Τα όρνια των Ακαρνανικών

Κείμενο: Νίκος Μπούκας-Ανέστης, Βιολόγος 

Φωτογραφία: Τόνια Γαλάνη, Βιολόγος

         Άλλοτε κοινό θέαμα σε κάθε ελληνική βουνοκορφή, αλλά πλέον ένα από τα απειλούμενα είδη πουλιών της χώρας μας. Ο λόγος για το Όρνιο (Gyps fulvus), ένα από τα τέσσερα είδη γύπα που ζουν στην Ελλάδα και από τα μεγαλύτερα είδη πουλιών που πετάνε στον ουρανό της πατρίδας μας, με άνοιγμα φτερών σχεδόν 2,5 μέτρα.

     Το Όρνιο είναι στενά συνδεδεμένο με την παραδοσιακή κτηνοτροφία, καθώς η τροφή του αποτελείται από νεκρά ζώα. Από τότε που η κτηνοτροφία αναπτύχθηκε σε αυτόν τον τόπο, τα πουλιά αυτά εμφανίστηκαν, για να ωφελούν τον άνθρωπο ‘’καθαρίζοντας’’ το περιβάλλον από τα νεκρά ζώα των κοπαδιών. Ήταν εκεί, στις μετακινήσεις των κτηνοτρόφων, ώστε να βρίσκουν τροφή από τα άτυχα ζώα που δεν επιβίωναν. Σήμερα όμως, ο πληθυσμός αυτού του εντυπωσιακού γύπα έχει μειωθεί δραματικά στην Ελλάδα και σε όλα τα Βαλκάνια και λίγες είναι πλέον οι περιοχές, που μπορεί κανείς να θαυμάσει αυτό το είδος.............

      Τα Ακαρνανικά όρη είναι από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας, που ακόμα το είδος επιβιώνει. Μάλιστα, τόσο κατά την αναπαραγωγική όσο και την χειμερινή περίοδο, παρατηρείται ο υψηλότερος πληθυσμός του είδους απ’ όλη την κεντρική και νότια ηπειρωτική Ελλάδα. 

       Ο λόγος που τα Ακαρνανικά είναι τόσο σημαντικά για την διατήρηση του είδους στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, είναι διότι ακόμα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός κτηνοτροφικών ζώων στην περιοχή, ενώ οι μεγάλες ανοιχτές λιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις που έχουν δημιουργηθεί από την βόσκηση αποτελούν ιδανικό βιότοπο, ώστε το είδος να μπορεί να εντοπίζει και να έχει πρόσβαση στα νεκρά ζώα. Ειδικά το χειμώνα, ο συνδυασμός των παραπάνω, με τις ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες, που δεν επιτρέπουν παρατεταμένη χιονοκάλυψη της περιοχής, είναι οι λόγοι που στον μόνιμο πληθυσμό, προστίθεται επιπλέον άτομα από τις βορειότερες βαλκανικές χώρες, καθιστώντας την περιοχή κορυφαίο προορισμό για την παρατήρηση του είδους.

            Δυστυχώς, ακόμα και αν από πολλούς αναγνωρίζεται η αξία αυτού του επιβλητικού πουλιού και προστατεύεται από την διεθνή νομοθεσία, ακόμα συνεχίζει να απειλείται από την μείωση της κτηνοτροφίας και από μια ‘’νέα’’  πρακτική, την χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. 

        Αν και κυρίως η χρήση δηλητηρίων δεν έχει ως στόχο τα Όρνια, είναι οι τελικοί αποδέκτες και πληρώνουν και αυτά το τίμημα, λόγω του ότι με την σειρά τους τρέφονται με τα νεκρά ζώα. 

      Μήπως έχει έρθει ο καιρός να αναλάβουμε  την ευθύνη των πράξεων μας  και να μην καταφεύγουμε σε πρακτικές που τελικά είναι εις βάρος του περιβάλλοντος και τελικά εις βάρος μας? 

      Μήπως δεν αξίζει σε ένα τέτοιο είδος να εξαφανιστεί από έναν τέτοιο τόπο, ένα είδος σύμβολο της κτηνοτροφίας?