ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
(Σελίδες τοπικής πατριδογνωσίας)
Αϊ-Λιάς: Άγιος Ηλίας: Ένας σημαντικός οικισμός της Βόνιτσας
(ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ)
Γράφει ο Αντιπρόεδρος
της Αμφικτιονίας Ντίνος Στυλιανός
της Αμφικτιονίας Ντίνος Στυλιανός
Ένας σημαντικός οικισμός στα χρόνια του Μεσαίωνα και κυρίως από το 16ο έως και το 18ο αιώνα. Γεωγραφικά μπορεί να ταυτιστεί με τη νοτιοανατολική άκρη ενός αρχαίου οικισμού για τον οποίο υπάρχουν μόνο εικασίες περί της αρχαίας ονομασίας του. Στους γηγενείς τιτλοφορείται με την ονομασία Παλαιοχώρι.
Ο Άγιος Ηλίας, ως έδρα μιας μεγάλης κατοικήσιμης περιοχής, αρχίζει να εμφανίζεται στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας (1501-1684 μ.X.). Κάνουμε λόγο για έδρα, καθόσον οι όμορες περιοχές λόγω της σποραδικής τους κατοίκησης, συμπεριλαμβάνονταν στη γεωγραφική ενότητα Άγιος Ηλίας. Μάλιστα για κάποια χρόνια το χωριό Άγιος Βασίλης (το αρχαίο Θύρρειο) ανήκε στην ενότητα του Αϊ-Λια.
Ο Φαικ Πασάς το 1499 μ.Χ. καταλαμβάνει τη Βόνιτσα και αποκτά περιουσία ατομική ως χάρισμα για την ενέργειά του. Εκτός των άλλων, αποκτά ως κτήμα (μούλκι, λέξη που προέρχεται από την αραβική λέξη mulk) την περιοχή Άγιος Ηλίας Βόνιτσας. Στην ίδια ιδιοκτησία ανήκε και ο μαχαλάς (οικισμός) Νιοχώρι καθώς και ο μεζράς (μεγάλος αγρός για καλλιέργεια) στο Χερσώνι. Οι περιοχές αυτές ήταν έρημες και δεν κατοικούνταν από κανένα. Μάλιστα για αυτές τις περιοχές δεν υπήρχε ιδιοκτήτης. Ο Φαίκ έλαβε με Σουλτανικό φιρμάνι την ιδιοκτησία τους. Λόγω της ερήμωσής τους και για να αρχίσουν να κατοικούνται, ο Φαίκ Πασάς μετέφερε δικούς του ανθρώπους στο μούλκι και στο μεζρά........