Το δημοτικό τραγούδι μέσα από τα σημερινά παραδοσιακά πανηγύρια.

Συνέντευξη με την Χρυσούλα Τζαμαλή.

Συντάκτης ερωτήσεων: Τσούνης Βασίλης Γεώργιος

Η Χρυσούλα Τζαμαλή, γεννημένη στις 6 Ιουνίου 1998 στο Αγρινίου, ασχολήθηκε από πολύ

μικρή ηλικία με το δημοτικό τραγούδι. Σήμερα, αν και είναι μόλις 20 χρονών, έχει καταφέρει να γίνει γνωστή και η αλήθεια είναι πως το καλλιτεχνικό της μέλλον φαντάζει λαμπρό.

Τη συναντήσαμε σε ένα συνοικιακό καφέ, μιλήσαμε μαζί της και καταφέραμε να δούμε το παραδοσιακό  πανηγύρι αλλά και το δημοτικό τραγούδι του σήμερα, μέσα από τη δική της οπτική γωνία, ενώ μπήκαμε στον πειρασμό να τη ρωτήσουμε σχετικά  με τη δική της πορεία στο χώρο. (πρόσχαρη και χαμογελαστή μας απάντησε σε όλα).....

Η Χρυσούλα πέρασε από το 7ο δημοτικό σχολείο Αγρινίου στο 1ο Παπαστράτειο γυμνάσιο ενώ αποφοίτησε από το 2ο Επαγγελματικό λύκειο Αγρινίου. Δεν άργησε να καταλάβει την αγάπη της για το δημοτικό τραγούδι, αφού όπως μας είπε, από την ηλικία των 10 ετών και μετά από προτροπή φίλων και συγγενών, έπιασε πρώτη φορά το μικρόφωνο στα χέρια της. Συγκεκριμένα  η ίδια τότε δεν μπορούσε να καταλάβει αν τελικά έχει καλή φωνή. Το μόνο σίγουρο ήταν πως κάθε φορά που επιχειρούσε να τραγουδήσει σε οικογενειακά γλέντια ένιωθε πως ο κόσμος του δημοτικού τραγουδιού είναι αυτό που της ταιριάζει.

Έτσι από το 2013  ξεκίνησε τις μουσικές της σπουδές στο ωδείο οι οποίες συνεχίζονται ακόμη και σήμερα. Πλέον, όπως μας εξήγησε, έχει θέσει ως στόχο να καταφέρει να ολοκληρώσει τις σπουδές της προκειμένου να μπορέσει να διδάξει μαθήματα ορθοφωνίας.

Το 2015 ξεκίνησε να τραγουδά επαγγελματικά και παρά  τη γρήγορη εξέλιξη και αναγνώρισή της στο χώρο, παραμένει προσγειωμένη στη δουλειά της και στο μεράκι για το δημοτικό τραγούδι, όπως αυτό εκφράζεται στα σημερινά παραδοσιακά πανηγύρια.  

- Χρυσούλα με δυο λόγια, πως βιώνεις εσύ το σημερινό παραδοσιακό πανηγύρι ως βασικός συντελεστής του;

Κοιτάξτε, το σημερινό πανηγύρι  έχει διαφοροποιηθεί από το παρελθόν. Η αλήθεια είναι πως οι ανάγκες της κάθε εποχής το προσαρμόζουν στα μέτρα τους. Παλιότερα τα πανηγύρια, απ’ όσο ξέρω, ήταν ίσως από τις μοναδικές διεξόδους διασκέδασης. Σήμερα ο κόσμος έχει εξελιχτεί περισσότερο. Πάντα όμως υπάρχει η ανάγκη για διασκέδαση και όπως είναι λογικό το σημερινό πανηγύρι εξαρτάται πλήρως από τη διάθεση και την συμπεριφορά του κόσμου

- Αυτή η αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν δεν νομίζεις πως έχει εμπορευματοποιήσει τη διαχρονική παράδοση;

Είναι βέβαιο πως παλιότερα τα πράγματα ήταν αλλιώς. Για παράδειγμα τα πανηγύρια ήταν πιο μικρά και ο χορός γινόταν με τη λεγόμενη ‘’χαρτούρα’’. Πιο συγκεκριμένα η κάθε παρέα πλήρωνε την ορχήστρα για να παίξει προκειμένου να χορέψουν. Αυτό από μόνο του ήταν μια διαδικασία που ενίσχυε το λαογραφικό και παραδοσιακό στοιχείο. Η αλήθεια είναι πως δεν το έχω ζήσει. Σίγουρα όμως είναι ένα κομμάτι της παράδοσης που σήμερα δεν το βλέπουμε.

- Τα τραγούδια που ακούγονται σήμερα στα πανηγύρια μπορούν να θεωρηθούν δημοτικά-παραδοσιακά ή έχουν μετατραπεί σε ένα πιο σύγχρονο είδος τραγουδιών;

Η αλήθεια είναι πως μόνο πατώντας πάνω στο δημοτικό τραγούδι μπορείς να πιάσεις την επαφή με τον κόσμο. Ο κόσμος που έρχεται στα πανηγύρια και ιδιαίτερα οι μεγαλύτερες ηλικίες θέλουν να ακούσουν τα παλιά παραδοσιακά τραγούδια, οπότε νομίζω πως ακόμη και σήμερα δεν έχει εξαλειφτεί σε καμία περίπτωση η δημοτική παράδοση.

- Είναι γεγονός όμως πως για να ξεχωρίσει κάποιος νέος καλλιτέχνης πρέπει να επιδιώξει να κάνει το προσωπικό του ρεπερτόριο και, κυρίως, την προσωπική του επιτυχία η οποία συνήθως είναι κοντά στα πρότυπα του λεγόμενου μοντέρνου στυλ. Αυτό πως μπορεί να "παντρευτεί" με την παραδοσιακή δημοτική μουσική;

Χαίρομαι που μου κάνεις αυτή την ερώτηση. Είναι γεγονός πως σήμερα  λείπει η δημιουργία δημοτικών τραγουδιών σε σύγκριση με παλιότερες εποχές. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα πως μια νέα επιτυχία θα είναι περισσότερο κοντά στο μοντέρνο στυλ. Υπάρχουν άλλωστε πολλά παραδείγματα καινούριων τραγουδιών που πατάνε πολύ κοντά σε αυτό που ονομάζουμε παραδοσιακό δημοτικό τραγούδι.

- Για την επικράτηση του λεγόμενου νέο-δημοτικού τραγουδιού στο πανηγύρι ποια είναι η δική σου άποψη;

Δεν πιστεύω πως έχει επικρατήσει κάτι σε σχέση με κάτι άλλο. Όπως είπα και πιο πριν, το πανηγύρι προσαρμόζεται ανάλογα με τη διάθεση και τις ανάγκες του κόσμου σήμερα. Για παράδειγμα τα σημερινά πανηγύρια έχουν αρκετό νέο κόσμο και αυτό από μόνο του είναι θετικό. Ο νέος κόσμος θέλει να διασκεδάσει και εμείς προσπαθούμε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Οπότε νομίζω πως αυτό έχει την μεγαλύτερη αξία σήμερα σε συνδυασμό πάντα και με τα παλιά ακούσματα που είναι κυρίως βιωματικά.

- Με βάση την δική σου ως τώρα εμπειρία, πως αντιμετωπίζεται ένας νέος καλλιτέχνης που ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική, τη στιγμή που αυτό το είδος δεν είναι το επικρατέστερο στη γενιά του;

Νομίζω πως δεν έχει να φοβηθεί κάτι. Ένα παιδί που αγαπάει αυτό που κάνει είναι σίγουρο πως θα βρει την ώθηση να προχωρήσει. Εμένα για παράδειγμα με ενθαρρύνει πολύ θετικά  τόσο ο κοινωνικός  περίγυρος όσο και οι συνάδελφοι μου. Φυσικά, πάντα έχω δίπλα μου την οικογένειά μου, οπότε νομίζω πως δεν παίζει ρόλο το τι επικρατεί στην γενιά σου αλλά η αγάπη και η αφοσίωση σ’ αυτό που κάνεις.

- Έχουν ειπωθεί κακεντρεχή σχόλια για εσένα από ανθρώπους του χώρου σου; (αν θες μας απαντάς)

Θα σας απαντήσω μόνο από την δική μου μικρή εμπειρία στο χώρο. Προσωπικά οι συνάδελφοι μου με έχουν βοηθήσει αρκετά. Τόσο με άπειρες συμβουλές όσο και με εμπιστοσύνη στο πρόσωπο μου, παρά την ηλικία μου.

- Άγχος υπάρχει πάνω στην δουλειά σου, σχετικά με την απόδοση παραδοσιακών τραγουδιών που μπορεί να μετράνε και έναν αιώνα στο μουσικό στερέωμα;

Άγχος θα υπάρχει πάντα. Πάντα όταν ακούς τον εαυτό σου θες κάτι καλύτερο. Δεν νομίζω να λείψει ποτέ αυτό

- Σκέφτεσαι να ασχοληθείς με τη διδασκαλία του δημοτικού τραγουδιού κάποια στιγμή;

Είμαι πολύ μικρή ακόμη. Αγαπάω αυτό το είδος μουσικής και θέλω να κάνω οτιδήποτε σχετίζεται με αυτό. Παρ’ όλα αυτά δεν θέλω να σταματήσω στιγμή το  τραγούδι. Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να πω με σιγουριά. Θέλω να μείνω προσγειωμένη στη δουλειά μου αποκτώντας όλο και περισσότερη επαφή με τον κόσμο.

- Θέλω επίσης να σε ρωτήσω για τα υπέρογκα ποσά που ακούγεται ότι ζητάνε διάφοροι καλλιτέχνες από συλλόγους που διοργανώνουν παραδοσιακά πανηγύρια. Αυτό ως πρακτική δεν νομίζεις πως απομακρύνεται από την κοινωνική χρησιμότητα που μπορεί να έχει το παραδοσιακό πανηγύρι;

Κάθε καλλιτέχνης βάζει τις δικές του παραμέτρους. Το βέβαιο είναι πως πρέπει να βοηθάμε μικρές συλλογικότητες να αναβιώνουν την παράδοση μέσα από τα πανηγύρια. Άλλωστε αυτός ο κόσμος βοηθάει και εμάς τους ίδιους.

- Μπορούν τα σημερινά πανηγύρια να χαρακτηριστούν ως πολιτιστικά δρώμενα; Σε ρωτάω επειδή πολλές φορές έχουμε αντικρίσει καταστάσεις που απέχουν από τον στόχο της συλλογικής και πολιτιστικής κουλτούρας.

Φυσικά και μπορούν. Ο περισσότερος κόσμος έρχεται στα πανηγύρια για να διασκεδάσει και να ανταμώσει με φίλους. Τα υπόλοιπα αποτελούν μεμονωμένες καταστάσεις που και εμείς από την θέση μας τα αντιμετωπίζουμε με αλληλεγγύη μεταξύ συνεργατών.