Η Ναυμαχία του Lepanto 1571 και ο προσδιορισμός των γεωγραφικών συντεταγμένων

Την εβδομάδα από 29 Ιουνίου και έως 5 Ιουλίου 2025 έγιναν στην Ι.Π. Μεσολογγίου από το Πολεμικό Ναυτικό, τον Ναυτικό όμιλο και το Λιμενικό Ταμείο Μεσολογγίου, στα πλαίσια της Ναυτικής Εβδομάδας 2025, πολλές και ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις , αθλητικές, μουσικές, ιστορικές, ξεναγήσεις σε πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, πολλά βεγγαλικά, φανταστικοί σχηματισμοί με Drones.

Την τελευταία ήμερα, 5 Ιουλίου, με την λήξη των εκδηλώσεων δόθηκε η ομιλία με θέμα «Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ LEPANTO ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ ΤΗΣ»....

Η Ναυμαχία του Lepanto, έγινε στις 7 Οκτωβρίου του 1571 στις ακτές της Δυτικής Ελλάδας. Με το όνομα Lepanto, σημειωνόταν σε όλους τους χάρτες της εποχής, η Διοικητική Περιφέρεια που περιελάμβανε την Αιτωλοακαρνανία την Φωκίδα και μέχρι την Αττική, ο δε κορινθιακός κόλπος ονομαζόταν Golfo di Lepanto ή Golf of Lepanto.

Ο ακαδημαϊκός και πρωθυπουργός της Ελλάδας Γεώργιος Αθανασιάδης Νόβας από την Ναύπακτο, το 1971 στα 400 χρόνια από την συγκεκριμένη ναυμαχία, στην ομιλία του στην Βενετία και στην Αθήνα ανέφερε ότι η ναυμαχία έγινε στις Εχινάδες[1] νήσους λίγο πιο ανατολικά από τον λόφο του Κοτσιλάρη. Η θέση αυτή βρίσκεται στα όρια του Πατραϊκού με το Ιόνιο πέλαγος, Ν.Α. από τις εκβολές του Αχελώου ποταμού, στα διοικητικά όρια, του Δήμου Ι.Π. Μεσολογγίου (Θέση Λούρος),

Ως μέτοικος πλέον της Ιερής Πόλης, θέλησα το 2021 στα 450 από την ναυμαχία, επειδή δεν ασχολήθηκε κανένας, να ερευνήσω, λόγω ειδικών σπουδών στην Ανωτέρα Γεωδαισία και Αστρονομικούς Προσδιορισμούς, και μελετών, όπως τον υπολογισμό των γεωγραφικών συντεταγμένων του κεντρικού άξονα και του γεωγραφικού βορά σε μεταλλική πλάκα στο Radar Χορτιάτη, να σημειώσω σε χάρτη την περιοχή ακριβώς την ναυμαχίας, αλλά και να υπολογίσω τις γεωγραφικές συντεταγμένες, της θέσης ώστε ο οποιοσδήποτε κάτοικος του πλανήτη να μπορεί άμεσα να προσδιορίσει τον χώρο διεξαγωγής.

Η ναυμαχία, ήταν μία από τις τρεις μεγαλύτερες Ναυμαχίες του κόσμου, από πλευράς αριθμού πλοίων και θανάτων, εδώ στην Ελλάδα στο ίδιο περίπου γεωγραφικό πλάτος, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, της Σαλαμίνας το 480π.Χ. του Ακτίου το 31π.Χ. και του Lepanto το 1571μ.Χ.

Η τελευταία αυτή από τον πόλεμο δύο θρησκειών, του Ισλάμ και του Χριστιανισμού και δύο πολιτισμών του Ανατολικού και του Δυτικού. Η Δύση με τα τεχνολογικά επιτεύγματά της σε πλοία και όπλα από τον 11ο αιώνα, με τις σταυροφορίες και στη συνέχεια με τις θαλασσοπορίες της, κυριαρχούσε σε όλο τον πλανήτη.

Η πληθυσμιακή έκρηξη με την προβληματική επιβίωση των δυο ηπείρων της Ασίας και της Αφρικής αφενός και ο ανερχόμενος πλούτος της Δύσης, οδήγησαν στην μονοσήμαντη εξόρμηση των λαών προς τη Δύση.

Από τον 14ο αιώνα οι Οθωμανοί, μαζί με τους κουρσάρους της Μπαρμπαριάς (βόρειες ακτές της Αφρικής), με τον υπεράριθμο στόλο τους, λεηλατούσαν και κυρίευαν ιδίως μετά το 1453, ένα-ένα όλα τα νησιά της Μεσογείου, που ήταν κτήσεις των Δυτικών.

Κύρια δύναμη της εποχής η Βενετία, που έχασε τις περισσότερες κτήσεις της μέχρι και τη Κύπρο τον Φεβρουάριο του 1571, κατά βάναυσο τρόπο. Μετά από προτροπή των Βενετών, ο Πάπας Πίος ο 5ος κατάφερε να πείσει την άλλη μεγάλη δύναμη την Ισπανία, να υπογράψουν τον συνασπισμό των στόλων τους, στις 25 Μαρτίου 1571 με την ονομασία Sakra liga, για να αντιμετωπίσουν τον αήττητο μέχρι τότε Οθωμανικό στόλο.

Συνασπίστηκαν οι, Πάπας, Βενετία, Γένοβα, Σαβοΐα, Νάπολη, Μάλτα, Κρήτη, Δαλματία, Σικελία, Κέρκυρα και Ιόνια Νησιά. Ο Φίλιππος ο Ε΄ απαίτησε και έγινε δεκτό, ο μυλάδελφός του Δον Χουάν ο αυστριακός, να ηγηθεί όλης της χριστιανικής αρμάδας.

Όλοι συγκεντρώθηκαν στην Μεσσήνη, με κύριους ναυάρχους εκτός του Δον Χουάν, τους Βενετό Μπαρμπαρίγκο και Γενουάτη Ντόρια. Ξεκίνησαν από την Μεσσήνη, στις 16 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου 1571, προς τα δυτικά παράλια της Ελλάδας, όπου θα συναντούσαν την Οθωμανική αρμάδα.

Αφού πέρασαν από το Οτράντο, την Κέρκυρα, την Ηγουμενίτσα, το Φισκάρδο το απόγευμα της 5 Οκτωβρίου μπήκαν στη Σάμη της Κεφαλονιάς. Εκεί γέμισαν τις δεξαμενές τους με νερό και την επομένη το απόγευμα έφτασαν στο δέλτα του Αχελώου και εκεί πέρασαν την νύχτα.

Οι κινήσεις των δύο αρμάδων, μέχρι που παρατάχθηκαν στις 10 π.μ. έξω από τον Λούρο.

Την επομένη ημέρα Κυριακή, γιορτή της Santa Maria der Rozario, και της Αγίας Ιουστίνης, 7 Οκτωβρίου, αφού διέπλευσαν ανάμεσα από το νησί την οξειά και απέναντι το λόφο Κουτσιλάρι, αναπτύχθηκαν σύμφωνα με το σχέδιο του Δον Χουάν, στις 10π.μ. έξω ακριβώς από την παραλία του Λούρου. Όλη η χερσαία έκταση αριστερά τους, μέχρι σχεδόν την Κόρινθο, όπως έβλεπαν στους πορτολάνους, που είχαν, είχε την ονομασία Lepanto και με τον απεσταλμένο του, ο Δον Χουάν ενημέρωσε τον Πάπα «κατεβαίνουμε στο Lepanto να αντιμετωπίσουμε τους Οθωμανούς». Έτσι παρέμεινε στην ιστορία ως Ναυμαχία του Lepanto.

Αντίστοιχα οι Οθωμανοί, μετά από λεηλασίες στα παράλια της Αδριατικής, κατέληξαν στην πρωτεύουσα του Lepanto,την Ναύπακτο, στις 20 Σεπτεμβρίου, όπου συγκεντρώθηκαν οι στόλοι όλων των κτήσεων της Τουρκίας και των κουρσάρων. Η διαταγή του Σουλτάνου ήταν, να κινηθούν βόρεια και να συντρίψουν την κίνηση των Χριστιανών, που τόλμησαν να τα βάλουν με τον Οθωμανικό στόλο.

Στις 6 Οκτωβρίου απέπλευσαν και αφού πέρασαν από το στενό του Ρίου –Αντιρρίου, το απόγευμα έφτασαν στο Κρυονέρι, όπου όλη τη νύχτα γέμισαν τις δεξαμενές των πλοίων, με νερό. Την επομένη ημέρα, αντίστοιχα 7 Οκτωβρίου το πρωί στις 5π.μ., με ούριο δυτικό άνεμο, κατευθύνθηκαν δυτικά για να συναντήσουν τους Χριστιανούς.

Στις 7.30. έως 8.00 πμ. πέρασαν από το εξωτερικό λιμάνι του Μεσολογγίου, που εκείνη την εποχή δεν ήταν γνωστό ως τοπωνύμιο. Στις 10π.μ. πήραν θέσεις απέναντι από τους χριστιανικούς στόλους.

Αρχικά ο τούρκος αντιβασιλιάς της Αλεξάνδρειας Σιρόκο, στο βόρειο άκρον του τόξου των Οθωμανών κινήθηκε για κυκλωτικό ελιγμό.

Εναντίον του στράφηκε ο Βενετός Μπαρμπαρίγκο. Στη μάχη αυτή από ένα αρκεβούζιο σκοτώθηκε ο Σιρόκο και έτσι τελείωσε η μάχη εκεί.

Στο μέσον ο Μουεζινάντε Καπουδάν Αλή Πασάς ο Τούρκος αρχιναύαρχος, αφού με τις άσφαιρες βολές αυτού και του Δον Χουάν έγιναν γνωστές οι θέσεις τους, έστριψε την ναυαρχίδα του Σουλτάνα κατά της ναυαρχίδας La Reale του αρχηγού των χριστιανών.

Εκεί διεξήχθη πεισματική μάχη με ρεσάλτα, τόξα και αρκεβούζια, ώσπου ο Καπουδάν Πασάς σκοτώθηκε και πάρθηκε το λάβαρο των Οθωμανών. Αυτό είχε ως συνέπεια πολλοί Οθωμανοί και σκλάβοι να παρατήσουν την μάχη και από γαλέρα σε γαλέρα να ξεφύγουν προς τα αβαθή της τουρκοκρατούμενης ακτής του Λούρου, όπως ακριβώς πρόβλεψε ο Δον Xουάν.

Από την αριστερή πτέρυγα των Τούρκων και ο Κουρσάρος Ουλούτς Αλή προσπάθησε να κάνει κυκλωτικό ελιγμό, γύρω από το στόλο του Γενουάτη Ντόρια, με σκοπό να ξεχυθεί από τα όπισθεν στην χριστιανική αρμάδα, πράγμα που κατά το αρχικό σχέδιο, αν το πετύχαινε, θα κατάφερναν να διαλύσουν τους χριστιανούς.

Όμως ο Γενουάτης Ντόρια, παρακολουθώντας τις κινήσεις αυτές, γύρισε και αυτός προς νότο και δεν τον άφησε να πραγματοποιήσει το σκοπό του.

Ο μαλτέζικος στόλος, που είχε συνταχθεί νοτιότερα του Δον Χουάν, προς τον Ντόρια, δεν πειθάρχησε στην εντολή του γενουάτη ναυάρχου και δεν τον ακολούθησε με συνέπεια να δημιουργηθεί εκεί κενό.

Στο κενό αυτό όρμησε ο Ουλούτς Αλή, διέλυσε τη μαλτέζικη μοίρα και άρπαξε το Μαλτέζικο λάβαρο. Το λάβαρο αυτό ήταν το μόνο λάφυρο των Οθωμανών. Στην περιοχή αυτή έσπευσε ο Δον Xουάν, οι εφεδρείες καθώς και οι πίσω Γαλεάσσες και τον χτύπησαν.

Τελικά από τις 251 Οθωμανικές και κουρσάρικες γαλέρες και γαλιότες συνολικά, ελάχιστες γαλέρες κατάφεραν, με την ναυαρχίδα του Κουρσάρου Αλή να ξεφύγουν προς την Πρέβεζα και 40-50 προς την Ναύπακτο.

Οι δε χριστιανοί σε σύνολο 208 γαλέρες μαζί με τις γαλέρες –φρούρια τις γαλεάσσες έχασαν περί τις 15. Σε ανθρώπους από τις 150.000 περίπου που είχαν και οι δύο αρμάδες, oι Οθωμανοί έχασαν περί τις 30.000 οι δε χριστιανοί γύρω στις 8.000.Συνάμα από τις Οθωμανικές γαλέρες ελευθερώθηκαν γύρω στις 12.000 σκλάβοι.

Στις 3,30 μ.μ. ολοκληρώθηκε η συντριπτική νίκη των Χριστιανών και αυτό ήταν η απαρχή της πτώσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Θεόδωρος Χρ. Μυλωνάς