ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΗ: Τηγανίτες: Ένα ταπεινό γλύκισμα

Ο ταγηνίτης πλακούς, η τηγανίτα, είναι πίτα τηγανισμένη,

λέγεται και ταγηνίας. Τη μνημονεύει ο Μάγνητας, 

ή όποιος συνέθεσε τις κωμωδίες που αποδίδονται σ’ αυτόν, 

στον δεύτερο Διόνυσο:

Έχεις δει τηγανίτες ζεστές

να τσιτσιρίζουν όταν ρίχνεις από πάνω μέλι;

[Αθήναιου Δειπνοσοφισταί]

Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη, Δρ. Κοινωνικής Λαογραφίας

Η μνήμη μου πασπαλισμένη ζάχαρη…

    Στο Ξηρόμερο που γεννήθηκα και μεγάλωσα, οι γυναίκες με τα λίγα υλικά που είχαν, δημιουργούσαν ταπεινά γλυκά όπως ο χαλβάς, οι τηγανίτες κλπ.

  Με αυτά ικανοποιούσαν την επιθυμία της οικογένειάς τους για γλυκιές λιχουδιές. Κυρίως όμως των παιδιών που λαχταρούσαν τα γλυκά… Τότε τα παιδιά δεν είχαν μπουκώσει από την αφθονία όλων αυτών που κατακλύζουν την αγορά σήμερα… Για μια καραμέλα έτρεχαν να κάνουν τα «θελήματα» της γειτονιάς!

    Οι τηγανίτες είναι ένα απλό γλύκισμα γεμάτο αναμνήσεις και συναισθήματα από τα παιδικά μας χρόνια…........

Λίγο αλεύρι, νερό και αλατάκι χρειαζόταν για να γίνει  μια αφράτη ζύμη!

Και  μερικές κουταλιές ζάχαρη για το σερβίρισμά τους!

Αυτά τα απλά υλικά  υπήρχαν σε κάθε σπίτι.

          Θα αναφέρω την απλή και γρήγορη συνταγή της μάνας μου, η οποία δεν είχε χρόνο για πολύπλοκες συνταγές. Δούλευε ολημερίς πότε στο χωράφι και πότε στο γιδομάντρι για να μας  προσφέρει μια αξιοπρεπή ζωή…Όσο ζω θα την ευγνωμονώ!

          Έπαιρνε μια γαβάθα, έβαζε μέσα αλεύρι,έριχνε νερό,λίγο αλατάκι και ανακάτευε μέχρι να γίνει ένας πηχτός χυλός. Η ποσότητα των υλικών μετριόταν με το μάτι!

       Στη συνέχεια έβαζε στη φωτιά το τηγάνι με το λάδι. Όταν έκαιγε το λάδι έρριχνε με το κουτάλι της σούπας τη ζύμη. Μία μία κουταλιά. Αφού τηγανίζονταν από το ένα μέρος, γύριζε να τηγανιστούν και από το άλλο. Μόλις έπαιρναν ένα χρυσαφί χρώμα και από τις δυο πλευρές τις έβγαζε στο πιάτο. Πασπάλιζε με ζάχαρη και μας τις σερβίριζε. Σε χρόνο μηδέν είχε παρασκευάσει ένα γλύκισμα για όλους μας.

       Ιδιαίτερα άρεσαν οι τηγανίτες στον πατέρα ο οποίος τις έτρωγε για πρωινό! «Με κρατάει», έλεγε χαρακτηριστικά γι’ αυτό το πρωινό…

     Θυμάμαι, όταν έφυγε η μάνα, αυτός διατήρησε τη συνταγή της…

      Και μάλιστα, έκανε τηγανίτες  για την κόρη μου Μαρίνα, η οποία τις γευόταν με ευχαρίστηση… Εγώ απέφευγα να τις παρασκευάζω για να μην τηγανίζω και λερώνω την κουζίνα! Όπως οι νεότερες νοικοκυρές στράφηκα στα έτοιμα γλυκά, «τα αγοραστά»… Ευτυχώς καταλάβαμε το λάθος  μας…

     Παρακολουθώ σήμερα, σε κάποιες τηλεοπτικές εκπομπές μαγειρικής μια επιστροφή στις παραδοσιακές συνταγές και μου αρέσει.

      Οι τηγανίτες σερβίρονται και στη σύγχρονη κουζίνα σε εξελιγμένη κάπως συνταγή. Έχουν προστεθεί αυγά και γάλα στη ζύμη ή και τυρί. Στο σερβίρισμα αντί για ζάχαρη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέλι και καρύδια ή αμύγδαλα! Υλικά εξαιρετικά.

      Στο Ζαγόρι της Ηπείρου τηγανίτες με πολλά καρύδια φτιάχνουν οι γυναίκες τα Χριστούγεννα. Τις ονομάζουν σπάργανα!

       Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι οι τηγανίτες συνδέονται με τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα, 30 Νοεμβρίου.

       Οι νοικοκυρές παρασκεύαζαν τηγανίτες την παραμονή ή την ημέρα της γιορτής του. Το τηγάνισμα έπρεπε να γίνει με το λάδι από τη νέα σοδειά που έμπαινε στο σπίτι. Έκαναν τηγανίτες και προσέφεραν από ένα πιάτο σε συγγενείς και φίλους που δεν είχαν ελαιώνες. Εκείνοι εύχονταν: «καλοφάγωτο και του χρόνου περισσότερο»!

        Έτσι, εγκαινίαζαν το πρώτο λάδι της χρονιάς τους. Αν δεν τηγάνιζαν τηγανίτες, πίστευαν ότι θα τρυπούσε το τηγάνι τους!

   Γι αυτό ο Άγιος Ανδρέας ονομάζεται και «Τρυποτηγανάς».

       Εμπρός λοιπόν, για να μην τρυπήσει το τηγάνι μας, ας κάνουμε μια δόση τηγανίτες! 

Καλή όρεξη!