ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ - Σαράντα χρόνια μετά το Α΄ Πανξηρομερίτικο Συνέδριο

Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Ξηρομέρου (ΟΠΣΥΞ)

Αν υπήρχε μια μηχανή του χρόνου για τον τόπο μας, δεν θα μας πήγαινε μόνο πίσω στη μνήμη· θα μας ανάγκαζε να συγκριθούμε με τις προσδοκίες που κάποτε γεννήθηκαν και με την πραγματικότητα που σήμερα βιώνουμε. Θα μας έφερνε αντιμέτωπους με το ερώτημα: τι κάναμε με τις ευκαιρίες που είχαμε;....

Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται από τη διοργάνωση του Α΄ Πανξηρομερίτικου Συνεδρίου, ενός κορυφαίου γεγονότος συλλογικού προβληματισμού και αναπτυξιακού σχεδιασμού για την επαρχία Ξηρομέρου. Η Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Ξηρομέρου (ΟΠΣΥΞ), τιμώντας την ιστορία και τη διαδρομή της, επαναφέρει στη μνήμη εκείνη την πρωτοποριακή πρωτοβουλία, όχι με διάθεση νοσταλγίας, αλλά ως αφετηρία ουσιαστικού αναστοχασμού.

Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 23–24 Νοεμβρίου 1985 στον Αστακό, σε μια περίοδο έντονων θεσμικών μεταρρυθμίσεων και αναπτυξιακής δυναμικής στη χώρα. Με τη συμμετοχή περισσότερων από 120 συνέδρων και εκπροσώπων φορέων της επαρχίας, αποτέλεσε μια οργανωμένη και τεκμηριωμένη προσπάθεια να τεθούν οι βάσεις για την ανάπτυξη του Ξηρομέρου.

Η θεματολογία του, κατανεμημένη σε έξι βασικές ενότητες – Πολιτισμός, Παιδεία, Υγεία–Πρόνοια–ΕΣΥ, Οικονομική Ανάπτυξη, Γεωργία–Κτηνοτροφία–Συνεταιρισμοί, Τοπική Αυτοδιοίκηση – ανέδειξε τα κρίσιμα ζητήματα και τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής που, ακόμη και σήμερα, παραμένουν επίκαιρα και ανολοκλήρωτα. Στις εργασίες του Συνεδρίου συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι οδικοί άξονες Αστακός–Μύτικας–Πάλαιρος–Βόνιτσα, οι ζεύξεις Ακτίου–Πρέβεζας και Βόνιτσας–Λευκάδας, το λιμάνι Πλατυγιαλίου, η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, η ανάπτυξη του ΕΣΥ, οι σχολικές υποδομές και η ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ιδιαίτερη βαρύτητα προσέδωσε η συνεχής παρουσία του Νομάρχη Αιτωλ/νίας, Βαγγέλη Γιαννακούλια, καθώς και η συμμετοχή του τότε Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, αείμνηστου Γεωργίου Παπαδημητρίου, ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών. Μετά τη λήξη του Συνεδρίου, ο Πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΟΠΣΥΞ, Ανδρέας Διον. Μακρυπίδης, ανακοίνωσε το ομόφωνο Ψήφισμα, που αποτύπωνε έναν ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό για την περιοχή.

Σαράντα χρόνια μετά, η ιστορική αυτή αναδρομή αποτελεί φόρο τιμής στα στελέχη του πολιτιστικού κινήματος του Ξηρομέρου που συνέβαλαν καθοριστικά τόσο στην επιτυχία του συνεδρίου όσο και στην μετέπειτα πορεία της ΟΠΣΥΞ. Η προσφορά τους παραμένει ζωντανή, καθοδηγητική και θεμέλιο της συλλογικής  μας μνήμης Είναι, δυστυχώς, και ένας καθρέφτης στασιμότητας.

Σαράντα χρόνια μετά, η ΟΠΣΥΞ οφείλει να επισημάνει με ευθύτητα ότι πολλά από τα ζητήματα που τέθηκαν τότε παραμένουν ανοιχτά. Παρά τις εξαγγελίες, τα σχέδια,  τις επιμέρους βελτιώσεις και τις υποσχέσεις, το Ξηρόμερο εξακολουθεί να υστερεί σε βασικές υποδομές και αναπτυξιακούς δείκτες. Ο τόπος μαραζώνει, αντιμετωπίζει δημογραφική συρρίκνωση, παραγωγική στασιμότητα και συνεχή απομάκρυνση των νέων, οι οποίοι αναγκάζονται να αναζητούν προοπτική εκτός περιοχής.

Ανάγκη για νέες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες

Η Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Ξηρομέρου τονίζει ότι η ιστορική εμπειρία του Α΄ Πανξηρομερίτικου Συνεδρίου αποδεικνύει πως ο τόπος διαθέτει γνώση, ανθρώπινο δυναμικό και συλλογική ωριμότητα. Αυτό που απαιτείται σήμερα είναι επανεκκίνηση του αναπτυξιακού διαλόγου, με συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές, σαφές σχέδιο και ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.

Η ΟΠΣΥΞ καλεί την Πολιτεία, την Περιφέρεια και την Τοπική Αυτοδιοίκηση να αναλάβουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για:

• την ολοκλήρωση και αναβάθμιση σύγχρονων υποδομών,
• στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και της τοπικής οικονομίας,
• αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου,
• ουσιαστική ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
• και, πάνω απ’ όλα, όραμα που να κρατά τους νέους στον τόπο τους.

Η «Μηχανή του Χρόνου» δεν πρέπει να μας καθηλώνει στη νοσταλγία. Πρέπει να μας αφυπνίζει. Το Ξηρόμερο χρειάζεται νέες, ρεαλιστικές και τολμηρές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, με σχέδιο, πολιτική βούληση και κοινωνική συμμετοχή.

Η μνήμη δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι εργαλείο ευθύνης. Το Ξηρόμερο δεν αντέχει άλλη καθυστέρηση.

Η ιστορία μάς έδειξε ότι μπορούμε να σχεδιάζουμε. Το ζητούμενο σήμερα είναι να υλοποιήσουμε. Αν δεν το κάνουμε τώρα, τότε η επόμενη αναδρομή δεν θα είναι απλώς πικρή· θα είναι καταδικαστική.

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ( Ο.Π.ΣΥ.Ξ.)