Από την περηφάνεια του κι από τη λεβεντιά του
Δεν πάει στα κατώμερα να καλοξεχειμάσει
Μα μένει απάνω στα βουνά ψηλά στα κορφοβούνια.
Κι έριξε χιόνια στα βουνά και κρούσταλλα στους κάμπους
Εμάργωσαν τα νύχια του και πέσαν τα φτερά του
Κι αγνάντιο βγήκε κι έκατσε σ’ ένα ψηλό λιθάρι,
Και με τον ήλιο μάλωνε και με τον ήλιο λέει:
«Ήλιε, για δε βαρείς κ’ εδώ σε τούτη την αποσκιούρα,
Να λιώσουνε τα κρούσταλλα, να λιώσουνε τα χιόνια,
Να γίνει μια άνοιξη καλή, να γίνει καλοκαίρι,
Να ζεσταθούν τα νύχια μου να γιάνουν τα φτερά μου,
Να’ρθούνε τ’ άλλα τα πουλιά και τ’ άλλα μου τ’ αδέλφια».
Γράφει η δρ Μαρία Ν.Αγγέλη
e-mail:agelimaria@yahoo.gr
Ο Μαχαιράς στα χρόνια του Αγώνα ήταν ένα πολύ μικρό χωριό. Το 1802 ο περιηγητής Πουκεβίλ γράφει ότι το χωριό αριθμούσε δέκα οικογένειες. Τα τοπωνύμια που διασώζονται μέχρι σήμερα είναι ενδεικτικά των τούρκικων ιδιοκτησιών στην περιοχή. Οι περιοχές: «Τούρκα», «Τουρκόστανη», «Τουρκοπήγαδο» το πηγάδι της Τσαπουρνιάς.
Το χωριό δεν είχε πολύ γόνιμη έκταση, αλλά είχε το βελανιδοκαρπό και το βελάνι, πολύτιμες τροφές για τα κοπάδια και ήμερες λιβαδικές εκτάσεις.Ο Αλή Πασάς είχε τσιφλίκια σε όλα τα χωριά του Ξηρομέρου και ένα από αυτά ήταν στο Μαχαιρά. Επίσης ο πασάς και οι γιοί του είχαν κοπάδια πρόβατα που τα έβοσκαν τσελιγκάδες στα δικά του λιβάδια. .....