Χαλκούνια: Πυρετώδεις προετοιμασίες για υπερθέαμα στο Αγρίνιο

Σε πλήρη εξέλιξη οι πυρετώδεις προετοιμασίες για το υπερθέαμα με τα χαλκούνια στο Αγρίνιο! ....

Ξεκίνησε η «αντίστροφη μέτρηση» ώστε και φέτος οι Αγρινιώτες θα απολαύσουν τη Μεγάλη Παρασκευή το έθιμο των χαλκουνιών, του οποίου η «ρίζα» εντοπίζεται στην εποχή της Τουρκοκρατίας.

Η ομάδα των «χαλκουνάδων» κατασκεύασαν  200 με 300 χαλκούνια για να κάνουν τη «νύχτα μέρα» στην πλατεία Δημοκρατίας το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής.

Κάθε χρόνο, τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, το Αγρίνιο ζει στην πλατεία Δημοκρατίας το έθιμο και αναβιώνει το θρύλο του παρελθόντος!

Τα χαλκούνια, εδώ και πολλές δεκαετίες, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς, της ιστορίας και της τοπικής παράδοσης, ενώ παράλληλα ξεπερνούν τα στενά τοπικά όρια, τραβώντας την προσοχή ολόκληρης της Ελλάδας στην αναβίωσή τους.

Είναι το έθιμο που προσελκύει κάθε χρόνο στοΑγρίνιο εκατοντάδες επισκέπτες από κάθε γωνιά της Αιτωλοακαρνανίας, της Δυτικής Ελλάδας και όλης της χώρας  ενώ η φήμη τους έχει ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα!

Ο εθελοντισμός, η αγάπη, το μεράκι και το πάθος για τη διατήρηση του εθίμου ώθησαν την οικογένεια Γιωτόπουλου να συνεχίσει την παράδοση. 

Παράλληλα, οι παλιότερες γενιές της οικογένειας, εδώ και χρόνια, μεταδίδουν την ιστορική βαρύτητα και την αξία που πρεσβεύει το έθιμο του χαλκουνιού και τον τρόπο της παρασκευής του στις νέες γενιές, οι οποίες θα φροντίσουν να διατηρήσουν το έθιμο και στο μέλλον.

Το ιστορικό του εθίμου

Όπως μας θυμίζει ο Ηλίας Γιωτόπουλος, το έθιμο ξεκίνησε από την εποχή της Τουρκοκρατίας, όταν οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι του Αγρινίου ήθελαν να περιφέρουν τον επιτάφιο του σημερινού Παλαιού Αγίου Χριστοφόρου στην κεντρική πλατεία της πόλης και την αντίθετη πορεία, προστατεύοντάς τον από τους Τούρκους και τους υπόλοιπους αλλόθρησκους της περιοχής.

Στα μεταγενέστερα χρόνια, η αποδοχή και η αγάπη των Αγρινιωτών για το έθιμο, τους οδήγησε κάθε Μεγάλη Παρασκευή να ζωντανεύουν έναν άτυπο «χαλκουνοπόλεμο», ο οποίος μάλιστα είχε φτάσει σε τέτοιο επίπεδο, που γίνονταν μεταξύ γειτονιών - ενοριών από τουλάχιστον δέκα οικογένειες.

200 με 300 χαλκούνια θα κάνουν τη νύχτα μέρα

Κάθε χρόνο ξεκινούν την διαδικασία από τον Φεβρουάριο για να φτιάξουν τα καλούπια και η ολοκλήρωση γίνεται λίγο πριν τη ρίψη τους. Στόχος κάθε χρονιά, όπως και φέτος, είναι την Μεγάλη Τρίτη ή την Μεγάλη Τετάρτη να είναι όλα έτοιμα. Τα συστατικά του χαλκουνιού είναι το μπαρούτι και το χαρτί. Όπως τονίζει ο κ. Ηλίας Γιωτόπουλος δεν είναι επικίνδυνα τα χαλκούνια και δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με τα βαρελότα, ενώ σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει φυτίλι και ότι τα χαλκούνια τα ανάβουν κατευθείαν με τσιγάρο!

Την Μεγάλη Παρασκευή, μετά την περιφορά των επιταφίων και την συνάντησή τους στην πλατεία Δημοκρατίας, οι χαλκουνάδες αναλαμβάνουν δράση και κάθε χρόνο εκπλήσσουν με το υπερθέαμα που προσφέρουν σε ντόπιους και επισκέπτες που συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία του Αγρινίου για το έθιμο, στην πλατεία Δημοκρατίας.

Τα στάδια δημιουργίας

«Κάθε χρόνο φτιάχνουμε 200 με 300 χαλκούνια, έτσι και φέτος. Η διαδικασία της παρασκευής των χαλκουνιών ξεκινάει από τον Φεβρουάριο και ολοκληρώνεται την Μεγάλη Εβδομάδα. Για να φτιάξουμε ένα  χαλκούνι υπάρχουν τρία στάδια στην διαδικασία. Η αρχή γίνεται με το τύλιγμα του χαλκουνιού, έπειτα γίνεται το κεφάλωμα, φτιάχνουμε δηλαδή το κεφάλι του χαλκουνιού, το σημείο που έχει οπή έτσι ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε στο τρίτο και τελευταίο στάδιο που είναι το γέμισμα.   

Δείτε video:

Το έθιμο κατά κάποιο τρόπο το «κληρονομήσαμε». Σταδιακά οι παλιότερες γενιές μας έδειχναν πως κατασκευάζεται ένα χαλκούνι και από την θεωρεία περάσαμε στην πράξη και εδώ και πολλά χρόνια φτιάχνουμε όλοι μαζί χαλκούνια ώστε να διατηρήσουμε το έθιμο. Το να φτιάχνουμε δηλαδή χαλκούνια ήρθε ως συνέχεια μιας κατάστασης που βλέπαμε από πάρα πολύ μικρά παιδιά και μάλιστα αυτή η συνέχεια πρέπει να μεταδίδεται και μεταδίδεται.

Οργανωμένα ρίχνουμε τα χαλκούνια στην πλατεία Δημοκρατίας, ενώ κάποιες χρονιές ρίχνουμε και κάποια λιγοστά χαλκούνια και σε κάποια άλλα τυχαία σημεία της πόλης, αλλά πάντα η συνάντηση για όλους γίνεται στην κεντρική πλατεία, γατί εκεί, πέραν όλων των υπόλοιπων στοιχείων που σχετίζεται με το έθιμο, συγκεντρώνεται και ο κόσμος. Τόσο ο κόσμος της περιοχής, όσο και ξένοι που έρχονται στο Αγρίνιο για να παρακολουθήσουν το έθιμο αυτό απολαμβάνουν τα χαλκούνια και τα λόγια τους μας δίνουν δύναμη και ικανοποίηση για να συνεχίσουμε. Τα χαλκούνια δεν γίνονται υπό την αιγίδα του Δήμου ή της Περιφέρειας, η αναγνώριση είναι άτυπη, δεν έχουμε δηλαδή  οικονομική στήριξη  για την κατασκευή των χαλκουνιών» τόνισε ο κ. Γιωτόπουλος.

Οι συμμετέχοντες στο έθιμο των χαλκουνιών

Η ομάδα που συνάντησε η εφημερίδα «Συνείδηση» αποτελούνταν από τον Ηλία Γιωτόπουλο, τον Σωτήρη Παρμάκη, τον Περικλή Μαυρόπουλο, τον Δημήτρη Μανίκα και τον Γιώργο Τσιούμα, ενώ υπάρχουν και άλλα άτομα που συμμετέχουν τόσο στην διαδικασία της κατασκευής των χαλκουνιών, όσο και στην ρίψη τους. Συνολικά δηλαδή υπάρχει μια ομάδα περίπου 15 ατόμων όπως διευκρινίζει ο κ. Γιωτόπουλος.   

Δείτε φωτογραφικό υλικό:

Ρεπορτάζ: Κώστας Χονδρός

sinidisi