Μόνο το Μάρτιο του 1991, έστειλε μια δραματική επιστολή στον «αθώο της χρεοκοπίας» τότε πρωθυπουργό της Οικουμενικής Κυβέρνησης Ξενοφώντα Ζολώτα για τη θλιβερή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τον «μόνιμο κίνδυνο υπονόμευσης της πορείας της χώρας σας προς την Ενιαία Αγορά, την Οικονομική και Νομισματική Ένωση και την ευρωπαϊκή ενοποίηση»
 |
| Ο Ανδρέας Παπανδρέου με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ, 1985 |
Γράφει ο: Δημήτρης Στεργίου*
Σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα «LeFigaro» υπό με τίτλο «Μετά τους πυροσβέστες, η Ευρώπη περιμένει τους αρχιτέκτονες», ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζακ Ντελόρ μίλησε για την κρίση του ευρώ, το μέλλον της Ευρώπης και, φυσικά, την Ελλάδα...
Όπως είναι γνωστόν, η συνέντευξη αυτή και ιδιαίτερα τα σημεία που αφορούσαν τη χώρα μας συνοδεύθηκε από τις γνωστές αντιδράσεις και μάλιστα με το «συμπέρασμα» ότι ο κ. Ντελόρ ζητάει την έξοδο της Ελλάδος από την Ευρωζώνη.
Είναι αλήθεια ότι στη συνέντευξη αυτή ο κ. Ντελόρ επικέντρωσε την κριτική του κυρίως στις αδυναμίες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και ιδιαίτερα στο Συμβούλιο της Ευρωομάδας. Και είναι εύστοχα όλα αυτά που επεσήμανε.
Δεν είπε όμως σχεδόν τίποτε για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κρίσιμη δεκαετία του 1980, όταν ήταν πρόεδρος και όταν άφησε ελεύθερο τον ομοϊδεάτη του και φίλο του τότε Έλληνα πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου να κάνει ό,τι ήθελε, δηλαδή σα να μην ανήκε στην Ευρώπη, αλλά σε κάποια τριτοκοσμική χώρα. Και εννοούμε την αλόγιστη επεκτατική οικονομική πολιτική που εφάρμοζε τότε και πού μόλις σε τρία χρόνια οδήγησε την ελληνική στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Μόνο περί τα τέλη του 1984 και τις αρχές του1985 «ανησύχησε» κάπως ο κ. Ντελόρ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πίεσε τον Ανδρέα Παπανδρέου να εφαρμόσει μιαν άλλη οικονομική πολιτική και να «πάρει πίσω» όλα όσα έδωσε με τη φιλολαϊκή πολιτική που εφάρμοζε και με τις παροχές από άδεια δημόσια ταμεία.
Έτσι, στις 12 Οκτωβρίου 1985 αναγκάσθηκε να εξαγγείλει, μαζί με τον τότε υπουργό Εθνικής Οικονομίας Κώστα Σημίτη, το πιο σκληρό έως τότε πρόγραμμα λιτότητας για να πάρει (όπως κάνει τώρα και ο γιος του!) τη δεύτερη δόση του κοινοτικού δανείου που είχε δώσει ο Ζακ Ντελόρ για να μη χρεοκοπήσει η Ελλάδα! (βλέπετε ότι και η ελληνική οικονομική ιστορία επαναλαμβάνεται ως… τραγωδία!).
Το πρόγραμμα όμως σκληρής λιτότητας, που το πλήρωσαν ακριβά οι Έλληνες εργαζόμενοι (τότε σημειώθηκε η μεγαλύτερη μείωση των αμοιβών) διήρκεσε δύο περίπου χρόνια.
Στις 27 Νοεμβρίου ο Ανδρέας Παπανδρέου κατάργησε, με δηλώσεις του στη Βουλή, το πρόγραμμα αυτό και ανάγκασε σε παραίτηση τον Κώστα Σημίτη με αποστολή μιας επιστολής, η οποία αποτελεί μνημείο της εγκληματικής πολιτικής που εφαρμοζόταν τότε στη χώρα μας και των αιτίων που έφθασε η χώρα μας σε αυτό το θλιβερό κατάντημα.
Διότι, μετά την κατάργηση του προγράμματος αυτού… ήχησε η γνωστή προεκλογική κραυγή στο Περιστέρι «Τσοβόλα δώστ΄όλα». Και φυσικά δεν δεν έμεινε τίποτε όρθιο.
Όλα αυτά τα έβλεπε ο Ζακ Ντελόρ, αλλά δεν έλεγε σχεδόν τίποτε δημοσίως. Μόνον όταν έφυγε από την πρωθυπουργία ο Ανδρέας Παπανδρέου «λύθηκε η γλώσσα» του και τα «πλήρωσε» ο πρωθυπουργός της Οικουμενικής Κυβέρνησης Ξενοφών Ζολώτας πριν από 21 χρόνια!
Τι είπε ο Ζακ Ντελόρ
Κατά την άποψή του, λοιπόν, «η Οικονομική και Νομισματική Ένωση πάσχει από μια διαρθρωτική παθογένεια που είναι η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ της νομισματικής και οικονομικής πολιτικής.
Η έλλειψη συντονισμού των οικονομικών πολιτικών είναι αυτή που εξηγεί την ευθύνη του συμβουλίου της Ευρωομάδας, η οποία δεν προέβλεψε τίποτε, ούτε την αύξηση των ελλειμμάτων, ούτε την υπερβολική άνοδο του ιδιωτικού χρέους, κυρίως της Ισπανίας.
Όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, ήταν πλέον άσκοπο να τεθεί εν αμφιβόλω η ρήτρα του «nobailout», δεδομένου ότι δεν υπήρχε η νομική υποχρέωση συνδρομής μιας χώρας, η οποία, επί πλέον, είχε διαπράξει ατοπήματα. Έπρεπε, όμως, να δοθούν εξηγήσεις προς τους εταίρους ότι το συμβούλιο της Ευρωομάδας δεν είχε ασκήσει επαρκή εποπτεία και, ως εκ τούτου, όφειλε να αναλάβει τις ευθύνες του».
Ερωτηθείς για το αν πρέπει να γίνει αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, απάντησε: «Άποψή μου είναι ότι το 2% με 3% του επιπρόσθετου χρέους, που απορρέει από τα σχέδια της κάθε χώρας για ανάσχεση της οικονομικής κρίσης, θα μπορούσε να τοποθετηθεί σ΄ ένα ευρωπαϊκό ταμείο απορρόφησης με στόχο την επιμήκυνση της αποπληρωμής του χρέους και επί τη βάσει μιας υγιούς χρηματοδότησής του. Έτσι, οι χώρες θα μπορούσαν να σχεδιάσουν λιγότερο αυστηρά προγράμματα λιτότητας διασφαλίζοντας αποτελεσματικότερα τις δαπάνες της μελλοντικής ανάπτυξης. Πρόκειται για έναν άλλο τρόπο αναδιάρθρωσης του χρέους που θα ισχύει για όλο τον κόσμο».
Δραματική επιστολή Ντελόρ προς τον Ξενοφώντα Ζολώτα
Πριν από 21 χρόνια, λοιπόν, δηλαδή, με ημερομηνία 19 Μαρτίου 1990, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ έστειλε στον τότε πρωθυπουργό Ξενοφώντα Ζολώτα επιστολή με δραματικό περιεχόμενο για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και έκανε δραματική έκκληση για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων. Δημοσιεύομε, ως επιβεβαίωση όσων σχολιάσαμε πιο πάνω, μερικά αποσπάσματα της επιστολής αυτής:
«Καθόλου το διάστημα από την είσοδο της χώρας σας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες και μετά, η Κοινότητα κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να διευκολύνει την ενσωμάτωση της Ελλάδας, και να τη βοηθήσει να φτάσει στο επίπεδο των πιο ανεπτυγμένων οικονομιών.
Η αλληλεγγύη αυτή εκφράστηκε με σημαντικές περιφερειακές και διαρθρωτικές βοήθειες _ όπως συνέβη και με άλλες χώρες σε ανάλογες περιπτώσεις _ αλλά και με τη μορφή μεσοπρόθεσμου δανείου χρηματοδοτικής αρωγής που χορηγήθηκε το 1985 και 1986 για να βοηθήσει την Ελλάδα να εξέλθει από μια δυσκολότατη κατάσταση στην εποχή εκείνη.
Το δάνειο αυτό, τη χορήγηση του οποίου η Επιτροπή είχε τότε υποστηρίξει, στήριζε πρόγραμμα οικονομικής σταθεροποίησης, που είχε σαν στόχο του τη μείωση του υπερβολικού ελλείμματος του δημόσιου τομέα και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων στους τομείς του πληθωρισμού και του ισοζυγίου πληρωμών.
Μετά από μερικές αρχικές επιτυχίες προς αυτή την κατεύθυνση (π.χ. οι χρηματοδοτικές ανάγκες του δημόσιου τομέα μειώθηκαν από 18% το 1985 σε 13,5% το 1987), η κατάσταση στην Ελλάδα επιδεινώθηκε και πάλι σοβαρά, ιδιαίτερα κατά το 1989, έτσι ώστε να αποτελεί σήμερα η οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση της χώρας σας σοβαρή αιτία ανησυχίας για όλους μας.
Οι σημαντικότεροι διαθέσιμοι οικονομικοί δείκτες, καθώς και οι πληροφορίες που συνέλεξε η πρόσφατη αποστολή της Επιτροπής στην Αθήνα, δείχνουν πράγματι ότι η κατάσταση έγινε πολύ ανησυχητική:
* Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του δημόσιου τομέα αυξήθηκαν μαζικά σε δύο χρόνια, δηλαδή το 1988 και 1989. (σ.σ. υπενθυμίζεται ότι το σταθεροποιητικό πρόγραμμα του 1985 στόχευε στη μείωση του ποσοστού από 18% σε 10% το 1987).
* Η νομισματική πολιτική δεν κατόρθωσε να επιτύχει τους στόχους της, δεδομένου ότι η αύξηση της κυκλοφορίας χρήματος υπό την ευρεία έννοια (Μ3) ανέρχεται σε 24%.
* Η αύξηση των τιμών επιταχύνθηκε φτάνοντας το 15%, ποσοστό ανώτερο κατά 10 μονάδες του κοινοτικού μέσου όρου. Η αύξηση των μισθών ήταν ακόμη σημαντικότερη, φθάνοντας το 20%.
* Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών επιδεινώθηκε σοβαρά, δεδομένου ότι το έλλειμμα έφθασε από 1 δισ. δολάρια το 1988 σε 2,5 το 1989 (περίπου 5% του ΑΕΠ), παρά τη σημαντική μεταφορά πόρων εκ μέρους της Κοινότητας, ιδιαίτερα κατά το τέλος του χρόνου.
Η κατάσταση αυτή επιβάλλει τη λήψη, χωρίς καθυστέρηση, δραστικών μέτρων και την εκπόνηση και εφαρμογή πολυετούς προγράμματος ανόρθωσης της οικονομίας το ταχύτερο δυνατό.
Αν δεν γίνει αυτό η χώρα σας διατρέχει δύο σοβαρούς κινδύνους:
Από τη μια πλευρά το μέγεθος και η αύξηση του δημοσίου χρέους και του εξωτερικού χρέους της χώρας σας κινδυνεύουν να βλάψουν τη φερεγγυότητα της Ελλάδας.
Από την άλλη πλευρά η σοβαρή διαφορά που διαπιστώνεται ανάμεσα στην οικονομική εξέλιξη της Ελλάδας κι εκείνη των άλλων χωρών της Κοινότητας κινδυνεύει να υπονομεύσει μόνιμα την πορεία της χώρας σας προς την Ενιαία Αγορά, την Οικονομική και Νομισματική Ένωση και την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Όσο για την Επιτροπή, θα βρισκόταν στη δύσκολη θέση να έχει συμμετάσχει και συνδέσει την ίδια την αξιοπιστία της σε απόφαση δανείου του οποίου οι όροι δεν τηρήθηκαν από τον οφειλέτη.
Για το λόγο αυτό θεωρούμε απαραίτητη τη λήψη σύντομα δραστικών μέτρων που θα επέτρεπαν να διαφανεί η σαφής πρόθεση της χώρας σας να μειώσει μόνιμα τις ανισορροπίες.
Γνωρίζουμε ότι παρόμοια μέτρα θα απαιτήσουν σοβαρές προσπάθειες από την πλευρά του συνόλου της διοίκησης, των επιχειρήσεων και των ιδίων των πολιτών της χώρας σας.
Μας φαίνονται όμως τα μόνα που θα επέτρεπαν στην Ελλάδα να επανακτήσει μια αρμονική ανάπτυξη, προς όφελος όλων των πολιτών της στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας».
(* Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Στεργίου γεννήθηκε στην Παλαιομάνινα Αιτωλοακαρνανίας και διετέλεσε διευθυντής μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων και περιοδικών).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τι λες γι αυτό αγαπητό Ξηρόμερο