Οι Νορμανδοί (Βίκινκς) καταλαμβάνουν την Βόνδιτζα (Bonditza) 1081 μχ

Γράφει ο: ΝΤΙΝΟΣ Στυλιανός

Αντιπρόεδρος της ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

      Στις αρχές του 1081, οι Νορμανδοί της Απουλίας επιχειρούν την επέκταση του βασιλείου τους προς τα ανατολικά, με πρώτο στόχο τα δυτικά παράλια, στο μετέπειτα ενετικό κοντινέντε. 

    Πίσω από την επιθυμία τους υπάρχει η «ευγενής» προθυμία του Πάπα, που ζητά μέσω των νέων κτήσεων να επεκτείνει το θρησκευτικό του ποίμνιο. Οι περιοχές του μελλοντικού κοντινέντε, το τότε Ιλλυρικό, πάντα ενδιέφερε την Καθολική εκκλησία. 

      Παρά την από τον 10^ο αιώνα μεταφορά του Ιλλυρικού από την εξουσία της παπικής Ρώμης στην Πατριαρχική Κωνσταντινούπολη, η Ρώμη απένειμε τίτλους σε επισκόπους για τις επισκοπές Δωδώνης (Dodone) και Βόνιτσας (Bonditza), μέχρι και το 1984 μχ......

  

         Από την πλευρά του ηγέτη των Νορμανδών, του Ροβέρτου Γυισκάρδου, υπήρχε ανάγκη για νέα εδάφη, ώστε να αποφύγει την επερχόμενη ρήξη μεταξύ των δύο γιών του, του Borza  και του Βοημούνδου. Ο Γυισκάρδος άφησε τον Borza στην Απουλία (νότια Ιταλία) και με τον Βοημούνδο αρχίζει τις επιδρομές στα Ιόνια νησιά και τις Ηπειρωτικές παράλιες πόλεις.

        Στο αρχικό σχέδιο του Ροβέρτου βρίσκεται η κατάληψη της Βόνιτσας. Σε αυτό το σημείο  οι ιστορικοί χωρίζονται σε ομάδες υποστηρίζοντας ο καθένας την δική του άποψη. 

       Ορισμένοι θεωρούν την πρόθεση του Ροβέρτου ως αντιπερισπασμό (B. Dentzer) προς  τα Βυζαντινά στρατεύματα, ώστε να έχει την ευχέρεια να κτυπήσει και να πάρει το Δυρράχιο.

         Άλλοι ιστορικοί (Γ. Θεοτόκης) είναι υπέρ της άποψης ότι ο Ροβέρτος ήθελε μια σταθερή βάση για να επεκτείνει τις κτήσεις του μέχρι και το τελικό κτύπημα της Βασιλεύουσας, της Κωνσταντινούπολης.

          Εμείς θα συμπλεύσουμε με την άποψη των ιστορικών που υποστήριζαν ότι ο Ροβέρτος γνώριζε ότι η Βασιλεύουσα δεν μπορούσε να απειληθεί από τις δυνάμεις που είχε. Μια ισχυρή όμως εδραίωση στα δυτικά της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, μιας περιοχής άμεσα προσπελάσιμης από την Απουλία, θα έδινε μεγαλύτερη δυνατότητα για να επιχειρήσουν την επέκτασή τους προς ανατολάς στα εδάφη του Βυζαντίου.

           Ετσι το 1081 εκδηλώνεται μεγάλη επίθεση στην Ήπειρο και τη Μακεδονία υπό τον Ροβέρτο Γυισκάρδο και τον γιό του Βοημούνδο, σε συνδυασμό με επιδρομή εναντίον της Ναυπάκτου και της Βόνιτσας. 

     Τα στρατεύματα των Νορμανδών ήταν αριθμητικά μεγαλύτερα από όσα είχαν την δυνατότητα να συγκεντρώσουν οι Βυζαντινοί στα δυτικά της αυτοκρατορίας. Στο Δυρράχιο οι Νορμανδοί επιτυγχάνουν τον στόχο τους μετά από συνεργασία που είχαν με φίλες εσωτερικά ομάδες πολιτών.

       Οι Νορμανδοί στρέφονται κατά της  Κέρκυρας. Καταλαμβάνουν την Κασσιόπη και μετά την πόλη της Κέρκυρας. 

      Επανδρώνουν σοβαρό μέρος του στόλου τους και επιχειρούν την επίθεση κατά της Βόνιτσας. Οι Βυζαντινοί είχαν δώσει εντολές για τοπική άμυνα. 

    Έτσι στην πράξη αποδεικνύεται ότι οι φήμες που κυκλοφορούσαν πρίν την εκστρατεία των Νορμανδών, δεν ήταν φήμες για αντιπερισπασμό αλλά το κέντρο του στρατηγικού τους σχεδίου. Είχαν αντιληφθεί την στρατηγική θέση της Βόνιτσας και τα πλεονεκτήματα που θα αποκτούσαν με την κατάληψη της περιοχής.  

          Ο P. Soustal, στο έργο του  Nikopolis und Kephallenia αναφέρει ότι η  Βόνιτσα στην χρονική περίοδο πρίν την κατάληψη από τους Νορμανδούς ήταν ένας οχυρωμένος οικισμός με λιμάνι στη νότια ακτή του Αμβρακικού κόλπου, καθώς και οικονομικό και διοικητικό κέντρο της βορειοδυτικής Αιτωλοακαρνανίας.

      Μετά από μια σκληρή πολιορκία οι Νορμανδοί Βίκιγκς  εισέρχονται  νικητές στις σοβαρές οχυρωματικές θέσεις  που είχαν κατασκευάσει οι Βυζαντινοί πάνω στον λίθινο γίγαντα.

      Άμεσα  φτάνει στην Βόνιτσα, για διαχείμαση, το ιππικό των Νορμανδών, αποτελούμενο από ευγενείς Νορμανδούς. 

      Όπως αποδείχτηκε στην συνέχεια, η δύναμη των Νορμανδών ήταν το βαρύ ιππικό τους και η δυναμικότητα με την οποία συμμετείχαν σε κάθε μάχη.

           Στα χρόνια που ακολούθησαν και μέχρι τον θάνατο του Ροβέρτου Γυισκάρδου, η Βόνιτσα θα είναι το στρατηγικό σημείο διαχείμασης σοβαρού αριθμού στρατιωτών και όλου του σώματος του Ιππικού των Νορμανδών. Επίσης σε περιόδους που δεν υπήρχαν πολεμικές συγκρούσεις και εκτός περιόδους χειμώνα, στην Βόνιτσα παρέμειναν οι ιππείς, ο Ροβέρτος αλλά και ο γιός του ο Βοημούηνδος.

         Το 1084, οι Νορμανδοί, μετά από μια νικηφόρα ναυμαχία καταστρέφουν τον Βενετικό στόλο και ανακαταλαμβάνουν την Κέρκυρα. Για την αντιμετώπιση του χειμώνα, ο Ροβέρτος και ο γιός του Βοημούνδος, μετά του βαρύ ιππικού, καταφεύγουν στην Βόνιτσα, ενώ στην πεδιάδα του Φανουρίου (σημερινή περιοχή Αμμούσα – Νεκρομαντείο – Καναλάκι) στρατοπεδεύουν τριάντα χιλιάδες Νορμανδοί στρατιώτες.

       Ο δριμύς χειμώνας, η έλλειψη τροφών λόγω αποκλεισμού της ηπειρωτικής Ελλάδας από τους Βυζαντινούς , καθώς και μια μολυσματική αρρώστια, έφτασε το στράτευμα λίγο πρίν από τον αποδεκατισμό. Με βάση τις απώλειες διαπιστώνουμε ότι η επιδημία κυριάρχησε σε όλη την περιοχή, από την Βόνιτσα μέχρι και την πεδιάδα Φανουρίου (Καναλάκι). Οι απώλειες των Νορμανδών υπερέβησαν τις 10000, εκ των οποίων 500 ήταν ευγενείς και μέλη του ιππικού.

      Με την έναρξη της Άνοιξης (Μάιος 1085) ο Γυισκάρδος με μικρό αριθμό πλοίων φεύγει από την Βόνιτσα και φτάνει στις εκβολές του «Γλυκέως ποταμού», του σημερινού Αχέροντα ποταμού, μέσα στον οποίο είχαν εισέλθει για προφύλαξη από τον χειμώνα, τα Νορμανδικά πλοία. 

        Η Άνοιξη δεν είχε πολλά νερά για να σηκωθούν τα νερά και μαζί με αυτά τα νορμανδικά πλοία. Τότε ο Ροβέρτος έφραξε τις όχθες του ποταμού, μείωσε το πλάτος του και με αυτό τον τρόπο ανέβασε την στάθμη των νερών και μαζί με αυτή και τα παγιδευμένα νορμανδικά πλοία. 

         Ο νέος Νορμανδικοβυζαντινός πόλεμος πλέον αρχίζει. Τα Νορμανδικά πλοία με αρχηγό τον γιό του Ροβέρτου, τον Μπόρσα (Borza) πλέουν για την Κεφαλονιά, ενώ ο ίδιος εισέρχεται με ένα μέρος του στόλου στην Βόνιτσα.

            Η Αννα Κομνηνή στο έργο της Αλεξιάδα, προσθέτει ότι ο Γυισκάρδος μετά την αποκόλληση των πλοίων του στον Γλυκύ ποταμό, δεν επέστρεψε απευθείας στην Βόνιτσα αλλά πορεύτηκε προς το Βουθρωτό. 

      Εκεί βρέθηκε αντιμέτωπος με ισχυρή ομάδα Ενετικών πλοίων, που είχαν  κατασκευαστεί μετά την μεγάλη πανωλεθρία που είχαν  ένα χρόνο πρίν, στα ανοικτά της Κέρκυρας. 

       Η ναυμαχία δεν έδωσε νικητή αλλά οι απώλειες (σύμφωνα με την Αλεξιάδα) πρέπει να ήταν μεγάλες.  Από αυτό το σημείο και μετά οι ιστορικοί συμφωνούν ότι στις αρχές  Ιούλιου του 1085 ο Ροβέρτος Γυισκάρδος βρίσκεται στην Βόνιτσα. 

         Με  ένα πλοίο του (αφήνει τα άλλα πλοία στην Βόνιτσα) κατευθύνεται για την Κεφαλονιά, για να υποστηρίξει την επίθεση που εκεί είχε αρχίσει ο γιός του, ο Μπόρσα.  Κατά την διάρκεια του ταξιδιού ο Γυισκάρδος ανεβάζει υψηλό πυρετό και το πλήρωμα του πλοίου, πρίν φτάσει στην πολιορκούμενη  πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς (Αγιος Γεώργιος) σταματά στο πρώτο ακρωτήρι που συναντά, πιθανόν στο Φυσκάρδο. Στις 17 Ιουλίου  ο Γυισκάρδος πεθαίνει, σε ηλικία 70 ετών.

      Ο Ροβέρτος Μπόρσα, γιός του Ροβέρτου Γυισκάρδου δεν μπορεί να συνεχίσει τις πολεμικές συγκρούσεις χωρίς να έχει την σύμφωνη γνώμη των ευγενών της Νορμανδίας, πού έδρευαν στην Βόνιτσα.

       Αφήνει το στρατόπεδό στην Κεφαλονιά και με πλοίο ταχύτατα βρίσκεται στην Βόνιτσα. Το συμβούλιο των ευγενών αποφασίζει την λήξη της εκστρατείας και την επιστροφή στην Ιταλία. 

        Όλοι δίνουν όρκο πίστης στον νέο ηγέτη των Νορμανδών, τον Μπόρσα και αυτός τους υπόσχεται την ασφαλή επάνοδο στην Ιταλία. Στην ουσία η σύσκεψη  του Μπόρσα και των Νορμανδών ευγενών στην Βόνιτσα, αφορούσε την διακυβέρνηση των Νορμανδικών εδαφών  στην Ιταλία. Υπήρχε στην μέση ο αδελφός του Μπόρσα, ο Βοημούνδος και έπρεπε να υπάρξει σύμπνοια στην ομάδα ευγενών της Βόνιτσας, για την επικράτηση του Μπόρσα  στην ηγεσία των Νορμανδών.

      Ετσι στο τέλος Αυγούστου του 1085 μ.Χ. λήγει η κυριαρχία των  Νορμανδών  και από τον Σεπτέμβριο του 1085 μ.Χ.  οι Βυζαντινοί εισέρχονται πάλι στην Βόνιτσα, αλλά αυτή την φορά οι σύμμαχοί τους, οι Ενετοί, ζητούν να τους αποδοθούν τα εμπορικά δικαιώματα στο εμπορικό λιμάνι της Βόνιτσας. 

      Ο Αλέξιος ο Κομνηνός αντιδρά, έχει πλέον αντιληφθεί την στρατηγική θέση της Βόνιτσας (Bonditza) και προσπαθεί να ……. 

    (η συνέχεια στο υπό έκδοση νέο βιβλίο της ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ με τίτλο «Το κάστρο των 18 Εθνοτήτων»).