Κριτική του βιβλίου Νουβέλα : «Αποχαιρετισμός στον Δέντζελ» από την Καλέζου Δέσποινα.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Εκτυπώθηκε η 2η χιλιάδα αντιτύπων

 

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

 "Aποχαιρετισμός στον Δέντζελ"

από την Καλέζου Δέσπω[1]

     Με το τελευταίο πόνημά του ο ακούραστος ερευνητής και συγγραφέας Στυλιανός Ντίνος με τον τίτλο "Aποχαιρετισμός στον Δέντζελ" αποτίει φόρο τιμής και θύμησης σε ένα μεγάλο Γάλλο φιλέλληνα, που η ζωή του είναι άρρηκτα δεμένη με τα μεγάλα στρατιωτικά, πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της επαναστατημένης Ελλάδας και προπάντων με την Βόνιτσα που είχε την τιμή να ζήσει στα χώματα της και αιώνια να σκεπάσουν την μεγάλη αυτή μορφή......

Διαβάστε περισσότερα »

Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που με το δικό του μοναδικό τρόπο ο συγγραφέας μέσα στις σελίδες του φιλοτεχνεί τον καθρέπτη εκείνης της ταραγμένης, σκληρής εποχής παρουσιάζοντας την προσωπικότητα του Δέντζελ και σπουδαίων στρατιωτικών της επανάστασης στενά δεμένους με τα ιστορικά γεγονότα.

Ξεκινάει από την μέρα του θανάτου του και πλέκοντας αναμνήσεις με τις ανάδρομες αφηγήσεις του γραμματικού του Λάμπη αναπαριστά όλες τις πτυχές της ιστορικής πραγματικότητας. Ο συγγραφέας με ευρηματικότητα που ξαφνιάζει, με φαντασία που καλπάζει, με γάργαρο αλλά συγχρόνως μεστό λόγο πλάθει μια ιστορία με στοιχεία μύθου και πραγματικότητας και συγχρόνως μας δίνει τις συνθήκες μέσα στις οποίες διαδραματίζονται τα γεγονότα. 

 

Η κηδεία του Δέντζελ γίνεται από τον συγγραφέα προσκλητήριο για τους μεγάλους ήρωες της επανάστασης, τους ήρωες της Δυτικής Ελλάδας και μέσα από τις συζητήσεις τους διαφαίνονται στάσεις, συμπεριφορές, αξίες, διαφωνίες, σκιαγραφούνται προσωπικότητες, η μεμψίμοιρη στάση των κοτσαμπάσηδων, οι ύπουλές ενέργειες των ξένων δυνάμεων, οι διαμάχες πολιτικών και στρατιωτικών, αξιολογούνται γεγονότα, παίρνονται αποφάσεις για μελλοντικές επιλογές. 

Βαρνακιώτης, Γαρδικιώτης, Γρίβας, Ζερβαίοι, Κατσικογιάννης, ξεδιπλώνουν τις σκέψεις τους, τα σχέδια τους, τις προτάσεις τους. Μεγάλη τους έγνοια και ανησυχία μέχρι που θα φτάσουν τα όρια της πατρίδας.

-Τα όνειρα τους θα γίνουν πραγματικότητα;
-Θα δικαιωθούν οι αγώνες τους;
-Τι θα αποφασίσουν οι ισχυροί της Ευρώπης;
-Θα αντισταθούν στα σχέδια της Αγγλίας; 

Μέσα μέσα από τους διαλόγους τους εκφράζεται και ο αβάσταχτος πόνος των Σουλιωτών για τον ξεριζωμό τους, για τη χαμένη πατρίδα, αλλά και η ελπίδα για την επιστροφή στα ιερά της χώματα.

Ο Λάμπης, ο πιστός σύντροφος και συναγωνιστής του Δέντζελ, το παιδί που έξυπνα γλίστρησε από την πλεκτάνη του Αλή πασά, αλλά έχασε το ένα του μάτι, και μετά από μια ομηρική Οδύσσεια έμεινε δίπλα του πολύτιμος βοηθός, μας δίνει όλη την πορεία του, τους αγώνες του, τον υπέροχο διαλλακτικό χαρακτήρα του, το κοινωνικό του έργο. 

Οι υψηλές αξίες που πρέσβευε ο Δεντζελ σαν Καρμπονάρος αρετή, ισότητα, ελευθερία, έπρεπε, πίστευε, να γίνουν κτήμα και της νεολαίας της Βόνιτσας, γι' αυτό και ανέθεσε στο Λάμπη να γίνει δάσκαλος τους σε ένα σχολείο που λειτουργούσε στο ναό του Αγίου Νικολάου, με υποτυπώδη μέσα.

Εξαίρεται η τεράστια προσφορά του Δέντζελ στην κατάπαυση της ανταρσίας του 1828 στην Ναύπακτο, Μεσολόγγι, Μακρυνόρος, Βόνιτσα και Ξηρόμερο με τις επαφές που είχε με τους αρχηγούς της και με την επιστολή που έστειλε στον Καποδίστρια, για τον οποίο έτρεφε απεριόριστη εκτίμηση και εμπιστοσύνη. Δεν λογάριαζε το κίνδυνο για τη ζωή του, μπήκε μέσα στη φωτιά του, γιατί εκείνο που τον ενδιέφερε ήταν να μη χυθεί αδελφικό αίμα.

 

Το ξεδίπλωμα της ζωής και γενικά των ιδεών του Δέντζελ γίνεται με διάλογο ανάμεσα σε αυτόν και τον Λάμπη. Και διαμέσου του Δέντζελ εκφράζει και ο συγγραφέας τις δικές του απόψεις για σπουδαία, διαχρονικά θέματα και αξίες (σελίδα 63) 

"-Δέντζέλο πες μου για τη μάχη του Βατερλώ, γιατί την χάσατε; 

-Λάμπη, έξω τα μεγάλα κράτη έχουν κανόνες, όπως λέτε εδώ τα χούγια. Σωστά τα λέω; Χούγια. Όταν ο ένας δυναμώνει, οι άλλοι ενώνονται και τον πολεμούν. Κάποια στιγμή θα χάσει, θα ηττηθεί. Στην συνθηκολόγηση πάντα ένας από τους ενωμένους και κατά συνήθεια ο δεύτερος ή τρίτος στην δύναμη ποτέ ο πρώτος, προσπαθεί να εξαφανιστεί ο ηττημένος και ο πρώτος του συνασπισμού να πάρει το μεγαλύτερο μέρος από τα κάθε είδους λάφυρα, όμως να μένει κάτι σε εκκρεμότητα ανάμεσα σε όλους τους συνασπισμένους. Κάτι να βασανίζει και να τους έχει σε εγρήγορση. Τώρα αν ένας από τον συνασπισμό κατορθώσει και γίνει μεγάλη δύναμη, τότε όλοι οι άλλοι συνασπισμένοι, μαζί με τον ηττημένο, ενώνονται κατά του πρώτου. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται.

– Παιχνίδι ατελείωτο Δέντζελο.

– Παιχνίδι για αυτούς αλλά για τον για το λαό είναι θάνατος…"

Γενικά μέσα στο βιβλίο εκφράζονται οι απόψεις του για την παιδεία, την ελευθερία, το δίκαιο, το ρόλο της Φιλικής Εταιρείας, τις ιδέες του Κοραή, για το ρόλο των Σουλιωτών, για όλα σχεδόν τα ζητήματα που σχετίζονται με την εποχή που εντάσσεται η ιστορία του.

Με παραστατικό τρόπο μας δίνονται από το συγγραφέα οι άθλιες συνθήκες που υπήρχαν στην Βόνιτσα. Έλλειψη κάθε υποδομής, φτώχεια και εξαθλίωση, οι αρρώστιες που τη μάστιζαν, αλλά συγχρόνως με περισσή ευαισθησία εξαίρονται οι όμορφες ανθρώπινες σχέσεις, η αγάπη, η συμπαράσταση, η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, η ζέστη ανθρώπινη παρουσία που καταξιώνει την ζωή. 

Η Βγενιά, η σύντροφος του Δέντζελ δεν πρέπει να μείνει μόνη στον πόνο της, συναγωνίζονται ποιος θα της συμπαρασταθεί περισσότερο. Ξεχασμένα ήθη και έθιμα ζωντανεύουν με την πένα του και ιδίως το ιερό έθιμο της φιλοξενίας που ταυτίστηκε με την ελληνική ψυχή. Δυστυχώς όλα αυτά τα εξόρισε η σύγχρονη τεχνοκρατούμενη εποχή μας. 

Μας δίνει εικόνες από τοποθεσίες της Βόνιτσας, το φυσικό της ανάγλυφο που έχει αλλάξει ριζικά, καθώς και την ντοπιολαλιά της που την ξεχάσαμε.

Γενικά το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα με διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον, γιατί κάθε σελίδα του κρύβει και μια ιδιαίτερη πτυχή της προσωπικότητας όχι μόνο του Δέντζελ αλλά και των άλλων σημαντικών προσώπων, στάσεις και συμπεριφορές που καταξιώνουν ή απαξιώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη, ένα μωσαϊκό πράξεων και ιδεών που είτε βρίσκονται σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους, είτε σε τέλεια σύγκρουση. Και από το αποτέλεσμα αυτής της διαμάχης εξαρτάται η πορεία της ανθρώπινης ιστορίας.

Δέσπω Καλέζου φιλόλογος - συγγραφέας

[1]

Η Δέσπω Καλέζου είναι φιλόλογος με καταγωγή από την Βόνιτσα. Από τα φοιτητικά της χρόνια αναπτύσσει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Έχει διδάξει στην Β’ Βάθμια Λευκάδας, και αποχώρησε από την εκπαίδευση με την υπεύθυνη θέση της Διευθύντριας Λυκείου. Ασχολήθηκε με τα κοινά της Λευκάδας και διετέλεσε αντιδήμαρχος Δήμου Λευκάδας. Η πρόσφατη συγγραφή της, μας έδωσε το πολύτιμο βιβλίο «Βόνιτσα, ο λαϊκός της πολιτισμός»