Συμμετείχε σε μάχες και στην Αιτωλοακαρνανία ο ήρωας Λάκης Σάντας

Γνώρισα τον ήρωα, τον άνθρωπο που κατέβασε τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη, στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, αλλά πάντα απέφευγε, παρά την επιμονή μου, να μιλάει για την ηρωική αυτή πράξη του.

Του Δημήτρη Στεργίου

Γνώρισα από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 τον Λάκη (Απόστολο) Σάντα στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, όπου εργαζόταν ως διοικητικός υπάλληλος. Χάρηκε ιδιαίτερα όταν...

..του είπα ότι είμαι Αιτωλοακαρνάνας και είχε τους λόγους του. Του θύμιζα τη συμμετοχή του σε μάχες και στο Νομό μας, αλλά στην επιμονή μου να μου πει λεπτομέρειες για την ηρωική πράξη να κατεβάσει τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη με το Μανώλη Γλέζο, μου έλεγε στερεότυπα και με τρόπο που ήθελε να αποφύγει: 

«Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα, γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα πάρα πολύ. Την αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες, "ανώνυμοι"»! Ήταν πάντα χαρούμενος, φιλικός, συνεργατικός, εργατικός και πάντα αποτελεσματικός στη διεκπεραίωση του έργου που είχε αναλάβει στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη. 

 Ο Λάκης Σάντας, η εμβληματική μορφή της Εθνικής Αντίστασης, ο άνθρωπος ο οποίος μαζί με τον Μανώλη Γλέζο κατέβασε τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη, πέθανε στις 30 Απριλίου σε ηλικία 89 ετών. Γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1922 στη Λευκάδα και έφυγε από τη ζωή, ένα μήνα πριν από τη συμπλήρωση 70 χρόνων από το κατέβασμα της σβάστικας από τον Ιερό Βράχο.

Το 1934 η οικογένεια του εγκαθίσταται στην Αθήνα. Τελειώνει το γυμνάσιο το 1940 και εισάγεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τη νύχτα της 30ής προς 31η Μαΐου 1941 θα κατεβάσει, μαζί με το φίλο του Μανόλη Γλέζο, τη χιτλερική σημαία από το βράχο της Ακρόπολης.

«Ήταν η πρώτη ανάσα της αντίστασης» είπαν στη Βουλή, τιμώντας τον Λάκη Σάντα και το Μανώλη Γλέζο, το Νοέμβριο του 2008. «Δύο δεκαοκτάχρονα που έπαιξαν με την ιστορία, είδαν ένα σύμβολο και αποφάσισαν να γίνουν σύμβολα οι ίδιοι».

Το 1942 εντάσσεται στο ΕΑΜ και λίγο αργότερα στην ΕΠΟΝ και βγαίνει στο βουνό με τον ΕΛΑΣ. Πήρε μέρος σε αρκετές μάχες στην Αιτωλοακαρνανία, στη Φθιώτιδα και στην Αττικοβοιωτία και το 1944 τραυματίστηκε.

Το 1946 εξορίζεται στην Ικαρία, το 1947 φυλακίζεται στην Ψυττάλεια, απ' όπου το 1948 στέλνεται στην Μακρόνησο. Θα διαφύγει στην Ιταλία και θα ζητήσει πολιτικό άσυλο στον Καναδά, όπου θα ζήσει μέχρι το 1962. Το 1963 θα επιστρέψει στην Ελλάδα.

Εξιστορώντας το εγχείρημα υποστολής της σημαίας στον Ηλία Πετρόπουλο, είχε πει: «Κι έξαφνα ένα δειλινό που ήμαστε στο Ζάππειο και ο ήλιος έγερνε λούζοντας τον ορίζοντα με εκείνα τα χρώματα που μόνο ο αττικός ουρανός έχει, τα μάτια μας γύρισαν στον βράχο της Ακροπόλεως.  Μέσα στο υπέροχο φόντο της δύσης σταθήκαμε και κοιτούσαμε. Και τότε το βλέμμα μας έπεσε πάνω στη σημαία τους που υπερήφανα κυμάτιζε ψηλά-ψηλά και η βαριά σκιά της πλάκωνε καταθλιπτικά όλη την Αθήνα, όλη την αττική γη.  Να τι πρέπει να τους κάνομε! Ήρθε η σκέψη σαν σπίθα. Να τους την πάρουμε. Να την γκρεμίσουμε και να την ξεσχίσουμε και να πλύνουμε έτσι τη βρωμιά από τον Ιερό Βράχο. Την είχαν στήσει αυτήν την ίδια την πολεμική τους σημαία οι ναζί θριαμβευτικά ως τότε στη Βαρσοβία, στη Βιέννη, στην Αμβέρσα, στη Νορβηγία, στο Παρίσι και στο Βελιγράδι και απειλούσαν να τη στήσουν σε όλο τον κόσμο τότε.  Μα εδώ είναι Ελλάδα. Είναι η μικρή χώρα που απ' αυτή ξεπετάχτηκε η φλόγα του Πολιτισμού. Είναι η χώρα που δίνει το παράδειγμα πάντα στις κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας».