ΤΟ ΟΙΚΩΝΥΜΙΟ ΛΕΠΕΝΟΥ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ: Ετυμολογία - ερμηνεία1

Αντώνης Β. Βασιλείου, M.Ed., Ph.D.

Εκπαιδευτικός Π.Ε., Ιστορικός

    Τα τοπωνύμια –κατ’ επέκταση και τα οικωνύμια τα οποία αποτελούν υποκατηγορία των τοπωνυμίων- έχουν χαρακτηριστεί ως «επιγραφαί γεγλυμμέναι επί του εδάφους», δηλαδή «επιγραφές» σκαλισμένες πάνω στο έδαφος (Αναγνωστόπουλου, 1926: 86)2.  Από τις «επιγραφές» αυτές μπορούμε να αντλήσουμε πολλές και διάφορων ειδών πληροφορίες, όπως γλωσσικές, ιστορικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές, λαογραφικές κ.λπ., για έναν λαό σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή αλλά και στο βάθος του χρόνου. Επίσης μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες ιστορικές, εθνολογικές κ.ά. για το «παρελθόν» ενός τόπου. Με το σκεπτικό αυτό θα προσπαθήσουμε να ετυμολογήσουμε και να ερμηνεύσουμε το οικωνύμιο Λεπενού της Ακαρνανίας. Ακόμη θα διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις για την τοπωνυμική στρωματογραφία της Ακαρνανίας.

     Εισαγωγικά επίσης θα πρέπει να αναφερθεί πως πρωταρχική σημασία για την ερμηνεία ενός τοπωνυμίου / οικωνυμίου έχει η γλωσσολογική / γλωσσική μελέτη του και συγκεκριμένα η ετυμολόγησή του και η ανεύρεση, εάν αυτό είναι δυνατόν, της αρχικής του μορφής και της σημασίας του (Παπαδόπουλλος, 1972: 4). Σημαντική βοήθεια ακόμη στην τοπωνυμική έρευνα μπορούν να προσφέρουν η γεωγραφία (η μορφολογία δηλαδή της περιοχής όπου απαντάται το οικωνύμιο), η τοπωνυμική  (ο συσχετισμός του οικωνυμίου με άλλα τοπωνύμια / οικωνύμια της ευρύτερης περιοχής) καθώς και η ιστορία (ιστορικά γεγονότα, αρχαιολογικά κατάλοιπα που τυχόν συνδέονται με το οικωνύμιο κ.λπ.). 

     Το οικωνύμιο Λεπενού λοιπόν από γλωσσική άποψη θεωρούμε ότι σχετίζεται με τη σλαβική γλώσσα. Προέρχεται πιθανότατα από τη σλαβική λέξη лeп [λεπ], η οποία σημαίνει ωραίος, όμορφος (Ομάδα καθηγητών σερβικής γλώσσας, 2001: 162) και 

• 
  

1.-Το μεγαλύτερο μέρος της συγκεκριμένης εργασίας αποτελεί αναδημοσίευση από άρθρο μας με τίτλο Το οικωνύμιο Σωροβίγλι: Μικρή συμβολή στην τοπωνυμική και ιστορική έρευνα της Ανατολικής Ακαρνανίας, το οποίο δημοσιεύτηκε σε δύο μέρη στο περιοδικό Τα Αιτωλικά (τεύχη: 17ο και 18ο). 

2.-Τοπωνύμιο είναι το γεωγραφικό όνομα ενός τόπου (π.χ. πόλης, χωριού, τοποθεσία, βουνού, ποταμιού κ.λπ.), ενώ το οικωνύμιο αναφέρεται αποκλειστικά σε κατοικημένες περιοχές (οικισμούς, χωριά, πόλεις κ.λπ.).

     κατ’ επέκταση αυτός που έχει ωραία θέα. Εδώ έρχεται να μας βοηθήσει σημαντικά και η γεωγραφική διαμόρφωση της περιοχής. Πράγματι από τη Λεπενού υπάρχει πολύ ωραία θέα σε όλη την πεδιάδα που απλώνεται μπροστά της...........

    μιας και το χωριό αυτό είναι χτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου του όρους Θυάμος (Πεταλάς) σε υψόμετρο 187 μέτρων και δεσπόζει σε ολόκληρη την πεδιάδα.  Ο Κρέμος (1884: 142) μάλιστα χαρακτηρίζει την πεδιάδα της Λεπενούς ως «εὐφορωτάτη καὶ ὡραία». Το τελευταίο επίθετο ταιριάζει απόλυτα με την ετυμολογική προσέγγιση την οποία υποστηρίζουμε 3.  

       Από τη σλαβική λέξη лeп θεωρούμε επίσης ότι προέρχεται και το παρεμφερές οικωνύμιο Λεπιανά (τα), χωριό του Δήμου Ασπροποτάμου του νομού Ευρυτανίας. Μάλιστα το συγκεκριμένο χωριό, σύμφωνα με τουριστικό οδηγό της περιοχής, είναι χτισμένο σε όμορφη τοποθεσία με πανοραμική θέα στην ευρύτερη περιοχή, όπως ακριβώς και η Λεπενού της Αιτωλοακαρνανίας (δες σχετικά στην ιστοσελίδα http://www.evrytania.eu/D.Aspropotamou/Lepiana.htm). 

   Ο Συμεωνίδης (2010, τόμος Α΄: 812) ωστόσο στην ετυμολόγηση του οικωνυμίου Λεπιανά αναφέρει τον παλαιότερο τύπο Λιπιανά, τον οποίο ο Vasmer παράγει από το σλαβικό *Lipjane (= κάτοικοι ενός τόπου) και τη λέξη *Lipa (= φλαμουριά) και το συσχετίζει με το σερβοκροατικό τοπωνύμιο Lipljani, τσέχικα Lipany. 

    Πράγματι στη σλαβική γλώσσα η φλαμουριά απαντάται ως липa [λίπα] (Ομάδα καθηγητών σερβικής γλώσσας, 2001: 163).  Ακόμη ο Συμεωνίδης (ό.π.) το οικωνύμιο Λεπιανά το συσχετίζει με το σλαβικό επίθετο lĕpъ (= ωραίος, αρμόζων, ευπρεπής κ.λπ.). Ο Οικονόμου (1991: 501) επίσης καταγράφει το τοπωνύμιο Λέπιανη (η) στο χωριό Δεμάτι του Ζαγορίου και το ερμηνεύει ως τοποθεσία με μικρούς κήπους και χωράφια. Το συσχετίζει κι αυτός με το σλαβικό lěpъ και παραπέμπει στο νεοσλοβένικο lěp (= ωραίος), το βουλγαρικό lěp, το σερβικό lijep και τη σλαβική επιθετική κατάληξη –ěnъ (= -janъ) με την οποία σχηματίζονται επίθετα που σημαίνουν ό,τι και το θέμα του επιθέτου. 

  Αναφέρει επίσης το βουλγαρικό τοπωνύμιο Lepica, το τοπωνύμιο Lepa Raven στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (рaвaн [ράβαν] στη σλαβική σημαίνει ίσιος, ομαλός αλλά και πεδιάδα, Ομάδα καθηγητών σερβικής γλώσσας, 2001: 275), τα σερβοκροατικά τοπωνύμια Lijepa Greda, Lepoglava, Lepoglavec, Lepa Ves (вeш 

• 
  

3.-Σχετικά με το επίθημα (κατάληξη) –ού θα πρέπει να αναφέρουμε ότι αυτό απαντάται στις ονομασίες αρκετών χωριών αλλά και τοπωνυμιών της περιοχής της Αιτωλοακαρνανίας, κάποιες από τις οποίες «ακούγονται» ως σλαβικές, π.χ. Σκουρτού, Μακρυνού/Μακρινού κ.λπ. Ο Οικονόμου (1991: 748)  μάλιστα αναφέρει ότι το παρεμφερές με τη Μακρινού όνομα του χωριού Μακρίνο του Ζαγορίου είναι σλαβικής προέλευσης.

       [βες] στα σλαβικά είναι τα ρούχα, Ομάδα καθηγητών σερβικής γλώσσας, 2001: 42) και το σλοβένικο Lepa Dolina (Ωραία Κοιλάδα) 4.  

    Από την ίδια ρίζα (лeп) θεωρούμε ότι προέρχεται και η ονομασία του χωριού Λεπενίτσα (Λεπενίτζα) της επαρχίας Καλαμπάκας του νομού Τρικάλων, το οποίο μετονομάστηκε σε Ανθούσα στις 12/3/1928 (Διάταγμα 14ης/5/1928, ΦΕΚ Α΄, 81). Το τελευταίο χωριό ονομαζόταν παλιότερα και Βλαχολεπενίτσα, μιας και κατοικούνταν από Βλαχόφωνους του νομού Τρικάλων. Στο οικωνύμιο αυτό ακόμη και η κατάληξη (-ίτσα) φανερώνει τη σλαβική του προέλευση (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συγκεκριμένη κατάληξη δες Βασιλείου, 2012b: 266 και 396/σημείωση 584). 

     Στη νότια Πελοπόννησο επίσης, όπου αποδεδειγμένα εγκαταστάθηκαν Μηλιγγοί και Εζερίτες Σλάβοι (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτούς τους εποίκους της Πελοποννήσου δες Ζερλέντου, 2000 [1922]: 9) μία από τις κορυφές του Ταΰγετου (υψόμετρο 1.733 μ.) ονομάζεται Λεπενού, βόρεια του Προφήτη Ηλία, την ψηλότερη δηλαδή κορυφή του βουνού με 2.407 μ. (http://www.messinia-guide.gr/?id=174&lang=)5.  

     Ο Συμεωνίδης (2010, τόμος Α΄: 812), όπως ήδη αναφέρθηκε, ετυμολογεί το οικωνύμιο Λεπενού Ακαρνανίας από τη σλαβική λέξη lepenъ (βουλγαρικό l²pen), η οποία σημαίνει το φυτό θάψος / κώνειο (επιστημονική ονομασία vibrascum thapsus). Από την ίδια ρίζα μάλιστα ετυμολογεί και το οικωνύμιο Λεπενίτσα (νυν Ανθούσα) Καλαμπάκας για το οποίο μιλήσαμε παραπάνω 6.  Ο ίδιος αναφέρει ότι ο Vasmer δεν αποκλείει τη σύνδεση του οικωνυμίου Λεπενίτσα με το παλαιοσλαβικό lipa, που σημαίνει το δέντρο φλαμουριά, μέσω ενός τύπου *Lipьno.               Εμείς ωστόσο θεωρούμε ως ρίζα του οικωνυμίου Λεπενού τη σλαβική λέξη лeп, η οποία –όπως αναφέρθηκε- σημαίνει ωραίος, όμορφος και κατ’ επέκταση αυτός που έχει ωραία θέα. 

      Ως προς την τοπωνυμική προσέγγιση ενός οικωνυμίου, πολύ σημαντική βοήθεια στην ανάλυση, την ετυμολόγηση και την ερμηνεία του και ειδικότερα στην απόδοσή του ή όχι σε μια γλώσσα (στη σλαβική εν προκειμένω) μπορεί να μας προσφέρει η 

• 
  

4.-Από την τελευταία σλαβική λέξη (dolina/долинa) προέρχονται και τα νεοελληνικά οικωνύμια Δολιανά (τα) (Ιωαννίνων, Αρκαδίας, Τρικάλων κ.λπ.).

5.-Το συγκεκριμένο τοπωνύμιο όμως (Λεπενού Ταΰγετου) δεν μας διαφωτίζει ιδιαίτερα για την ετυμολογία του οικωνυμίου Λεπενού Ακαρνανίας, διότι από τη μια μπορεί να σημαίνει την ωραία θέα, μιας και βρίσκεται σε τόσο μεγάλο υψόμετρο, από την άλλη όμως μπορεί να προέρχεται από κάποιο φυτό, π.χ. από το φυτό  θάψος, το οποίο –όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω- συσχετίζεται με το συγκεκριμένο οικωνύμιο από τον Συμεωνίδη, καθώς αυτό απαντάται στην περιοχή αυτή της Πελοποννήσου και μάλιστα μπορεί να φυτρώσει ακόμη και στην υποαλπική ζώνη (έως 2.000 μ.), όπου βρίσκεται το τοπωνύμιο αυτό.

6.-Προφανώς η ελληνική ονομασία του συγκεκριμένου οικωνυμίου (Ανθούσα) αποτελεί πιστή μετάφραση της σλαβικής λέξης, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ετυμολογική προσέγγιση.

       τοπωνυμική έρευνα της ευρύτερης περιοχής, στην οποία απαντάται το συγκεκριμένο οικωνύμιο. Είναι απόλυτα θεμιτό μάλιστα αλλά και επιβεβλημένο επιστημονικά κατά την απόδοση ενός τοπωνυμίου/οικωνυμίου σε μια γλώσσα να λαμβάνεται υπόψη και η πυκνότητα των υπόλοιπων τοπωνυμίων ή οικωνυμίων της συγκεκριμένης περιοχής στη γλώσσα αυτή, αν φυσικά υπάρχουν (Οικονόμου, 1991: 47). Αν δεν υπάρχουν άλλα τοπωνύμια της ίδιας γλώσσας στην περιοχή, τότε εξασθενεί κατά πολύ η απόδοση του τοπωνυμίου/οικωνυμίου στη συγκεκριμένη γλώσσα. Στην τοπωνυμική δηλαδή ισχύει απόλυτα το λατινικό απόφθεγμα: “Testis unus, testis nullus”/«Εις μάρτυς, ουδείς μάρτυς». 

      Στην ευρύτερη περιοχή λοιπόν όπου υπάρχει το οικωνύμιο Λεπενού απαντώνται επίσης πολλά ακόμη οικωνύμια, τα οποία θεωρούμε ότι προέρχονται από τη σλαβική γλώσσα. Μερικά από αυτά είναι τα εξής: Σωροβίγλι (νυν Στράτος), Ματσούκι, Σπολάιτα, Πρεβέντζα (νυν Πραντικό/οικισμός κοντά στο χωριό Καστράκι πρώην Κριεκούκι, το τελευταίο είναι αλβανικής προέλευσης),  Ποδογορά, Σκουρτού/το συγκεκριμένο ίσως είναι αλβανικής προέλευσης 7, Οζερός, Ρίβιο, Λιγοβίτσι, Κονοπίνα, Ποδολοβίτσα (νυν Πεντάλοφος), Γουριά, Λεσίνι, Δραγαμέστο (νυν Καραϊσκάκης Ξηρομέρου), λίγο μακρύτερα (Δυτική Ακαρνανία) η Βόνιτσα 8 κ.λπ. 

     Ως προς την ιστορική προσέγγιση του συγκεκριμένου οικωνυμίου θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο Συμεωνίδης (2010, τόμος Α΄: 812) θεωρεί πως το όνομα του χωριού Λεπενού προέρχεται από το τοπωνύμιο Λεπενόν (το), που μαρτυρείται ήδη από το 1549 μ.Χ. και το οποίο στη γενική πτώση κάνει Λεπενού (του) 9.  Το τοπωνύμιο Λεπενόν κατόπιν μεταβλήθηκε στο οικωνύμιο Λεπενού (η) με αλλαγή του γένους. Πράγματι σε έγγραφο του Αλή Πασά του 1812 (για το έγγραφο αυτό δες Βασιλείου, 

• 
  

7.-Μερικά ακόμη αλβανικής προέλευσης οικωνύμια της περιοχής είναι τα εξής: Κατούνα, Μαλατέικο, Μαλεσιάδα, Σκουτεσιάδα, Ματαράγκα κ.ά.

8.-Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα παραπάνω οικωνύμια (ετυμολογία / ερμηνεία) δες Βασιλείου, 2012b: 262-266.

9.-Η πρώτη -μέχρι στιγμής- μαρτυρία του τοπωνυμίου Λεπενόν το 1549 μ.Χ. δεν μας εμποδίζει να υποθέσουμε ότι αυτό κατά πάσα πιθανότητα προϋπήρχε αρκετά χρόνια ή δεκαετίες ή ακόμη και εκατονταετίες πριν από την πρώτη καταγραφή του σε κάποια ιστορική πηγή (που είναι και το πιθανότερο). Τίποτε δηλαδή δεν μας εμποδίζει να υποθέσουμε ότι το τοπωνύμιο αυτό προϋπήρχε από την εποχή που μαρτυρούνται ιστορικά οι Σλάβοι στην Ακαρνανία. Η εποχή αυτή είναι τουλάχιστον τα μέσα του 14ου αιώνα, περίοδος κατά την οποία ο κράλης Στέφανος Δουσάν κυριάρχησε στον χώρο της Ακαρνανίας (Παπατρέχα, 1991: 79). Αυτό βέβαια δεν αποκλείει και προγενέστερους σλαβικούς εποικισμούς στην περιοχή, άρα και προγενέστερη χρονολόγηση του τοπωνυμίου Λεπενόν. Εξάλλου στα μέσα του 16ου αιώνα που πρωτομαρτυρείται το τοπωνύμιο Λεπενόν δεν υπήρχε σλαβική κυριαρχία στην περιοχή παρά μόνο οθωμανική. Οπότε, όσον αφορά το συγκεκριμένο οικωνύμιο, «κατεβαίνουμε» ως προς τη χρονολόγηση τουλάχιστον πριν την οθωμανική κατάκτηση της περιοχής, δηλαδή πριν τα μέσα του 15ου αιώνα, ίσως και νωρίτερα. Το 1549 μ.Χ. λοιπόν είναι απλά το terminus post quem για το συγκεκριμένο οικωνύμιο, πιθανόν και για κάποιον ομώνυμο οικισμό που ίσως υπήρχε εκεί.

    2012b: 292-297) υπάρχει το τοπωνύμιο Λεπενόν (το), δηλαδή το Λεπενιώτικο, το οποίο είχε δοθεί για νομή (βόσκηση των ποιμνίων) στον Καραγκούνη αρχιποιμένα Γιάγκο/Γιάγκα (μετέπειτα ιδρυτή του χωριού Σωροβίγλι/νυν Στράτος Ακαρνανίας). 

     Ο Leake (1967, vol. I: 143) επίσης, που επισκέφτηκε τη συγκεκριμένη περιοχή στα 1805, το αναφέρει ως Λεπενιόν (το). Σε οθωμανικό έγγραφο του 1765 το χωριό αναφέρεται με τη σημερινή του ονομασία, δηλαδή ως Λεπενού (Μπίτα, 1981: 125)10.  Τέλος ο Λαμπρίδης (1888: 10) αναφέρει το συγκεκριμένο χωριό ως Λέπινο (το). Όποια ετυμολογία και ερμηνεία από τις δύο παραπάνω και να δεχτούμε για το οικωνύμιο Λεπενού, ένα είναι σίγουρο ότι το αυτό είναι σλαβικής προέλευσης. 

      Όπως προκύπτει από την ανάλυση του οικωνυμίου Λεπενού που προηγήθηκε, αλλά και των υπόλοιπων τοπωνυμίων και οικωνυμίων τα οποία αναφέρθηκαν ενισχυτικά για το οικωνύμιο αυτό, φαίνεται καθαρά η σλαβική προέλευσή του. Υπάρχει δηλαδή στην περιοχή αυτή της Ακαρνανίας ένα καθαρά σλαβικό τοπωνυμικό υπόστρωμα, η στρωματογράφηση του οποίου θα αποτελέσει πολύτιμο στοιχείο εθνοϊστορικής τεκμηρίωσης, όχι μόνον από άποψη εθνικής ιστορίας, αλλά και ευρύτερα εθνολογικής (Παπαδόπουλλος, 1972: 10). 

    Εξάλλου η σωστή ερμηνεία των τοπωνυμίων / οικωνυμίων ενός τόπου γίνεται αφορμή για την επίλυση μεγάλων εθνολογικών ζητημάτων που αφορούν τη γλώσσα και την εθνικότητα των λαών που έζησαν στον τόπο αυτόν και «γράψανε» στο έδαφος τα διακριτικά τους σημεία (Φουρίκη, 1928: 77). 

     Θεωρούμε επομένως ότι οι ονοματοθέτες του οικωνυμίου ή τοπωνυμίου Λεπενού –αν δεχτούμε την παραπάνω άποψη ότι ο οικισμός οφείλει την ονομασία του στο τοπωνύμιο Λεπενόν, το οποίο σε αυτή την περίπτωση προηγείται του οικωνυμίου- όπως και των υπόλοιπων σλαβικής προέλευσης τοπωνυμίων / οικωνυμίων στα οποία αναφερθήκαμε, ήταν κάποιοι που γνώριζαν τη σλαβική γλώσσα. 

      Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι οι σημερινοί κάτοικοι τόσο της Λεπενούς όσο και των υπόλοιπων οικισμών στους οποίους αναφερθήκαμε (π.χ. Ρίβιου, Ποδολοβίτσας κ.λπ.) είναι σλαβικής καταγωγής. Πολλές φορές μάλιστα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, όπως στην περίπτωση του Σωροβιγλίου, του οποίου οι κάτοικοι αποδεδειγμένα είναι Βλάχικης καταγωγής κι όχι σλαβικής, αν και κατοικούν σε ένα σλαβικής προελεύσεως οικωνύμιο. Είναι σύνηθες επίσης το φαινόμενο να προηγείται ένα τοπωνύμιο και να έπεται ένα ομώνυμο οικωνύμιο. 

• 
  

10.-Προφανώς πρόκειται για μετάφραση από την τουρκική γλώσσα. Δεν γνωρίζουμε την ονομασία στο πρωτότυπο.

       Το ζήτημα της εθνικής καταγωγής των κατοίκων πολλών ξενικής προέλευσης οικωνυμίων  δεν θα πρέπει να μας απασχολεί ιδιαίτερα, διότι θεωρούμε ότι δεν έχει πλέον καμιά σημασία. Τα θέματα αυτά εξάλλου, δηλαδή της εθνογένεσης του Νέου Ελληνισμού, έχουν λυθεί οριστικά και αμετάκλητα από την ίδια την ιστορία αλλά και από την εθνική συνείδηση του ελληνικού λαού. 

      Όμως σε καμιά περίπτωση αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αγνοήσουμε τα τοπωνύμια ξενικής (σλαβικής εν προκειμένω) προέλευσης που υφίστανται στην περιοχή αυτή της Ακαρνανίας αν θέλουμε να προσεγγίσουμε με υπευθυνότητα την ιστορία της, μιας και παρουσιάζουν μάλιστα τόσο μεγάλη πυκνότητα μέσα σε τόσο λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα. 

      Επίσης θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα τοπωνύμια των υπόλοιπων γλωσσικών ομάδων που κατά καιρούς πέρασαν από την περιοχή ή και εγκαταστάθηκαν μόνιμα σε αυτή, όπως των αλβανόφωνων, των Βλαχόφωνων κ.ά. Ο ιστορικός επομένως που πρόκειται να ασχοληθεί με την ιστορία του συγκεκριμένου τόπου για τα χρόνια του ύστερου Μεσαίωνα αλλά και των νεότερων χρόνων πρέπει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη του τα τοπωνύμια αυτά για να σχηματίσει μια πιο σφαιρική άποψη για την ιστορία των κατοίκων της περιοχής αυτής.  

      Το ερώτημα όμως που προκύπτει εύλογα σε κάποιον είναι ποιοι είναι αυτοί που καθιέρωσαν τα συγκεκριμένα σλαβικής προελεύσεως τοπωνύμια στην Ακαρνανία, ποιοι δηλαδή είναι οι ονοματοθέτες τους.

   Ο Σάθας (Συμεωνίδης, 2010, τόμος Α΄: 115) έχει υποστηρίξει παλιότερα ότι σχεδόν το σύνολο των σλαβικών τοπωνυμίων στην Ελλάδα οφείλεται σε Αλβανούς ονοματοθέτες, οι οποίοι τα μετέφεραν στον ελληνικό χώρο με την εγκατάστασή τους 11.  Όμως κάποιοι άλλοι ερευνητές και κυρίως ο Vasmer απέδειξαν ότι η άποψη αυτή του Σάθα είναι υπερβολική και υποστήριξαν ότι για να ισχύει αυτό θα πρέπει να συντρέχουν λόγοι γλωσσολογικοί (κυρίως μορφολογικοί αλλά και άλλοι) που να επιβεβαιώνουν μια αλβανική μεσολάβηση, κάτι που δεν ισχύει για την πλειονότητα των τοπωνυμίων σλαβικής προέλευσης στην Ελλάδα αλλά και στην περιοχή 12.  Επίσης τα σλαβικά τοπωνύμια 

•  

11.-Την  ίδια άποψη έχουν διατυπώσει και σύγχρονοι ερευνητές, όπως ο Αλεξάκης (2010: 522) ο οποίος αναφερόμενος για παράδειγμα στο όνομα της λίμνης Οζερού, αναρωτιέται αν αυτό έφτασε στην περιοχή με το σλαβόφωνο στοιχείο ή από τους αλβανούς ή τους Βλάχους. Η συγκεκριμένη λίμνη ωστόσο αναφέρεται από τους ελληνόφωνους της περιοχής, αλλά και τους Βλαχόφωνους στην ελληνική γλώσσα ως Πέλαγο, δηλαδή έχουμε ακριβή απόδοση του σημαινόμενου της σλαβικής λέξης јeзeрo στην ελληνική, κι όχι ως Οζερός. Στην αλβανική επίσης η λέξη λίμνη απαντάται ως liqen [λίγκεν] (Ομάδα καθηγητών αλβανικής γλώσσας, 2006: 360 & 1.010), που κι αυτή δεν σχετίζεται με τη λέξη Οζερός, ενώ στη Βλάχικη γλώσσα της περιοχής η λίμνη ονομάζεται U¹c%.

12.-Είναι γεγονός πάντως ότι η συγκεκριμένη περιοχή αλλά και ευρύτερα η Ακαρνανία έχει εποικιστεί κατά καιρούς από διάφορα αλβανικά φύλα.

εμφανίζονται, όπως είδαμε, σε τόση μεγάλη πυκνότητα στην περιοχή που καθιστούν αδύνατο να ισχύει η άποψη του Σάθα. 

        Επομένως είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι κατά τους προηγούμενους αιώνες στη συγκεκριμένη περιοχή, όπου βρίσκεται και το οικωνύμιο Λεπενού, αλλά και σε μια ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων γύρω του, είχαν εγκατασταθεί κάτοικοι σλαβικής προέλευσης. 

   Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι δημιούργησαν οικισμούς γεωργικούς και κτηνοτροφικούς κυρίως στα ορεινά / ημιορεινά μέρη, και κατά πάσα πιθανότητα είχαν κυριαρχήσει για αιώνες στην περιοχή. Διότι, όπως είναι λογικό, δεν αφήνει πίσω του τοπωνύμια -που να αντέχουν μάλιστα τόσο πολύ στον χρόνο- μια γλωσσική ομάδα η οποία υπήρξε «περαστική» από έναν τόπο, δηλαδή έζησε για μικρό χρονικό διάστημα στον τόπο αυτόν. 

     Επίσης από την πυκνότητα των τοπωνυμίων της περιοχής, τα οποία είναι διατυπωμένα στη σλαβική γλώσσα, θα πρέπει να δεχτούμε ότι η γλώσσα αυτή ήταν κάποτε γλώσσα μεγάλου τμήματος του πληθυσμού της εξεταζόμενης περιοχής. Το συγκεκριμένο γεγονός πιστεύουμε ότι είναι μια ιστορική αλήθεια, η οποία δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αγνοείται. 

     Φρονούμε τέλος ότι η ύπαρξη σλαβικών, αλλά και αλβανικών καθώς και Βλάχικων τοπωνυμίων στην περιοχή (κατ’ επέκταση και εποίκων), αν και είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός, χρήζει περαιτέρω διερευνήσεως τόσο από πλευράς γλωσσολογικής και τοπωνυμικής όσο και ιστορικής και εθνογραφικής.

Βιβλιογραφία:

Leake, W.-M. (1967) Travels in northern Greece, vol. I, Amsterdam, Adolf M. Hakkert-Publisher.

Αλεξάκης, Ε. (2010) Ορεινή Στερεά Ελλάδα: Εθνογραφικό ημερολόγιο (1984-1991), Αθήνα, εκδόσεις Δωδώνη.

Αναγνωστοπούλου, Γ. (1926) Μικρά συμβολή εις την μελέτην των Ηπειρωτικών τοπωνυμιών, Ηπειρωτικά Χρονικά, έτος πρώτον, Εν Ιωαννίνοις, 86-101.

Βασιλείου, Α. (2012b) Τοπωνυμικό της Βλαχόφωνης (Καραγκούνικης) περιοχής της Ακαρνανίας: Γεωγραφική και Ιστορική επισκόπηση-Ιδίωμα, εκδόσεις γράμμα, Αθήνα.

Βασιλείου, Α. (2012a) Το οικωνύμιο Σωροβίγλι: Μικρή συμβολή στην τοπωνυμική και ιστορική έρευνα της ανατολικής Ακαρνανίας, μέρος 2ο, Τα Αιτωλικά, τεύχος 18ο, Ιανουάριος-Ιούνιος 2012, Αθήνα, 287-333.

Βασιλείου, Α. (2011) Το οικωνύμιο Σωροβίγλι: Μικρή συμβολή στην τοπωνυμική και ιστορική έρευνα της ανατολικής Ακαρνανίας, μέρος 1ο, Τα Αιτωλικά, τεύχος 17ο, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2011, Αθήνα, 332-360.

Ζερλέντου, Π. (2000) [1922] Μηλιγγοί και Εζερίται Σλάβοι εν Πελοποννήσω, Εν Ερμουπόλει, τύποις Νικολάου Γ. Φρέρη, Αθήνα, εκδόσεις Διονυσίου Νότη Καραβία (φωτοαναστατική έκδοση).

Κρέμος, Γ. (1884) Ιστορικά Επανορθώματα: Α΄ Αλή Πασάς, Παρνασσός, τόμος Η΄, τεύχος Β΄, 29 Φεβρουαρίου 1884, Εν Αθήναις, Εκ του τυπογραφείου Παρνασσού, 139-154.

Λαμπρίδου, Ι. (1888) Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος πέμπτον, Μαλακασιακά, μέρος δεύτερον Μέτσοβον και Σεράκου, Εν Αθήναις, Εκ του τυπογραφείου Βλαστού Βαρβαρρήγου. 

Μπίτα, Κ. (1981) Ανέκδοτο έγγραφο του 1765: Σημείο του Τουρά του Σουλτάν Χαμίτη, Στερεά Ελλάς, τεύχος 142, Απρίλιος 1981, 125.

Οικονόμου, Κ. (1991) Τοπωνυμικό της περιοχής Ζαγορίου, Ιωάννινα (χ.ε.).

Ομάδα καθηγητών αλβανικής γλώσσας (2006) Νέο Αλβανο-ελληνικό και Ελληνο-αλβανικό λεξικό, Αθήνα, εκδόσεις Καλοκάθη. 

Ομάδα καθηγητών σερβικής γλώσσας (2001) Νέο Σερβο-ελληνικό και Ελληνο-σερβικό λεξικό, Αθήνα, εκδόσεις Καλοκάθη. 

Παπαδόπουλλος, Θ. (1972) Συνοπτικόν διάγραμμα τοπωνυμικής μεθοδολογίας, Λευκωσία, Κέντρον Επιστημονικών Ερευνών, Επετηρίς V (1971-1972). 

Συμεωνίδης, Χ. (2010) Ετυμολογικό λεξικό των νεοελληνικών οικωνυμίων, τόμοι Α΄ και Β΄, Λευκωσία-Θεσσαλονίκη, Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου.

Φουρίκη, Π. Α. (1928b) Συμβολή εις το τοπωνυμικόν της Αττικής, Αθηνά, τόμος τεσσαρακοστός, Αθήνησιν, Τύποις Εταιρείας Π. Δ. Σακελλάριος, 77-178.