ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ: Συμμετοχή στον εορτασμό για τις μάχες στο Γρίμποβο Άρτας

       Η ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ συμμετείχε στον εορτασμό για την ανάμνηση των μαχών 1897 και 1912, στο Γρίμποβο της Αρτας. 

     Ο Λυκειάρχης κ. Επαμεινώνδας Νικάκης διάβασε μέρος από το αρχείο της Αμφικτιονίας, το σχετικό με την μάχη στο Γρίμποβο και την συμμετοχή σε αυτή των Ιταλών φιλελλήνων, των Γαριβαλδηνών. Η ενότητα αυτή ήταν μια άγνωστη πλευρά της ιστορίας και έγινε δεκτή με συγκίνηση από τους κατοίκους του χωριού αλλά και από τους επίσημους προσκεκλημένους............

      Ιδιαίτερη αίσθηση υπήρξε όταν μέσα από τα ημερολόγια των Γαριβλαδινών διαβάστηκαν οι αναμνήσεις των Φιλελλήνων, οι προσπάθειες που έκαναν να επικοινωνήσουν με τους Έλληνες μιλώντας αρχαία Ελληνικά. 

    Η συγκίνηση έγινε εμφανής τόσο στον ομιλούντα, όσο και σε όλο το ακροατήριο, όταν μετέφερε την αγωνία του NonoOnofri στην προσπάθειά του να σωθεί μέσα από δάση και ρεματιές. O  συγγραφέας Nazario Sauro Onofri μεταφέρει τα λόγια του Παππού του, σαν «η ανάβαση του Ξενοφώντα».

     Το τέλος της ομιλίας, βρήκε τον Κο Νικάκη, μέσα στις αγκαλιές των κατοίκων του Γρίμποβου. Η ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ υποσχέθηκε στον πολιτιστικό σύλλογο του Γριμπόβου , να τους παραδώσει όλο το σχετικό αρχείο που έχει για τον πόλεμο του 1897 και 1912.

Οι Φιλέλληνες Γαριβαλδηνοί στον πόλεμο του 1897

Γρίμποβο – Δομοκός

       Η μάχη στο Γρίμποβο, το έτος 1897, θεωρείται ότι ήταν η μοναδική μάχη στην οποία δεν ηττηθήκαμε από τις «ενωμένες ευρωπαϊκές δυνάμεις». Θέτουμε αυτή την ονομασία σε εισαγωγικά, αλλά αυτή ήταν η πραγματικότητα εκείνου του πολέμου.

      Το 1897, Όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ήταν υπέρ της Τουρκίας. Από ειδήσεις εκείνης της εποχής έχουμε ενημερώσεις για αλλαγές διοικητών τούρκικων πόλεων, λόγω των αυξημένων αναγκών του πολέμου. Για παράδειγμα στον Βόλο αλλάχθηκε ο τούρκος διοικητής και την θέση του την πήρε Γερμανός ενώ στις ελληνικές αμυντικές γραμμές συνελήφθηκαν «ευρωπαίοι» κατάσκοποι.

       Μέσα στο κλίμα της απομόνωσης της πατρίδας μας, η εμφάνιση στον Πειραιά, τριών λεγεώνων από Γαριβαλδηνούς αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων. Μια  παρέλασή των γαριβαλδηνών  από τον Πειραιά μέχρι το Κολωνάκι, βγάζει όλο τον κόσμο έξω από τα σπίτια τους, γεμίζει αριστερά και δεξιά τους δρόμους με τα γαλάζια χρώματα της ελληνικής σημαίας ενώ το κόκκινο χρώμα από τις μπέρτες και τα πουκάμισα των γαριβαλδηνών, είναι ένα ποτάμι ελπίδας…

      Αλλάζει άμεσα το ηθικό του λαού, ενώ οι εφημερίδες αρχίζουν να περιγράφουν το πώς οι άλλες ομάδες εθελοντών περνούν τα ελληνικά σύνορα και ενσωματώνονται στα ελληνικά στρατεύματα.  Ιταλοί, Γάλλοι, ισπανοί, Ρουμάνοι, Σέρβοι, Βούλγαροι, Άγγλοι, Ελβετοί και κάθε άλλο Ευρωπαϊκό έθνος, αφήνει  την  πατρίδα του και έρχεται  να πολεμήσει για τα ιδανικά της ελευθερίας των λαών.

      Η λεγεώνα του Ριτσιώτη Γαριβάλδη, γιού του Τζουζέπε, και η λεγεώνα του αναρχικού Κιπριάνι, μετέβησαν στην Θεσσαλία , ενώ η λεγεώνα του Μπερτιέ ήλθε στην Ηπειρο. Το λιμάνι της Ζαβέρτας, σημερινή Πάλαιρος,  υποδέχονταν καθημερινά πλήθος από ευρωπαίους εθελοντές, οι οποίοι με 5ωρη πεζοπορία έφταναν στην Βόνιτσα και από εκεί με πριάρια διαπεραιώνονταν στην Αρτα. Εχουμε συγκεντρώσει γράμματα και ημερολόγια από τους εθελοντές εκείνης της περιόδου και είμαστε συγκινημένοι από τον τρόπο σκέψης των κυρίως μικρής ηλικίας ευρωπαίων φιλλελήνων.

      Στην πλειοψηφία τους οι εθελοντές ήταν φοιτητές, δικηγόροι γιατροί και μηχανικοί. Οι περισσότεροι δεν  γνώριζαν την χρήση των όπλων, όμως το μολύβι τους έπεφτε πάνω σε χαρτί και τα γράμματα τους , τα ημερολόγια τους διαβάζονταν από όλους τους συγγενείς τους, καταλήγοντας στο τέλος σε εφημερίδες. Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 είχε γίνει διεθνής. Ο κάθε ιταλός, άγγλος, Ρουμάνος, Γάλλος ένοιωθε το παιδί του να βρίσκεται στην Ελλάδα και να πολεμά. Ηταν και αυτός άμεσα μέλος του πολέμου, ήταν υποστηρικτής της πατρίδας μας.

       Από τα συγγράμματα που έχουμε μελετήσει, αρκετοί  γαριβαλδηνοί εθελοντές, γνώριζαν αρχαία Ελληνικά και προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν με τους Έλληνες στην αρχαία γλώσσα. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν και είναι ο καλλίτερος πρεσβευτής της πατρίδας μας σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα.

      Πρίν δύο χρόνια σε συνέδριο της ιατρικής στην Μπολώνια, υπήρξε εισήγηση ιστορικού για το «άδειασμα» της πανεπιστημίου, το 1897,  λόγω της προσπάθειας των φοιτητών να ταξιδεύσουν για την Ελλάδα, με την Ιταλική κυβέρνηση, όμως, να έχει κλείσει τα λιμάνια.

       Ο Μερίνο Πλάτο, φοιτητής ιατρικής από την Μπολώνια της Ιταλίας κάπου ανάμεσα στα γράμματα προς τον πατέρα του, γράφει «Εδώ στην Βόνιτσα,  μας υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό… Είμαστε καλά από υγεία, και με αδειανές τις τσέπες.. Θα σου γράψουμε εκ νέου από την Άρτα, πριν ή μετά την μάχη.»

        Στην μάχη του Γρίμποβου, δόθηκε εντολή στην λεγεώνα του Μπερτιέ να προωθηθεί και να λάβει θέση μάχης. Στην διαδρομή για την προκαθορισμένη θέση, μια νέα εντολή (συνηθισμένο στα γεγονότα της Ηπείρου το 1897), τους ζητά να επιστρέψουν στην προηγούμενη οχυρωματική θέση. Περίπου 30 Γαριβαλδηνοί διψασμένοι για μάχη προχώρησαν, ενσωματώθηκαν σε άλλη Ελληνική δύναμη και συμμετείχαν στην αιματηρή μάχη του Γρίμποβου.

      Στο βιβλίο του Nazario Sauro Onofri, Mio nonno garibaldino alla guerra greco-turca (1897), Ο Παππούς μου με τους Γαριβαλδηνούς στον πόλεμο Ελλάδας Τουρκίας 1897, ανάμεσα στις  υπέροχες εξιστορήσεις του,  γράφει ότι στην μάχη του Γρίμποβου, ο παππούς του, μαζί με  άλλους συμπολεμιστές, αντιμετωπίζοντας μια επίθεση των Τούρκων, ξεκόπηκαν από το κύριο σώμα και άρχισε η προσπάθεια της επανένωσης με τις Ελληνικές δυνάμεις. Κινήσεις και πορεία ανάμεσα σε ρεματιές και δύσβατα σημεία.  Ας σταματήσουμε να δούμε πως ονομάζει ο παππούς του αυτή την προσπάθεια για να σωθούνε « μου θυμίζει, λέει, την ανάβαση του Ξενοφώντος».

     Θα κλείσουμε με δύο αναφορές για τον πόλεμο του 1897. Θεωρούμε ότι οι σύμμαχοι της Τουρκίας είχαν προδιαγράψει την ήττα και τον διαμελισμό της πατρίδας μας. Το θαύμα όμως που συντελέσθηκε ανέτρεψε τα σχέδια. Για πρώτη φορά οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών ήταν με την Τουρκία και ο λαός της Ευρώπης όχι μόνο υποστήριζε την Ελλάδα αλλά αρκετοί από αυτούς άφησαν την πατρίδα τους, τις οικογένειές τους και ήλθαν δίπλα στον Έλληνα στρατιώτη, ήλθαν να πολεμήσουν για την μεγάλη ιδέα της ανθρωπότητας « το λιμπερτά, την ελευθερία».

        Δεν είχε προλάβει να τελειώσει η μάχη του Γρίμποβου, άρχισε η μάχη του Δομοκού. Εκεί ο θάνατος του Γαριβαλδηνού Φράτι, του Ιταλού βουλευτή, συγκινεί την Ευρώπη.  Η αγωνία για την τύχη του αρχηγού του αναρχικού κινήματος στην Ευρώπη, του Κιπριάνι, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον σε όλους τους ευρωπαίους αναγνώστες των εφημερίδων. Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος, είχε γίνει διεθνής.

     Βέβαια τα γεγονότα που συνέβησαν μετά την λήξη του πολέμου του 1897, η σκληρή, άδικη, αγνώμονη συμπεριφορά της Ελληνικής κυβέρνησης σε βάρος των Γαριβαλδηνών, έσβησε τις γραφές για το θαύμα που είχε συντελεστεί.

    Δεκαπέντε χρόνια μετά, Τον Αύγουστο του 1912, η Ιταλική κυβέρνηση και η Ελληνική, έμμεσα ζητούν συγνώμη για όσα έγιναν σε βάρος των Φιλελλήνων Γαριβαλδηνών. Στην Ζαβέρτα φτάνει μια επίσημη αντιπροσωπεία της Ρώμης και πραγματοποιεί την εκταφή των οστών του φιλέλληνα γαριβαλδηνού Φίλιππου Τρόϊα. Τα οστά του και η φωτογραφία της μητέρας του, τυλίγονται με την Ελληνική σημαία και με Ελληνικό πολεμικό πλοίο μεταφέρνονται στην Πάτρα, όπου σε επίσημη τελετή η Ελληνική κυβέρνηση παραδίδει τα οστά του Τρόϊα στην Ιταλική αντιπροσωπία. Ο Τρόϊα εισέρχεται πανηγυρικά  στην Ρώμη με χιλιάδες ιταλών να κλαίνε για τον αδικοχαμένο νέο, τον φιλέλληνα που άφησε την οικογένεια του για να πολεμήσει για τα ιδανικά της ανθρωπότητας και την ελευθερία της Ελλάδας. Η τελευταία λέξη του 26χρόνου Φίλιππου Τρόια, πρίν πεθάνει, ήταν «Μάμα-μάμα». Ηταν ένα παιδί. Στον τύμβο που φιλοξενεί τα οστά του, στο κοιμητήριο των ευγενών της Ρώμης, το Βεράνο, η επιγραφή γράφει: «είχε την ψυχή και το θάρρος ενός πραγματικού ήρωα»

     Αυτή η έμμεση συγνώμη των δύο κυβερνήσεων , έφερε πάλι τους Φιλέλληνες Γαριβαλδηνούς στην Ελλάδα για να πολεμήσουν στους Βαλκανικούς πολέμους, του 1912,  με πρώτες μάχες στην περιοχή του Γρίμποβου.

      Τιμή και δόξα σε αυτούς που πολέμησαν στο Γρίμποβο για την ελευθερία της Πατρίδας μας. Τιμή και δόξα σε αυτούς που άφησαν την δική τους πατρίδα, την οικογένειά τους και ήλθαν στην περιοχή μας να πολεμήσουν για την Ελλάδα μας, για τα ιδανικά της ανθρωπότητας.

Αθάνατοι!!

Πηγή: http://www.amvrakikosnews.com/