυδωνιές δύο και μερικές μαρασκιές και κλήματα.    Όθεν, θέλοντας ο άνω ειρημένος Πάνος με ιδίαν  του βουλήν και θέλησιν να αποξενώσει τον αυτόν κήπον και δένδρη, όσα άνωθεν εφανερώσαμε προς τον ρηθέντα κυρ Λογοθέτην, εσυνφώνησαν ντακόρδις τα δύο μέρη και έμειναν ευχαριστα δια γρόσια  τούρκικα, προς παράδες σαράντα το γρόσι, τρακόσια  λέγω γρόσια no: 300: τόπον και δένδρη, τα οποία άσπρα, ο ρηθής κυρ Λογοθέτης έμπροστεν εμού νοταρίου και κάτωθεν τιμίων μαρτύρων εμέτρησε και χειροδοτώς έδωσε του ρηθέντος Κωλοτούρα σώα και ανελλιπή, ο οποίος κράζεται πλερομένος και τελείως ευχαριστημένος και από την σήμερον και εις τον άπαντα  αιώνα επούλησε, τζεδέρησε και τελείως αποξένωσε τον αυτόν κήπον και δένδρη προς τον ρηθέντα κυρ Νι|κολό Χαλικιόπουλον και προς τους κληρονόμους και  διαδόχους του, να  έχει και εξουσιάζει ως κτήμα ίδιον, εδικόν του  αιωνίως και να κάνει κάθε λογής φάμπρικα και μιλιοραμέντα μέσα εις τον αυτόν τόπον, υποσχόμενος  ο άνω ειρημένος Πάνος Κωλοτούρας διαλόγου του και με τους κληρονόμους και διαδόχους του, και με τα παντία του  αγαθά, παρόντα και μέλλοντα να μαντενέρει τον άνω ειρημέ νον αγοραστήν κυρ Χαλικιόπουλον και τους κληρονόμους και διαδόχους του, εις καθολικό, σωματικό  και ειρηνικό ποσέσο του αυτού κήπου, γης και δένδρη  εις κάθε εναντιότητη όπου τον ποτέ καιρόν ήθελε  ακολουθήσει από τινάν.

Ούτως εποίησαν και εστερέωσαν

και εστερέωσαν τα μέρη βεβαιώνοντας ο άνωθεν Πάνος Κωλοτούρας, ιδιοχείρως του και εις μαρτυρίαν των κάτωθεν τιμίων μαρτύρων.

4|=Πάνος Κωλοτούρας βεβαιώνω. -

5|=Αλέξιος Μεντζης, ήμουν παρών και μαρτυρώ.-

6|=Ευστάθιος Αδάμης, ήμουν παρών και μαρτυρώ.-

7|=Δημήτρης Αχεριάτης μαρτυρώ. -

8|=Αναστάσης [Κου]μνίωτης μαρτυρώ.