Ιάσων Παπαδημητρίου (γλύπτης) Βόνιτσα 1911 – Λευκάδα 1976.

 

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Γράφει η Μπογόρδου Αγγελική

Το 1911, στην Βόνιτσα, γεννιέται ο Ιάσων Παπαδημητρίου.

 Ο πατέρας του, ο Μιχαήλ Παπαδημητρίου,  κατάγονταν από το Αίγιο και σε αυτή την περίοδο υπηρετούσε ως προϊστάμενος  στην Τηλεγραφική και Τηλεφωνική Υπηρεσία (ΤΤΤ), υποκατάστημα Βόνιτσας. Η μητέρα του, η  Σοφία,  κατάγονταν από την Τρύφου Ακαρνανίας, του γένους Αλεξανδρή[1]........

Διαβάστε περισσότερα »

---

[1] Οι Αλεξανδρήδες κυριαρχούσαν οικονομικά στο χωριό Τρύφου Ακαρνανίας, αλλά υπήρξαν πρόγονοί τους και στο Βενέτικο της Βόνιτσας. Από τα «ιστορικά κείμενα της Βόνιτσας» του Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Νικόλα Βερνίκου, διαπιστώνουμε περιουσία στο όνομά τους, καθώς και συμβολαιογραφικές πράξεις( πωλητήριο οικοπέδου στις 28/11/1792, διαθήκη στις 17/12/1795, πώληση εκχερσωμένου λόγγου στις 16/6/1811, αναφορά στην διαθήκη του Θανάση :Αγγέλη στις 30/12/1811, αναφορά του ονόματός του στην διαθήκη του Αδάμη στις 5/3/1812)

Το σπίτι τους ήταν στο δυτικό της Λάμπρας δηλ. μέσα στο σημερινό ιστορικό κέντρο της Βόνιτσας.

Ο Ιάσων ήταν το δεύτερο παιδί της οικογένειας, αφού δύο χρόνια γρηγορότερα είχε γεννηθεί η αδελφή του, η Αδαμαντία.

Στα κατάστιχα της εκπαίδευσης στην Λευκάδα (εκδοθείσα σε βιβλίο και ψηφιακό αρχείο, μελέτη του καθηγητή Κου Δημητρίου Τσερέ) ο Ιάσων Παπαδημητρίου εμφανίζεται να φοιτά στα σχολεία της Λευκάδας. Μάλλον πρέπει ο πατέρας του να μετατέθηκε στην Λευκάδα ως προϊστάμενος  της ΤΤΤ:

 

Ελληνικό σχολείο της Λευκάδας στα έτη:

1922-1923 τάξη Α’ και προβιβάζεται

1923-1924 τάξη Β’ και προβιβάζεται

1924-1925 τάξη Γ’ και προβιβάζεται

1925-1926 τάξη Γ’ και προβιβάζεται

(σημείωση: δεν υπάρχει κάποια εξήγηση γιατί ενώ είχε προβιβαστεί από την Γ’ τάξη, την επανέλαβε και στο έτος 1926-1927.)

 

Στο Γυμνάσιο:

1926-1927 τάξη Α’ και προβιβάζεται

1927-1928 τάξη Β’ και προβιβάζεται

 

Δεν συνεχίζει την εκπαίδευσή του στο Γυμνάσιο Λευκάδας, για τις τάξεις Γ’ και Δ’. Μάλλον πρέπει ο πατέρας του να μετατέθηκε σε άλλη  μεγαλύτερη πόλη ως προϊστάμενος  της ΤΤΤ.

 

Το 1938 αποφοιτεί από την Σχολή Καλών Τεχνών. Κατά την διάρκεια της φοίτησης διακρίθηκε για την επιμέλειά του και βραβεύτηκε με χρυσό μετάλλιο για έργο ανάγλυφο και έργο σύνθεσης. Ο ίδιος ο Ιάσων Παπαδημητρίου θεωρούσε τιμή του, τους καθηγητές που είχε Κ. Δημητριάδη και Θ. Θωμόπουλο. 

 . Επίσης η νότιο-δυτική περιοχή πέρα από τα Λειβαδάκια Βόνιτσας (στην διαδρομή Βόνιτσα-Ακτιο) ανήκε στους Αλεξανδρήδες,  μέχρι την διανομή του 1960 της περιοχής Λειβαδάκια σε ακτήμονες.

Με την αποφοίτηση, του ζητήθηκε από την Υπηρεσία Μουσείων της Ελλάδας να προσφέρει εκεί ως έμμισθος τις υπηρεσίες. Αποδέχτηκε τον διορισμό και για ένα έτος εργάστηκε στα Μουσεία της Πρωτεύουσας. Μάλλον η εργασία του πρέπει να είχε σχέση με συντήρηση και αποκατάσταση αγαλμάτων. Και γιαυτό με την συμπλήρωση ενός έτους απασχόλησης κατέθεσε την παραίτησή του αρχίζοντας την γλυπτική έργων παραγγελίας κυρίως του Κράτους ή των Δήμων.

Το Υπουργείο Διοίκησης Πρωτευούσης του παρήγγειλε την καλλιτεχνική κατασκευή του ανδριάντα του Ολυμπιονίκη Σπύρου Λούη (ύψος 3 μέτρα) . Η σκέψη του Υπουργείου ήταν αυτός ο ανδριάντας να στηθεί στην είσοδο του Παναθηναϊκού σταδίου.  Ο Δήμος Ναυπάκτου του παρήγγειλε το Ηρώο των τσολιάδων, ενώ την  προτομή του ποιητή Παύλου Νιρβάνα την παράγγελλε ο  Δήμος του Πειραιά.  Τα άλλα έργα δεν κατασκευάστηκαν λόγω της κήρυξης του Παγκόσμιου πολέμου.

Για την προάσπιση των συμφερόντων του επιστημονικού κλάδου της γλυπτικής, μετά άλλων συναδέλφων του ιδρύουν το καλλιτεχνικό επιμελητήριο. Επί σειρά ετών εκλέγονταν γραμματεύς των γλυπτών του καλλιτεχνικού επιμελητήριου. Πρίν την συγκρότηση του καλλιτεχνικού επιμελητήριου ως επίσημο όργανο, πρωτοστάτησε στην συγκρότηση καλλιτεχνικών ομάδων για την πραγματοποίηση καλλιτεχνικών εκθέσεων.

 

Μετά την λήξη του παγκόσμιου πολέμου , ασχολείται αποκλειστικά με την γλυπτική και διοργανώνει δύο εκθέσεις των δημιουργημάτων του. Πολλά έργα του τα αγοράζει το Υπουργείο Παιδείας.

Το 1962 εκπροσωπεί με έργα του, την Ελλάδα στην διεθνή έκθεση της Πράγας και βραβεύεται από την τσεχοσλοβακική ένωση πλαστικών τεχνών και της διεθνούς ακαδημίας κεραμικής της Γενεύης. . Γίνεται γνωστός στην Ευρώπη και η πρώτη ευρωπαϊκή παραγγελία του γίνεται από το εργοστάσιο της φαρμακευτικής εταιρείας Rotter  στην Hilversum της Ολλανδίας. Αντικείμενο της παραγγελίας  η προτομή του Ιπποκράτη σε υπερμέγεθος.

 

Εγγράφεται και συμμετέχει στις δραστηριότητες της ΙΑG (έδρα το Μονακό).

Από την Άρτα του δίνεται η παραγγελία για τον χάλκινο ανδριάντα (σε φυσικό μέγεθος) του Ναπολέοντα Ζέρβα, ενώ από τον Δήμο Χαλανδρίου την  κατασκευή του «Ηρώου των εν πολέμοις πεσόντων».  Η παραγγελία αυτή είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα. Ο Δήμος Χαλανδρίου είχε προκηρύξει πανελλήνιο διαγωνισμό και οι προτάσεις που κατατέθηκαν ήταν αρκετές και αξιόλογες. Η προτίμηση του Ιάσονα Παπαδημητρίου ήταν ταυτόχρονα η εκτίμηση στο πρόσωπό του αλλά και της πρότασης που είχε καταθέσει.

Η Εθνική αντίσταση Αρτας  του παραγγέλνει και αυτός καλλιτεχνεί σε υπερφυσικό μέγεθος τον ανδριάντα του Συνταγματάρχη Ν. Αυγερινού. Το υπουργείο Παιδείας τον χρηματοδοτεί και κατασκευάζει την μαρμάρινη σαρκοφάγο του Ιγνάτιου , μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας.  Η σαρκοφάγος τοποθετείται στην Μητρόπολη της Μυτιλήνης (ναός του Αγίου Θεράποντος).

Η Ηγουμενίτσα παραγγέλνει την προτομή (υπερμεγέθη ) του Στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα.

Ο τόπος που αγάπησε ήταν η Λευκάδα. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η Λευκάδα τον «έδενε μαζί της» από τα πρώτα μαθητικά του χρόνια, από τα πρώτα γράμματα που εκεί διδάχθηκε, από τους γονείς του που διέμειναν στην πόλη της Λευκάδας και εκεί ενταφιάσθηκαν

Η δική μου η άποψη και γνωρίζοντας, λόγω καταγωγής, αυτή την «έκρηξη πολιτισμού» που συνέβη στην Λευκάδα από τα χρόνια του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη μέχρι και λίγο μετά από τα χρόνια του Σικελιανού, ο Ιάσωνας Παπαδημητρίου βρέθηκε μέσα στην φωτογόνο Νήσο. Επηρεάστηκε και λειτούργησε ως μέρος αυτού του πολιτισμού.

 Ο Δήμος Λευκάδας παραγγέλλει την προτομή του ποιητή Ιωάννη Ζαμπέλη, ενώ ο Δήμος Λαγκαδίων μια χάλκινη προτομή του πυρπολητή Καραβογιάννη Ιωάννης Θεοφιλόπουλος) , ενώ ο Δήμος Χαλανδρίου την προτομή του Ι. Μεταξά. 

 Οι Δήμοι Αρταίων και Λαγκαδίων κήρυξαν Πανελλήνιο διαγωνισμό για τον Χάλκινο ανδριάντα του Καραϊσκάκη και τον ανδριάντα του πρωθυπουργού Θεόδωρου Δεληγιάννη αντίστοιχα. Πρώτος του διαγωνισμού ο Ιάσονας Παπαδημητρίου που άρχισε άμεσα τα γλυπτά.

Αυτή ήταν η αρχή με τα Ηρώα και προτομές που του παρήγγειλαν οι Δήμοι και οι Κοινότητες της Χώρας μας, αλλά και ιδιώτες στα ταφικά μνημεία. Ετσι σε πολλά νεκροταφεία της χώρας αλλά κυρίως στα τρία μεγάλα νεκροταφεία της Αθήνας , γλυπτά του Ιάσονα Παπαδημητρίου κοσμούν τα ταφικά μνημεία, ενώ οι παραστάσεις των γλυπτών  αποδίδουν εκτός από την  τιμή στον νεκρό, την απουσία του από την οικογένειά του.

Στο κοιμητήριο της Λευκάδας. ο Ιάσωνας Παπαδημητρίου φιλοτέχνησε το μνημείο του τάφου των αδερφών Πάνου και Καλλιόπης Πολίτη.

Πρόκειται για ένα επιβλητικό μαρμάρινης κατασκευής μνημείο, σχεδιασμένο από τον Αρχιτέκτονα Πάνο Σάντα, το οποίο βρίσκεται στην κεντρική είσοδο του κοιμητηρίου της Λευκάδας, στην δεξιά πλευρά. 

Παραθέτουμε φωτογραφία του Ιάσωνα Παπαδημητρίου στο εργαστήριό του, όπου φιλοτεχνεί το έργο του.

Ο Ιάσονας το 1976 πεθαίνει στην Αθήνα, όπου εκεί νοσηλεύονταν, από την επάρατο νόσο. Επιθυμία του ήταν η ταφή του να γίνει στην πόλη της Λευκάδας. Η σωρός του μεταφέρεται στην Λευκάδα και ετοιμάζεται η ταφή του στο νεκροταφείο της πόλης.

 

 

Την αναγγελία του θανάτου και την εγγραφή στο ληξιαρχείο την ενεργεί ο φίλος και γείτονάς του, ο Χρήστος Καραβίας.. Θάβεται στον τάφο που πρίν χρόνια έχουν τοποθετηθεί οι γονείς του.

Σημείωση: Η ιστορική έρευνα άρχισε με την πληροφόρηση από τον φίλο και συνεργάτη της Αμφικτιονίας, τον Κο Νικόλαο Καββαδά. Ο Νικόλαος Καββαδάς έχει αναλάβει μεταξύ των άλλων, την έρευνα για τα ταφικά μνημεία στην Λευκάδα.  Εκεί υπάρχει το ταφικό μνημείο του Πολίτη , φιλοτεχνημένο από τον Ιάσωνα Παπαδημητρίου. Λόγω του ότι ο Ιάσωνας Παπαδημητρίου γεννήθηκε στην Βόνιτσα,  ο Κος Νικόλαος Καββαδάς επικοινώνησε με εμάς για το αν έχουμε στοιχεία. Άμεσα δημιουργήθηκε ομάδα εργασίας. Επισκεφτήκαμε το αρχείο του Δήμου Αθηναίων και το αρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών. Εντοπίσαμε την πληροφορία ότι ενώ απεβίωσε στην Αθήνα, η ληξιαρχική πράξη θανάτου είχε καταχωρηθεί στο ληξιαρχείο Λευκάδας. Ενημερώθηκε άμεσα ο Νικόλαος Καββαδάς ο οποίος φρόντισε για την λήψη της. Από τα περιεχόμενα της ληξιαρχικής πράξης διαπιστώσαμε ότι την αναγγελία αυτής,  την πραγματοποίησε ο Χρήστος Καραβίας . Επικοινωνήσαμε με τον γιό του, τον Αυγουστίνο Καραβία (ο Χρήστος είχε αποβιώσει) και αυτός μας ενημέρωσε για την αδελφή του Ιάσωνα που είχε παντρευτεί με τον Λευκάδιο Κατηφόρη, καθώς επίσης μας έδωσε στοιχεία επικοινωνίας για τον γιό της αδελφής του Ιάσωνα, τον κ. Γεώργιο  Κατηφόρη.

Έγιναν τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Κο Γεώργιο Κατηφόρη, ο οποίος μας παρέδωσε στοιχεία από το βιογραφικού του εκ της μητρός θείου του.

Σημαντική βοήθεια στην ιστορική έρευνα μας έδωσε ο Δημήτρης Τσερές με στοιχεία από την εκπαίδευση του Ιάσωνα στα τότε σχολεία της Λευκάδας, αλλά και πληροφορίες για την κηδεία και τους επικήδειους που εκφωνήθηκαν.

Τους ευχαριστούμε.

 

 

Φεβρουάριος - Απρίλιος του 2022

Η ομάδα εργασίας

Μπογόρδου Αγγελική

Ντίνος Στυλιανός

Ντίνος Φώτιος

 

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ