[πρώτη δημοσίευση: Ελένη Ψυχογιού, "Μαυρηγή" και Ελένη. Τελετουργίες θανάτου και αναγέννησης, Ακαδημία Αθηνών, Δημοσιεύματα Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας αρ. 24, Αθήνα 2008, σ. 281-285]
-Οι φωτογραφίες τραβηγμένες από την γράφουσα.
Η Ελένη Ψυχογιού γεννήθηκε το 1946 και μεγάλωσε στα Λεχαινά Ηλείας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στη Φιλοσοφική Σχολή (1964-1968), από όπου πήρε πτυχίο ιστορίας και αρχαιολογίας (1969). Από το 1972 έως το 2006 εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
ΑΧΥΡΕΝΙΟΣ / ΓΛΗΓΟΡΑΚΗΣ
Βόνιτσα 2001, Καθαρή Δευτέρα, πάνω και κάτω: δωρεάν διανομή αχνιστών μυδιών του Αμβρακικού στους συμμετέχοντες στο Καρναβάλι.
Στο πλαίσιο του Βονιτσάνικου καναβαλιού, την Καθαρή Δευτέρα πραγματοποιείται στη Βόνιτσα (όπως και άλλού, αντίστοιχα έθιμα) το θρηνητικό δρώμενο «Γληγοράκης» ή «Αχυρένιος», την κυριότητα του οποίου διεκδικούν οι κάτοικοι της συνοικίας της Μπούχαλης, ιδιαίτερα οι ψαράδες, οι οποίοι και το επιτελούν κάθε καθαρή Δευτέρα. Αποτελεί το πρώτο και κεντρικό «άρμα» της καρναβαλικής παρέλασης σατιρικών αρμάτων, πάνω στο οποίο τοποθετείται ο φαλλικός καρνάβαλος-Γληγοράκης/Αχυρένιος ως βαριά άρρωστος, ετοιμοθάνατος.
Βόνιτσα 2001, Καθαρή Δυτέρα. Δημόσια, υπαίθρια συνεστίαση με νηστήσιμα τρόφιμα που προσφέρονταν δωρεάν από το Δήμο
Βόνιτσα, καρναβάλι Καθαρής Δευτέρας 2001. Αυτοσχέδια αφίσα στολίζει εορταστικά τον κεντρικό δρόμο της πόλης με απεικόνιση γυναίκας-φετιχ που συνάδει, παράλληλα με τη φαλλική, και με τη θηλυκή διάσταση του ερωτικού και γονιμικού συμβολισμού του καρναβαλιού
Ο επικείμενος θάνατος του "Αχυρένιου" συσχετίζεται κάθε χρόνο θεατρικά και κριτικά/σατιρικά με κάποια διαφορετική τραγική αφορμή της ιστορικής και πολιτικής επικαιρότητας, διεθνούς ή εθνικής (π.χ. πυρηνική έκρηξη στο Τσερνομπίλ, πόλεμος στη Σερβία, ιός του έιτζ, ο Ανδρέας Παπανδρέου ετοιμοθάνατος στο νοσοκομείο, πείνα από οικονομική λιτότητα, κ.ά.), την οποία επικαιρότητα και διακωμωδούν μέσω της θεατρικής αυτής επιτέλεσης , συνδυαστικά και με την τοπική κοινωνική και πολιτική συγκυρία............