Διατηρητέα κτίρια οι ευθύνες των υπουργείων και η διάσωση τους

Ερώτηση της Νίκης Φούντα με αφορμή το Αρχοντικό Μαλακάση στο Μεσολόγγι

Αφημένα στην τύχη τους, στα οικονομικά προβλήματα και στην αναπόφευκτη φθορά του χρόνου βρίσκονται ιστορικά κτίρια στη χώρα μας που έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα. Μνήμες, αλλά και σπουδαία πολιτιστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά, μαραζώνουν εξαιτίας -και- έλλειψης πολιτικής βούλησης. Στα περισσότερα από αυτά τα κτίρια το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι πολύπλοκο, η φορολογία πλέον τα καθιστά «βάρος» μη βιώσιμο για τους ιδιοκτήτες και δεν υπάρχει ούτε ένα πρόγραμμα αναστήλωσης και αποκατάστασης που να αναφέρεται αποκλειστικά στην πολιτιστική μας κτιριακή κληρονομιά. .....
 

 Δεδομένο επίσης είναι ότι δεν έχει γίνει καν η καταγραφή των δημοσίων κτιρίων πολιτιστικής κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού, καταγραφή που έχει εξαγγείλει πλείστες φορές το Υπουργείο Οικονομικών σε γενικό επίπεδο. Και διερωτάται κανείς: ως πότε θα απαξιώνεται και η δημόσια πολιτιστική μας κληρονομιά, τμήμα της οποίας θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως δημοσιονομικό εργαλείο μείωσης της κρατικής σπατάλης;

 Χαρακτηριστικό παράδειγμα και δυσάρεστη “αφορμή” για την ερώτηση, όπως καταδεικνύει με κοινοβουλευτική της παρέμβαση προς τους Υπουργούς Πολιτισμού και Αθλητισμού, Οικονομικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η Βουλευτής Αιτωλ/νίας της Δημοκρατικής Αριστεράς Νίκη Φούντα, είναι το ιστορικό κτίριο του «Αρχοντικού Μαλακάση» στο Μεσολόγγι, το οποίο έχει κριθεί διατηρητέο. Το Αρχοντικό, το οποίο έχει χαρακτηριστεί μνημείο και διαθέτει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική που σήμερα κρίνεται μοναδική, βρίσκεται εντός του χαρακτηρισμένου ως ιστορικού τόπου της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου. Σ’ αυτό γεννήθηκε και έζησε μέρος της ζωής του ο σημαντικός ποιητής  Μιλτιάδης Μαλακάσης. Πλέον έχει απομείνει μόνο ο σκελετός του, ενώ όλες οι προσπάθειες διάσωσής του έπεσαν στο κενό –και με κρατικές ευθύνες.

Πρόκειται, αναμφισβήτητα, για ένα από τα τρανταχτά παραδείγματα της ολιγωρίας και της αδυναμίας του ελληνικού κράτους να ανταπεξέλθει στην ιστορική ευθύνη του απέναντί στα δεκάδες εγκαταλελειμμένα διατηρητέα κτίρια. Το  κτίριο έγινε προσπάθεια να διασωθεί στο παρελθόν με πρόταση που κατατέθηκε στο Πράσινο Ταμείο, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η αγορά του. Το Πράσινο Ταμείο, ωστόσο απέρριψε την πρόταση, καθώς το κτίριο ανήκει σε ιδιώτη και είναι υποθηκευμένο λόγω χρεών στην Αγροτική Τράπεζα (νυν Πειραιώς), και έτσι εγκαταλείφθηκε η προσπάθεια.

 Εγείρονται, λοιπόν, τα ερωτήματα:

·Το Υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με αυτό του Πολιτισμού, μπορούσε –και κυρίως θέλει– να παρέμβει;

·Το Πράσινο Ταμείο –και άρα το ΥΠΕΚΑ– , αφού χρηματοδοτεί και καλύπτει τέτοιου είδους έργα, γιατί δεν διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον δημιουργώντας οικονομικές δικλείδες ασφαλείας απέναντι στον ιδιώτη, ώστε να προχωρούν τέτοια εγχειρήματα;

·Πόσα κονδύλια έχουν διατεθεί από το Πράσινο Ταμείο για τα διατηρητέα κτίρια;

·Πώς προτίθεται το ΥΠΕΚΑ να διευκολύνει την χρηματοδότηση κτιρίων πολιτιστικής κληρονομιάς που κινδυνεύουν με κατάρρευση μέσα από αυτό το πρόγραμμα;

 

Κτίρια όπως το «Αρχοντικό Μαλακάση» είναι κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης. Η διάσωση της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς είναι κομβικής σημασίας, ιδιαιτέρως όταν  πρόκειται για κτίρια που έχουν προστιθέμενη αξία ως τόποι πολιτισμού. Έστω και στο «και πέντε» το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού πρέπει να φροντίσει να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης.

Ειδικά για το Μεσολόγγι, θα ενισχυθεί και η προσπάθεια του Δήμου, να ενταχθεί η πόλη στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco.

Όσον αφορά τα διατηρητέα κτίρια της χώρας μας συνολικά, θα πρέπει να γίνει μία επίκαιρη καταγραφή και να συγκροτηθεί ένα ενιαίο εθνικό μητρώο. Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Οικονομικών να προβλέψει κίνητρα για τη φορολόγηση των διατηρητέων κτιρίων, σε αναθεωρημένο πλαίσιο της πρόσφατης νομοθετικής ρύθμισης. Επισημαίνεται ότι η ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων) μιλά πολλά χρόνια για φοροελαφρύνσεις, κίνητρα, Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης, διαβάθμιση διατηρητέων σε κατηγορίες.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής πρέπει να αναζητηθούν τα επαρκή χρηματοδοτικά εργαλεία, με τις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, ώστε να γίνει μια συντονισμένη και ολοκληρωμένη προσπάθεια αποκατάστασης των εγκαταλελειμμένων και υπό κατάρρευση διατηρητέων κτιρίων. Η ανάδειξη κτιρίων με υψηλή πολιτιστική και αρχιτεκτονική αξία, θα ενισχύσει το τουριστικό προϊόν των πόλεων, όπου βρίσκονται και θα συνεισφέρουν στην οικονομική ανάκαμψή τους.

Θα το επαναλάβουμε: Έχουμε υποχρέωση απέναντι στις μελλοντικές γενιές να διαφυλάξουμε την παράδοση και τον πολιτισμό μας. Να βρούμε τους τρόπους εκείνους που θα κρατήσουν τις μνήμες ζωντανές και αναλλοίωτες στο χρόνο.

 Στον ακόλουθο σύνδεσμο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την Ερώτηση που κατέθεσε η κ Φούντα:

http://nikifounta.gr/cms/uploaded_files/637.pdf