Το Πάσχαλινά έθιμα στο Ν. Αιτωλοακαρνανίας

Το Πάσχα εορτάζεται κατ' εξοχήν στην ύπαιθρο και ο Ν. Αιτωλοακαρνανίας είναι πάντα ένας προσφιλής προορισμός, καθώς βρίθει από σχετικά έθιμα. Πέρα από το πατροπαράδοτο σούβλισμα, που πραγματοποιείται σε όλες τις γειτονιές των πόλεων και σε όλα τα χωριά, στο οποίο προσφέρονται όλα τα πασχαλινά εδέσματα, υπάρχει και μια πληθώρα εθίμων μερικά απ’ τα οποία είναι:

Αγρίνιο: O «Χαλκουνοπόλεμος» της Μ. Παρασκευής. Κάθε χρόνο, η Μεγάλη Παρασκευή και το Πάσχα στο Αγρίνιο είναι συνδεδεμένα με το κάψιμο χαλκουνιών (πυροτεχνημάτων). Το βράδυ μετά τον Επιτάφιο της κάθε ενορίας, οι «χαλκουνάδες» θα κατέβουν στους δρόμους του Αγρινίου για να σμίξουν στην κεντρική πλατεία και να λάβουν μέρος στον χαλκουνοπόλεμο! Το έθιμο έχει τις ρίζες του, όπως και πολλά άλλα, στον καιρό της Τουρκοκρατίας. Το έθιμο γεννήθηκε «από το ευρηματικό μυαλό των Αγρινιωτών που δοκίμαζε την ποιότητα της Δημητσάνικης μπαρούτης πριν χρησιμοποιηθεί για να κυνηγήσει τον Τούρκο κατακτητή». Η ετοιμασία του χαλκουνιού ξεκινάει 1-2 μήνες νωρίτερα από την Μ. Παρασκευή.
Αναζητείται ο καλός «χαρτός», το κατάλληλο μίγμα μπαρουτιού (που δοκιμάζεται) για να είναι ασφαλές και με καλό κάψιμο-θέαμα. Το φτιάξιμο του χάρτινου «σωλήνα», το «σφίξιμο», το «τάπωμα» και το «γέμισμα», μια διαδικασία χαράς, κεφιού κι επιμόρφωσης για τους νεώτερους χαλκουνάδες και τα «χαλκούνια» είναι έτοιμα για τη Μεγάλη Παρασκευή.

 

         Αιτωλικό: Την Μ. Παρασκευή πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου βρίσκεται ο Επιτάφιος, ιστορικό κειμήλιο του 13ου-14ου αιώνα. Από το πρωί του Μ. Σαββάτου στην κεντρική πλατεία της πόλης αναβιώνουν πολλά από τα έθιμα των κατοίκων μέχρι αργά το βράδυ της Αναστάσεως που είναι και το αποκορύφωμα της ημέρας. Την Κυριακή του Πάσχα κάθε γειτονιά, είναι μία μεγάλη υπαίθρια ψησταριά, όπου ο χορός και το τραγούδι έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ προσφέρονται κρασί και παραδοσιακοί μεζέδες δωρεάν.

 

        Ναύπακτος: Το βράδυ της Μ. Παρασκευής, πλήθος κόσμου, ντόπιοι κι επισκέπτες, ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου, σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά τοποθετημένες στις τάπες του Κάστρου, γύρω από το λιμάνι. Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν μεγάλο σταυρό, που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι παρουσιάζοντας μία φαντασμαγορική εικόνα μοναδικής ομορφιάς. Το έθιμο αυτό έχει παράδοση πολλών χρόνων που φαίνεται να θέλει να συνδυάσει τη θρησκευτική μυσταγωγία με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει τη τουρκική ναυαρχίδα στο χώρο αυτό.