Το παρόν πόνημα περιέχει ονόματα και βιογραφικά Ξηρομεριτών γνωστών
και αγνώστων αγωνιστών του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα του 1821 που
συμμετείχαν στην ιστορική μάχη, στο Χάνι της Γραβιάς (8 Μαΐου του 1821)
και που κατάφερε μέσα από έρευνα να βρει ο συγγραφέας. Ο Νίκος Θ. Μήτσης
με τις γνώσεις του ερευνητή και ιστοριοδίφη αναδεικνύει τη μεγάλη
προσφορά τη θυσία των Ξηρομεριτών που έγραψαν σελίδες δόξας στον αγώνα
της Εθνεγερσίας.
ιστορικές επιφυλλίδες
ΞΗΡΟΜΕΡΙΤΕΣ ΣΤΟ ΧΑΝΙ ΤΗΣ ΓΡΑΒΙΑΣ
Γράφει ο: ΝΙΚΟΣ ΘΕΟΔ. ΜΗΤΣΗΣ
Συγγραφέας Ιστορικός
Ξηρομερίτες στο Χάνι της Γραβιάς
“Δυσσέα μ που ξεχείμασες
Δυσσέα Ανδρούτσε μ΄ τον φετινό Χειμώνα,
πούταν τα χιόνια τα πολλά
και τα βαριά χαλάζια
στην Πρέβεζα ξεχείμασα
στα Φράγκικα καράβια
είχα συντρόφους διαλεχτούς
νόλο Ξηρομερίτες”
Δημοτικό άσμα
Ως γνωστόν στις 8 Μαΐου του 1821 γράφηκε η εποποιία του ρουμελιώτικου Εικοσιένα στο Χάνι της Γραβιάς.
Πολλά έχουν ειπωθεί γύρω από αυτή την ιστορική μάχη, υπεύθυνα αλλά
και ανεύθυνα. Από τους νεότερους ιστορικούς συγγραφείς, ο Τάκης Λάππας,
ως ντόπιος στην καταγωγή, έχει ασχοληθεί κατά τον πιο εμπεριστατωμένο
τρόπο γύρω από τη μάχη αυτή, καθώς και για τον πρωταγωνιστή της τον ήρωα
των ηρώων, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο (γιός του Ανδρέα Βερούση).
Αντιμετώπισε κι αυτός, όπως και άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο υπογράφων, το θέμα της ταυτότητας εκείνων που πήραν μέρος σ΄αυτή την μάχη και του αριθμού των ανδρών που συμμετείχαν.
Για τον αριθμό τους επικράτησε η άποψη ότι έφταναν τους εκατόν δέκα οχτώ (118) άνδρες που συμμετείχαν στο Χάνι της Γραβιάς.
Ο Τάκης Λάππας γράφει ότι, όσο κι αν έψαξε δεν κατάφερε να βρει τα ονόματα όλων των κλεισμένων στο Χάνι της Γραβιάς, εκτός από εβδομήντα τρείς, τους οποίους και ονομαστικά τους αναφέρει [Τάκη Λάπα “Οδυσσέας Ανδρούτσος Αθήνα 1961”, σελ.79-80]...........