Βάσανα Αγωνιστών μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου

Αναγνώστης  &  Παναγής  Παπαναστάσης

Η οικογένεια Παπαναστάσης είναι γέννημα θρέμμα Ζαβιτσάνοι ( νυν Αρχοντοχώρι Ξηρομέρου) και , πριν , ονομάζονταν ΖΗΣΙΜΟΣ , κλάδος από τη γνωστή φάρα των Ζησιμαίων , που παλιότερα είχαν έρθει σε σκοτωμό με τους προεστούς - κοτζαμπάσηδες της Ζάβιτσας, Καραπαναίους και κρατούσαν έχτρητα μεγάλη, με αποτέλεσμα η οικογένεια Ζήσιμος , ως πιο αδύναμος , να αυτοεξοριστεί στο Μεγανήσι  Λευκάδο , τόπος που εύρισκαν ασφάλεια πολλοί Ξηρομερίτες μετά τα Ορλωφικά (1770) και , όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν ήρθαν ξανά στη Ζάβιτσα με το όνομα Παπα Αναστάσης , προερχόμενο από τον ιερέα Αναστάση Ζήσιμο και καθιερώθηκε, από αρχές του 1800 , πλέον , ως Παπαναστάσης ......

Διαβάστε περισσότερα »

 

Ο Αναστάσης Ζήσιμος , ιερέας και πλέον , ονομαζόμενος Παπαναστάσης ήρθε στη Ζάβιτσα με την φαμελιά του η οποία αποτελούνταν από τους : Αναγνώστη ( γεννηθείς το 1790) , Παναγή (το 1800) , Σίμο, Νικολό  και  Κωνσταντή . Αναντίρρητα ο παπά Αναστάσης θα είχε και κάποια κόρη , αλλά οι γυναίκες εκείνη την εποχή δεν γράφονταν στα  απ΄ το 1836 και μετά  υπάρχοντα δημοτολόγια και, δεν γνωρίζουμε μετά ακριβείας αν υπήρχε ή όχι και κόρη ή κόρες στην πολυμελή του οικογένεια. Εξ αυτών  των Παπαναστασαίων , οι σημαντικότεροι ήταν ο Αναγνώστης και ο Παναγής , για τους οποίους και θα αναφερθούμε διεξοδικά με αδιάσειστα στοιχεία, προερχόμενα από έρευνά μας σε πρωτογενείς αρχειακές  κλπ κρατικές ιστορικές πηγές , εν όψει δε και των 196 χρόνων από την Έξοδο του Μεσολογγίου , στην οποία και συμμετείχαν αμφότεροι.

 

                    Αναγνώστης  Παπαναστάσης

 

Ο Αναγνώστης ήταν Λόγιος, Γραμματικός και Μπουλουξής. Ως Μπουλουξής , είχε κάμει χρόνια κι αυτός στα Γιάννενα στη δούλεψη του Αλή – πασά , όπως το ίδιο έπραξαν αρκετοί επώνυμοι Οπλαρχηγοί και Μπουλουξήδες της Ακαρνανίας  εκείνη την εποχή και είχε μάθει καλά και τ΄ Αρβανίτικα. Μικρός δε είχε μάθει και γράμματα , γιατί η Ζάβιτσα κρατούσε σχολείο εκείνη την εποχή ( Σχολή της Ζάβιτσας ιδρυθείσα το 1765 από τον Πάτερ Κοσμά τον Αιτωλό). Σαν ξέσπασε ο ξεσηκωμός του ΄21  βρέθηκε γραμματικός του Γεωργίου Νικολού Βαρνακιώτη , του πολέμαρχου στη Δυτική  Ελλάδα και τον ακολουθούσε σε όλες τις διεξαχθείσες , τότε μάχες , υπό την ηγεσία του.

 

Πολέμησε στο Μακρυνόρος (8 Ιουνίου 1821), στο Βραχώρι (10-11 Ιουνίου1821), στα Τζουμέρκα (31 Ιουλίου 1821), στην Άρτα (17 Νοεμβρίου 1821), στην Πλάκα (29 Ιουνίου 1822),  στο Πέτα  (4 Ιουλίου 1822), στον Αετό Ξηρομέρου ( 9 Αυγούστου 1822) , στο Λουτράκι (27 Αυγούστου 1822), στο Λουτράκι Κατούνας (27 Αυγούστου 1822) , στη Ζαμπατίνα ( 15 Μαρτ. 1823),  στο Αιτωλικό ( 19 Νοεμ. 1823) και σαν άρχισε ο κατατρεγμός του στρατηγού  Γεωργίου Βαρνακιώτη από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, κατάληξε στο Μεσολόγγι (1825-1826) υπό τον επίσης  Βαρνακιώτη στην καταγωγή , στρατηγό , Αποστολάκη Κουσουρή .

 

Αλλ΄ ας παρακολουθήσουμε τι αναφέρεται  από το Ρουμελιώτικο Ημερολόγιο (1962) για τον Μπουλουξή , Αναγνώστη Παπαναστάση , όταν μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου ,  επισκέπτονταν την οικογένειά του που την είχε αφήσει στον Κάλαμο  Λευκάδος, νησάκι απέναντι των Ακαρνανικών ακτών και του Μύτικα , όπως το ίδιο έπρατταν όλοι οι εμπλεκόμενοι ( Ακαρνάνες, Σουλιώτες , Ηπειρώτες )  στον οκταετή με τους Τούρκους πόλεμο. Μάλιστα εικάζεται ότι, τότε ο Κάλαμος, φιλοξενούσε πάνω από δέκα χιλιάδες ψυχές και οι φούρνοι του νησιού δεν έπαυαν νυχθημερόν να φουρνίζουν ψωμί για τον άμαχο πληθυσμό.  Ιδού και ο περί ης ο λόγος αναφορά στο Ρ.Η για τον Αναγνώστη Παπαναστάση .

« …..Είχε βολέψει την φαμελιά του στον Κάλαμο κι ένας Θεός ήξερε πως τα έβγαζε πέρα  η δόλια η γυναίκα του με τα παιδιά της. Γερό το σκαρί του , άντεξε τον εγκλεισμό , γλύτωσε στην Έξοδο και βρέθηκε ζωντανός στη Δερβέκιστα  ( Ανάληψη Τριχωνίδας ) που είχαν καταλήξει τα στρατεύματα μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826 . Εκεί ζήτησε να τον αφήσουν να πάει να φροντίσει τη φαμελιά του την παρατημένη και να κονομήσει και καμιά αλλαξιά ρούχα , που ό,τι φόραγε κολλούσε απάνω του και η ψείρα με το κορμί του ήταν ένα και το αυτό. Που θα πας  , μωρέ ,  του λένε δεν έμαθες τι γίνεται στα Καλύβια του Αγρινίου ;

 

Πραγματικά κακά χαμπέρια είχανε φτάσει ! Όποιος ήθελε να περάσει  το ποτάμι , τον Αχελώο , για να βγει στο Ξηρόμερο , έπρεπε  να διαβεί από τον πόρο των Καλυβιών. Εκεί ,λοιπόν , κάμποσοι καμπίσιοι νοικοκυραίοι , σαν έμαθαν του Μεσολογγιού τον χαλασμό , στοχάστηκαν πας πάει πιά , έσβησε η Επανάσταση . Απ΄ την άλλη μεριά ήθελαν να γλυτώσουν το έχει τους και να δείξουν πως αυτοί δεν ακολούθησαν το ζορμπαλίκι , παρά μένουν πιστοί στο ντοβλέτι . Και δυστυχώς τέτοιοι δεν ήταν και λίγοι...Μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου, σχεδόν όλη η Ρούμελη Τούρκεψε ξανά.

 

Βάλανε , λοιπόν, πεντέξι παλιανθρώπους και σαν εξέπεφτε κανένας πολυπαιδευμένος αγωνιστής και είχε άρματα καλά , τον έτρωγε το σκοτάδι κι αυτόν και τ΄ άρματά του. Κι έτσι ο καψερός ο Αναγνώστης ξεκίναγε για του λύκου το στόμα , γιατί έσερνε πάνω του ακριβή αρματωσιά από την εποχή που ήταν στα Γιάννενα στην αυλή του Αλή πασά και το κεμέρι του ήταν αρκετά βαρύ, είχε στολίσει τ΄ άρματά του με μάλαμα και ασήμι και οι μπαλάσκες του κι αυτές  ήταν  πλουμισμένες με σαββάτι από Γιαννιώτες χρυσικούς. Ήξερε  τ΄ αρβανίτικα καλά, φόραγε και ντουλαμά κόκκινον , σκοντριάνικον και τερτιπλής καθώς ήτανε , σοφίστηκε να κάμη τον “Αρβανίτη” .

 

Έφτασε κάποια στιγμή στα Καλύβια και , τους κρένει αρβανίτικα . Τούς λέει πως τάχα είναι μετζίλης , ταχυδρόμος και πάει για το στρατόπεδο του Μαχαλά και να του βρούν άλογο καλό να τον ρίξει αποπέρα.

Απρίλης μήνας  και ο Αχελώος ήταν με πολύ νερό και το πέρασμά του δύσκολο! Κουβεντιάζουν μεταξύ τους  κι είναι σίγουροι πως ο “Αρβανίτης” δεν καταλαβαίνει τίποτε. Αυτός τους αγριεύεται , γιατί τον καθυστερούν. Κράζουν λοιπόν τον περάτη και του λένε. Καβαλίκεψε εσύ τον Τσίλιο, πού είναι μαθημένος από κατεβασιές κι όσο γιαυτόν , αν δε μπορέσει να βγει με το άλλο άλογο ας πάει κατά διαόλου ! 

Φέρνουν τ΄ άλογα κι ο Αναγνώστης αρπάζει τον Τσίλιο από το χαλινάρι. Του κάνουν νοήματα , πως θα τον ρίξη τάχα , μ΄αυτός το δικό του... Είδαν κι απόειδαν με το κακό το μπλέξιμο και πιάνει με μισή ψυχή τ΄ άλογο ο Περάτης. Φτάνουν στο ποτάμι, βαρή , ο περάτης το άλογο στον πόρο , χειμώνας ωστόσο, δεν ήτανε τα κατάφερε και βγήκαν καλά.

 

 Του γυρίζει το ντουφέκι ο Αναγνώστης . Πόσους μωρέ κερατά, βαρέσατε ; Σκούζει ο περάτης και τάχει και χαμένα. Μη Καπετάνιε , κι είμαι φαμελίτης . Δεν φταίω εγώ ο δόλιος σε τίποτα, έξι βάρεσαν κατά πως έχω ξακουστά, μα μπορεί και περισσότερους .Τράβα μωρέ να τους πεις τα μαντάτα και μαύρο φίδι που τους έφαγε. Παίρνει το άλογο και νύχτα φτάνει στη Ζάβιτσα . Την άλλη μέρα περνάει στον Κάλαμο. Ρωτάει για τη φαμελιά του , έπιασαν το Μεγανήσι  Λευκάδας , του λένε οι άλλοι πρόσφυγες στο νησί. Πάει και τους βρίσκει στη λάκα , ούτε έναν ίσκιο δεν είχαν κι έρμη η γυναίκα του ανήμπορη ...

 

Ξαπόστασε μια -δυο μέρες και βγαίνει με μια βάρκα στην Πωγωνιά να κόψη σπάρτα για να φτιάξει καλύβα για τη φαμελιά του. Μα καλά – καλά , δεν είχε βγει και τον πιάνουν οι Αρβανίτες . Μπορεί και να τον πρόδωσαν...Καλά που δεν είχε και τ΄ άρματα μαζί του. ΄Ένα  χαρμπί κρατούσε στο σελάχι του . Τον έζωσαν τα φίδια , πάει  πια , σκέφτεται, ως εδώ ήτανε γραμμένο !

 

Τους κουβεντιάζει αρβανίτικα , τους ρωτάει και για τα τρανά ρετζάλια της αρβανιτιάς και για βλαμιές , που είχε κι αυτοί αποξεχνιούνται. Κρυώνει ο ζήλος τους για χάλασμα του Αναγνώστη και τον αφήνουν ελεύθερο.  Κάποια στιγμή ξεμακραίνει για κατούρημα  και, « οι φτέρνες του βαρούνε στο κεφάλι » !

Του ρίχνουν απανωτές σπαλιόρες , μα το πουλί πέταξε ...Έπιασε  τον  Ξεροχαλιά της Λευκάδας και τα βάσανά του σώθηκαν. { Γεράσιμου. Ηρ. Παπατρέχα / Ρουμελιώτικο . Ημερολόγιο  1962 }.

 

Οι αδελφοί  Παπαναστάση : Αναγνώστης (250^ος), Παναγής (251^ος), Σίμος (252^ος), Νικολός (253^ος) στη Χιλιαρχία του Βαρνακιώτη στις 8 Νοεμ. 1828 στο στρατόπεδο της Βόνιτσας. ( Φροντ. φάκ. 26^Α)

Οι αδελφοί Παπαναστάση : Αναγνώστης (14^ος) και Σίμος (15^Ος ) στη Χιλιαρχία του Γιώτη Βαρνακιώτη, στο στρατόπεδο του Αιτωλικού στις 25 Ιουνίου 1832. (Γραμ.Στρατ.φ.176)

 Μετά την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους, ο Αναγνώστης Παπαναστάσης, διετέλεσε Γραμματικός στο χωριό του τη Ζάβιτσα , Μέλος στη Δημογεροντία Ξηρομέρου (1835), Δημοτικός σύμβουλος  στο Δήμο Σολλίου ( 1837-1845 ) , Δημοτικός εισπράκτορας  (1849) και Μέλος του Ορκωτού Δικαστηρίου του Δήμου Σολλίου ή Σολίου (1856).

Ο  Αναγνώστης Παπαναστάσης σε έγγραφο της Δημογεροντίας Ξηρομέρου με ημερομηνία 20 Μαρτίου 1835 . Διακρίνονται εξ αριστερών οι Δημογέροντες Ξηρομέρου : Γεώργιος Μαγγίνας ( Δραγαμέστο) , Κώστας Φλώρου ( Παπαδάτου), Αναγνώστης Παπαναστάσης ( Ζάβιτσα) , Αναγνώστης Καραπάνος ( Μαχαλάς) , Γιάννης  Καυμενάκης ( Ζάβιτσα) , Μήτσος Τζιτζώνης ( Κατούνα), Ιωάννης Παπαθανάσης ( Βούστρι), Δημήτριος Ζαρκαδούλας ( Αχερά), Αναγνώστης Χαροκόπος ( Μπαμπίνη), Γεώργιος Κατερινόπουλος ( Μπαμπίνη) , Γεωργάκης Μιχαλάκης ( Βάρνακας), Κωνσταντής Βαλιανάκης ( Αετός), Αθανάσιος Μακρυπίδης (Μαχαλάς), Γεώργιος Σκοτίδης ( Γαρδί), Γεωργάκης Γερόλυμος (Παπαδάτου), Δημ. Χρ. Μερισιώτης (Βάρνακας), Δημ. Κ. Μαγουλιάνος (Κομποτή).[ Εθνικ. Κτήμ. Φ.429] Στις 29 Οκτωβρίου 1849 διορίσθηκε Δημοτικός εισπράκτωρας του Δήμου Σολλίου ( Μύτικας , Κανδήλα, Βάρνακας , Μερδενίκου , Ζάβιτσα). ΦΕΚ. 41 / 1849 , σελ . 351  

Ο Αναγνώστης Παπαναστάσης ως Δημοτικός Σύμβουλος στις 31 Δεκ. 1841 του Δήμου Σολλίου . Διακρίνονται και οι Σύμβουλοι : Ιωάννης Καυμενάκης ( Ζάβιτσα), Χρήστος Παλιογιάννης ( Κανδήλα), Γεώργιος Ταμπουράς ή Υψηλάντης ( Ζάβιτσα), Ιωάννης Βέρρης ( Μύτικας), Παναγιώτης Κουσουρής ( Βάρνακας) . Το έγγραφο υπογράφεται και από τον Δήμαρχο Σολλίου  , Δημήτριο Ζέρβα ( Ζάβιτσα). [ΓΑΚ Αιτωλ/νίας .Φακ. 004/004/1920/ 31 Δεκ. 1841]

Ο Αναγνώστης Παπαναστάσης ως Δημοτικός Σύμβουλος στις 26 Φεβρουαρίου 1845  του Δήμου Σολλίου . Διακρίνονται και οι Σύμβουλοι : Ιωάννης Καϋμενάκης ( Ζάβιτσα), ), Ιωάννης Βέρρης ( Μύτικας),    Χρήστος Παλιογιάννης ( Κανδήλα). Το έγγραφο υπογράφεται και από τον Δήμαρχο Σολλίου , Δημήτριο Ζέρβα ( Ζάβιτσα). [ ΓΑΚ  Αιτωλ/νίας . Φακ. 008 / 007 / 5185 / 26 Φεβρουαρίου 1845 

Το Ορκωτικόν Δικαστήριον του Δήμου Σολλίου στις 23 Ιουνίου 1856 , αποτελούμενο από τους Θεόδωρο Λιγγώνη ( Κανδήλα)  , Ιωάννη Βέρρη ( Μύτικας) , Ευστάθιο Παλιογιάννη ( Κανδήλα) , Ανδρέα Παβέλη ( Μερδενίκου- Παναγούλα) και Αναγνώστη Παπαναστάση ( Ζάβιτσα-Αρχοντοχώρι). Το έγγραφο επικυρώνεται στις  25 Ιουνίου 1856  από τον Δήμαρχο Σολλίου , Παναγιώτη Τανταρία  . Η θητεία του Ορκωτικού Δικαστηρίου ήταν διετής .         Στα 1848 Μέλη του Ορκωτικού Δικαστηρίου ήταν οι : Γεώργιος Ταμπουράς ή Υψηλάντης, Ιω. Βέρρης ,  Θεοδωρος Μιχαλάκης , Παν. Κουσουρής , Αναγνώστης Λύτρας , στα 1850 Μέλη υπήρξαν οι : Αναγνώστης Παπαναστάσης,  Χρήστος Παλιογιάννης , Θεοδ. Λιγκώνης , Αναγνώστης Λύτρας , Ευστάθιος Θεοδ. Χεινόπωρος ή Πεταλιάς , Παναγής Ζαβογιάννης , Σπύρος Κόλλιος και Ιωάννης Κανέλης και στα 1852 οι: Παν. Ζαβογιάννης , Χρ. Μπούρας , Θεοδ. Μιχαλάκης , Ευστ. Θεοδ. Χεινόπωρος ή Πεταλιάς , Κων. Κράβαρης , Ιω. Βέρρης  { ΓΑΚ:  Συλ. Λαδά / Κ47 }.     

Παρά τις πολύτιμες στρατιωτικές του εκδουλεύσεις , του χορηγήθηκε το Σιδηρούν Αριστείο ( κατ΄ εμέ κατά λάθος ), αντί του Χάλκινου, καθότι υπήρξε Γραμματικός και Μπουλουξής του στρατηγού Γεωργίου Βαρνακιώτη . Έτσι αναγκάζεται στις 21 Νοεμβρίου 1841 να διαμαρτυρηθεί και να αιτείται – δικαίως- το ανήκον Αριστείον για τις εκδουλεύσεις του. Ιδού και η σχετική του αίτηση, συνοδευόμενη με αντίστοιχο πιστοποιητικό στρατιωτικών εκδουλεύσεων, υπογεγραμμένο από τους εν ενεργεία τότε αξιωματικούς της βασιλικής Φάλαγγας , Γεώργιο Νικολού Βαρνακιώτη ( συνταγματάρχης) , Κωνσταντή Βέρρη (ταγματάρχης) και Δημήτριο Παλιογιάννη (λοχαγός) .

 

 « Προς την Βασιλική Δημαρχία Σολλίου

                                                             

Κύριε Δήμαρχε ο ταπεινός υποφαινόμενος προς την Β.Α. Μεγαλειότητα  αφ΄ ενός μέρος δια την επιχορήγησιν του Σιδηρού Αριστείου  μου την οποίαν ηυδόκησε να μη κάμη , αφ΄ ετέρου αισθανόμενος καιρίως το παράπονόν μου, δια το οποίον μοι εδόθη Σιδηρούν αντί του αναλόγου και προς τας εκδουλεύσεις μου Αριστείον, σπεύδω να καθυποβάλλω προς την Βασιλικήν  ταύτην Δημαρχίαν , ότι παραμεληφθείς από την επί των Στρατιωτικών εξεταστικήν Επιτροπήν , ήτι μη καθυποβάλλουσα προς την Κυβέρνησιν  αναλόγως τας  απαιτήσεις μου ως προς τας εκδουλεύσεις. Ηδικήθην και τοσούτον μάλλον , ώστε αφ΄ ου εξέθεσα τας  απαιτήσεις μου αφορώσαι την απαιτουμένην αμοιβήν, το αποτέλεσμα καταντά εις το να μένω παραπονεμένος.  Και τούτο σπεύδω να καθυποβάλλω & έτερον πιστοποιητικόν παρά των Καπετάν Γεωργίου Νικολού Βαρνακιώτη , Κωνσταντίνου Βέρρη , και Δημητρίου Παλιογιάννη , προς δευτέραν των δικαιωμάτων μου και ότι υπηρέτησα  ως  αξιωματικός υποστήριξαν , το οποίον δια της παρούσης μου

 παρακαλώ να διευθύνη με τας αναγκαίας παρατηρήσεις της προς την Βασιλικήν Διοίκησιν Ακαρνανίας όπως ευαρεστηθείσα ενεργήση και αξιωθώ την απολαβήν του ανήκοντος Αριστείου αντί του Σιδηρού.

 

                                                                               Εύελπις της αιτήσεώς μου υποσημειούμαι ευσεβάστως .

 

Εν Μύτικα την 21 Νοεμβρίου 1841                                                   Ο ευπειθέστατος

                                                                                     Αναγνώστης Παπαναστάσης »

 

Ο δε δήμαρχος  Σολλίου , Δημήτριος Ζέρβας , αποστέλλοντας προς την Διοίκηση της Ακαρνανίας  τα δικαιολογητικά του ( αίτηση και αντίστοιχο Πιστοποιητικό στρατιωτικών εκδουλεύσεών του ) , αναφέρει μεταξύ των άλλων για τον Αναγνώστη  Παπαναστάση και τα παρακάτω.

« Προς την Βασιλικήν Διοίκησιν Ακαρνανίας                              Εν Μύτικα τη 23 Νοεμβρίου 1841

 

Κατά την έννοιαν  της υπ΄ αριθ. 5896 Διαταγήν της ,  Σύμφωνα με την υπ΄ αριθ. 3028 εγκύκλιον της επί των ανωτέρω Βασιλικής Γραμματείας την 23 Μαρτίου 1839 , διευθύνομεν και αύθις την παρούσαν αναφοράν του Αναγνώστη Παπαναστάση , περί αιτήσεως  αναλόγου ως προς τας Στρατιωτικάς εκδουλεύσεις Αριστείου , αντί του Σιδηρούν , το οποίον φέρει , και ταπεινήν την παρατήρησίν μας , ότι δεν φέρει άλλος το αυτό όνομα και επώνυμον του αναφερομένου τούτου Δημότου μας κατά της επωνυμίας  των άλλων Συγγενών του , Ζάβιτζας του Δήμου Σολλίου , ούτε κατηγορήθιη επί πλημμελήματι προνοουμένου και τιμωρουμένου παρά του άρθρου 22 του Ποινικού Νόμου, ούτε κατεδικάσθη ήδη δια τοιούτον.

Ταύτα καθυποβάλλονται παρακαλούμεν την Βασιλικήν ταύτην Διοίκησιν όπως ευαρεστηθείσα ενεργήση τα περαιτέρω δια την αμοιβήν των στρατιωτικών εκδουλεύσεών του.

   Ευσεβάστως υποσημειούμαι.

  Ο ευπειθέστατος

  (Τ.Σ) Δήμαρχος Σολλίου , Δημήτριος Ζέρβας »

Η αίτηση διαμαρτυρίας του Αναγνώστη Παπαναστάση για την αδικία χορηγήσεως Σιδηρού Αριστείου , αντί του Χάλκινου που ως Μπουλουξής ( αξιωματικός )  το εδικαιούτο.

Ιδού και το περί ου ο λόγος πιστοποιητικό στρατιωτικών εκδουλεύσεών του , υπογεγραμμένο  στις 19  Οκτωβρίου 1841 από τους αξιωματικούς της βασιλικής Φάλαγγας :  Γεώργιο Νικολού Βαρνακιώτη ( συνταγματάρχης ), Κωνσταντή Βέρρη ( ταγματάρχης) και Δημήτρης Παλιογιάννη  (λοχαγός).

 « Ότι ο κ. Αναγνώστης Παπαναστάσης από χωρίον Ζάβιτσα της Ακαρνανίας απο αρχής τούτου του Ιερού αγώνος του 1821 έτος άδραξε υπέρ πατρίδος , τα όπλα και υπό την οδηγίαν μας Μπουλουξής πάντοτε φέρων λόγο μετ αυτού και αρκετούς οπλοφόρους , τα στρατιωτικά του τοιούτα χρέη τα εκτέλεσε με όλην την ευπείθειαν την πίστιν και την αξιότητα , χωρίς παραμικράν εκτροπήν παρευρεύθη εις όλας τας κατά του εχθρού Μάχας , την Βραχωρίου , του Μακρυνόρους , των Τζουμέρκων , της Πλάκας , της Άρτης , του Πέτα , του Αετού , του Λουτρακίου , της Βονίτζης , του Μεσολογγίου  κ.λπ. Συναγωνιζόμενοι μέχρι τέλη του αγώνος με πάσαν Γενναιότητα. Ένεκα της πληρεξουσιότητας ταύτης αληθείας εκδίδεται κατ΄ αίτησίν του το ενυπόγραφο τούτο πιστοποιητικό έγγραφον προς χρήσιν αυτού να του χρησιμεύση όπου δει. Υποσημειούμενοι .                                                                

    Εν Μύτικα  την 19 Οκτωβρίου 1841

  Γεωργάκης Ν. Βαρνακιώτης , συνταγματάρχης

   Κωνσταντής Βέρρης , ταγματάρχης

Δημήτρης Παλιογιάννης , λοχαγός »

 

 

Πιστοποιητικό στρατιωτικών εκδουλεύσεων του Αναγνώστη Παπαναστάση , υπογεγραμμένο στις 19 Οκτωβρίου 1841 από τους Γεώργιο Βαρνακιώτη, Κωνσταντή Βέρρη και Δημήτριο Παλιογιάννη . Το πιστοποιητικό επικυρώνεται στις 25 Νοεμβρίου 1841 & από τον Δήμαρχο Σολλίου , Δημήτριο Ζέρβα [Αριστεία. φ.155]

 

Άφησε στη ζωή , τους : Γεώργιο ηλικίας 40 ετών το 1856 , Κωνσταντίνο ηλικίας 35 ετών και τον Διονύσιο ηλικίας 26 ετών , σύμφωνα με τον κατάλογο των γεωργών της Ζάβιτσας  ( ΓΑΚ: Εθν. Κτημ. φ. 449 /30 Αυγούστου 1856 ) και των οποίων απόγονοι βρίσκονται και σήμερα  στο Αρχοντοχώρι ( Ζάβιτσα ).

 

                            Παναγής  Παπαναστάσης

 

Ήταν γιός του παπά Αναστάση Ζήσιμου  και  αδελφός με τους : Αναγνώστη, Νίκο , Κωνσταντή και Σίμο.

Πολέμησε και αυτός σε όλες τις ανά τη Δυτική Ελλάδα διεξαχθείσες μάχες , μαζί με τον αδελφό του Αναγνώστη και πάντα στο στρατιωτικό Σώμα του Γεωργίου και Γιώτη Βαρνακιώτη των οποίων υπήρξε και αυτός αξιωματικός με τον βαθμό του πενήνταρχου ( υπολοχαγός) . Στην μάχη του Αετού στις 9 Αυγούστου 1822 κυριολεκτικά θριάμβευσε μαζί με τον αδελφό του , Μπουλουξή , Αναγνώστη .

 

Να τι διαβάζουμε  για τον Παναγή Παπαναστάση , σε ένα ταπεινό βιβλιαράκι που εξέδωσε ο Σύλλογος Μαχαιριωτών Αθήνας το 1983 με τίτλο ΞΗΡΟΜΕΡΟ , ιστορήματα του Γερ. Ηρ. Παπατρέχα , σελ.67.

« Ανάμεσα  στα παλικάρια τα καλά που στον Αετό Ξηρομέρου εκόψαν του Κιουταχή την ορμή και τον πισωγύρισαν , ήταν και ο Πάνος ο Παπαναστάσης αδελφός του Αναγνώστη που βρέθηκαν μαζί στον Αετό , υπό τον Γεώργιο Βαρνακιώτη. Καλό παλικάρι ο Παναγής , αψύς πολύ και στο γιουρούσι ακράτητος . Και σαν πάρθηκε η απόφαση για πόλεμο , τον ορμηνεύει ο αδελφός του ο Αναγνώστης που ήταν και Μπουλουξής και Γραμματικός του Βαρνακιώτη. Ορέ Πάνο , μην ακούς τι λέμε , πως τάχα είναι λίγοι και χαλντούπηδες και θα τους πάρουμε στο κοντό. Πολλές χιλιάδες είναι κι αρβανιτιά πολλή. Γιαυτό νά΄ χεις καλά -καλά το νού σου !. Πιάστηκεν ο πόλεμος ο φοβερός κι οι Αρβανίτες έβαναν τα λιθάρια στη μπάλα κι έκαναν απανωτά γιουρούσια. Χυμάει κι ο Πάνος , μέσ΄ τη φωτιά τη δυνατή να πέσει. Φόραγε κόκκινο πεσλί κι ως κάνει να πηδήσει , τόνε παίρνει ο Αρβανίτης και του φυτεύει το βόλι του καυτό στην πλάτη ! Μα τούτος τίποτε δεν νιώθει και πολεμά όσο που πισωγυρίζουν τον αγαρηνό. Νύχτα πια, αποτραβιούνται και πιάνουν τόπο δυνατό προς στου Λαμπέτη μεριά. Ανταμώνουν όλοι τους γεροί και λαβωμένοι. Τότε ο Πάνος ξεμυστηρεύεται στον αδελφό του τον Αναγνώστη.  Ορέ Αναγνώστη , βόλι με πήρε και με τσούζει κακά στην πλάτη ! Τηράει ο Αναγνώστης και τι να δεί ; Το βόλι του χε φάει για καλά την πλάτη και το θεριό το έλεγε τσούξιμο ! »

 Όταν το 1828 δημιουργήθηκαν στη Δυτική Ελλάδα οι Χιλιαρχίες, ο Παναγής υπηρετεί ως πενήνταρχος αξιωματικός στη Χιλιαρχία του Βαρνακιώτη στην οποία συνάμα υπηρετεί ως Γραμματικός και ο αδελφός του Αναγνώστης , αλλά και τα υπόλοιπα αδέλφια του. Όλη η φάρα των Ζησιμαίων – Παπαναστασαίων στο κλαρί και υπό τον Γεώργιο και Γιώτη  Βαρνακιώτη πολεμούν στη Βόνιτσα ( 15 Δεκ. 1828) , στον Καρβασαρά ( 26 Μαρτίου 1829) , στο Μακρυνόρος (8 Ιουνίου 1829) [ Πληρεξ. Τοποτ. φ. 7 (105)] και στο Μεσολόγγι [ 2 Μαΐου 1829 / Πληρεξ. Τοποτ. φ. 118 , ΓΕΝΙΚΗ . φ.35/ 8 Μαΐου 1829 ].

 

Στις 6 Μαρτίου  1828 , από το Δραγαμέστο Ξηρομέρου που ευρίσκονταν ο Αρχιστράτηγος Ρίχαρντ Τσώρτσ  και απευθυνόμενος προς τον στρατηγό Γεώργιο Νικολού Βαρνακιώτη , του ζητούσε να πάρει υπό την οδηγία του ορισμένους οπλαρχηγούς  απ΄το Ξηρόμερο  και να συντονισθεί πιο ανώδυνα ο αγώνας  του 1828-1829 στη Δυτική Ελλάδα, πράγμα το οποίο και πράττει ο Βαρνακιώτης . Στους αναφερομένους εκ μέρους του Τσώρτσ οπλαρχηγούς συμπεριλαμβάνεται και ο Παναγής Παπαναστάσης. Ιδού και η περί ης ο λόγος ημερήσια Διαταγή του Ρίχαρντ Τσώρτσ (επιστολές Νεάρχου Φυσετζίδου , σελ.331, εκδ.1893).

 

«  Εκ του Αρχιστρατηγείου                                                        Εν  Δραγαμέστω τη 18 Μαρτίου 1828

 

Προς τον Στρατηγό κύριον Γεωργάκην Βαρνακιώτην

Τους υπό την οδηγίαν σας , οπλαρχηγούς Ξηρομερίτας , Θεόδωρον Μαγγίναν , Γαλάνην Μεγαπάνου , Σπύρον Καρπούζην , Νικόλαον Μπαμπινιώτην , Νικολόν Βασιλάκην , Παναγήν Παπαναστάση , Κωνσταντήν Λάπαν , Γριβογιωργάκη Κωνσταντή , Γιάννη Καραμητζού  και Γεωργάκη Μήτζηνα τους διέταξα να παραλάβουν τους υπό την οδηγίαν των στρατιώτας και ν΄απέλθωσι να καταλάβωσι την θέσιν της Χρυσοβίτζας  έως νέας μου διαταγής. Ειδοποιώ λοιπόν περί τούτου και την γενναιότητά σου.

  Ο Αρχιστράτηγος , Richard Church (Ρίχαρτν Τσώρτσ) »

Επιστολή του Αρχιστράτηγου Ρίχαρντ Τσώρτς προς τον στρατηγό Γεώργιο Βαρνακιώτη                            στην οποία αναφέρεται και ο Παναγής Παπαναστάσης

Το 1829 -1831 ο Παναγής Παπαναστάσης υπηρετεί ως εικοσιπένταρχος αξιωματικός στο Ταξιαρχικό Σώμα στη Βόνιτσα και το 1836 ως ανθυπολοχαγός στη βασιλική Φάλαγγα στη Βόνιτσα.

 

Ο Παναγής Παπαναστάσης  υπογράφει στις 25 Αυγούστου  1830  για παραλαβή  47 μερίδων από                                          το Ταξιαρχικό Σώμα  στη Βόνιτσα  [ Γραμ. Στρατ. φάκ. 25 ]

 

Ο Παναγής Παπαναστάσης 5^ος στον κατάλογο των εικοσιπένταρχων ( ανθυπολοχαγός)               αξιωματικών το 1830 στο Ταξιαρχικό Σώμα στη Βόνιτσα  [ Γραμ. Στρατ. φάκ. 64]

Σε αντίστοιχους  εκλογικούς καταλόγους του 1865 , διαπιστώνουμε ότι ο Παναγής Παπαναστάσης του Αναστάση , βρίσκεται στη ζωή , καταγεγραμμένος  233^ος στον εκλογικό  κατάλογο του Δήμου Σολλίου , έχων ηλικία 65 ετών και επάγγελμα κτηματίας. Στον ίδιο κατάλογο φέρεται και ο γιός του Σπύρος , ηλικίας 32 ετών και επάγγελμα έμπορος [ Συλ. Βλαχ. Εκλογ. Κατάλ.φ.7/3 / 1865 ].

Αυτή ήταν η ανιδιοτελής προσφορά των αδελφών Αναγνώστη και Παναγή Παπαναστάση , παιδιών του ιερέα Αναστάση Ζήσιμου – Παπαναστάση , των οποίων την προσφορά τους ευτυχίσαμε να συλλέξουμε στην τριακονταετή και πλέον έρευνά μας στα ΓΑΚ , αλλά  και σε λοιπές αρχειακές κρατικές ιστορικές πηγές και σας την παρουσιάζουμε σήμερα ημέρα των Βαγιών, ημέρα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η Έξοδος του Μεσολογγίου το 1826  και στην οποία συμμετείχαν και ο Αναγνώστης αλλά και ο Παναγής Παπαναστάσης , καταγόμενοι  εκ Ζαβίτσης ( νυν Αρχοντοχώρι )  Ξηρομέρου.

  17 Απριλίου 2022, ημέρα των Βαγιών

 Νίκος Θεοδ. Μήτσης

  Αρχοντοχώρι  ( Ζάβιτσα )