Ήμερη βελανιδιά: η βελανιδιά που κυριαρχεί στο βελανιδοδάσος Ξηρομέρου.

Το είδος της βελανιδιάς που κυριαρχεί στο βελανιδοδάσος Ξηρομέρου είναι η ήμερη βελανιδιά, οι καρποί της οποίας μέχρι πριν 30 – 40 χρόνια χρησιμοποιούνταν για την κατεργασία δερμάτων, λόγω μιας ουσίας που περιέχουν, την τανίνη. Για τον λόγο αυτό οι κάτοικοι των γύρω χωριών κάθε χρόνο μάζευαν τον καρπό της βελανιδιάς και στη συνέχεια τον εμπορεύονταν σε εργοστάσια κατεργασίας δερμάτων κερδίζοντας ένα σημαντικό εισόδημα. Ταυτόχρονα ένα τμήμα του καρπού της βελανιδιάς που δεν ήταν εμπορεύσιμο χρησιμοποιούνταν ως ζωοτροφή στην τοπική κτηνοτροφία καθώς είναι πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες. Σήμερα η κατεργασία των δερμάτων γίνεται με χημικά μέσα, ενώ οι κτηνοτρόφοι προμηθεύονται ζωοτροφές ξενικής προέλευσης και αμφιβόλου ποιότητας, όπως είναι τα διάφορα φυράματα, ή άλλου είδους σκευάσματα. Έτσι, η συλλογή του βελανιδιού έχει σταματήσει.

Χαρακτηριστικά
Τα χαρακτηριστικά της ήμερης βελανιδιάς που καθιστά το βελανιδοδάσος μοναδικό σε εθνικό επίπεδο είναι:
• Η αργή ανάπτυξή του και η πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η βελανιδιά για να μεγαλώσει και να φτάσει στην πρώτη της καρποφορία χρειάζεται να περάσουν περίπου 60 χρόνια. Η ηλικία των περισσότερων βελανιδιών στο βελανιδοδάσος Ξηρομέρου εκτιμάται ότι είναι από 300 έως 800 ετών.
• Είναι δέντρο ημιαειθαλές, δηλαδή χάνει το φύλλωμά του σταδιακά από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Ιανουάριο. Αυτό επιτρέπει την ομαλή αποικοδόμηση των οργανικών ουσιών που περιέχονται στα φύλλα και συμβάλλει στον εμπλουτισμό του εδάφους με θρεπτικά συστατικά, βοηθώντας στην ανάπτυξη και άλλων φυτών. • Το δέντρο της βελανιδιάς δεν καίγεται εύκολα, γεγονός που το καθιστά πολύ ανθεκτικό στις πυρκαγιές, ενώ μετά από το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς μπορεί και πρεμνοβλασταίνει πολύ εύκολα επιταχύνοντας σημαντικά την φυσική αναγέννηση του δάσους. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα δέντρα που έχουν αναπτυχθεί από πρέμνα έχουν χαμηλότερης ποιότητας ξυλεία από τα δέντρα που προέρχονται από σπόρους.
• Αναπτύσσει εκτεταμένο ριζικό σύστημα που εκτείνεται σε μεγάλη έκταση γύρω από το δέντρο και σε μεγάλο βάθος, συμβάλλοντας στην κατακράτηση των εδαφών και στον εμπλουτισμό της υπόγειας υδροφορίας.
• Λόγω του εκτεταμένου ριζικού συστήματος τα άτομα της βελανιδιάς φύονται σε αραιές αποστάσεις μεταξύ τους, γεγονός που επιτρέπει ενδιάμεσα την ανάπτυξη πολύ πλούσιας θαμνώδους και ποώδους βλάστησης, λόγω των εξαιρετικών συνθηκών και του μικροκλίματος που επικρατεί εκεί. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στο βελανιδοδάσος Ξηρομέρου ευδοκιμούν μερικά από τα πλέον σπάνια είδη χλωρίδας, ένα από τα οποία είναι η Παιώνια του Ιονίου που απαντάται μόνον σε ορισμένες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας και στα νησιά του Ιονίου.
Ήμερη βελανιδιά: Quercus aegilops.v – tipica.v – macrolepis
Το είδος αυτό είναι η γνωστή σε όλους μας βελανιδιά, που έχει τεράστια σχεδόν καθολική εξάπλωση στην επαρχία Ξηρομέρου, αλλά και σε όλο τον Νομό. Παλαιότερα σχημάτιζε αμιγή και μεικτά δάση με άλλα φυλλοβόλα ή αείφυλλα σε όλη την επαρχία σε χαμηλό και μέσο υψόμετρο από τη νήσο Πεταλάς του Αστακού έως τον Αμβρακικό και τον κάμπο Λεσινίου ως τον κάμπο του Αγρινίου.
http://www.velanidodasos.gr