Αυτοδιοίκηση και νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση

Αυτοδιοίκηση και νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση
του Γιάννη Τέγα*
Άνοιξε η συζήτηση για την διοικητική αναδιάρθρωση της χώρας, τις συνενώσεις των δήμων, τους αιρετούς περιφερειάρχες και την αποκεντρωμένη διοίκηση. Παρόλο που η σημερινή διοικητική διάρθρωση με τις παθογένειες στη λειτουργία της, αποτελεί τη βασική τροχοπέδη ανάπτυξης και προόδου της χώρας, έχω την αίσθηση, ότι αν κάποιος ήθελε να μάθει τα στοιχειώδη για την επικείμενη Διοικητική Μεταρρύθμιση, πολύ λίγα θα του προσέφερε ο δημόσιος διάλογος (;) που έχει ανοίξει και ο λόγος είναι προφανής:
Ασχολούμαστε με τα δευτερεύοντα και έτσι χάνουμε τα κυρίαρχα δηλαδή την πραγματική ουσία της Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Σαφώς και δεν είναι κυρίαρχο ζήτημα ο αριθμός των ΟΤΑ και οι έδρες που θα προκύψουν από τη Μεταρρύθμιση. Η αναγωγή των παραπάνω σε πρωτεύοντα ζητήματα αποκαλύπτει, είτε αδυναμία ορισμένων εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης να αντιληφθούν τη ριζική μεταβολή που θα συντελεστεί τόσο στη Δομή της Διοικητικής Πυραμίδας όσο και στο Διοικητικό Χάρτη της Χώρας, είτε στον άκρατο υποκειμενισμό με τον οποίο επιδιώκεται η προσαρμογή των θεσμικών μεταβολών «στις προσωπικές επιδιώξεις συγκεκριμένου πολιτικού προσωπικού».
Αν και οι περισσότερες συζητήσεις επικεντρώνονται στα, κατά τη γνώμη μου λιγότερο ουσιώδη θέματα, αναπτύσσεται επιτέλους, έστω και στις παρυφές, η επιχειρηματολογία για την αναπτυξιακή κατεύθυνση που επιθυμούμε για κάθε Περιφέρεια και για κάθε Δήμο.
Με την διοικητική μεταρρύθμιση τίθενται σε νέα βάση οι όροι και οι προϋποθέσεις της αυτόνομης, αειφόρου και ρεαλιστικής ανάπτυξης. Η δημιουργία μεγάλων Δήμων, αλλάζει τα δεδομένα, καθώς θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα τοπικά συμφέροντα και οι «λανθάνουσες προσωπικές» προτεραιότητες, ενώ παράλληλα θα φέρει τους πάντες προ των ευθυνών τους. Η νέα φιλοσοφία της διοικητικής οργάνωσης της χώρας θα επιφέρει εξοικονόμηση πόρων, θα θεραπεύσει μερικώς τον υδροκεφαλισμό του κράτους και θα δημιουργήσει ένα σύγχρονο και σαφώς πιο αποτελεσματικό κράτος. Η συγκρότηση νέας διοικητικής δομής στην πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση έχει ως στόχο τη μείωση του αριθμού των Δήμων και συνεπώς τη συγκρότηση πληθυσμιακά μεγαλύτερων γεωγραφικών μονάδων στις οποίες αναμένεται να αναπτυχθεί ισχυρότερο διοικητικό σύστημα, έτσι ώστε oι Δήμοι να αποτελέσουν ισχυρά κέντρα δημοκρατικού προγραμματισμού και ταυτόχρονα να γίνουν αποτελεσματικότεροι διαχειριστές υπηρεσιών που θα αναφέρονται ιδίως στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Η Ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται ΟΤΑ οικονομικά αυτοδύναμους και λειτουργικά ανεξάρτητους, ώστε με την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της αποκέντρωσης να μπορούν να σχεδιάσουν, να προγραμματίσουν, να υλοποιήσουν και να ελέγξουν τοπικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, όπως άλλωστε επιβάλλει η Ευρωπαϊκή πραγματικότητα και επιτάσσει ο νέος Δημοτικός και Κοινοτικός κώδικας.
Ο νέος ΟΤΑ θα πρέπει να αντιστοιχεί σε μία δεδομένη χωροταξική ενότητα που σχηματίζεται από αλληλοσυνδεόμενους οικισμούς και ένα ή ενδεχομένως περισσότερα δίκτυα ανοικτών πόλεων τα οποία θα έχουν διαρκή και λειτουργική σχέση με την πόλη- κέντρο. Επειδή το θέμα της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης δεν χρειάζεται λύσεις γεωγραφίας ή γεωμετρίας, αλλά κυρίως πολιτικές, ο σχεδιασμός της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης θα πρέπει να βασιστεί σε ορισμένες σταθερές παραδοχές, ώστε κάθε νέα ενότητα να έχει ένα σχεδόν συμπαγές σχήμα.
Οι ΟΤΑ που θα προκύψουν από τη διαδικασία της νέας χάραξης πρέπει να εξασφαλίζουν υπηρεσίες που θα ικανοποιούν κοινά ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια για όλους τους Δημότες ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους και ανάλογα με τα λειτουργικά και οικονομικά τους χαρακτηριστικά.
Εμείς την διοικητική μεταρρύθμιση την αντιλαμβανόμαστε με πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο. Αλλαγές σημειακές, μέσο ή μακροπρόθεσμες με καθαρή στόχευση τη μείωση του κόστους λειτουργίας των ΟΤΑ, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και την προοδευτική αναβάθμιση της καθημερινότητας του πολίτη. Αρκεί, να διαθέτουμε πνευματική διαύγεια, να μπορούμε να διακρίνουμε τη διαφορά ανάμεσα στη μιζέρια και τη δημιουργική αισιοδοξία. Δημιουργική αισιοδοξία θα αποκτήσουμε όταν επιτέλους μπορέσουμε, όχι να ακολουθούμε τις εξελίξεις, αλλά να τις διαμορφώνουμε.
Μεσολόγγι, 10/2/2010
(*Γιάννης Τέγας: Δημοτικός Σύμβουλος Μεσολογγίου και επικεφαλής του συνδυασμού "Σύγχρονη Πόλη")