Οι
Σύλλογοι των εν Αθήναις
ΔΡΥΜΙΩΤΩΝ & ΘΥΡΙΩΤΩΝ, στα πλαίσια των
πολιτιστικών – λαογραφικών, πολιτισμικών και ιστορικών τους
δραστηριοτήτων, εξέδωσαν πρόσφατα (
Ιούνιος 2009), το
ιστορικό βιβλίο με τίτλο: «
ΔΗΜΟΣ ΑΝΑΚΤΟΡΙΩΝ Λησμονημένοι μαχητές του 1821».
Πρόκειται για ένα
ιστορικό πόνημα, του
Νικολάου Θεοδ. Μήτση, που στηρίζεται πρώτα απ’ όλα σε
ευρήματα, που
έρευνα κοπιαστική, δαπανηρή, χρονοβόρα-πάνω από 25 έτη-
έφερε από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) και κατά δεύτερον, σε ευρήματα από έρευνα πλούσιας βιβλιογραφίας σε περιοδικά, χάρτες, γκραβούρες και εφημερίδες του 19ου αιώνα, σε βιβλία Ελλήνων αλλά και ξένων συγγραφέων, καθώς και έρευνες στους φακέλους των αγωνιστών-μαχητών- στο Τμήμα Χειρογράφων και Ομοιότυπων-Μητρώα των Οπλαρχηγών του 1821-στην Εθνική Βιβλιοθήκη κ.λ.π.
Η
παρούσα έκδοση αφορά το ιστορικό γίγνεσθαι της περιοχής του
τ. Δήμου Ανακτορίων (
Βόνιτσα, Ζαβέρδα, Μοναστηράκι, Θύριο, Δρυμός, Παλιάμπελα, Πλαγιά και Περατιά) σε αλλοτινούς χρόνους, όπου ξεκινάει απ’ τον 19ο μ. Χ. αιώνα και
καταλήγει σχεδόν μέχρι και των ημερών μας.
Είναι μια
ιστορική εργασία, ένα φτωχό κι όμως
ευλαβικό «μνημόσυνο», σ’ αυτούς που όταν
έπεσαν στα πεδία των μαχών δεν
κύλησε για χάρη τους κανένα δάκρυ… και
μείνανε ατύμβευτοι, αμνημόνευτοι, αλιβάνιστοι, που τους
αποσκέπασε η λησμονιά και
δεν ανάβει κανένα αγιοκέρι στη μνήμη τους, το πρεπούμενο αγιοκέρι της εθνικής μνήμης.
Το βιβλίο αυτό που αποτελείται
από (620) εξακόσιες είκοσι σελίδες, περιέχει συν τοις άλλοις, πρωτότυπους
χάρτες,
πλούσιο και ανέκδοτο ιστορικό-φωτογραφικό υλικό (πάνω από
450 φωτογραφίες) προερχόμενο ως επί το πλείστον από τα διάσπαρτα και κακέκτυπα πολλές φορές χειρόγραφα που εμπεριέχονται μέσα στους φακέλους των αγωνιστών-μαχητών από τον τ. Δήμο Ανακτορίων, αλλά και από τους δυσεύρετους στην έρευνά μας στρατολογικούς καταλόγους των
Οπλαρχηγών του 1821-1829.
Ο Αιτωλοακαρνάνας, ο Ξηρομερίτης και ιδιαίτερα ο
Βονιτσάνος με την ευρύτερη έννοια, θα έχει την ευκαιρία, να εντρυφήσει με
περίσσιο ζήλο και
διάθεση, στο από πάσης πλευράς, μεστό και
καλαίσθητο πόνημα και να πληροφορηθεί μέσα από τις ιστορικές πηγές, αλλά και από τα
αδιάσειστα ιστορικά στοιχεία, τα ακόλουθα
:
- Για το σχηματισμό και την εξέλιξη του τ. Δήμου Ανακτορίων (
Βόνιτσα), τ. Δήμου Αλυζίας (
Μοναστηράκι), τ. Δήμου Παλαίρου (
Ζαβέρδα), από το 1836 έως το 1842 που δημιουργήθηκε ένας ενιαίος Δήμος, ο και ονομαζόμενος των Ανακτορίων με έδρα τη Βόνιτσα, καθώς και για τους διατελέσαντες
Δημάρχους, Δημοτικούς Συμβούλους, Πάρεδρους, Ενόρκους, Επαρχιακούς Συμβούλους, Ορκωτικό Δικαστήριο, κ.λ.π. θεσμικούς παράγοντες εκείνης της εποχής.
- Για τον πρώτο εκλογικό κατάλογο του Δήμου Ανακτορίων το 1842 καθώς και το
Μητρώο αρρένων αυτού.
- Για τους Δημάρχους του τ. Δήμου Ανακτορίων (1836-1865) και την προσφορά τους στο Ξηρόμερο, μέσα από
πρωτότυπα έγγραφα, σφραγίδες και τις πρωτότυπες υπογραφές και τις σφραγίδες των Δημάρχων.
- Για την πρώτη Δημογεροντία της Βόνιτσας με την πρωτότυπη Σφραγίδα και τις υπογραφές των Δημογερόντων επί Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια (1828- 1832) , καθώς και για τον πρώτο Δήμαρχο της Βόνιτσας [
Ιωάννης Γαβριλάκης 1836-1840].
- Για τους Ιερείς της περιοχής από το 1840 ως το 1866.
- Για το αδημοσίευτο Βασιλικό διάταγμα του 1835 περί ιδρύσεως Δήμων στην Ακαρνανία υπογεγραμμένο από τον τότε βασιλιά
Όθωνα.- Για τις Γενικές Συνελεύσεις των Βονιτσάνων α) το 1826 για την εκλογή των Πληρεξουσίων στην Γ’ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου και
β) τη Συνέλευση του 1843 για την εκλογή των Πληρεξουσίων στην πρώτη Συνταγματική των Ελλήνων Συνέλευση στις 26 Σεπτεμβρίου 1843.
- Για τα επαναστατικά γεγονότα στο Ξηρόμερο και στην Αιτωλοακαρνανία, με ιδιαίτερη αναφορά σε όλες τις διεξαχθείσες μικρές ή μεγάλες μάχες , από το
1821 έως και 1829 στη Δυτική Ελλάδα, καθώς και τους νεκρούς και τραυματίες στις εν λόγω μάχες.
- Για τα «καπάκια» και τον «αμφίβολο», από πολλούς, ρόλο, του στρατηγού Γεωργίου Νικολού Βαρνακιώτη που απ’ το 1823 ως το 1827 ήταν απών απ΄ τον αγώνα.
- Για την οργανωτική και στρατιωτική δομή των αξιωματικών του στρατού (
Στρατηγοί, Αντιστράτηγοι, Χιλίαρχοι, Πεντακοσίαρχοι, Εκατόνταρχοι, Πενήνταρχοι κ.λ.π.) από το 1821 έως και το 1835.
- Για τους 120 Ακαρνάνες αξιωματικούς του Ταξιαρχικού Σώματος του
Καποδίστρια το 1830 στη Βόνιτσα και τους
αξιωματικούς της Β΄ Τετραρχίας της Βασιλικής Φάλαγγας του 1836 του βασιλιά
Όθωνα και ιδιαίτερα τους αξιωματικούς αυτής, καταγόμενους από τον τ. Δήμο Ανακτορίων (Βόνιτσα).
- Για την κραταιά και περίτρανη μάχη στον Προφήτη Ηλία στον Αετό του
Ξηρομέρου στις 9 Αυγ. 1822, καθώς και για όλους τους
Ξηρομερίτες Οπλαρχηγούς και Καπεταναίους που πήραν μέρος σ’αυτή τη μάχη (π.χ.
Γεώργιος Βαρνακιώτης, Θεοδ. Γρίβας, Δήμο Τσέλιος, Δημ. Παλιογιάννης, Αποστ. Κουσουρής, Στάθης Κατσαρός, Σπύρος Καρπούζης, Κώστας Καπογιωργάκης, Αντρέας Γριβογιώργος, Κωσταντής Βαλιανάκης κ.λ.π.)
- Για τις ένδοξες και κραταιές μάχες της Βόνιτσας στις
28 Μαΐου 1821 και
15 Δεκ. 1828, καθώς και την
απελευθέρωση της Βόνιτσας στις 15 Μαρτίου 1829 υπό την ηγεσία του Αρχιστράτηγου της Δυτ. Ελλάδος
Ρίχαρντ Τσώρτς με τη συμμετοχή των επιφανών τότε αξιωματικών του στρατού όπως των:
Δήμου Τσέλιου, Γαρδικιώτη Γρίβα, Γεωργίου Τσόγκα, Διαμαντή Ζέρβα και Στάθη Κατσικογιάννη.
- Για την ιερά Μονή της Ρόμβου (Ρουμπιάτσα), τη δράση του Μοναστηριού καθώς και τα Ηγουμενοσυμβούλια του 1837 και του 1845.
- Για τις πλούσιες σε ιστορικό υλικό βιογραφίες των εκατόν εξήντα πέντε και πλέον (165)
βαθμοφόρων καπεταναίων, οπλαρχηγών και στρατιωτών από την περιοχή της Βόνιτσας, που συμμετείχαν ενεργά στα γεγονότα του 1821- 1829, βιογραφίες οι οποίες είναι εμπλουτισμένες με πρωτότυπα και ανέκδοτα ιστορικά έγγραφα του 1821 όπως π. χ. στρατολογικοί κατάλογοι, προαγωγές, μισθολογικές καταστάσεις, σφραγίδες κ.λ.π.
- Για τις ιστορικές οικογένειες των :
Γριβαίων (
Θοδωράκη, Φλώρου και Γαρδικιώτη), των
Κατσικογιανναίων, για τους :
Γ. Τσόγκα , Γιαννάκη Σουλτάνη, για τους Κοτζαμπάσηδες της Βόνιτσας ( Χαλικιόπουλος ή Λογοθέτης , Μοναστηριώτης) και το ρόλο τους στα τεκταινόμενα της εποχής.
Το βιβλίο αυτό των 620 σελίδων, που εκδίδεται από τους
Πολιτιστικούς Συλλόγους των εν Αθήναις Δρυμιωτών και Θυριωτών και με την οικονομική αρωγή του
Δήμου Ανακτορίου, είναι αποκλειστικά επίμονη, επίπονη και από πολλά χρόνια ιστορική έρευνα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.), του
εξ Αρχοντοχωρίου Ξηρομέρου καταγόμενου Νικολάου Θεοδ. Μήτση , ο οποίος και προς τιμήν του,
εκχώρησε στους Συλλόγους τα απ΄ το νόμο (Ν.2121/93) απορρέοντα πνευματικά του δικαιώματα, της παρούσης πρώτης έκδοσης, με την ευχή και την προτροπή του,
οι εισπράξεις από τις πωλήσεις του βιβλίου που θα περιέλθουν καθ’ ολοκληρίαν στα ταμεία των Συλλόγων, να βρουν την από καρδιάς ποθητή ανταπόκριση, προς ευόδωση των σκοπών και των στόχων των προαναφερθέντων Συλλόγων.
Η παρουσίαση του βιβλίου που φέρει τον τίτλο:
«ΔΗΜΟΣ ΑΝΑΚΤΟΡΙΩΝ Λησμονημένοι μαχητές του 1821»
θα γίνει στις 14 Αυγούστου 2009, ημέρα Παρασκευή και ώρα 9μ.μ στην πλατεία της Βόνιτσας (παραλία), κατά την διάρκεια των ετήσια καθιερωμένων πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου Ανακτορίου.
Το βιβλίο αυτό είναι το
έκτο κατά σειρά με ιστορικό περιεχόμενο που έχει γράψει ο
Νίκος Θεοδ. Μήτσης. 
