Πολιτική χωρίς… προστασία και σύνθημα την εκκένωση

Του Πάνου Τρυφιάτη*

Με την αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων, την ρύπανση του περιβάλλοντος με απόβλητα και εκπομπές αερίων, ανατρέψαμε το κριτήριο της αειφορίας ή διατηρησιμότητας και συμβάλαμε με αυτά στην ανατροπή της περιβαλλοντικής ισορροπίας και στις καταστρεπτικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.......

Διαβάστε περισσότερα »

Το προηγούμενο διάστημα δεν αξιολογήσαμε με υπευθυνότητα τις κλιματικές κρίσεις και τις προτάσεις-συμπεράσματα της επιστημονικής κοινότητας, με αποτέλεσμα να παγιωθεί η κλιματική αλλαγή. Περιφρονήσαμε την επιστήμη και την πραγματικότητα και εισπράτουμε την οργή της φύσης. Παρότι τα συμβάντα καταστροφών σε περιστατικά και μέγεθος είναι υπολογίσιμα, δεν μας συνέτισαν για την σχεδίαση ενός σοβαρού συστήματος Πολιτικής Προστασίας. Είμαστε στην αρχή του καλοκαιριού και αν λάβουμε σοβαρά υπόψη την πυρκαγιά στην Βούλα, θα διαπιστώσουμε τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, να αντιμετωπίσει με επιτυχία μελλοντικές καταστάσεις.

Η σημερινή κυβέρνηση μετά το αναποτελεσματικό σύστημα Πολιτικής Προστασίας του νόμου 4249/2014(Δένδια), χωρίς να λάβει υπόψη την στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την μείωση της επικινδυνότητας των καταστροφών, η οποία στους άξονες δράσης για τα κράτη – μέλη της περιλαμβάνει την ενίσχυση ικανότητας του συστήματος Πολιτικής Προστασίας, επιστημονικές μελέτες και εκθέσεις καθώς και διεθνώς δοκιμασμένα πρότυπα ψήφισε τον νόμο 4662/2020.

Από ο,τι φάνηκε μέχρι τώρα από τον εν λόγω νόμο δεν υπήρξε αναβάθμιση του συστήματος Πολιτικής Προστασίας, παρά μόνο ικανοποιήθηκαν προσωπικές φιλοδοξίες, τακτοποίηση στελεχών του κομματικού μηχανισμού και προτεραιότητα για τη διαχείριση του ΕΣΠΑ.

Ο νόμος αυτός δεν είναι αποτελεσματικό σχέδιο ελέγχου, διοίκησης και στόχων και ενσωματώνοντας τις αδυναμίες του προηγούμενου θεσμικού πλαισίου, έχει έλλειψη επιχειρησιακής συνοχής.

Μέχρι τώρα δεν έχουν ολοκληρωθεί όλες οι παραπομπές του νόμου, που αφορούν σοβαρές ρυθμίσεις και η εκτίμηση είναι ο,τι στο μέλλον θα αναδειχθούν δυσκολίες στον συντονισμό των αρμοδίων υπηρεσιών, όταν απαιτηθεί.

Περιληπτικά μπορούμε να αναφέρουμε ο,τι δεν προβλέπονται κέντρα επιχειρήσεων στους Δήμους που είναι στο επίκεντρο των περισσότερων καταστροφών, οι επιχειρησιακές δομές δεν έχουν εκσυγχρονιστεί και προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και τις ανάγκες ανάπτυξης συνεργειών στο πεδίο με άλλους φορείς, όπως η δασική υπηρεσία. Σε ότι αφορά τις δασικές πυρκαγιές, για να αντιμετωπιστούν επιτυχέστερα, πρέπει να ανασυγκροτηθεί και να ενισχυθεί με σύγχρονα συστήματα και ειδικό στελεχιακό δυναμικό η δασική υπηρεσία, προκειμένου να σχεδιάσει τις δράσεις αντιπυρικής προστασίας και σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση να περιορίσει την πλεονάζουσα καύσιμη ύλη. Επίσης στην οργάνωση του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων δεν περιλαμβάνονται ζωτικές λειτουργίες του επιχειρησιακού κύκλου όπως η εκτίμηση κατάστασης, σχεδιασμός, ανάθεση έργου, παρακολούθηση της υλοποίησης, αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και λοιπές δέουσες ενέργειες. Τώρα σε ο,τι αφορά την ορολογία «Εκκένωση». Είναι μία λέξη. Η συνεχής χρήση, για ψύλλου πήδημα κρύβει κινδύνους. Η προληπτική εκκένωση είναι από τα πλέον ευαίσθητα και πολύπλοκα ζητήματα της Πολιτικής Προστασίας. Η επιτυχία της είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων όπως οι ιδιαιτερότητες του πληθυσμού, οικιστικά σχέδια και τρόποι διαφυγής και απεγκλωβισμού.

Χωρίς εκπαίδευση και δοκιμασμένα σχέδια μπορεί να έχουμε αντίθετα αποτελέσματα και να θρηνήσουμε θύματα. Πρέπει άμεσα και επειγόντως να εκμεταλλευτούμε διεθνείς πρακτικές και τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αναπτύξουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σχέδιο Πολιτικής Προστασίας, απαλλαγμένο από στρεβλώσεις, παθογένειες του παρελθόντος και συντεχνιακά συμφέροντα για την διασφάλιση των βέλτιστων συνθηκών για τη ζωή μας, την προστασία του περιβάλλοντος και την διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Η σύγχρονη διαχείριση καταστροφών γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη, γεγονός που ισχύει τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενώ η παγκόσμια συζήτηση κινείται στη ράγα του πλαισίου Sendai, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, οι ειδικοί στους κινδύνους καταστροφών, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ειδικοί αντιμετωπίζουν την πρόκληση που δημιουργεί ο σπουδαίος ρόλος της επιστήμης, αλλά και τις δυσκολίες εφαρμογής της. Η διαχείριση καταστροφών είναι ένας τομέας, ο οποίος δεν είναι υπόθεση μόνο ενός επιστημονικού κλάδου ή μιας μόνο κρατικής υπηρεσίας, αλλά και πολλών άλλων παραγόντων.

Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και τα κοινωνικά κινήματα πρέπει να μετατραπούν σε μηχανισμούς πίεσης ώστε να αναγκαστούν οι υπεύθυνοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες θεσμικής θωράκισης, στην κατεύθυνση ανάταξης της περιβαλλοντικής ισορροπίας προς αποφυγή μελλοντικών καταστροφικών φαινομένων. Είναι φανερό ο,τι η υποβάθμιση του περιβάλλοντος στην Ευρώπη και παγκοσμίως μειώνει την ικανότητα των οικοσυστημάτων να μας προστατεύουν από τις επιπτώσεις των καταστροφών.

*Ο Πάνος Τρυφιάτης είναι Οικονομολόγος-ΔΜΣ Πολιτικής Επιστήμης

Πρώην:Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, Διευθύνων Σύμβουλος στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα και Διευθυντής στο Κέντρο Μελετών Ασφαλείας.

Είναι μέλος της Κ.Π.Ε του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ

agrinionews