ΝΙΚΟΣ ΜΩΡΑΙΤΗΣ (ΚΚΕ): Συζήτηση στη Βουλή για τον Αμβρακικό

           Τώρα, λοιπόν, ερχόμαστε στην με αριθμό 605/13-11-2012 επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας κ. Νικολάου Μωραΐτη προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σχετικά με την ανάγκη προστασίας του Αμβρακικού Κόλπου.

      Στην ερώτηση του κυρίου συναδέλφου θα απαντήσει ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Σταύρος Καλαφάτης.

     -Κύριε Μωραΐτη, έχετε το λόγο για δύο λεπτά για να αναπτύξετε την ερώτησή σας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

     Κύριε Υπουργέ, για ακόμα μια φορά το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας φέρνει στη Βουλή το θέμα της προστασίας του Αμβρακικού Κόλπου, γιατί πραγματικά έχει φτάσει σε οριακό σημείο, εξαιτίας της πολιτικής όλων των κυβερνήσεων διαχρονικά. Πρόκειται για μια πολιτική που καθοδηγείται από την αντίληψη της παράδοσης των θαλασσών και των ακτών στην κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα στον Αμβρακικό Κόλπο η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει εκρηκτικά προβλήματα για τους μικρομεσαίους ψαράδες, γιατί στην ουσία έχει διώξει από το επάγγελμα όλους αυτούς τους μικρομεσαίους αλιείς εξαιτίας κάποιων παρεμβάσεων που έγιναν.....

      Για παράδειγμα, η κατασκευή του φράγματος του Πουρναρίου δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα. Στέρησε από τον Αμβρακικό Κόλπο τις φερτές ύλες που έρχονταν συνέχεια, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στα νερά του Αμβρακικού Κόλπου.

      Επίσης, είναι εγκληματικές οι ευθύνες σε ό,τι αφορά στο πιο στενό σημείο επικοινωνίας του Αμβρακικού Κόλπου με το Ιόνιο Πέλαγος. Εκεί έχει δημιουργηθεί μαρίνα και έχει φράξει αυτό το σημείο, με αποτέλεσμα να μη γίνεται η ανανέωση των υδάτων. Υπάρχουν ακόμα παρεμβάσεις στον Αμβρακικό Κόλπο που αφορούν και ιχθυοκαλλιέργειες.      Όμως, και η ύπαρξη των πετρελαιοδεξαμενών στον Αμβρακικό Κόλπο και πιο συγκεκριμένα στην Αμφιλοχία είναι εν δυνάμει μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί και να αποτελειώσει τον Αμβρακικό Κόλπο.

         Φέρνω, όμως, σήμερα αυτό το ζήτημα, γιατί υπάρχουν δημοσιεύματα στον ιταλικό τύπο τα οποία λένε ότι κατασκευαστική εταιρεία κολοσσός με έδρα το Μιλάνο θα κάνει παρέμβαση στον Αμβρακικό Κόλπο. Βέβαια, αυτό το θέμα το είχαμε φέρει και παλαιότερα, όταν ήταν κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ και είχαμε πει τότε ότι παραδίνεται στο ιδιωτικό κεφάλαιο νησάκι -και ιδιαίτερα ο Βούβαλος- που βρίσκεται στον Αμβρακικό Κόλπο.

      (Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)

      Φέρνουμε, λοιπόν, και σήμερα αυτό το θέμα, παρά το γεγονός ότι η τότε απάντηση ήταν ότι δεν υπάρχει μια τέτοια εξέλιξη. Εμείς επιμένουμε ότι αυτή η εταιρεία αν κάνει παρέμβαση στον Αμβρακικό Κόλπο, θα δώσει πραγματικά τη χαριστική βολή και θα δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα και στο οικοσύστημα του Κόλπου, αλλά και θα διώξει βίαια όλους τους μικρομεσαίους ψαράδες υπάρχουν στην περιοχή.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Το λόγο έχει ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Σταύρος Καλαφάτης.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής):  Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η ευρύτερη περιοχή του Αμβρακικού Κόλπου ξεχωρίζει σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για τη διαφορετικότητα των οικοσυστημάτων της. Όμως, έχει παγιωθεί εδώ και χρόνια ένας φαύλος κύκλος προβλημάτων, καθώς δεν έχει επιτευχθεί αυτό που τώρα στο ΥΠΕΚΑ προσπαθούμε να αλλάξουμε με κάθε τρόπο, δηλαδή η ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος να είναι έννοιες συμπληρωματικές και όχι συγκρουόμενες.

Η περιοχή αποτελεί πεδίο ανάπτυξης σε διαφόρους τομείς, όπως είναι η αλιεία, οι υδατοκαλλιέργειες, η γεωργία, η κτηνοτροφία, η μεταποίηση και δεν έχει βρεθεί η ισορροπία μεταξύ αυτών των τομέων ούτε με βάση τη βασική παράμετρο της προστασίας του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα τη ρύπανση και τη σημαντική υποβάθμιση της περιοχής.

Οι ποταμοί Λούρος και Άραχθος, οι οποίοι εκβάλλουν στον Αμβρακικό Κόλπο, μεταφέρουν υπολείμματα λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, αλλά και λύματα των οικισμών της περιοχής, καθώς και άλλες ρυπογόνες ουσίες. Το πρόβλημα δε επιτείνεται από την κατασκευή και λειτουργία εγγειοβελτιωτικών έργων και μεγάλου αριθμού γεωτρήσεων στην πεδιάδα Άρτας Πρέβεζας.

Και για να ολοκληρώσω αυτό το θλιβερό παζλ, στη δύσκολη κατάσταση συντείνει και η προβληματική ανακύκλωση και κυκλοφορία του θαλασσινού νερού μέσα στη λιμνοθάλασσα λόγω της στενότητας της εισόδου, η οποία έχει επιπτώσεις στη σταθερότητα των φυσικοχημικών παραμέτρων, στο φυσικό πλουτισμό της λιμνοθάλασσας, καθώς και στην ικανότητα αυτοκαθαρισμού της. Και αυτονοήτως αποτελεί κρίσιμη παράμετρο η ορθολογική λειτουργία των υδροηλεκτρικών εργοστασίων της περιοχής και η κατά το δυνατόν προσομοίωση της οικολογικής παροχής ανάλογα με τις εποχές.

       Όλα αυτά μπορώ να σας διαβεβαιώσω, κύριε συνάδελφε, ότι μελετώνται λεπτομερώς από τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου. Αυτήν τη στιγμή, λοιπόν, από φορείς του ΥΠΕΚΑ, από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και συγκεκριμένα από τον Τομέα Γενικής Θαλάσσιας Γεωλογίας και Γεωδυναμικής διεξάγονται έρευνες και μετρήσεις.

Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη το ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα για την περιοχή του Αμβρακικού, με το συμβολικό τίτλο ΑΝΑΣΑ. Στο πρόγραμμα αυτό έχουν ήδη ενταχθεί έργα συνολικού προϋπολογισμού πάνω από 25 εκατομμύρια ευρώ, μεταξύ των οποίων έργα αποκατάστασης του υδρογεωλογικού ισοζυγίου, προστασίας και διαχείρισης του περιβάλλοντος, εμβάθυνσης των εκβολών των ποταμών Αράχθου και Λούρου, βελτίωσης των λιμνοθαλασσών της περιοχής και πολλά άλλα συνοδά έργα, τα οποία στην ολότητά τους πιστεύουμε ότι σταδιακά θα οδηγήσουν στην αποσυμφόρηση της περιοχής από τις πιέσεις που υφίσταται.

Παράλληλα, για τον περιορισμό της ρύπανσης ενσωματώνονται πλέον στις αδειοδοτήσεις που αφορούν έργα άρδευσης αγροτικών καλλιεργειών όροι για περιορισμένη χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και δίνεται έμφαση στις βιολογικές καλλιέργειες.

Επίσης, ως προς το θέμα των ιχθυοκαλλιεργειών της περιοχής ήδη υπάρχει εμφανής τάση για μετεγκατάστασή τους σε περιοχές έξω από τον Αμβρακικό, τάση που θα μειώσει περαιτέρω –πιστεύουμε και ελπίζουμε- την πίεση στην περιοχή, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, αφού οι ποταμοί Άραχθος και Λούρος  εκβάλλονται στον Αμβρακικό Κόλπο και δημιουργούν ένα εκτεταμένο σύμπλεγμα δεκαέξι λιμνοθαλασσών, οι οποίες αποτελούν ιδιαιτέρως παραγωγικά, αλλά και ευαίσθητα οικοσυστήματα που υφίστανται εντατική εκμετάλλευση.

Τέλος -συμπληρώνοντας και ολοκληρώνοντας- οι δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων δεν λειτουργούν πλέον και είναι θέμα χρόνου η απομάκρυνσή τους από την περιοχή.

Ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Το λόγο έχει ο κ. Μωραΐτης για τρία λεπτά.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ: Κύριε Υπουργέ, οι δεξαμενές καυσίμων λειτουργούν κανονικότατα. Η μία δεξαμενή έχει αναστείλει τη λειτουργία προσωρινά. Γίνονται συντηρήσεις.

     Εδώ πρέπει να σας πω ότι πριν από πέντε-έξι χρόνια σε ίδια ερώτηση ο κύριος Σουφλιάς είχε απαντήσει για τη δημιουργία εθνικού πάρκου  στον  Αμβρακικό και ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα φύγουν οι δεξαμενές. Όχι μόνο δεν έφυγαν, αλλά και πάρθηκε απόφαση από την πρώην Νομαρχία Αιτωλοακαρνανίας και συγκεκριμένα από τις δυνάμεις  του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας για τη μετεγκατάσταση και την εξυγίανση των δεξαμενών.

      Έρχομαι στο συγκεκριμένο ερώτημα. Όπως ανέφερα και αρχικά, είναι διαχρονικές οι ευθύνες. Δεν απαντήσατε, κύριε Υπουργέ, σε αυτό που είπα, ότι δηλαδή υπάρχει δημοσίευμα στον ιταλικό Τύπο που αναφέρει επί λέξει: «Πανηγυρίζει αυτή η εταιρεία με έδρα το Μιλάνο για τις επενδύσεις που ετοιμάζεται να κάνει στον Αμβρακικό Κόλπο.» Είναι η ίδια εταιρεία, η οποία έχει κάνει τη μαρίνα στη Λευκάδα, Γουβιά, Άγιο Κοσμά, Σχοινιά και ετοιμάζεται τώρα να κάνει και στη Σαλαμίνα, στον Πειραιά.

        Στο υπαρκτό ζήτημα, που έχει οδηγήσει τον Αμβρακικό σε αυτό το σημείο δεν απαντήσατε. Τώρα κάνατε μια περιγραφή της άσχημης κατάστασης που υπάρχει στον κόλπο. Εμείς λέμε καθαρά ότι οι ευθύνες είναι πολιτικές. Είναι, όμως, και τεράστιες οι ευθύνες της Εταιρείας Προστασίας του Αμβρακικού Κόλπου, που εμείς τη χαρακτηρίζουμε «νεκροθάφτη» του κόλπου, γιατί όλα αυτά τα χρόνια όχι μόνο δεν προσπάθησε να διαφυλάξει τον Αμβρακικό από τη μόλυνση, αλλά απεναντίας σιγοντάρισε σε επενδύσεις, οι οποίες δημιούργησαν αυτά τα μεγάλα προβλήματα.

       Βέβαια, εδώ υπάρχουν και κάποιοι ευαίσθητοι Αριστεροί Οικολόγοι, που το προηγούμενο διάστημα μας έλεγαν ότι μπορούν να συνυπάρξουν όλοι στον Αμβρακικό. Τι έλεγαν δηλαδή στους φτωχομεσαίους ψαράδες; Πρέπει να σας πω –και αυτά είναι τα αποτελέσματα- ότι από τεσσερισήμισι χιλιάδες που ήταν την τελευταία δεκαετία αυτή τη στιγμή είναι χίλιοι διακόσιοι. Επομένως, τα αποτελέσματα αυτής της αντιλαϊκής πολιτικής τα ζουν στο πετσί τους οι ψαράδες.

          Όσο για το πρόγραμμα ΑΝΑΣΑ, σας διαβεβαιώνω, κύριε Υπουργέ, ότι όχι μόνο δεν θα δώσει την ανάσα στον Αμβρακικό, αλλά θα του κόψει παραπέρα την ανάσα! Διάφορες φιέστες που έγιναν από τη Δυτική Περιφέρεια Ελλάδας στη Βόνιτσα, στην περιοχή του Αμβρακικού, εμείς θεωρούμε ότι δεν είναι σε αυτήν την κατεύθυνση, δηλαδή να διασωθεί ο Αμβρακικός Κόλπος.

      Μέσα σε όλα αυτά, κύριε Υπουργέ, εμείς βλέπουμε ότι και το αποτέλεσμα που σας είπα, δηλαδή η μείωση των ψαράδων, αλλά και γενικότερα η κατάσταση στον Αμβρακικό πρέπει να εμπνέει σε όλους μας τεράστιες ανησυχίες και έχει φθάσει στο τέλος. Αν γίνει τελικά αυτή η επένδυση, εμείς θεωρούμε ότι η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη.

      Γι’ αυτό καλούμε τα φτωχά λαϊκά στρώματα της περιοχής -πρώτα και κύρια τους ψαράδες και το τοπικό μαζικό κίνημα- να εμποδίσουν να γίνει αυτό το έγκλημα, γιατί υπάρχει σχεδιασμός να γίνει αυτό το έγκλημα στον Αμβρακικό Κόλπο.

        Εμείς έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις. Πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει δημόσιος οργανισμός προστασίας του Αμβρακικού που μέσα από εθνικό σχεδιασμό, μέσα από κεντρικό σχεδιασμό, θα αναπτύξει τον Κόλπο, θα δώσει ζωή στην περιοχή. Υπάρχουν μελέτες -που πρέπει να ξέρετε, κύριε Υπουργέ- και από το Πανεπιστήμιο των Πατρών και από το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων ότι ο Αμβρακικός Κόλπος με μια σωστή ανάπτυξη θα μπορούσε να θρέψει με ψάρια υψηλής διατροφικής αξίας, όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά να κάνει και εξαγωγές.

       Αλλά όπως είπα ξεκινώντας στην πρωτολογία μου η πολιτική που ακολουθείται από όλες τις κυβερνήσεις παραδίδει τις θάλασσες και τη λαϊκή περιουσία στο μεγάλο κεφάλαιο, για επενδύσεις που έχουν Θεό το κέρδος και δεν τους νοιάζει καθόλου για τη προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και για τη ζωή των κατοίκων που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Το λόγο έχει ο Αναπληρωτής Υπουργός, κ. Σταύρος Καλαφάτης.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Κύριε συνάδελφε, επιτρέψτε μου να γίνω λίγο πιο αναλυτικός και να επιμείνω στο σχεδιασμό, στις δράσεις, στις σκέψεις, στις πρωτοβουλίες και στις προτεραιότητες που έχουμε στο συγκεκριμένο ζήτημα.

 Το πρόβλημα είναι γνωστό, χρειάζεται όμως εύλογος χρόνος για να έρθουν σε ισορροπία οι προτεινόμενες λύσεις, όσον αφορά, το περιβαλλοντικό ισοζύγιο και τις ανθρώπινες δραστηριότητες της περιοχής.  Για το λόγο αυτό και σε στρατηγικό επίπεδο θεωρούμε αναγκαίο απ’ όλους τους συναρμόδιους φορείς να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στα έργα κατασκευής μονάδων επεξεργασίας λυμάτων και επέκτασης των δικτύων αποχέτευσης για όλες τις μεγάλες πόλεις της περιοχής. Για τους μικρούς οικισμούς -και σας περιγράφω σκέψεις, όπως σας είπα και δράσεις που αφορούν το σχεδιασμό τον δικό μας– που βρίσκονται σε προβληματικές περιοχές, δηλαδή κοντά σε υγροτοπικές εκτάσεις ή με υδροφόρο ορίζοντα κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, θα πρέπει να υλοποιηθούν άλλες τεχνικοοικονομικά βιώσιμες λύσεις. Ενδεικτικά αναφέρω -και συγνώμη, για τη θέση του ξένου ορού- τα compact συστήματα επεξεργασίας και τους τεχνητούς υγροτόπους.

Επίσης, είναι αναγκαία η άμεση έναρξη υλοποίησης προγράμματος περιορισμού της νιτρορύπανσης στην πεδιάδα Άρτας-Φιλλιπιάδας-Λούρου, καθώς και η υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διαχείρισης ζωικών αποβλήτων και υπολειμμάτων, στο οποίο να εντάσσονται υποχρεωτικά όλες οι  κτηνοτροφικές μονάδες στις περιοχές, υφιστάμενες και νέες.

Όπου υπάρχουν χωροταξικές και υγειονομικές δυνατότητες θα πρέπει επίσης, να γίνει συνένωση-συγκέντρωση των μονάδων προκειμένου να γίνει οικονομικά βιώσιμη η παραγωγή βιοαερίου και δράσεις τηλεθέρμανσης.

Τέλος, αναγκαία είναι -κατά την άποψή μας- η εκπόνηση μελέτης χωροθέτησης περιοχών οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών στον Αμβρακικό Κόλπο, η οποία με την υλοποίηση της θα οδηγήσει σε περαιτέρω ελάφρυνση της περιοχής.

Οι ανωτέρω προτεινόμενες λύσεις σε συνδυασμό με τις ήδη υλοποιούμενες,  πιστεύουμε ότι θα φέρουν σύντομα την περιβαλλοντική ανάκαμψη και θα στηρίξουν με την περιβαλλοντική αναβάθμιση τις αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής.

Γιατί όπως σας είπα και στην πρωτολογία…

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ: Η εμπειρία, κύριε Υπουργέ, δείχνει…

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Σας αναφέρω το σχεδιασμό. Σας είπα τρείς φορές ποιο είναι το περιεχόμενο της απάντησής μου και σε αυτό εμμένουμε. Αυτός είναι ο σχεδιασμός. και μπορείτε να αντιληφθείτε αν στο σχεδιασμό αυτό, καλύπτεσθε από την ερώτησή σας.

Εμείς πιστεύουμε πάντως ότι σε κάθε επίπεδο, σε μια χάραξη και εφαρμογή μιας πολιτικής της αειφορίας, της προόδου και της ενθάρρυνσης, δηλαδή της αειφόρου ανάπτυξης, ο τομέας περιβάλλοντος μπορεί να «παντρευτεί» με εκείνον της έννοιας της ανάπτυξης, με τρόπο που να μην αναιρεί η μία έννοια την άλλη, αλλά τελικά ίσως και να την συμπληρώνει.

Σας ευχαριστώ πολύ.