ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΙΒΑΣ: Αγωνιστής του 1821, στρατηγός και πολιτικός (Ολοκληρωμένο)

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ MICROSOFT OFFICE SPECIALIST

KAI ΤΕΧΝΟΒΛΑΣΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ «Θεόδωρος ΓΡΙΒΑΣ, ο σταυραετός της Λάμιας»

Το 2010 και το 2011, η Αμφικτιονία σε συνεργασία με τα Εκπαιδευτήρια Πληροφορικής Βόνιτσας,συγκέντρωσε ιστορικό υλικό για την φάρα των Γριβαίων.  Είχαν δημιουργηθεί 10 ομάδες εργασίας, με συγκεκριμένα αντικείμενα έρευνας. Κάθε ομάδα εργασίας αποτελούνταν από 5 έως και 9  σπουδαστές.

     Το υλικό παρουσιάστηκε  σε εκδήλωση που έγινε στο Καστρόσπιτο (Κούλια) των Γριβαίων στη Περατιά Βόνιτσας Αιτ/νιας. Μετά από 60 χρόνια, η Κούλια άνοιξε και δέχθηκε ένα μεγάλο πλήθος επισκεπτών, οι οποίοι αφού ξεναγήθηκαν στο Καστρόσπιτο, παρακολούθησαν την εκδήλωση της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων και των σπουδαστών των Εκπαιδευτηρίων.......

      Με το τέλος της εκδήλωσης, οι σπουδαστές παρέδωσαν στους επισκέπτες πλούσιο ιστορικό υλικό, το οποίο είχε συγκεντρωθεί στην έρευνα, αλλά λόγω της ανάγκης για σύντμηση του χρόνου της εκδήλωσης, δεν μπορούσε να παρουσιαστεί.

Σημείωση για τους αναγνώστες του άρθρου:  

Λάμια ονομάζεται ο ορεινός όγκος από τον Αγιο Νικόλαο μέχρι και την Περατιά.

Φωτογραφία από την εκδήλωση 

Από δεξιά προς τα αριστερά:

Αλέξανδρος Ασπρογέρακας-Γρίβας, ο Κωνσταντίνος Ασπρογέρακας-Γρίβας (καθηγητής της Νομικής Αθηνών) και η σύζυγός του Αγγελική, ο Χρήστος Μανιάκης-Γρίβας (Γενικός Πρόξενος Ελλάδας στη Νότια Αυστραλία) και η σύζυγός του Εφη, ο Γεώργιος Βρακατσέλης (πρόεδρος ΤΚ Περατιάς) και η  Μαίρη Παπανικολή Γρίβα.

      Η Κούλια του Γρίβα, βρίσκεται δύο χιλιόμετρα μετά την διασταύρωση του ΤΕΚΕ και προς τον συνοικισμό Αγία Βαρβάρα Περατιάς. Στη φωτογραφία βλέπουμε την αυλή της Κούλιας, όπου και πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση.

Από σήμερα και σε τέσσερες συνέχειες, θα σας παραδώσουμε όλο το υλικό για την ένδοξη φάρα των Γριβαίων και αναλυτικά στοιχεία για την ζωή του στρατηγού Θεοδωράκη του Δράκου Γρίβα.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ «Θεόδωρος ΓΡΙΒΑΣ, ο σταυραετός της Λάμιας»

Η καταγωγή του  Θεοδωράκη Δράκου Γρίβα (1797 -24/10/1862)

    Το γενεαλογικό δέντρο ξεκινά από τους Μπουγιάννους (Μπουαίοι). Μια από τις πιο ισχυρές Αρβανίτικες φάρες. Οι Μπούα από τις αρχές του 14ου αιώνα συμμετέχουν σε όλα τα ιστορικά γεγονότα, με φάσμα περιοχής από την Πελοπόννησο μέχρι την Ήπειρο και από την Θεσσαλία μέχρι την Ιταλία.

      Στο χρονικό των Τόκκο (1375-1426) και τον φάκελο Foscari (1420-1499), μελέτη που παρουσιάστηκε στη παραλία της Βόνιτσας από την ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ, το καλοκαίρι του 2014, εκεί γνωστοποιήθηκαν οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ των Τόκκο και των Μπούα (Μπούα Σπάτα, Μπούα Σγουρός, Μουρίκης Μπούα και λοιποί.)

     Με συνεντεύξεις που είχαμε με τους σημερινούς απόγονους του Θεοδωράκη Γρίβα, όλοι τοποθέτησαν ως γενάρχη τους τον Μερκούριο Μπούα Γρίβα.

     Στο σπίτι της Κας Μαίρης Παπανικολή Γρίβα, στην Αθήνα, υπάρχει κεντημένο το οικόσημο του γενάρχη των Γριβάιων, του Μερκούριου Μπούα Γρίβα. Στις συνεντεύξεις που είχαμε, η κυρία Μαίρη μας μίλησε για το γενεολογικό δέντρο, όπως το είχε διαφυλάξει ο σύζυγός της.

    Επίσης στο αρχοντικό των Γριβαίων (Κούλια Περατιάς) υπάρχει τοοικόσημο του Μερκούριου Μπόυα τόσο σε κάδρο μέσα στο αρχοντικό, όσο ζωγραφισμένο  στον ορθοστάτη της πόρτας του αρχοντικού. Στο οικόσημο εμφανίζονται αρκετές σημαίες. Είναι αυτές που κέρδισε ο Μερκούριος Μπούα, στα πεδία των μαχών.

      Στις συνεντεύξεις με τον καθηγητή της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κο Κωνσταντίνο Ασπρογέρακα-Γρίβα, όσο και με τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στην Νότια Αυστραλία, Κο Χρήστο Μανιάκη-Γρίβα, με βάση την παράδοση που κρατούν από γενιά σε γενιά, τοποθετούν ως γενάρχη τους τον Μερκούριο Μπούα.

Ποιος ήταν ο Μερκούριος Μπούα;

      Γόνος του Θεόδωρου Μπούα, ο οποίος με το στράτευμά του είχε κατέβει από την Ήπειρο στην Πελοπόννησο, προστατεύοντας το Δεσποτάτο του Μυστρά. Ο Μερκούριος γεννήθηκε στο Ναύπλιο το  1478. Σε νεαρή ηλικία εντάσσεται με το στράτευμά του στις υπηρεσίες της Γαληνότατης Δημοκρατίας της Βενετίας. 

       Νυμφεύεται την Αικατερίνη Μπόχαλη. Οι Μπουχαλαίοι ήταν μια άλλη σημαντική Αρβανίτικη φάρα. Η Αμφικτιονία Ακαρνάνων στις ιστορικές έρευνες που ενεργεί, έχει εντοπίσει αρκετά μέλη της φάρας Μπόχαλη να συνεργάζονται με τους Ενετούς. 

     Στο βιβλίο μας «Το κάστρο των 18 Εθνοτήτων» περιλαμβάνουμε την ενημέρωση για την ονομασία της συνοικίας Μπούχαλη της Βόνιτσας , από απόγονο της φάρας των Μπόχαλη, οι  οποίοι εγκατέστησαν τις οικογένειές τους στην ασφαλή Ενετική Βόνιτσα, όταν αυτοί βρίσκονταν στις υπηρεσίες της Γαληνότατης  Δημοκρατίας, σε συνεχείς πολέμους.

         Πεδίο των μαχών η Ιταλία όπου διακρίνεται όχι μόνο για το θάρρος του αλλά και για την αξιοπιστία στις συμμαχίες που συνάπτει.  Στο στράτευμά του υπάρχει μια ομάδα ιππέων η οποία με τα κατορθώματά της έχει αφήσει ιστορία στην Ιταλία και υπάρχει ένα ποίημα των 4000 στίχων με τα κατορθώματα του Μερκούριου,στην οποία κατονομάζεται ως απόγονος του Πύρου, του Μέγα Αλέξανδρου και του Αχιλλέα. Συγγραφέας αυτής της ποιητικής συλλογής είναι ο Κορωναίος από την Ζάκυνθο.

     Όταν για μια περίοδο το στράτευμά του ανήκει στη στρατιά του Γερμανού αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού, του επιτράπηκε ώστε το στράτευμά του να φέρει την δική του σημαία. 

Πέθανε στην Ιταλία το 1542. Το μνημείο στο τάφο του, στο Τρεβίζο,  είναι επιβλητικό.

       Την περίοδο που ο Μερκούριος φεύγει για Ιταλία, οι άλλοι της φάρας του, καταφεύγουν στα Επτάνησα αφού η τούρκικη κυριαρχία έχει επεκταθεί σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα.

       Στην Ιθάκη καταφεύγει ο Θεόδωρος Μπούα και από εκεί το 1585 οργανώνεται η εκστρατεία, την οποία παραθέτουμε στη συνέχεια του άρθρου μας.

       Οι Γριβαίοι, δεν φέρουν στο επώνυμό τους το συνοδευτικό χαρακτηριστικό «Μπούα». Στην παράθεση της ιστορίας για τους Αρβανίτες, από τους περίφημους ιστορικούς Αριστείδη Κόλια και Κώστα Μπίρη, υπάρχουν πολλές αναφορές για τους Μπούα. Η μόνη διαφοροποίηση που υπάρχει στις δύο σημαντικές και πολυσέλιδες ιστορικές αναφορές, βρίσκεται στην διάσταση για τηνεξαφάνιση του γένους Μπούα (Κ. Μπίρης), ενώ ο Α. Κόλιας τοποθετείται για συνέχιση της φάρας με τα επώνυμα Γρίβας, Σπάτας κλπ.

      Βέβαια στα ανωτέρω πρέπει σοβαρά να ληφθεί η τακτική που χρησιμοποιήθηκε σε όλους τους Μπούα αλλά και αργότερα στις φάρες του Σουλίου. Η φάρα ήταν μία και αναμφισβήτητη. Για το ξεχώρισμα κάθε οικογένειας μέσα στη φάρα, ο γιός παρουσιάζονταν με το δικό του μικρό όνομα και για επίθετο επικαλούνταν το μικρό όνομα του πατέρα του. Για παράδειγμα στη φάρα των Ζερβαίων (από το Ζερβάτι της Δρόπολης και αργότερα της Λάκας Σουλίου) ο Τούσιας του Τζίμα Ζέρβας, καταγράφονταν ως Τούσιας Τζίμας.

       Από πλευράς της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων, καταθέτουμε την ιστορική πληροφορία, ότι το 1839 στη Βόνιτσα, δάσκαλος ήταν ο Δ.Ν. Μπούας, ο οποίος διάβασε το καλωσόρισμα του Βασιλικού ζεύγους (Οθων και Αμαλία) στη Βόνιτσα:

       Η καταγωγή της οικογένειας Γρίβα φέρεται να είναι το χωριό Τοσκέσι της Λάκας Σουλίου. Από τις υπάρχουσες πληροφορίες ή βιβλιοθήκες, δεν υπήρχε δυνατότητα εντοπισμού του χωριού ή της περιοχής. Με την βοήθεια του ΑμφικτίοναΛιόντου Δημήτριου (εκπαιδευτικός) και τις επικοινωνίες που είχε με συνεργάτες-φίλους του, διασταυρώθηκε η νέα ονομασία του χώρου με το παλιό Τοσκέσι. Σήμερα το χωριό ονομάζεται Αχλαδέα.

       Στα τέλη του 16ου αιώνα η φάρα του Γρίβα βρίσκεται στην βορειοδυτική Ακαρνανία. Αφέντης της φάρας είναι ο Θεόδωρος Μπούα Γρίβας (απόγονος του Θεόδωρου Μπούα που μετοίκησε στην Ιθάκη) και ο αδελφός αυτού ο Γκίνος Μπούα Γρίβας

     Το 1585 οι Ενετοί ενδιαφέρονται για την Ηπειρωτική Ελλάδα και τα παράλια του Ιονίου. Θεωρούν ζωτικό χώρο κυρίως την πόλη της Βόνιτσας και την ισχυρά θέση του Ναπολιτάνικου κάστρου της που από τα τέλη του 15ου αιώνα βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή.

      Οι Ενετοί οργανώνουν κίνημα των υπόδουλων Ελλήνων με τρεις ταυτόχρονες κινήσεις. Ο Θεόδωρος Γρίβας καταλαμβάνει την Βόνιτσα (όχι όμως και το κάστρο) με γενική σφαγή των Τούρκων, ο Πούλιος Δράκος κυριεύει την Άρτα και ο Μαλάμος πολιορκεί τα Ιωάννινα.

       Οι Τούρκοι αντιλαμβάνονται ότι το κίνημα δεν έχει σχέση μόνο με την αντίδραση των Ελλήνων στον Τούρκικο ζυγό, αλλά ότι πρόκειται και για συντονισμένο σχέδιο των Ενετών. 

    Ρίχνουν στην μάχη ότι καλλίτερο έχουν: τις αρμάδες της Θεσσαλίας και της Ναυπάκτου. Ο Θεόδωρος Γρίβας περικυκλώνεται μέσα στα στενά της Κλεισούρας και η αναγγελία του θανάτου τού αδελφού του Γκίνου Μπούα(σε μάχη έξω από την  Περατιά) τον υποχρεώνει να υποχωρήσει με τραγικές απώλειες. Βρίσκει καταφύγιο στην Ιθάκη όπου εκεί οι πολλές πληγές του τον οδηγούν στον θάνατο.

Από την φάρα μένουν οι τρεις γιοί του.

    Ο ένας γιος, ο Σίμος, προσπάθησε να ανασυστήσει το στράτευμα με παλικάρια από την Λάκα του Σουλίου. Γίνεται κύριος του Τοσκέρι και αμέσως καταλαμβάνει τον Λούρο. Ο αρματολός του Βάλτου Τρομπούκης νικά τον Σίμο και τον υποχρεώνει να καταφύγει στην Λευκάδα, όπου εντάσσεται στον μοναχικό βίο.

   Το 1622 ο Σίμος Μπούας Γρίβας πεθαίνει στην Λευκάδα, ενταφιάζεται μέσα στον ναό του μοναστηριού Άγιος Πρόδρομος, στο λιβάδι Καρυάς Λευκάδας.

1622 Αύγουστος ις  Σήμος Μπούας εκοιμήθη εν Κυρίω. 

      Αυτό αναγράφει η πέτρινη πλάκα που βρίσκεται μέσα στον ιερό ναό του μοναστηριού. Η κεφαλή του νεκρού Σίμου Μπούα Γρίβα, βρίσκεται πάντα κάτω από τα ιερά μυστήρια της Ορθόδοξης εκκλησίας.  (ο τάφος είναι ακριβώς στο σημείο που υψώνονται τα «αγια των αγίων» πρίν ξεκινήσει η θεία μυσταγωγία). 

      Στην επίσκεψη της ομάδας εργασίας (Χρήστος Θεοδώρου, Πέτρος Ζακυνθινός, Ντίνος Ιωάννης), στο μοναστήρι, οι εντυπώσεις ήταν τόσο εντυπωσιακές που κανείς δεν το ανέμενε. Δεν ήταν μόνο η τοποθεσία του μοναστηριού, αλλά το σύνολο των κτιρίων-πύργων, η αυτονομία του μοναστηριού σε θέματα ύδατος (πολλά πηγάδια), το πλήθος των οικημάτων που συγκροτούσαν μια καστροπολιτεία, όλα αυτά συνοδευμένα από την παρουσία-ξενάγηση του κυρίουΦώντα, δημιούργησαν μία αξέχαστη στιγμή.     

       Η πέτρα που καλύπτει τον τάφο του Σίμου Μπούα Γρίβα είναι σκαλισμένη με το λεκτικό «1622 Αυγουστος ις’ Σήμος Μπούας εκοιμήθη εν Κυρίω».Επίσης υπάρχει πάνω στην πέτρα μια γραφική παράσταση που εμφανίζει ένα χέρι που κρατά ένα κυπαρίσσι. Από την αφήγηση του Κου Φώντα, η πέτρα έχει πάχος μισό μέτρο και οι μεγάλες διαστάσεις σε πλάτος και μήκος, την καθιστούν εντυπωσιακή. 

       Πρίν λίγα χρόνια το μοναστήρι και η εκκλησία ήταν στάβλος. Κάποιοι είχαν προσπαθήσει με λοστάρια να ανασηκώσουν την πέτρινη πλάκα του τάφου αλλά είχαν αποτύχει. Μετά δοκίμασαν με κομπρεσέρ να τρυπήσουν την πέτρα και με «αγκίστρι» να την σηκώσουν. Αφού απέτυχαν η λύση τους ήταν να την ανατινάξουν με δυναμίτη. Έγινε το γεγονός της ανατίναξης που αποτέλεσμα είχε σπάσει η πέτρινη πλάκα σε πολλά κομμάτια. Σήμερα η πλάκα του τάφου, με προσωπική δύσκολη εργασία του Κου Φώντα, απεκατέστησε την εμφάνισή της, μετά την συγκόλληση των κομματιών.

             Ο Κος Φώντας είναι συνταξιούχος, εργαζόμενος παλιά στην αρχαιολογία ως συντηρητής αρχαίων έργων. Ήταν τιμή μας που βρεθήκαμε δίπλα του, τον ακούσαμε να μας εξιστορεί τα του  μοναστηριού και τις ενέργειες για την αποκατάσταση της πλάκας του τάφου καθώς και των αγιογραφιών που ήταν σκεπασμένες από ασβεστώματα, ή από τις σωρευμένες κοπριές ζώων.

1640: Οι δύο άλλοι γιοί του Θεόδωρου Μπούα Γρίβα, ο Αποστόλης και ο Λέκος, βρίσκονται στο Τοσκέσι.  Έχουν συγκροτήσει νέο στράτευμα και με γρήγορες κινήσεις βρίσκονται μέσα στην Βόνιτσα.

    Ξεπλένουν το αίμα του αδελφού τους Σίμου, με το αίμα του αρματολούΓατσούλη, γιού του αποθανόντος Τρουμπούκη, που τον νικούν και κυριεύουν το αρματολίκι της Βόνιτσας. Πρώτος αρματολός της περιοχής ο μεγαλύτερος από τα δύο αδέλφια, ο Αποστόλης Γρίβας..

   Ο Τσεκούρας, γαμβρός του Γατσούλη, ανακαταλαμβάνει το αρματολίκι της Βόνιτσας και προσωρινά το καπετανάτο του Λούρου, γιατί γρήγορα οι Γριβαίοι το είχαν καταλάβει.

      Η διαμάχη τελείωσε με την συμφωνία: Οι του Τσεκούρα να νέμονται το αρματολίκι της Βόνιτσας και οι Γριβαίοι το αρματολίκι του Λούρου.

 Το 1716 οι γιοί του Αποστόλη Γρίβα, οι Χρήστος και Θεόδωρος, συμφώνησαν με τους αρματολούς του Ξηρομέρου Μεϊτάνη και Σπαθόγιαννο ώστε να  εκτοπίσουν  από την Βόνιτσα τον Τσεκούρα.

Στο προσκήνιο εμφανίζεται ο εκ Βάλτου συγγενής του Τσεκούρα, ο Κατσικογιάννης.

Επί 13 έτη η Βόνιτσα άλλαζε χέρια στο αρματολίκι της, ώσπου να κατασταλάξει στην εξουσία των Γριβαίων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι οι Κατσικογιαναίοι να μην  ελέγχουν την γύρω περιοχή.

1752: Ο Αποστόλης Γρίβας, γιός του Χρήστου Γρίβα, πραγματοποιεί μια στρατηγική κίνηση. Παντρεύει τον γιό του Χρήστο με την κόρη του Κατσικογιάννη,δημιουργώντας ένα αρματολίκι από τον Λούρο μέχρι το Αγγελόκαστρο.

1769: Ο Χρήστος Γρίβας εντάσσεται με τα Ρωσικά συμφέροντα (Ορλωφικά) καιπολιορκεί το Βραχώρι (σημερινό Αγρίνιο). Από πολιορκητής βρίσκεται πολιορκούμενος στο Αγγελόκαστρο, όπου και φονεύεται. Η περιοχή αυτή ακόμα και σήμερα εχει την ονομασία «Των Γριβαίων τα κόκαλα» (περιοχή έξω από το Αγγελόκαστρο).

      Διάδοχος στο αρματολίκι της Βόνιτσας βρέθηκε ο πεντάχρονος γιός του, ο Δημήτρης, ο επονομαζόμενος Δράκος.

      Λόγω του μικρού της ηλικίας του Δράκου, συντάθηκε τριμελής ομάδα, «Τριμελής κηδεμονία» διακυβέρνησης, αποτελούμενη από τον εκ μητρός θείο του Δράκου, τον Κατσικογιάννη, τον Σκλεπούνη και τον Κρεκόνη.

       Σε λίγα χρόνια ο Κατσικογιάννης ήλθε σε συμφωνία με τον από την Κατούνα Μαυρομάτη, ο οποίος ήταν άσπονδος εχθρός των Γριβαίων και παράκαμψε την κληρονομική εξουσία του Δράκου.

       Ο Δράκος φυγαδεύεται στην Λευκάδα και τα δύο άλλα μέλη της κηδεμονίας με ισχυρό στράτευμα καταστρέφουν τις περιουσίες των Κατσικογιάννη και Μαυρομάτη.

Ολα ξεκαθαρίζονται με την μάχη του Μοναστηρακίου:

Οι Σκλεπούνης και Κρεκόνης  ήττιουνται, ο Κατσικογιάννης ανακηρύσσει τον εαυτό του, κύριο στο αρματολίκι της Βόνιτσας και Ξηρομέρου..

1778: Ο 13άχρονος Δράκος εισέρχεται με στράτευμα στην Ακαρνανία και επί δώδεκα έτη πολεμά ενάντια στον θείο του Κατσικογιάννη.

Τ' είν' το κακό που γίνεται και η ταραχή η μεγάλη

'Στα Ρόγκα 'ς τα Ποληόρογκα 'ς το αμπέλια 'ς τα αμπελάκια;

Μήνα βουβάλια σφάζονται, μήνα θηριά μαλώνουν;

Κι' ουδέ βουβάλια σφάζονται κι' ουδέ θηριά μαλώνουν.

Ο Δράκο Γρίβας πολεμάει με δώδεκα χιλιάδες

Μαουλουμπασάδες δώδεκα, πασάδες δέκα πέντε

Ταράχκτηκεν η Πρέβεζα και όλ' η Βαλαώρα.

Πέφτουν τα τόπια 'σα βροχή, και η μπόμπες σα χαλάζι

Κι' αυτά τα λιανοτούφεκα 'σάν άμμος της θαλάσσης.

1790: Ο Μαυρομάτης εγκαταλείπει την συμμαχία με τον Κατσικογιάννη και η κυριαρχία του Δράκου Γρίβα είναι γεγονός.

1797-1798: Γαλλική κυριαρχία. Ο Δράκος Γρίβας συνεργάζεται με τους Γάλλους και διορίζεται αρχηγός των Ελληνικών ταγμάτων στην Γαλλική Κέρκυρα. 

26 Ιουνίου 1797 Πάργα:

Ο Δράκος Γρίβας και η Πρεβεζιάνα Θεοδώρα Γιαννίτση γεννούν τον Θεόδωρο Γρίβα, το τέταρτο κατά σειρά γιό τους. Οι τρείς προηγούμενοι γιοί, ήταν ο Χρήστος, ο Κώστας, και ο Σταύρος.

     Εκτός  τα αγόρια η οικογένεια είχε και κορίτσια, για τα οποία δεν υπάρχουν συγκεντρωμένες πληροφορίες. Από την έρευνα της Αμφικτιονίας σε άλλα projects, εντοπίσαμε μια αδελφή του Θεοδωράκη που παντρεύτηκε με τον Οπλαρχηγό των Αγράφων, τον Γιάννη Μπουκουβάλα (βλάχικης καταγωγής).Μια άλλη αδελφή ήταν στην αυλή του Οθωνα και ακολούθησε στο εξωτερικό το βασιλικό ζεύγος όταν έγινε η έξωση του Οθωνα. 

    Για μια άλλη αδελφή υπάρχει μια διένεξη: Οι σημερινοί ιδιοκτήτες της Κούλιας του Γρίβα, υποστηρίζουν ότι μια αδελφή του Θεοδωράκη παντρεύτηκε με τον Άγγλο πρόξενο που είχε την έδρα του στην Λευκάδα.Από αυτόν τον γάμο είχαμε ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Όταν το ζεύγος (με τα παιδιά) έφυγαν για την Αγγλία, εκεί λίγα χρόνια μετά πέθανε η αδελφή του Θεοδωράκη. Ο Θεοδωράκης Γρίβας,  ζήτησε από τον γιό του, τον Δημητράκη, να μεταβεί στην Αγγλία και με κάθε τρόπο να ζητήσει, να πείσει και να πάρει μαζί του τα παιδιά στην Ελλάδα. Η αποστολή είχε επιτυχία και ο Θεόδωρος Γρίβας έδωσε στα δύο παιδιά, το επίθετο Γρίβας.

       Στην ανωτέρω ιστορία, ορισμένοι απόγονοι προερχόμενοι από τα δύο προαναφερόμενα παιδιά, απόγονοι οι οποίοι σήμερα κατοικούν στην Λευκάδα και είναι σημαντικά πρόσωπα όχι μόνο στην κοινωνική ζωή, αλλά και στο πολιτικό προσκήνιο, τοποθετούνται ότι αυτή που πανδρεύτηκε τον Άγγλο πρόξενο, δεν ήταν η αδελφή του Θεοδωράκη Γρίβα, αλλά η κόρη του Θεοδωράκη Γρίβα.

       Για να κλείσουμε την παράθεση των στοιχείων για τις γυναίκες στη φάρα των Γριβαίων, θα σας δώσουμε την πληροφορία ότι ο πατέρας του Γεώργιου Βαρνακιώτη, ο καπετάν Νικολός, είχε νυμφευτεί με την αδελφή του Δράκου Γρίβα (αδελφή του πατέρα του Θεοδωράκη).

Τέλος του πρώτου μέρους.

Στο δεύτερο μέρος, η ζωή του Θεοδωράκη Γρίβα, από την γέννηση μέχρι και τα γεγονότα του Ναυπλίου.

Για την ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Ο Αντιπρόεδρος

ΝΤΙΝΟΣ Στυλιανός

.........................................................

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΙΒΑΣ: Αγωνιστής του 1821, στρατηγός και πολιτικός (μέρος 2ο)

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ MICROSOFT OFFICE SPECIALIST

KAI ΤΕΧΝΟΒΛΑΣΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ: Θεόδωρος ΓΡΙΒΑΣ, ο σταυραετός της Λάμιας 

  Στις 26 Ιουνίου 1797, στην Πάργα, γεννιέται ο Θεόδωρος Γρίβας, Είναι ο τέταρτος κατά σειρά γιός. Οι τρείς προηγούμενοι γιοί, ήταν ο Χρήστος, ο Κώστας, και ο Σταύρος.

    Είναι γιός του Δράκου Γρίβα και της Θεοδώρας Γιαννίτση. Την περίοδο αυτή ο πατέρας του είναι αρχηγός των Ελληνικών ταγμάτων της Γαλλικήςκυριαρχίας  στην Κέρκυρα. Για τις αδελφές του Θεόδωρου Γρίβα δεν υπάρχει σαφής καταγραφή αλλά από τις έρευνες σε άλλα project της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων, έχουμε εντοπίσει τουλάχιστον τρείς αδελφές. Για τα στοιχεία αυτών, οι αναγνώστες να ανατρέξουν στο πρώτο μέρος της μελέτης.

    Όπως προαναφέραμε, μητέρα του Θεοδωράκη ήταν  η Σοφία Γιαννίτση. Η μητέρα του κατάγονταν από την Πρέβεζα και ανιψιός της ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.

      Το 1811, ο 14χρονος πλέον Θεοδωράκης τσακώνεται με τον 2ο  κατά σειράαδελφό του (τον Κώστα), που αυτός τον χαστουκίζει. Ο Θεοδωράκης θεωρεί την ενέργεια του αδελφού του ως προσβλητική. Σε αυτό το σημείο η έρευνα δεν εντόπισε τον λόγο της διαφωνίας, η οποία προκάλεσε το χαστούκισμά του. Όμως το ότι ο Θεοδωράκης παραπονέθηκε στην μητέρα του, μας δίνει το συμπέρασμα ότι στην διαφωνία με τον αδελφό του, ο Θεοδωράκης πρέπει να είχε δίκιο.  Όμως η μητέρα του δεν του έδωσε το δίκαιο που ανέμενε. Οχι μόνο δεν του έδωσε δίκιο αλλά και αυτή τον χαστουκίζει...............

      Ο Θεοδωράκης εξάψεται και πλέον δείχνει την πορεία της ζωής του. Δεν αποδέχεται την υποτέλεια, δεν δέχεται την προσβολή, δεν μπορεί να αισθανθεί μειωμένος. Βέβαια αργότερα με την δύναμη που δημιούργησε γύρω από το όνομά του, ο χαρακτήρας του ενεργούσε και με πορεία την εκδίκηση. Μια εκδίκηση που η παροιμία όταν ορίζει ότι η κρύα είναι και πιο καλή, για τον Θεοδωράκη Γρίβα δεν υπήρχε συνταγή. Είτε κρύα , είτε ζεστή, η εκδίκηση ήταν χωρίς έλεος. Δεν σταματούσε πουθενά και ήθελε το τελείωμα.

        Αυτό έγινε γρήγορα σωστά στους εχθρούς του και μόνο και μόνο μια θύμηση το τι θα πάθουν όταν ο Γρίβας θα έχει την ευχέρεια της εκδίκησης, τους έκανε αρκετά επιφυλακτικούς σε αυθαίρετες ενέργειες.

     Μετά την προσβολή από τον αδελφό του και την μητέρα του, αποφασίζει  από μικρός να αρχίσει την αυτονόμησή του. Δεν μπορεί να βρεθεί στην ίδια στέγη με ανθρώπους που τον πρόσβαλαν, ανεξάρτητα της συγγένειας που τους έδενε.

      Σε αυτό το σημείο η έρευνά μας προσπάθησε να εντοπίσει την τυχόν μετέπειτα σχέση του Θεοδωράκη με την μητέρα του και τον αδελφό του. Εμείς προσωπικά δεν διαπιστώσαμε καμιά σχέση. Με τον μόνο που βλέπουμε στενές σχέσεις είναι με τον αδελφό του τον Γαρδικιώτη (τον Χρήστο).

Εριόλα Μπούζι

Σαλώμη Μπίτση

   Επιστρέφουμε στην εξιστόρηση της ζωής του Θεοδωράκη, όπου τον αφήσαμε στην απόφαση που έλαβε για την αυτονόμηση.

       Αποφασίζει να φύγει από το πατρικό σπίτι. Βρίσκεται μόνος στους δρόμους, αλλά παρά το νεαρό της ηλικίας γνωρίζει πως θα διαχειριστεί τα χρυσά νομίσματα που είναι ραμμένα μέσα στο φυλακτό του. 

      Διασχίζει πάνω από 250 χιλιόμετρα για να φτάσει στα Άγραφα. Η διαδρομή του δύσκολη όχι μόνο λόγω του μικρού της ηλικίας, αλλά κυρίως λόγω της επί δεκάδων ετών αντιδικία της φάρας των Γριβαίων με αυτή των Κατσικογιαναίων, των Μαυροματαίων, του Τρουμπούκη και πολλών άλλων, που στην περιοχή της δικαιοδοσίας τους έπρεπε να περάσει. Κατόρθωσε και πέρασε χωρίς να γίνει αντιληπτός. Αυτή καθ’ αυτή η επιτυχής κατάληξη της επικίνδυνης διαδρομής, πιστεύουμε ότι έδωσε στον Θεοδωράκη την πεποίθηση ότι ΜΠΟΡΕΙ!!!!. 

       Φτάνοντας στα Αγραφα κατορθώνει να συναντήσει τον Ιωάννη Μπουκουβάλα, όπου μόνο ενώπιον αυτού φανερώνει το ποιος είναι. Δεν ζητά από αυτόν να κατοικήσει και να συντηρηθεί στην οικία του (έχοντας την ιδιότητα του συγγενή λόγω που ο Μπουκουβάλας είναι νυμφευμένος με την αδελφή του την Λασκαρίνα Γρίβα) αλλά ζητά άσυλο.

    Ο Ιωάννης Μπουκουβάλας, ένας οπλαρχηγός βλάχικης καταγωγής με σημαντική θέση στις βλάχικες τις φάρες, κατανοεί το αίτημα του Θεοδοράκη αλλά γνωρίζει και το τι θα σημαίνει μια αποδοχή ασύλου στον γιό του Δράκου Γρίβα.

     Ο Ιωάννης Μπουκουβάλας είναι επίσης στο κέντρο του κυκλώνα μετά την συμμετοχή του στην σύναξη του Μαγεμένου της Λευκάδας. Εκεί ως εκπρόσωπος των Βλάχων, παρευρέθηκε στη μεγάλη σύναξη που ζήτησε και πραγματοποίησε ο Καποδίστριας για να προστατεύσει την τότε Ρωσική Λευκάδα (Αγία Μαύρα) από τις βλέψεις του Αλή Πασά.

        Ακόμα και σήμερα οι Βλάχοι τιμούν τον πρόγονό τους και την συμμετοχή τους στην ιστορική σύναξη στου Μαγεμένου.

     Ο Μπουκουβάλας δέχεται τον Θεοδωράκη Γρίβα αλλά δεν του δίνει το άσυλο που ζητά. Η παραμονή του Θεοδωράκη στα Αγραφα  δεν έμεινε κρυφή. Πολύ σύντομα την πληροφορήθηκε ο Αλή Πασάς, ο οποίος εκείνη την περίοδο είχε πληροφορίες περί δημιουργίες μετώπου επίθεσης από τα Ιόνια νησιά.

        Ο Αλή Πασάς φοβούμενος την επίθεση στα Ηπειρωτικά παράλια, από τονΔράκο Γρίβα, ζητά ως εγγύηση και όμηρο στα Γιάννενα τον γιό του, τον Θοδωρή. Ο Δράκος βεβαιώνει τον Αλή Πασά ότι οι Ελληνικές Λεγεώνες που εδρεύουν στη Κέρκυρα  δεν έχουν σκοπό να επέμβουν στην δική του περιοχή. Ο Αλή Πασάς πάντα φοβάται την Υψηλή Πύλη και τις τυχόν συμφωνίες που θα μπορούσε να κάνει με οποιαδήποτε άλλη δύναμη, αρκεί να απαλλαγεί από την επικείμενη ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους από τον Αλή. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Δράκου Γρίβα, ο Αλή Πασάς δεν πείθεται ή δείχνει να μην πείθεται. Ζητά από τον Δράκο Γρίβα να του παραδώσει τον Θεοδωράκη ως όμηρο, στα Γιάννενα.

         Ο Αλής, κατά την προσφιλή του τακτική δεν επιθυμεί να έχει εκεί ένα Γρίβα σαν όμηρο, θέλει ένα Γρίβα για να τον μυήσει στην νοοτροπία του, στη θρησκεία του και να γίνει ένας καλός και έμπιστος αξιωματικός του.Ενας Γρίβας στην αυλή του Αλή, θα είναι η σταθερή επικράτηση του Αλή στααρματολίκια του Λούρου και της Βόνιτσας.

       Ο Δράκος Γρίβας  δίνει την συγκατάβασή του, ώστε ο Θεοδωράκης να μείνει στα Γιάννενα ως όμηρος, αλλά ο Θεοδωράκης έχει άλλη γνώμη,  δεν συμφωνεί. 

    Φεύγει κρυφά από την περιοχή που έλεγχε ο Μπουκουβάλας και εντάσσεται στην δύναμη του αρματολού Πανουργιά. 

      Το 1811, ο Αλή Πασάς καλεί από τη Κέρκυρα τον Δράκο Γρίβα για να αναλάβει το αρματολίκι της Βόνιτσας, και ο Δράκος παραδίδει την αρχηγία των Ελληνικών ταγμάτων της Κέρκυρας στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. 

       Ο Δράκος Γρίβας εισέρχεται πλέον ως κυρίαρχος στο αρματολίκι της Βόνιτσας. Ένα όνειρο που είχε από παιδί, τώρα το πραγματοποιεί. Όλα κρατούν καλά μέχρι το 1812, όπου ο Αλή Πασάς αποφασίζει να καταστρέψει το Γαρδίκι. Ζητά από τον Δράκο Γρίβα να ηγηθεί της εκστρατείας αλλά ο Δράκος (για άγνωστους μέχρι σήμερα λόγους) αρνείται. Ο Αλή Πασάς προτάσσει την δικαιολογία για το χάλασμα του Γαρδικιού  «τα δεινά της μητέρας του, της Χάμκω, από τους Γαρδικιώτες», αλλά αυτό δεν πείθει τον Δράκο Γρίβα. 

     Σε αυτό το σημείο ας μας επιτραπεί μια ιστορική παρένθεση. 

        Πρίν ο Αλή πασάς αναλάβει το Πασαλίκι,  είχε δικές του ομάδες με τις οποίες προσπαθούσε να ελέγξει την περιοχή της σημερινής κάτω Αλβανίας. Σε μια από αυτές τις ομάδες, στην οποία ήταν η αδελφή του και η μάνα του, σε παγίδα από τους Γαρδικιώτες, συλλαμβάνονται. Αντί να φυλακιστούν και να περιμένουν τη καταβολή των λύτρων από τον Αλή, οι Γαρδικιώτες εφαρμόζουν στις δύο γυναίκες τον ομαδικό βιασμό και μάλιστα στη πλατεία του χωριού. 

      Όταν καταβλήθηκαν τα λύτρα και απελευθερώθηκαν, η Χάμκω (η μάνα του)  ποτέ δεν έπαυσε να θυμίζει στον γιό της τα δεινά της στο Γαρδίκι. Κάθε πρωί και την ώρα που αυτή ξυπνούσε τον Αλή, η πρώτη κουβέντα της ήταν μιαεκδίκηση για όσα τράβηξε στο Γαρδίκι. Όταν η Χάμκω πέθαινε, ζήτησε με όρκο από τον γιό της τον Αλή, να «πάρει τα χάκια του».

     Ο Αλής το 1812 αποφάσισε να καταστρέψει το ισχυρό Γαρδίκι, ένα χωριό μέσα στη σημερινή Αλβανία. 

        Δίνει εντολή στον Δράκο Γρίβα να συνδράμει στην επιχείρηση. Ο Δράκος αρνείται και η δυσμένεια του Αλή αποδεικνύεται έτσι όπως έκανε και στον αγαθό Αβδουλάχ, τον δηλητηριάζει.

      Την εκστρατεία την αναλαμβάνει ο Θανάσης Βάγιας, σταυραδελφός της αγαπημένης του Αλή, της Βασιλικής. Λίγες ημέρες πρίν την είσοδο των στρατευμάτων στο Γαρδίκι και την καταστροφή του, ο Θανάσης Βάγιας πληγώνεται σοβαρά και μεταφέρνεται στα Γιάνεννα, από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.

Παναγιώτης Λαϊος

1816. Περνούν 4 έτη και ο Θεόδωρος Γρίβας μπαίνει σε νέες περιπέτειες.

      Ο Αλή Πασάς στέλνει τον Οδυσσέα Ανδρούτσο να αναλάβει την περιοχή του Πανουργιά. Ο Πανουργιάς συνεργάζεται και το επόμενο βήμα είναι η συμφωνία για να παραδοθεί ο Θεόδωρος Γρίβας στον Αλή Πασά. Ο Θεοδωράκης αντιλαμβάνεται την συμφωνία, φτιάχνει την πρώτη δική μου ομάδα από 5 παλικάρια και περνάει  στα βουνά σαν κλέφτης.

      Σε μάχη με τους Τούρκους, συλλαμβάνεται αφού έχει πληγωθεί σοβαρά στα  χέρια και τα πόδια. Αλυσοδεμένος μεταφέρεται στα Γιάννενα και δίνεται εντολή να απαγχονιστεί. 

        Στα Γιάννενα, στις φυλακές του Αλή Πασά στήνεται η αγχόνη. Την στιγμή του απαγχονισμού ο Γρίβας καλύπτει το κεφάλι του με το πανωφόρι του. 

Ο Αλής τον προκαλεί: 

 -Γιατί σκέπασες το κεφάλι σου Γρίβα; Φοβήθηκες τον θάνατο; Δεν ήξερες ότι αφού ακολούθησες την δουλειά του πατέρα σου, αυτή θα ήταν και η ιδική σου τύχη;

 -Δεν φοβήθηκα τον θάνατο, αποκρίνεται ο Γρίβας, τον θάνατο τον άφησα στην κοιλιά της μάνας μου, ούτε θα μείνω χωρίς εκδίκηση, έχω 4 αδελφούς.

Δείχνοντας τους δήμιους συνέχισε:

-«Μα ντρέπομαι τον κόσμο που θα με δεί να πεθαίνω έτσι, από τα χέρια τέτοιων παλιανθρώπων».

-«Εζήτησα το θάνατο όπου έπρεπε, αλλά αυτός (δηλ. ο δήμιος) με αρνήθηκε.»

        Ο Αλή Πασάς, δίνει εντολή να μην πραγματοποιηθεί ο απαγχονισμός και να συνεχιστεί η φυλάκιση του Θεοδωράκη. Η φυλάκιση συνεχίστηκε μέχρι το 1819.

1819, Ομέρ Βρυώνης, Αποφυλάκιση

         Με την  μεσιτεία του Ομέρ Βρυώνη (πολύ καλός φίλος του πατέρα του), όχι μόνο αποφυλακίζεται αλλά μετά από 6 μήνες κατατάσσεται  στους σωματοφύλακες του Αλή, στη κενή θέση, του εξαδέλφου του, από τη μητέρα του, Οδυσσέα Ανδρούτσου.

      Σε αυτό το σημείο της εργασίας πρέπει να προσθέσουμε ότι η σχέση του Ομέρ Βρυώνη με τους Έλληνες της αυλής του Αλή Πασά, δεν ήταν μόνο «η υπηρέτηση των συμφερόντων του Αλή» αλλά και η προώθηση της Θρησκείας του Χατζή-Μπεκτάς. Μια θρησκεία, που κατά την δική μας γνώμη είναι αρκετά κοντά στα Χριστιανικά πρότυπα. Αναφέρεται σε τριαδικό Θεό, δεν έχει την νηστεία του Ραμαζανιού αλλά μόνο νηστεία στην εορτή των Αγίων Αποστόλων, δεν κάνουν περιτομή, έχουν αρκετούς Αγίους της Χριστιανικής θρησκείας (Άγιο Χαράλαμπο, Αγιο Γεώργιο κλπ). Πράγματι σε αυτή την περίοδο οι Μπεκτασίδες κυριαρχούν στην Ηπειρο. Πολλοί χριστιανοί ασπάστηκαν τον Χατζή Μπεκτάς, άλλοι με την θέλησή τους, άλλοι με την βία και οι περισσότεροι από συμφέρον αφού φορολογικά εντάσσονταν ως μουσουλμάνοι στην φορολογία της δεκάτης, απέφευγαν τις αναγκαστικές στρατεύσεις, τις αγγαρείες, τις έκτακτες φορολογίες. 

        Τα μοναστηριακά τάγματα (δερβίσηδες) ελέγχουν την περιοχή και κατασκευάζουν σε πολλά μέρη τα μοναστήρια τους, τους Τεκέδες. Στην δική μας περιοχή έχουμε τον ΤΕΚΕ της Περατιάς.

        Την έρευνα για τον ΤΕΚΕ της Περατιάς, την είχε αναλάβει η 5η ομάδα εργασίας. Το αποτέλεσμα της έρευνας δεν παρουσιάστηκε στην εκδήλωση του Γρίβα (λόγω προσπάθειας σύντμησης του χρόνου παρουσίασης) και διανεμήθηκε στους επισκέπτες μετά το τέλος της εκδήλωσης.

     Σε αυτό το σημείο παρεμβάλουμε την εργασία των σπουδαστών:

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ «ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΤΕΚΕ»

«Η περιοχή του κάστρου ΤΕΚΕ – βιλαέτι Γρίβα -χάρτες του Coronelli»

Σπουδαστές 5ης Ομάδας εργασίας:

ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ Νικόλαος του Θεόδωρου-Γεωργίου

ΓΟΥΡΟΥΝΑΣ Σπυρίδων του Γεωργίου

ΛΑΣΚΑΡΗΣ Γεώργιος του Δημητρίου

ΜΠΟΥΚΟΥΡΑΝΗ Λευκοθέα του Νικολάου

ΠΡΟΔΡΟΜΙΤΗ Ισμήνη του Σπυρίδωνα

ΠΡΟΔΡΟΜΙΤΗ Καλλιόπη του Αρη

Υπεύθυνος ομάδας: Ντίνος Στυλιανός

Σπυρίδων Γουρούνας

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΤΕΚΕ

       Διαβαίνοντας τον δρόμο από την Βόνιτσα για την Λευκάδα, αφού περάσουμε το χωριό Άγιος Νικόλαος, ακριβώς πάνω στην διασταύρωση για τα χωριά Περατιά και Πλαγιά, ορθώνεται ένα κάστρο, κτισμένο πάνω σε ένα συμπαγή πέτρινο όγκο. Είναι κάτω από τον ίσκιο του όρους «Λάμια», με ένα τελικό ύψος από την θάλασσα, περίπου τα 100 μέτρα. Σε πολλούς είναι γνωστό με την ονομασίαΚάστρο του Τεκέ και σε άλλους ως κάστρο του Γρίβα.

      Στο πλαίσιο της μελέτης-εργασίας «Θεοδωράκης Γρίβας, ο σταυραετός της Λάμιας», συστήθηκε η 5η ομάδα εργασίας, με αντικείμενο «Η περιοχή του κάστρου ΤΕΚΕ – βιλαέτι Γρίβα -χάρτες του Coronelli».

     Η ονομασία «Κάστρο του Γρίβα» αποδόθηκε επειδή από το χρονικό σημείο της επιστροφής του Θεοδωράκη Γρίβα στην περιοχή της Περατιάς (το 1830), μέσα στην ακίνητη περιουσία που του αποδόθηκε από το Ελληνικό Κράτος, ήταν και το κάστρο του Τεκέ.

       Για τον Θεοδωράκη Γρίβα και τον πολυτάραχο βίο του, το κάστρο αυτό του ήταν απαραίτητο όχι μόνο για τον ίδιο και την οικογένειά του αλλά και για το πολυεθνικό στράτευμα που με δικά του χρήματα συντηρούσε. Οι συχνές επιθέσεις, τόσο από διάφορους οπλαρχηγούς του Βάλτου ή του Ξηρομέρου, όσο και οι πολιορκίες από τα στρατεύματα του Οθωνα, χρειάζονταν ένα κάστρο ως «βίγλα». Η κύρια άμυνα των στρατευμάτων του Αλή, πραγματοποιούνταν σε άλλα σημεία της Περατιάς, σημεία που έδειναν το πλεονέκτημα της διαφυγής στην Λευκάδα 

Γιατί ονομάζεται κάστρο του Τεκέ;

       Το κάστρο κατασκευάστηκε από τον Αλή Πασά στα τέλη της 1ης δεκαετίας του 19ου αιώνα. Ήταν η περίοδος που ο Αλή Πασάς κατέλαβε για 2η φορά την Βόνιτσα, καταλύοντας αυτή την φορά την αυτόνομο «συμπολιτεία του Ακρωτηρίου».  Τότε έστρεψε την προσοχή του στην Λευκάδα που την κατείχαν οι Ρώσοι. Έτσι στις αρχές του 1807 αφού εγκατέστησε ισχυρές στρατιωτικές μονάδες στην περιοχή του σημερινού κάστρου, διέταξε τις πολυάριθμες ομάδες των τεχνιτών που είχε στην Πρέβεζα (σύμφωνα με άλλες μελέτες οι τεχνίτες που χρησιμοποιούσε ο Αλής ήταν γύρω στα 2000 άτομα), να περάσουν στην Ηπειρωτική ακτή και να αρχίζουν να κτίζουν το κάστρο. 

     Ο Αλή Πασάς είχε ένα πλεονέκτημα για την κατασκευή του κάστρου, μια δικαιολογία έναντι των αντιρρήσεων των Ρώσων που κατείχαν την Λευκάδα. Ο Αλής δεν παραβίαζε καμιά συμφωνία, αλλά ούτε και η κατασκευή του κάστρου θα είχε επιθετικούς σκοπούς (ως ψευδώς ισχυρίζονταν). Το κάστρο αυτό θα προστάτευε το μοναστήρι που υπήρχε εκεί, το μοναστήρι των Μπεκτασίδων.

       Οι Μπεκτασίδες ήταν πιστοί μιας μωαμεθανικής αίρεσης, που η πίστη τους ήταν πολύ κοντά στα χριστιανικά καθημερινά δρώμενα. Δεν είχαν την νηστεία του ραμαζανιού αλλά έκαναν την νηστεία τους στις εορτές των Αγίων Αποστόλων, ήταν φανατικοί στο ποτό, στην ελευθερία των γυναικών, στο χοιρινό κρέας κλπ.

      Μέσα από αυτό το θρησκευτικό καθεστώς ξεπήδησε ένα ιμπεριαλιστικό δεδομένο και δημιουργήθηκαν τα τάγματα των Μπεκτασί, με τους Δερβίσιδες και τους Μπάμπα αλλά και με ανυπακουή στους θρησκευτικούς μωαμεθανούς ηγέτες.

      Ενώ οι μωαμεθανοί δεν είχαν μοναστήρια, οι Μπεκτασίδες όχι μόνο είχαν, αλλά αυτά χρησιμοποιούνταν και ως στρατώνες.  

      Το τελετουργικό των Μπεκτασίδων ήταν  καλυμμένο με απόλυτη μυστικότητα, γεγονός που έχει τροφοδοτήσει τους ερευνητές με μεγάλη περιέργεια. Κατά την διάρκεια της μυσταγωγίας καίγονταν διάφορα αρωματικά φυτά. Αυτό δεν είναι μια ιδιαιτερότητα στα τελετουργικά των διάφορων θρησκειών. Σχεδόν στο σύνολό τους οι θρησκείες χρησιμοποιούν διάφορα αρωματικά υλικά που η μυρουδιά τους αναδύεται με παρομοίωση της ανόδου της προσευχής των πιστών προς τον Θεό που λατρεύουν. 

      Το 1808 ο σουλτάνος Σελίμ ο Γ’, έθεσε στην παρανομία την θρησκευτική αίρεση των μπεκτασίδων, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στα δυτικά σύνορα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, την Αλβανία και κυρίως στην αυλή του Αλή Πασά. 

      Το μοναστήρι των Μπεκτασίδων, ο Τεκές της Περατιάς, είχε κτιστεί τουλάχιστον πριν το 1688. Αυτό συνάγεται από τις περιγραφές του μοναδικού, για εκείνα τα χρόνια περιηγητή, του Εβλιγιά Τσελεμπή. Ο Εβλιγιά το 1688 ερχόμενος από τον Αχελώο επισκέφτηκε την Βόνιτσα. Ενώ ήταν έτοιμος να επισκεφτεί την Λευκάδα, προχώρησε προς τα παράλια της Ακαρνανίας στο Ιόνιο και επέστρεψε πίσω στην Ναύπακτο. Μετά από λίγους μήνες έχοντας πορεία προς την Λευκάδα, φτάνει στην σημερινή διασταύρωση προς Περατιά-Πλαγιά και περιγράφει το μοναστήρι των Μπεκτασίδων. Αναφέρει για τα τζαμιά που είχε το μοναστήρι αλλά φυσικά και για μεγάλο πλήθος κελιών. Η περιγραφή των κελιών και η αναφορά στον αριθμό αυτών, την θεωρούμε φυσική αφού οι Τεκέδες εκτός των λόγων θρησκευτικής λατρείας, ήταν και χώροι στρατωνισμού των ταγμάτων Μπεκτασί.

    Για τις ανάγκες της απαραίτητης ύδρευσης  του μοναστηριού, θεωρούμε (χωρίς να υπάρχουν στοιχεία απόδειξης) ότι πρέπει να μεταφέρονταν νερό από την μεγάλη πηγή που υπήρχε (και σήμερα μπορεί να υπάρχει αλλά η πυκνή και αδιαπέραστη βλάστηση εμποδίζει την προσπέλαση). Στους χάρτες του Coronelli είναι σημειωμένο ένα τοπωνύμιο με την λέξη «Fontana», δηλ. σιντριβάνι – πηγή. Τουλάχιστον σε 7 με 8 χάρτες της τότε περιοχής υπάρχει η σχετική ένδειξη. Η «Fontana» βρίσκεται  ακριβώς δίπλα και πάνω από το μοναστήρι του Τεκε.

    Το 1684 οι Ενετοί πολιορκούν την Λευκάδα και χρησιμοποιούν το ύψωμα που βρίσκεται το μοναστήρι του Τεκέ, για τις πολεμικές τους ανάγκες. Για την τύχη του μοναστηριού, επί ενετικής κατοχής, δεν υπάρχουν πληροφορίες.

     Υπάρχει η σκέψη ότι το μοναστήρι των Μπεκτασίδων καταστράφηκε, με βάση το εθιμικό δίκαιο εκείνης της εποχής, ώστε στην θέση του να κτιστεί ένα χριστιανικό μοναστήρι. Αυτή η σκέψη προσκρούει πάνω στα γεγονότα που ακολούθησαν την Ενετική κατάληψη της Λευκάδας. Ας δούμε αυτές τις σκέψεις:

-Ο Coronelli στους χάρτες που σχεδίασε για την περιοχή, εμφανίζει κτιριακές υποδομές στην περιοχή του Τεκέ. Το λεκτικό που υπάρχει στον χάρτη αναφέρεται ως κάστρο- λόφος του Δερβίση (δερβίσης είναι μια ανάμεικτη στρατιωτική-θρησκευτική βαθμίδα στην αίρεση-τάγματα των Μπεκτασίδων). Οι χάρτες αυτοί παρουσιάστηκαν περίπου 10 χρόνια μετά την Ενετική κατοχή. Αν υπήρξε καταστροφή του μοναστηριού των Μπεκτασίδων και αντίστοιχα δημιουργία Χριστιανικού μοναστηριού,  η σύνηθες τακτική της αποσιώπησης-εξαφάνισης τοπωνυμίων που είχαν σχέση με τους άπιστους, θα είχε λειτουργήσει.

-Η ίδια φιλοσοφία θα έπρεπε να λειτουργήσει για την διατήρηση ή μη του τοπωνυμίου 150 χρόνια μετά, δηλ. την εποχή που η περιοχή ανήκει στον Αλή Πασά.

       Τα ανωτέρω γεγονότα, αλλά και η κατασκευή του κάστρου από τον Αλή, αλλά και η παραμονή, επί τόσα έτη μέχρι σήμερα, της ονομασίας του κάστρου και γενικότερα της περιοχής ως ΤΕΚΕ, μπορεί να σημαίνει ότι το μοναστήρι των Μπεκτασίδων λειτουργούσε (έστω και με την μικρότερη, που θα μπορούσε να έχει, δραστηριότητα) μέχρι τα χρόνια του Αλή Πασά.

    Υπάρχει η πιθανότητα να είχε καταστραφεί το μοναστήρι των Μπεκτασίδων και με την κυριαρχία του Μπεκτασί Αλή Πασά στην περιοχή, να επαναδραστηριοποιήθηκε. 

      Ο μύθος αναφέρει ότι το κάστρο του Τεκέ κτίστηκε σε μια νύχτα. Είναι μύθος αλλά δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Ο Αλή Πασάς είχε κατανοήσει ότι το μελλοντικό του κράτος έπρεπε να έχει οχυρές θέσεις σε όλα τα κύρια σημεία της επικράτειας. Κυρίως με Γάλλους μηχανικούς αλλά και με μια μεγάλη ομάδα Ηπειρωτών «πετράδων» άπλωσε σε όλα τα σημεία της επικράτειας ισχυρά κάστρα. Η πολυάριθμη ομάδα (έφτασε μια περίοδο στην Πρέβεζα να αριθμεί 2000 τεχνίτες) είχε την δυνατότητα να κατασκευάσει το κάστρο του Τεκέ, σε πολύ σύντομο διάστημα, για να έλθει ο μύθος να ταυτίσει το μικρό χρονικό διάστημα με την μια νύχτα.

        Όμως η ταχύτατη κατασκευή του κάστρου αλλά και η συγκέντρωση ισχυρών στρατευμάτων σε αυτό, θορύβησε τους Ρώσους της Λευκάδας. Τα πρώτα επεισόδια έγιναν στο τέλος Μαρτίου του 1807, όταν οι Ρώσοι με μέτωπο από την Λευκάδα και οι οπλαρχηγοί του ξηρομέρου (που είχαν τις οικογένειές τους μέσα στην Λευκάδα) με μέτωπο από τα ανατολικά, επιτέθηκαν στο κάστρο. Η άμυνα των ανδρών του Αλή Πασά ήταν τέτοια που απώθησε και τα δύο μέτωπα.

     Στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης το κάστρο του Τεκέ καταλήφθηκε απόΈλληνες επαναστάτες, και από τα χρόνια της μόνιμης επιστροφής του Γρίβα στη Περατιά, το κάστρο ήταν η ασπίδα του στις συχνές επιθέσεις που δέχονταν από άλλους οπλαρχηγούς, που εκτελούσαν εντολές του Οθωνα.

       Μετά τον θάνατο του Θ. Γρίβα, δεν έχουμε γραπτά στοιχεία για το κάστρο.Από την εργασία άλλων σπουδαστών με θέμα «οι πρώτες ημέρες εγκατάστασης των ποντίων στον Αγιο Νικόλαο», συγκεντρώθηκαν ανεξάρτητες πληροφορίες που είχαν σχέση με το κάστρο του Τεκέ.

       Με την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, στο κάστρο εγκαταστάθηκαν Ιταλοί. Με την ανάληψη της κατοχής από τους Γερμανούς, ο διοικητής της περιοχής έμενε στον Αγιο Νικόλαο, ενώ το στρατηγείο του ήταν στο κάστρο του Τεκέ.

     Στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, στο κάστρο είχε εγκατασταθεί μονάδα του ΕΛΑΣ. Από διήγηση του στρατιωτικού κ. Σωκράτη Βρακατσέλη, δίνεται η εξήγηση για τις δύο μεγάλες οπές που έχει το τείχος στην βόρεια πλευρά του. Όπως μας διηγήθηκε, οι του ΕΛΑΣ προσπάθησαν με όλμους να χτυπήσουν ένα Αγγλικό καράβι που περνούσε έξω από το κάστρο της Αγίας Μαύρας, και προς το μέρος του κάστρου. Το Αγγλικό πλοίο ανταπάντησε με κανονιοβολισμούς, που δύο από αυτούς χτύπησαν τα πλευρά του κάστρου.

     Σήμερα το κάστρο είναι επισκέψιμο αλλά δεν έχει αξιοποιηθεί για να δίνει στον επισκέπτη την εικόνα και την σημασία που είχε στα χρόνια που πέρασαν. Μένει όμως αναλλοίωτη η θέα που δίνει στον επισκέπτη, σε όποιο σημείο και αν σταθεί, πάνω στα τείχη.

       Στο πρόσφατο παρελθόν, οι κάμερες κινηματογραφικών συνεργείων, στήθηκαν εκεί για τις ανάγκες κινηματογραφικών ταινιών. Από διηγήσεις των γονιών μας μάθαμε για την ταινία με πρωταγωνίστρια την Νίκη Τριανταφυλλίδη και για τις απίθανες σκηνές του σκηνοθέτη Θεόδωρου Αγγελόπουλου.

υποστήριξη εργασίας: ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

       Επιστρέφουμε στην εξιστόρηση της ζωής του Θεοδωράκη  Γρίβα. Είχαμε σταματήσει στο σημείο που η μεσολάβηση του Ομέρ Βρυώνη, τον αποφυλακίζει και ταυτόχρονα τον τοποθετεί στα έμπιστα τάγματα του Αλή Πασά.

Βασιλική Μπαλάσκα

        Ο Θεόδωρος Γρίβας παρουσιάζει μέσα από τον ατίθασο χαρακτήρα του, την άγνοια στον κίνδυνο και τον θάνατο.

      Ανεβαίνει στα αξιώματα της αυλής του Αλή Πασά, αλλά αντιδρά στις αυθαιρεσίες των Τούρκων της αυλής, σε βάρος των Ελλήνων και των Αρβανιτών της πόλης των Ιωαννίνων.

         Όταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ανεβαίνει στα Γιάννενα, συναντιέται με τον εξάδελφό του τον Θεοδωράκη και όλοι στην αυλή του Αλή αισθάνονται τον φόβο να τους ακολουθεί. Το δίδυμο των δυο ξαδελφιών συνδυάζει την πονηριά και το ξαφνικό της αντίδρασης του Γρίβα, με την γνώση των καταστάσεων  από τον Ανδρούτσο.

     Επί πλέον ο Ανδρούτσος, πρίν πολλά χρόνια,  έχει ασπαστεί τον Αλεβισμό της Ηπείρου (Χαντζή-Μπεκτάς) και έχει προνόμια στην επικρατούσα, στην αυλή του Αλή, θρησκεία.

         Όταν τα άσχημα μαντάτα για τις πράξεις του Γρίβα και του Ανδρούτσου φτάνουν στον Αλή Πασά, ο Γρίβας πάντα επικαλείται την μεσιτεία του «μπάμπα» (τίτλος ιεραρχίας στους Μπεκτασίδες). Μπάμπα  αποκαλούσε τον Ομέρ Βρυώνη, ο Θ. Γρίβας.

       Στο διήγημα «Η Δέσπω του Τέμα», του Κων/νου Ράμφου, περιγράφονται ταανδραγαθήματα του Γρίβα-Ανδρούτσου, που σώζουν από την σκλαβιά, μια Ελληνίδα (την Δέσπω) .

        Ο πόλεμος της Υψηλής Πύλης με τον Αλή Πασά έχει αρχίσει. Ο Αλή Πασάς προσπαθεί να υποκινήσει τοπικές επαναστάσεις των Ελλήνων κατά των Τούρκων. 

       Ο Αλής στέλνει τον Θεόδωρο Γρίβα προς τα νότια, για να δημιουργήσει επαναστάσεις κατά των Τούρκων, ώστε να ξεσφίξει λίγο η θηλιά που είχε από τα Τούρκικα στρατεύματα. 

     Ο Γρίβας όμως ενεργεί για λογαριασμό της Φιλικής εταιρείας, που γρηγορότερα τον έχει μυήσει σε αυτή ο Αλέξης Νούτσος, όταν και αυτός  υπηρετούσε στην αυλή του Αλή.

Το 1821,  ξεσπά η επανάσταση.

      Ο Ομέρ Βρυώνης δίνει εντολή στους δικούς του Έλληνες, να ενεργήσουν κάτω από τις διαταγές του. Ο Γρίβας προσποιείται ότι ακολουθεί την εντολή του Ομέρ Βρυώνη. 

      Χωρίς να γνωρίζει κανείς, κρυφά χτυπά την δύναμη των Τούρκων που περνά το Μακρυνόρος με πορεία για το Αγρίνιο.  Άμεσα πορεύεται στο Αγρίνιο, εισέρχεται σαν έμπιστος του Ομέρ Βρυώνη και για μια εβδομάδα κατασκοπεύει τις αμυντικές θέσεις του Βραχωρίου.

      Στις 10 Μαΐου βγάζει κρυφά την ομάδα του από το Βραχώρι και αφού συναντιέται με τους Οπλαρχηγούς Σαδήμα, Μακρή, Βλαχόπουλο και Βαλτινό,τους προτείνει να τους βοηθήσει στην πολιορκία και την κατάληψη του Βραχωρίου, αρκεί να λάβει το 50% από τα λάφυρα. Οι άλλοι οπλαρχηγοί συμφωνούν αφού η μέχρι τότε πολιορκία δεν είχε αποδώσει. 

      Εν τω μεταξύ στο στρατόπεδο των Ελλήνων, φτάνουν και τα στρατεύματα τουΒαρνακιώτη.

        Την 8η ημέρα της πολιορκίας το βραχώρι καταλαμβάνεται. Βέβαια το μεγαλύτερο μέρος από τα λάφυρα τα έλαβε η ομάδα του Γρίβα.

     Ο Θεοδωράκης φεύγει γρήγορα από το Αγρίνιο για να βοηθήσει τις ομάδες τουΙσκου που φύλαγαν τα στενά του Μακρυνόρους.

      Η έλευση του Γρίβα δεν ήταν μόνο παρουσία στην κρίσιμη στιγμή της μάχης, αλλά το άκουσμα της φωνής του ήταν τέτοιο που θύμιζε στους Τούρκους των Ιωαννίνων, το τι ανελέητο είχαν τραβήξει όταν ήταν στην αυλή του Αλή.

      Η νίκη ήταν αναπόφευκτος αλλά και πάλι η ομάδα των παλικαριών του Γρίβα μέσα σε μια νύχτα βρίσκεται στο Λουτράκι, να περιμένει την απόβαση Τούρκικων αρμάδων.

Λουτράκι Ακαρνανίας

      Σκληρή μάχη και οι εναπομείναντες Τούρκοι επιβιβάζονται στα πλοία και αναχωρούν για να ενταχθούν στην άλλη ομάδα Τούρκων που ετοιμάζονται για αποβίβαση στο Ακτιο.

Ιωάννης Λέκκας

        Ο Γρίβας αντιλαμβάνεται ότι αν η τουρκική απόβαση έφτανε στο υπό Τούρκικη κατοχή Κάστρο της Βόνιτσας, τότε κάθε επόμενη επαναστατική ενέργεια στην περιοχή της Βόνιτσας, δεν θα είχε τύχη. Η νύχτα  με το τρέξιμο γίνεται ένα, καιτο πρωινό η ομάδα του Γρίβα φτάνει στον Πλατανιά Βόνιτσας. Μέσα σε μια μέρα, δύο νικηφόρες μάχες.

     Η κούραση της βραδιάς δεν επηρέασε τα παλικάρια του Γρίβα. Νικούν την Τουρκική ομάδα και γρήγορα κατευθύνονται στο Κατάκολο, 5 χιλιόμετρα έξω από την Βόνιτσα, προς την πλευρά του Ακτίου. Εκεί βρίσκονται, εξαντλημένες από τις μάχες, οι ομάδες των παλικαριών του Τσόγκα. Το βράδυ βρήκε την Τουρκική στρατιά ηττημένη, να παίρνει τον δρόμο για το επίνειο του Ακτίου και από εκεί με πλοία στην Πρέβεζα.

Χειμώνας του 1821. Πάτρα-Τρίπολη- Υψηλάντης.

       Οι αρχές του χειμώνα του 1821 βρίσκουν τις ομάδες του Γρίβα να πολιορκούν χωρίς αποτέλεσμα την Πάτρα, ενώ ο Υψηλάντης ζητά την παρουσία του Γρίβα στην πολιορκία της Τρίπολης, για να διαπραγματευθεί με τους έγκλειστους Αρβανίτες, που ορισμένοι από αυτούς ήταν στην αυλή του Αλή.

Μόλις φτάνει στην Τρίπολη ο Γρίβας προσβάλετε από τύφο. 

Δεκέμβριος του 1821. Ο Θεοδωράκης μεταφέρεται στο Μεσολόγγι όπου και αναρρώνει.  

Ιούνιος του 1822, Κομπότι Αρτας

    Οι Οπλαρχηγοί ετοιμάζονται κατά της Αρτας και στρατοπεδεύουν στην πεδιάδα του Κομποτίου. Το στρατηγικό λάθος το εκμεταλλεύονται οι Τούρκοι της Αρτας και με μεγάλη δύναμη πεζών και ιππικού επιτίθενται. 

   Την κατάσταση σώζει ο Γρίβας με την εντολή του στα στρατεύματα των άλλων οπλαρχηγών «στον τόπο παιδιά, κανείς να μην σαλέψει και όπου βρίσκεται να τουφεκίζει». Ο Γρίβας δικαιώνεται και οι Τούρκοι επιστρέφουν στην Αρτα, με μεγάλες απώλειες και αυτοί και οι Ελληνες..

     Στην μάχη συμμετείχε και ο Μαυροκορδάτος, που συνελήφθηκε από ένα Τούρκο. Δεν μπόρεσε να διακρίνει την προέλευσή του και του ζήτησε:

«άφες με φίλε, σώζομαι μόνος μου, μη με σύρεις».

     Το επεισόδιο έληξε με την φόνευση του Τούρκου και την απελευθέρωση του Μαυροκορδάτου. Ο Γρίβας όμως στις συζητήσεις του, όπου και αν βρίσκονταν, έφερνε στην συζήτηση την φράση του Μαυροκορδάτου και πλέον αυτή είχε γίνει το ανέκδοτο. Ο Γρίβας ηθελημένα ή άθελα, πλέον βρίσκεται στην μήνι του Μαυροκορδάτου.

Μακρυνόρος-Λουτράκι- Ακτιο

Ο Γρίβας προστατεύει την διάβαση του Μακρυνόρους όταν ειδοποιείται ότι οιΤούρκοι κάνουν διπλή απόβαση στο Λουτράκι και στα Ακτιο.Επαναλαμβάνει νικηφόρα την εκστρατεία με συντριπτική νίκη στην θέση Αγία Άννα, λίγο έξω από την Βόνιτσα.

Αλληλογραφία Γρίβα - Βαλαωρίτη

Μετά την καταστροφή στο Πέτα, οι Τούρκοι βρήκαν την αλληλογραφία του με τονΣτρατηγό Θεόδωρο Γρίβα και τον κατήγγειλαν στις αγγλικές αρχές. Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης εξορίζεται. 

Σκέψεις Οπλαρχηγών για συνθηκολόγηση.

Η καταστροφή στο Πέτα έφερε το αίσθημα της ηττοπάθειας.

Ο Ομέρ Βρυώνης ζητά από την Αγγλική διπλωματία να διώξουν τα γυναικόπαιδα των οπλαρχηγών, που ήταν προστατευμένα στον Κάλαμο, απέναντι από τον Μύτικα Ακαρνανίας.

Στην καταστροφή των Ελληνικών στρατευμάτων στο Πέτα, τα Τουρκικά στρατεύματα του Κιουταχή, είχαν τον πρώτο λόγο. Αυτό ανεβαζει την εκτίμηση που πρέπει να απολαμβάνει ο Κιουταχής από την Υψηλή Πύλη. Ο Ομέρ Βρυώνης έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

Κωνσταντίνα Χρόνη

        Πλέον τα τουρκικά στρατεύματα περνούν στην επίθεση. Πρέπει να ανακαταλάβουν τα χαμένα για αυτούς εδάφη στο Ξηρόμερο και κυρίως το Μεσολόγγι. Στράτευμα 7000 ανδρών, με αρχηγό τον Κιουταχή, αποβιβάζεται  στοΛουτράκι. Η επανάσταση του 1821 βρίσκεται σε επικείμενη άδοξη λήξη. Αν ο Κιουταχής περάσει την Ακαρνανία και φτάσει στην Πελοπόννησο, όλα θα έχουν τελειώσει.

          Τα Ελληνικά στρατεύματα βρίσκονται στην Τρύφο, με οπλαρχηγούς τον Βαρνακιώτη, τον Τσόγκα, τον Μάρκο Μπότσαρη, και τον Θεοδωράκη τον Γρίβα. Ο Γρίβας σκέφτηκε να εφαρμόσει τον νυχτερινό κλεφτοπόλεμο. Οι άνδρες του Κιουταχή γνώριζαν τις συνήθειες του «παιδιού του Ομέρ Βρυώνη», τον περίμεναν και ο Γρίβας αποχωρεί με  σημαντικές απώλειες.

      Το πρωί της επόμενης ημέρας, οι οπλαρχηγοί, καταλαμβάνουν τα υψώματαστους λόφους (Προφήτης Ηλίας και Άγιος Νικόλαος) πριν το χωριό Αετός.

Λουτράκι 9 Ιουνίου 1822 

    Έχει πραγματοποιηθεί το σύνολο της απόβασης της μεγαλύτερης στρατιάς που είχε να δεί η περιοχή, από το 1714 (όταν οι Τούρκοι με 18.000 στράτευμασάρωσαν τις Ενετικές κτήσεις, φτάνοντας μέχρι έξω από την Κέρκυρα).

Κατούνα 11-18 Ιουνίου 1822. Σφαγές και πυρπολήσεις περιουσιών από την Τούρκικη στρατιά. Οι καπνοί της λεηλατημένης πόλης της Κατούνας, είναι ορατοί από τα μικρά υψώματα του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Νικολάου.Τα Ελληνικά στρατεύματα περιμένουν στα στενά των δύο υψωμάτων, στα στενά του Αετού.

19 Ιουνίου 1822.  Ο εχθρός πρό των πυλών. 

Το συμβούλιο των Οπλαρχηγών δίνει την εντολή στους Γρίβα – Τσόγκα και Μπότσαρη να βγούν στην πεδιάδα και να συγκρουστούν  ανοικτά με την τούρκικη στρατιά.

    Ο Γρίβας μπαίνει μπροστά και η ομάδα του κτυπιέται με την εμπροσθοφυλακή των Τούρκων.  Οι Ομάδες Τσόγκα και Μπότσαρη βλέποντας τον όγκο και την ορμή της μεγαλύτερης μέχρι τότε στρατιάς, οπισθοχωρούν μέχρι τον λόφο του Αγίου Νικολάου.

       Η φυγή παρασύρει μεγάλο μέρος από την ομάδα Γρίβα. Ο Γρίβας γνωρίζει ότι ο Βαρνακιώτης δεν θα προδώσει τα νώτα του. Μένει μαχόμενος με λίγους εναπομείναντες από την ομάδα του. Αντιλαμβάνεται ότι στον λόφο του Αγίου Ηλίαυπάρχει ο έμπιστος Βαρνακιώτης με την ομάδα του. 

       Πολεμάει για να  φτάσει στους πρόποδες του λόφου, όπου εκεί οιταμπουρωμένοι του Βαρνακιώτη έχουν το καλύτερο βόλι για τους επιτιθέμενους και ανυποψίαστους Τούρκους.

     Εχει μείνει μόνο με 80 παλικάρια στην πεδιάδα, στους πρόποδες του λόφου. Η μόνη βοήθεια που έχει είναι οι τουφεκιές από τα παλικάρια του Βαρνακιώτη. Η στιγμή είναι κρίσιμος. Το ανέβασμα στον λόφο ήταν σίγουρος θάνατος αφού θα δώσει  το καλύτερο βόλι για τους Τούρκους.

         Ο Γρίβας μπήγει το ξίφος στο χώμα και φωνάζει «εδώ, όσοι θέλουν να πεθάνουν μαζί μου». Τα 80 παλικάρια του, γνωρίζοντας την τακτική τους, φτιάχνουν κύκλο, και οπισθοχωρούν πολεμώντας μέχρι να πατήσουν την ρίζα του λόφου.

   Από πλευράς των Τουρκικών στρατευμάτων πραγματοποιείται μια μικρή οπισθοχώρηση. Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν ότι ήταν μια στρατιωτική κίνηση των Τούρκων για να παρασύρουν τον Γρίβα στο λάθος, ώστε  να ανέβει ακάλυπτος στον λόφο. Άλλοι ιστορικοί μιλούν για διακοπή της επίθεσης λόγω της θεσμοθετημένης ώρας για προσευχή από τα τουρκικά στρατεύματα. .

       Ο Γρίβας δεν πέφτει στην παγίδα να ανεβεί στον λόφο αλλά δίνει εντολή με πέτρες να φτιάξουν οχυρώματα.

      Ακολουθεί 9ωρη συμπλοκή στην οποία η συνεργασία Γρίβα και Βαρνακιώτη ήταν ιστορική. Το βράδυ οι Τούρκοι υποχωρούν. Ο Κιουταχής γνώριζε καλά την στρατηγική του «παιδιού του Ομέρ» και για πρώτη φορά κατάλαβε ότι 

ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΦΟΡΑ Ο ΓΡΙΒΑΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΜΟΝΟΣ. 

      Υπήρχε ένας Βαρνακιώτης που και αυτός είχε θητεύσει στην αυλή του Ομέρ Βρυώνη.  Ο Κιουταχής γνώριζε την ανδρεία του Βαρνακιώτη και κατάλαβε το δέσιμο των δύο ανδρών τόσο για την πατρίδα αλλά και για την θρησκεία.

Ο Κιουταχής αποσύρεται πίσω στο Λουτράκι.

Η μάχη του Αετού ήταν το φιλί της ζωής για το πτοημένο ηθικό, μετά την καταστροφή στο Πέτα.

Ο Σούτσος Αλέξανδρος, γράφει: 

Τουρκομάχος Ελλάς, ασμα 3ο

Π.Σούτσος, δράμα «Καραισκάκης»

Πλήν εις τον Αετόν, πασά! σεις μετά τρείς ημέρας 

Το βάρος της Ελληνικής αισθάνθητε μαχαίρας.

Με τα οστά σας ύψωσε πυραμιδίνους στίβας

Ο της Κομβότης νικητής Θεόδωρος ο Γρίβας.

      Οι πολεμιστές της μάχης του Αετού (Γρίβας-Βαρνακιώτης), αργότερα θα κατηγορηθούν επειδή δεν χτύπησαν (κυνήγησαν) την Τούρκικη στρατιά στο Λουτράκι.

    Οι καρεκλοκένταυροι  έκλεισαν τα μάτια μπροστά στην οπισθοχώρηση των άλλων οπλαρχηγών, και ζητούσαν από μια δύναμη 200 ανδρών, να είχε ενεργήσει με ανοικτό μέτωπο στην κοιλάδα του Λουτρακίου, με την στρατιά των 7000 ανδρών 

        Αντί για συγχαρητήρια, ο Μαυροκορδάτος συκοφαντεί. Ο Μαυροκορδάτος δεν απασχολήθηκε με την εγκατάλειψη της μάχης από τους Μπότσαρη – Τζόγκα – κλπ, αλλά σε επιστολή του προς τον Καραϊσκάκη κατηγορεί τον Βαρνακιώτη ότι έπρεπε να κυνηγήσει του Τούρκους, μετά την μάχη. 

     Ο Καραϊσκάκης κάνει βούκινο τον Μαυροκορδάτο. Εστειλε την επιστολή του Μαυροκορδάτου στον Βαρνακιώτη και στην διαμαρτυρία του Βαρνακιώτη, ο Μαυροκορδάτος προσπάθησε να δικαιολογηθεί, χωρίς όμως αντίκρισμα.

      Ο  Καραϊσκάκης θα πληρώσει ακριβά και για αυτή την ενέργειά του, αργότερα ο Μαυροκορδάτος θα τον δικάσει ως προδότη.

Σήμερα στον τόπο της μάχης, οι Ξηρομερίτες των Αθηνών έστησαν αναμνηστική μαρμάρινη στήλη. 

Ο Ομέρ Βρυώνης περνά το Μακρυνόρος.

   Οι οπλαρχηγοί βλέποντας να κινδυνεύει το Μεσολόγγι καταλαβαίνουν τα σφάλματα της άσκοπης και άδικης κατηγορίας. Ο Γρίβας βρίσκεται γρήγορα μετά το Αγρίνιο και απωθούμενος δίνει μάχες έξω από το Κεφαλόβρυσο.

    Η συνέλευση των Οπλαρχηγών δίνει εντολή στον Γρίβα να μεταβεί στην Πελοπόννησο για να ζητήσει βοήθεια. 

     Οι Πελοπονήσιοι είναι αρνητικοί για την παροχή βοήθειας επειδή στην Στερεά Ελλάδα υπήρχε μεγάλη λιποταξία προς τους Πασάδες. 

       Ο Γρίβας τους πείθει με την φράση «οι 20000 του Βρυώνη, όταν περάσουν το Μεσολόγγι, θα έλθουν μέσα στην καρδιά της Πελοποννήσου». Ετσι Πελοποννησιακή δύναμη 2000 φτάνει στο Μεσολόγγι στην πιο κρίσιμη στιγμή, την ημέρα της προγραμματισμένης παράδοσης του Μεσολογγίου από τον Μαυροκορδάτο. Ο Μαυροκορδάτος είχε ετοιμάσει και το πλοιάριο που θα έφευγε.  Τώρα ο Γρίβας είναι στο στόχαστρο του Μαυροκορδάτου.

     Ο Μαυροκορδάτος είτε μόνος του, είτε μέσω της ομάδας του, αρχίζει να συκοφαντεί το Γρίβα, να μετατρέπει τον άγριο χαρακτήρα του Γρίβα, ως επιζήμιο για το Έθνος.

 Ευάγγελος Τσόλης

Εδώ τελειώνει το δεύτερο μέρος του άρθρου. Στο τρίτο μέρος θα συνεχίσουμε την εξιστόρηση της ζωής του Θεοδωράκη Γρίβα.

....................................................

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΙΒΑΣ: Αγωνιστής του 1821, στρατηγός και πολιτικός (μέρος 3ο)

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ MICROSOFT OFFICE SPECIALIST

KAI ΤΕΧΝΟΒΛΑΣΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ: Θεόδωρος ΓΡΙΒΑΣ, 

ο σταυραετός της Λάμιας 

Προσωπογραφία του Οπλαρχηγού και Στρατηγού Θεόδωρου Γρίβα

Θεόδωρος  Γρίβας, Ο σταυραετός της Λάμιας

"Κ’ έκτυπα ερριπτ’ έσφαζε πεζούς, ιππείς και ίππους,

Ο Γρίβας ο ακούραστος, ο Γρίβας ο ταχύπους".

                               Π. Σούτσος, στο έργο του «Καραϊσκάκης»

για την μάχη του Αχελώου

Ιστορικά βρισκόμαστε στο χρονικό σημείο, όπου μετά την καταστροφή στο ΠΕΤΑ, οι Τούρκοι ελέγχουν την περιοχή της Άρτας. Η επιτυχία τουΚιουταχή, τον θέτει επικεφαλής της κάθε επόμενης στρατιωτικής κίνησης  των Τούρκων, παραγκωνίζοντας τον Ομέρ Βρυώνη, τον «Μπάμπα» των Ελλήνων της αυλής του Αλή Πασά.

  Οι Γρίβας και Βαρνακιώτης, στα στενά του Αετού, αποκρούουν την στρατιά του Κιουταχή, ενεργώντας το ακατόρθωτο. Ελάχιστες εκατοντάδες πολεμιστές αντιμετώπισαν τις επτά χιλιάδες στρατιωτική δύναμη του Κιουταχή................

Κιουταχής

     Για αυτή την μάχη, δυστυχώς δεν έχουμε καμιά πληροφορία από την τότε εφημερίδα «ελληνικός τηλέγραφος», μια εφημερίδα στην ελληνική γλώσσα που εκδίδονταν στην Βιέννη. Από την μελέτη  όσων γεγονότων καταγράφονται στην εν λόγω εφημερίδα, στην περίοδο 1818-1829, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει «λογοκρισία» ή «προσανατολισμός» σε όσα γράφονται. Από ποιόν;

     Στις συζητήσεις που είχαμε με τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου Κο  Νικόλα Βερνίκο, μας απόδειξε ότι κάθε τι που έγραφε ο «ελληνικός τηλέγραφος» είχε την «άδεια» του Μετερνιχ. 

Μετερνιχ

        Όμως μας προκαλεί εντύπωση η απουσία των φύλλων της εφημερίδας, για την κρίσιμη περίοδο της μάχης, όχι μόνο στην ημερομηνία της μάχης αλλά και όπως είναι φυσικό και στις επόμενες ημέρες. 

     Η απουσία των κρίσιμων φύλλων της εφημερίδας είναι τυχαία ή ηθελημένη; Τι περιείχαν τα απολεσθέντα φύλλα; Τι έγινε τελικά στη μάχη του Αετού; Πως μπόρεσαν οι ελάχιστοι (αυτοί που έμειναν στο πεδίο της μάχης) να εμποδίσουν το πέρασμα του Κιουταχή για το Μεσολόγγι και μετά για την Πελοπόννησο;

      Είναι πλέον από όλους αποδεκτό ότι όταν άρχισε η μάχη, στη πεδιάδα ήταν ο Μπότσαρης και άλλοι οπλαρχηγοί προσκείμενοι στον Μαυροκορδάτο. Δεν αμφισβητεί κανείς ότι το τέλειωμα της μάχης έγινε από τους Γρίβα – Βαρνακιώτη και ελάχιστους οπλαρχηγούς που δεν ανήκαν στην επιρροή του Μαυροκορδάτου.        

         Δεν αμφισβητεί κανείς ότι σε αυτούς που εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης και παρακολουθούσαν τις εχθροπραξίες από τον λόφο του Αγίου Νικολάου, συμπεριλαμβάνονταν και λίγοι πολεμιστές από την ομάδα του Γρίβα. Δεν αμφισβητεί κανείς ότι αυτοί οι λιποτάκτες της ομάδας του Γρίβα, βρήκαν οικτρό θάνατο από τον ίδιο τον Γρίβα.

       Δεν αμφισβητεί κανείς ότι οι Τούρκοι υποχρεώθηκαν σε υποχώρηση, μετά την σθεναρή αντίσταση στον Αετό. Αυτό όμως που δεν έχουμε σαν πληροφορία είναι πως ελάχιστοι πολεμιστές αντιμετώπισαν την μεγαλύτερη τούρκικη στρατιά που πέρασε στο Ξηρόμερο.

       Είναι η μοναδική μάχη στην οποία δεν χωρούν υπερβολές. Όμως είναι μια μάχη που αυτοί που κρατούσαν και συνέχισαν να κρατούν την πένα γραφής της ιστορίας, δεν θέλησαν να αναδείξουν το μοναδικό γεγονός της επανάστασης του 1821. Δεν θέλησαν να αποδώσουν τις δάφνες στους Γρίβα και Βαρνακιώτη, αφού τους εγκατέλειψαν στο πεδίο της μάχης και αυτοί αντί να χαθούν, όχι μόνο νίκησαν, αλλά απέδειξαν ότι η ήττα στο ΠΕΤΑ  δεν οφείλονταν στην ετοιμότητα των Τουρκικών στρατευμάτων αλλά στην λανθασμένη τακτική της επιλογής του πολέμου, με τακτικό στρατό δυτικού τύπου.

Β. Μπαλάσκα-Λ.Μπουκουράνη

Η μάχη ήταν σημαντική. Ηταν το φιλί της ζωής για την επανάσταση του 1821. Η μάχη του ΠΕΤΑ απέδειξε  ότι τα ελληνικά στρατεύματα δεν μπορούσαν να πολεμήσουν  παραθέτοντας τακτικό στρατό. Για να είμαστε όμως δίκαιοι, πρέπει να αναφέρουμε ότι η παράθεση των ελληνικών στρατευμάτων στη μάχη του ΠΕΤΑ, ήταν της μορφής δυτικού τύπου «μεγάλοι πόλεμοι». Ποιος Έλληνας θα συνέχιζε στο πεδίο της μάχης να περπατά όρθιος και ακάλυπτος, να γεμίζει το όπλο του και να ρίχνει πυροβολισμό, ή να αναμένει από τον αντίπαλο να τον στοχεύσει ή να αστοχήσει;  Αυτά θα μπορούσαν να γίνουν μόνο σε δυτικές μάχες που οι στρατοί αριθμούσαν από διακόσιες χιλιάδες και πάνω.

      Ο κλεφτοπόλεμος και οι παράξενες συνήθεις των Ελλήνων στις μάχες, ήταν το ιδιόμορφο και το απροσδιόριστο των εξελίξεων. Αυτό έγινε και στη μάχη του Αετού.

Ο Ποιητής Π. Σούτσος, (1806-1868), στο έργο του «Καραϊσκάκης» (1862) γράφει:

Πλην εις τον Αετόν, Πασά σεις μετά τρείς ημέρας

το βάρος της Ελληνικής αισθάνθητε μαχαίρας

με τα οστά σας ύψωσε πυραμιδίνους στίβας

ο της Κομβότης νικητής Θεόδωρος ο Γρίβας.

Ο Ποιητής Α. Σούτσος, στο έργο του «Τουρκομάχος Ελλάς» γράφει:

Ελλήνων φέρνει οκτώ δεκάδας

Εις τον υψίκρημνον Αετόν

Και Τούρκων δώδεκα χιλιάδας

Κτυπά ο νέος Γρίβας πετών.

Βοά η μία κ’ η άλλη ράχη

κρατεί εννέα ώρας η μάχη

και όταν φτάνη αυτός αισθμαίνων

μετά την νίκην δίχως πληγήν, 

ως λύκος έχει αιματωμένον

το πρόσωπόν του από σφαγήν.

        Για να κλείσουμε το θέμα της μάχης του Αετού και της εξαφάνισης των φύλλων της εφημερίδας εκείνης της περιόδου, τοποθετούμαστε ότι κάτι θα περιείχαν, που σήμερα δυστυχώς δεν το γνωρίζουμε ή μπορεί να το σκεφτόμαστε και να μην μπορούμε να το διαβεβαιώσουμε.

     Μετά την μάχη του Αετού, ο Κιουταχής τίθεται στο περιθώριο και στα πράγματα επανέρχεται ο «Μπάμπα», ο Ομέρ Βρυώνης.

          Ο Μαυροκορδάτος γνωρίζει ότι άμεσα ο Ομέρ Βρυώνης θα εκστρατεύσει κατά του Μεσολογγίου και μετά θα βρεθεί άμεσα στην Πελοπόννησο. Ταυτόχρονα όμως αντιλαμβάνεται ότι το δίδυμο Βαρνακιώτης – Γρίβας κυριαρχούν  μετά την μάχη του Αετού. Πρέπει άμεσα να αποδυναμωθούν και να απομονωθούν. 

     Η πρώτη προσπάθεια του Μαυροκορδάτου, να τους κατηγορήσει και να τους αποδώσει ευθύνες λόγω του ότι δεν κυνήγησαν τη στρατιά του Κιουταχή μετά την μάχη του Αετού, βρέθηκε στο κενό, αφού ένας από τους αποδέκτες των επιστολών του, ο Καραισκάκης (και αυτός παλαιά στην αυλή του Αλή), ενημέρωσε τον Βαρνακιώτη. 

       Στις 8 και 18 Μαΐου 1823, οι Παπαδάκης και Βλαχόπουλος αρχίζουν η συκοφάντηση του Γρίβα.  Στέλνουν επιστολές κατηγορίας προς Μαυροκορδάτο, για να τις χρησιμοποιήσει αυτός στους άλλους οπλαρχηγούς. 

    Στις 10 Ιουνίου 1823 - 12 Ιουνίου 1823,  το εκτελεστικό της Κυβέρνησηςπροτείνει στον πρόεδρο του βουλευτικού την  απονομή του βαθμού του στρατηγού, στον Θ. Γρίβα.

«Προβούλευμα εκτελεστικού (1688/1823) περί προβιβασμών στην Δυτική Ελλάδα στο βαθμό του στρατηγού Τζαβέλλα, Θ.Γρίβα, Ι. Ράγκου, Γεωργ. Καραισκάκη, Δ. Μακρή.»

Π. Λάιος-Π. Ζακυνθυνός-Ε. Μπούζι

        Ο Ομέρ Βρυώνης προσπαθεί να συγκεντρώσει όλους τους οπλαρχηγούς που θήτευσαν στην αυλή του Αλή Πασά. Γνωρίζει ότι αυτοί είναι η στρατιωτική δύναμη της Ελληνικής επανάστασης. Πρόσθετα γνωρίζει ότι ο Βαρνακιώτης εκτός από την στρατιωτική δύναμη και την εμπιστοσύνη που διαθέτει σε όλη την στρατιωτική δύναμη της Ελλάδας, έχει μοναδικές διαπραγματευτικές  δυνατότητες. 

         Ο Ομέρ Βρυώνης με επιστολή του ζητά από τον φίλο και γνωστό του, τον Βαρνακιώτη, να προσχωρήσει στο τούρκικο στρατόπεδο. Ο Βαρνακιώτης ενημερώνει τον Μαυροκορδάτο για την επιστολή του Ομέρ Βρυώνη.

Λουτράκι Ακαρνανίας

       Λίγο μετά μια ατυχή  σύγκρουση με τους Τούρκους στο Λουτράκι, δίνεται το δικαίωμα στην αυλή του Μαυροκορδάτου να αφήνει υποψίες για την πίστη του Βαρνακιώτη στον απελευθερωτικό αγώνα.

Ποιος θα πάει για τα καπάκια;

    Ο Μαυροκορδάτος δεν προχωρεί από μόνος του σε καπάκια (συμφωνία για παράδοση), παρά την μεγάλη ευγλωττία και αξίωμα που διαθέτει. Κάνει κρούση στον Βαρνακιώτη να πάει στην Αρτα για Καπάκια, δηλ. συνομιλίες για συμφωνία ώστε να γίνει καθυστέρηση της καθόδου των Τούρκων. Ο Βαρνακιώτης αρνείται. 

       Ο Βαρνακιώτης τελικά πείθεται. Ο Γρίβας παρακολουθεί τα γεγονότα αλλά δεν μπορεί να επέμβει.

       Τελικά σε στενή σύσκεψη υπό τον Μαυροκορδάτο και λίγων οπλαρχηγών, οΒαρνακιώτης πείθεται, αλλά πρώτα ζητά να υπογραφεί από τον Μαυροκορδάτο και όλους τους άλλους παρόντες οπλαρχηγούς, έγγραφο που να του δίνει την εντολή.

      Το έγγραφο συντάσσεται  και όλοι το υπογράφουν. Το έγγραφο αυτό μένει κρυφό μέχρι το 1823, όπου ο Βαρνακιώτης το εμφανίζει και ζητά την αποκατάστασή του. 

      Ο Βαρνακιώτης φεύγει για τα καπάκια στην Άρτα και αμέσως αρχίζουν οικατηγορίες. Ο Τρικούπης (γυναικάδελφος του Μαυροκορδάτου) τον κατηγορεί ότι έφυγε χωρίς να ενημερώσει κανέναν, ενώ γνώριζε την ύπαρξη της έγγραφης εντολής. Ο Μαυροκορδάτος με έγγραφό του προς το εκτελεστικό, σε χρόνο που μπορεί να πλησιάζει την ημερομηνία άφιξης του Βαρνακιώτη στην Άρτα, τον ονομάζει προδότη.

        Όλη η Στερεά Ελλάδα βοά και αποκαλεί τον Βαρνακιώτη ως προδότη.Οι μόνοι που μένουν εκτός των ομάδων της κατηγορίας είναι οι Ισκος και Γρίβας. Το κυνηγητό των φίλων του Βαρνακιώτη (κυρίως των Ελλήνων που υπηρέτησαν στην αυλή του Αλή Πασά) είναι ανηλεές. Ο Ίσκος καταφεύγει στην αυλή του Ομέρ.

         Όταν ο  Βαρνακιώτης επιστρέφει από την Άρτα καλεί τους Οπλαρχηγούς σε σύσκεψη για την πορεία του αγώνα. Η άρνηση του Μαυροκορδάτου να προσέλθει στη σύσκεψη, ενισχύει την υποψία των άλλων Οπλαρχηγών ότι «ο προδότης τους καλεί για να τους συλλάβει».

      Ο Μαυροκορδάτος με επιστολές του, ενημερώνει την Κυβέρνηση ότι ο Βαρνακιώτης στέλνει μπουγιουρντιά σε οπλαρχηγούς για να προσκυνήσουν. 

         Με τον χαρακτηρισμό του Βαρνακιώτη σαν προδότη, ο Γρίβας πάλι βρίσκεται μόνος. Η ισχυρή ομάδα Γρίβα-Βαρνακιώτη έχει υποχρεωτικά  μοιραστεί.  Ο Βαρνακιώτης καταφεύγει στην Αρτα.

     Η θέση της αρχιστρατηγίας είναι κενή. Ο Μαυροκορδάτος προτείνει για νέο αρχιστράτηγο τον Μάρκο Μπότσαρη. Οι Ακαρνάνες προτείνουν τον Θεοδωράκη Γρίβα. Η θέση του Μαυροκορδάτου ζυγίζει περισσότερο και με αιτιολογικό την μικρή ηλικία του Γρίβα ( μόνο 26 ετών).

         Ολοι οι δρόμοι τώρα οδηγούν στο Μεσολόγγι. Ο Γρίβας με τους δικούς του βρίσκεται μέσα από τον «φράκτη». Από έξω τα Τουρκικά στρατεύματα με αρχηγό τον Ομέρ Βρυώνη. 

        Εδώ «παίζεται» ένα παράξενο αλλά και άγνωστο σε πολλούς αναγνώστες, παιγνίδι. Μέσα στο Μεσολόγγι αρκετοί οπλαρχηγοί αντιλαμβάνονται το κρίσιμο της κατάστασης και με «αστείους» ισχυρισμούς προσπαθούν αποχωρήσουν από τον «φράκτη».  Καλό θα ήταν να αναφέρουμε ότι ένας οπλαρχηγός αποχώρησε με την δικαιολογία ότι τον πείραζε το υγρό κλίμα του Μεσολογγίου.

       Εν τω μεταξύ υπάρχουν ενέργειες για την παράδοση του Μεσολογγίου και μεταξύ εκπροσώπων των Τούρκων και των Ελλήνων αρχίζουν διαπραγματεύσεις. 

        Στα καπάκια ο Μάρκος Μπότσαρης διαφωνεί για το ποσό της συμφωνίας παράδοσης του Μεσολογγίου και με αυτό τον τρόπο κερδίζεται σε χρόνο όλος ο Οκτώβριος.   Η καθυστέρηση στα καπάκια Ομέρ από την μια πλευρά και Μπότσαρη από την άλλη , φέρνουν σε δυσμένεια τον Ομέρ. 

Εριόλα Μπούζι

Ανάληψη διοίκησης από τον Κιουταχή.

      Στην καθυστέρηση αντιδρά ο Κιουταχής, υποπτεύεται, αντικαθιστά τον Βαρνακιώτη με τον Βαράση, ένα φίλο του Μάρκου Μπότσαρη. Αρχίζουν τα νέα καπάκια Μπότσαρη – Βαράση. Ο Μπότσαρης συναντιέται με τον Βαράση έξω από το Μεσολόγγι (σε απόσταση βολής μιας πιστόλας). Οι διαπραγματεύσεις πάλι καθυστερούν και ενώ όλα δείχνουν ότι εντός των ημερών θα πραγματοποιούνταν η παράδοση, καταφτάνουν οι  ενισχύσεις από την Πελοπόννησο, έργο που είχε αναλάβει ο Θεοδωράκης Γρίβας, σύμφωνα με τον ιστορικό Δ. Καμπούρογλου. 

     Την τελευταία στιγμή και όταν ο Μαυροκορδάτος, σύμφωνα με τον Δ. Καμπούρογλους, ήταν έτοιμος να αποδράσει από το Μεσολόγγι με ένα πλοιάριο, φάνηκε ο Γρίβας με τους Πελοποννήσιους. Το Μεσολόγγι με την καθυστέρηση που είχε γίνει, είχε σωθεί προσωρινά.

Σχέδιο Ομέρ Βρυώνη για επίθεση ξημερώματα 26ης Δεκεμβρίου.

      Ο Ομέρ είχε αποφασίσει να γίνει επίθεση στο Μεσολόγγι την ώρα που οι υπερασπιστές των τειχών θα εκκλησιάζονταν για την εορτή της γέννησης. 

Ξημερώματα ημέρας ανάμνησης της γέννησης του Χριστού.

   -Σύμφωνα με τον ιστορικό Δ. Καμπούρογλους, στα τείχη του Μεσολογγίου, ήταν μόνο ο Γρίβας με τα παλληκάρια του. Ποιος ενημέρωσε τον Γρίβα και γιατί μόνο τον Γρίβα; Η συγγένεια και η φιλία Γρίβα -Βαρνακιώτη ήταν η βάση της πληροφορίας; 

  -Πως δικαιολογείται όλοι να βρίσκονται στην εκκλησία και μόνο ο Γρίβας να είναι στα τείχη και να μην κινεί τις υποψίες σε κανένα άλλο οπλαρχηγό; Ο Γρίβας πως δικαιολόγησε την απουσία του από την εκκλησία;

-Για ποιο χριστιανισμό μιλά ο Βαρνακιώτης;

     Αργότερα ο  Βαρνακιώτης σε γράμμα του προς την Κυβέρνηση αναγράφει για το γεγονός αυτό.  «Το Μεσολόγγι σώθηκε απ΄το  ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ» Τι σήμαινε αυτή η φράση για την οποία κανένας δεν ζήτησε εξηγήσεις, σαν να ήταν «κάτι»  σε όλους γνωστό.

Ο Ποιητής Π. Σούτσος, (1806-1868), στο έργο του «Καραϊσκάκης (1862) γράφει:

Και εις του Μεσολογγίου μας καθήμενος τα θύρας

εις τον Βρυώνην έλεγες «το έχω υπό χείρας»

ενώ δε εις τους πόδας του ωρθώνετο το κράτος,

Σε εκοίμιζαν ο Βότσαρης και ο Μαυροκορδάτος.

ο Λιόντος αίφνης έφτασε και ο Μαυρομιχάλης

και ο Κανέλλος οδηγοί δυνάμεως μεγάλης

και εις του Γρίβα και Μακρή τους δύο προμαχώνας

θραυσμένας είδες του πυκνού στρατού τας κολώνας.

      Μετά την αποτυχία της επίθεσης στην παραμονή των Χριστουγέννων, οι Τούρκοι υποχρεώνονται να λύσουν την πολιορκία του Μεσολογγίου και να επιστρέψουν στην Αρτα. 

        Στο Μεσολόγγι, δίκαια, υπάρχει ένα κλίμα ενθουσιασμού. Μόνο ο  Γρίβας είναι ανήσυχος. Γνωρίζει την ψυχολογία του αποτυχημένου. Γνωρίζει ότι οι Τούρκοι χωρίς ιδιαίτερες προφυλάξεις θα επιστρέψουν όσο γρηγορότερα στην Αρτα. Ο Χειμώνας που έρχεται είναι σκληρός. Γνωρίζει ότι αυτό το στράτευμα θα βρεθεί στις αρχές της άνοιξης, πάλι έξω από το Μεσολόγγι. 

         Ο Ομέρ Βρυώνης βρίσκεται στο Βραχώρι και ετοιμάζεται για την επιστροφή στην Άρτα. Φοβάται μήπως ο παλαιά δικός του πολεμιστής, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κατέλθει με την δύναμή του και του αποκλείσει τον δρόμο της επιστροφής. Ο Ομέρ έχει αντιληφθεί ότι η δολοφονία του Αθανάσιου Διάκου (και με αυτόν τον τρόπο που έγινε) έχει σπάσει τους δεσμούς που είχε με τους Έλληνες της αυλής του Αλή Πασά. Ο Οδυσσέας δεν υπολόγισε τον Δερβίση και τον σκότωσε, ο Γρίβας ήταν το θηρίο εκείνη την βραδιά που ο Ομέρ εκμεταλλεύτηκε την εγκατάλειψη των τειχών του Μεσολογγίου, λόγω της παρουσίας όλων των πολιορκημένων στην εκκλησία για την λειτουργία της γέννησης.

Λευκοθέα Μπουκουράνη

    Ο Γρίβας αισθάνεται τώρα πιο ασφαλής. Η δύναμη της ομάδας του είναι αρκετά μεγάλη. Παίρνει και από άλλες ομάδες 500 παλικάρια και με πλοία αποβιβάζεται στις εκβολές του Αχελώου (θέση Πεταλάς) και γρήγορα φτάνει στην Ρίγανη, ώστε να ανακόψει την ομαλή επιστροφή των Τούρκων.  

        Ο Μαυροκορδάτος δίνει εντολή στον Γρίβα να αφήσει την θέση που έχει και να συμμετάσχει σε σύσκεψη που θα γίνει στην μονή Λιγοβιτσίου.Η άποψη του Μαυροκορδάτου ήταν να δοθεί μάχη κάτω από το Λιγοβίτσι.Ακόμα δεν είχε αντιληφθεί ότι οι πολεμικές συγκρούσεις δυτικού τύπου, δεν ήταν της φυσιογνωμίας των Ελλήνων. 

      Ο Γρίβας πλέον δεν δέχεται διαταγές, όχι μόνο λόγω της ιδιοσυγκρασίας του αλλά και γιατί δεν μπορεί να δοκιμαστεί ξανά με τους κινδύνους που δέχθηκε στη μάχη του Πέτα ή στη μάχη του Αετού.

Γρίβας: «Εγώ πηγαίνω και όποιος θέλει ας έρθει μαζί μου» 

Πρωί 30 Δεκεμβρίου 1823. 

Ο Γρίβας βρίσκεται στον Μαχαλά, όπου το απόγευμα φτάνουν εκεί όλοι οι οπλαρχηγοί. Η δύναμη των Ελλήνων είναι 2000 πολεμιστές.

  Ο Μαυροκορδάτος προτείνει άμυνα στην Μονή Λιγοβιτσίου, ενώ ο Γρίβας προτείνει επίθεση στο πέρασμα των Τούρκων πάνω στον Αχελώο. 

Διαφωνία και.. Η μάχη του Αχελώου.

Με μόνο 400 άνδρες φτάνει στον ποταμό και λαμβάνει θέση στη τοποθεσία  «πόρτες». Οι Τούρκοι έπρεπε να επιλέξουν την αναμονή ή την γρήγορη διάβαση του ποταμού. Οι φήμες για την επικουρία του Γρίβα από τις ομάδες των άλλοτε συντρόφων του στην αυλή του Αλή, του Ανδρούτσου και του Καραισκάκη, τους πίεζε να λάβουν γρήγορα αποφάσεις. Η τυχόν εμφάνιση των στρατευμάτων Ανδρούτσου και Καραισκάκη, θα τους έβαζε ανάμεσα σε δύο πυρά. Ο Γρίβας να τους περιμένει στην απέναντι όχθη του Αχελώου και οι Ανδρούτσος και Καραισκάκης να τους κτυπούν από πίσω.

Σε λίγες ώρες αρχίζει ο χαλασμός. Τα λίγα βόλια του Γρίβα, γίνονται επιτυχή βόλια με την βοήθεια του ορμητικού Αχελώου. Οι Τούρκοι πρέπει να περάσουν τον Αχελώο και ο Γρίβας τους εμποδίζει. Κάθε βόλι είναι τροφή για τον Αχελώο. Ο ποταμός γεμίζει από σώματα Τούρκων. Το χρώμα του ποταμού γίνεται κόκκινο. Η ψυχολογία της μάχης είναι με τον Γρίβα.

Όμως σύντομα εμφανίζεται  το πρόβλημα που γρηγορότερα είχε διαπιστώσει ο Γρίβας, όταν καλούσε όλους τους οπλαρχηγούς να αναπτυχθούν κατά μήκος του Αχελώου. 

Η ελλιπής ομάδα του Γρίβα δεν μπορεί να ανοιχτεί σε όλη την όχθη του Αχελώου. Δύο χιλιόμετρα πιο κάτω και σε πιο ρηχά νερά,  το ιππικό των τούρκων,  τοποθετείται μέσα στον ποταμό σε σχήμα μύτης γωνίας και ανακόπτουν την ορμή του ποταμού. Σε αυτά τα «ήρεμα» νερά  1500 Τούρκοι κατορθώνουν να περάσουν απέναντι. Τώρα ο Γρίβας δεν μπορεί να συνεχίσει το κτύπημα των Τούρκων.

Οι Τούρκοι που πέρασαν τον Αχελώο, πραγματοποιούν κίνηση να κυκλώσουν τονΓρίβα. Ο Θεοδωράκης αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο και αποσύρεται στην Λεπενού.

Λεπενού Αιτ/νιας 

  Οι δύο στρατοί βρίσκονται αντιμέτωποι έξω από την Λεπενού.

    Οι Τούρκοι δεν επιτίθενται φοβούμενοι την επικουρία του Μαυροκορδάτου. Οι απώλειες που είχαν στην μάχη πάνω στον Αχελώο είναι σημαντικές. Λίγο ακόμη και θα είχε επέλθει η καταστροφή της στρατιάς του Ομέρ Βρυώνη.

Ο Γρίβας δεν επιτίθεται περιμένοντας την βοήθεια των άλλων Οπλαρχηγών, που τελικά δεν έρχεται. Υποχρεώνεται στο να αποσυρθεί.

       Την μάχη του Αχελώου εξύμνησε ο  Σολωμός στον ύμνο προς την ελευθερία (στίχοι 409-488 ) και ο Παναγιώτης Σούτσος στο δράμα «Καραισκάκης».

       Από ορισμένους ιστορικούς υπάρχει αποσιώπηση της μάχης του Αχελώου,μιας μάχης που λίγο ήθελε να οδηγήσει στην ολοσχερή καταστροφή του στρατού του Ομέρ Βρυώνη.  Ο ιστορικός Δ. Καμπούρογλους μας ενημερώνει ότι στη μάχη του Αχελώου, μαζί με την ομάδα του Γρίβα, συμμετείχαν οι ομάδες του Ηλία Μαυρομιχάλη, του Ηλία Τσαλαφάτινου και ορισμένων από την Λακωνία.

Ο Ποιητής Π. Σούτσος, (1806-1868), στο έργο του «Καραϊσκάκης (1862) γράφει:

Κιουταχής, στο δράμα «Καραισκάκης» 

Και άλλοτ’ επροσκύνησαν, και όμως μόνη μία

Εις την ημέραν του Χριστού πικρή αποτυχία

Εμέ με άλλους τέσσαρας εβίασε Βεζύρας

Να πέσω εις του ποταμού του Άσπρου τας πλημμύρας.

Ο Καραϊσκος, Οδυσσεύς, Σαφάκας, έμπροσθεν μου.

Από το Μεσολόγγιον ο Γρίβας όπισθεν μου.

Ο ποταμός ήτον βαθύς και η βροχή ραγδαία,

Και δίστομη και άσπλαγχνη του Γρίβα η ρομφαία.

Όκτάκις τον έδιωξα, μ’ ενδιώξεν οκτάκις.

Πού να προσφύγω; φοβηθείς μην ο Καραϊσκάκης 

Με φθάση κατά μέτωπον κ’εις δύο ξίφη πέσω,

Επρόκρινα τα ρεύματα, κ’ ερρίφθην εν τω μέσω.

Και χιλιάδες δώδεκα πεζών μου και από τα ηνία 

Συνεκρατούντο οι πεζοί, δεμένοι με σχοινιά,

Κ’ έκτυπα ερριπτ’ έσφαζε πεζούς, ιππείς και ίππους,

Ο Γρίβας ο ακούραστος, ο Γρίβας ο ταχύπους.

Την πέραν όχθην έφθασα με άλλους εγώ σώος 

Και μ’ αίματος κατέβαινε ροάς ο Αχελώος. 

      Ποια άλλη γραφή θα μπορούσε να μας δώσει την κατάσταση και τα γεγονότα αυτής της μάχης του Αχελώου, από τους στίχους:

Κ’ έκτυπα ερριπτ’ έσφαζε πεζούς, ιππείς και ίππους,

Ο Γρίβας ο ακούραστος, ο Γρίβας ο ταχύπους.

      Η τακτική των ιστορικών συγγραφέων, οι οποίοι ακολουθούσαν την γραμμήΜαυροκορδάτου, σε κάθε ενέργεια του Γρίβα, ανακάλυπταν ένα χαρακτήρα του Γρίβα, «τον φιλοχρήματο». Η τακτική να τον κατηγορούν σε κάθε τι, ήταν η γραμμή για την  αποδυνάμωσή του.  

     Την ίδια τακτική ακολούθησαν και οι επόμενες γενιές ορισμένων ομάδων  ιστορικών. Βέβαια μπορεί ο Μαυροκορδάτος να πέθανε, η τακτική της ομάδας που εκπροσωπούσε, παρέμενε και «έφτιαχνε» ιστορικούς.

       Ας προσέξουμε όμως τις γραφές και την τακτική των επόμενων ιστορικών αυτής της κατηγορίας. Οπου έχουν τοποθετηθεί σημαντικοί ποιητές μας,  με τους στίχους τους, για τα σημαντικά γεγονότα  μαχών και συμπλοκών, εκεί δεν καταγράφουν την «φιλοχρηματία» του Γρίβα. Τι να γράψουν για την μάχη του Αετού, για την μάχη του Αχελώου, για την μάχη της Αγίας Αννας κλπ. Σε άλλες όμως περιπτώσεις, ανακαλύπτουν την επιμονή του για διάφορα χρηματικά ποσά. 

        Όμως ας κοιτάξει κανείς τα αρχεία που τηρούνταν μέσα στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, αρχεία που  υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Κάθε Οπλαρχηγός λάμβανε χρήματα ή τροφές για την ομάδα του. Ο Γρίβας αλλά και κάθε οπλαρχηγός είχε πολλές ψυχές να θρέψει, όχι μόνο τους πολεμιστές αλλά και τις οικογένειες που έμεναν πίσω…

Χρειάζονταν όπλα, πολεμοφόδια αλλά και «ζεστό» χρήμα για να εξαγοράζουν πληροφορίες.

   Ο Διονύσιος Σολωμός, στον ύμνο προς την ελευθερία (Οι πρώτοι στίχοι αποτελούν τον εθνικό μας ύμνο), υμνεί την μάχη του Αχελώου:

Στροφή 104 μέχρι και 112

Την αισθάνονται και αφρίζουν

τα νερά και τ’ αγροικώ

δυνατά να μουρμουρίζουν

σαν να ρυάζετο θηριό.

Κακορίζικοι που πάτε

του Αχελώου μες την ροή

και ‘πιδέξια πολεμάτε

από την καταδρομή

Να αποφυγετε το κύμα

εγεινε όλο φουσκωτό

εκεί ευρήκατε το μνήμα

πρίν να ευρήτε αφανισμό

Βλασφημάει, σκούζει, μουγκρίζει

κάθε λάρυγγας εχθρού

και το ρεύμα γαργαρίζει

ταις βλασφήμιαιες του θυμού.

Σφαλερά τετραποδίζουν

πλήθος άλογακαι ορθά

τρομασμένα χλημητρίζουν

και πατούν εις τα κορμιά.

Ποιος το σύντροφον απλόνει

χέρι ωσαν να βοηθηθή

 ποιος την σάρκα του δαγκώνει

οσο οπού να νεκρωθή

Κεφαλαίς απελπισμέναις

με τα μάτια πεταχτά

κατά τ’ άστρα σηκωμέναις

για την ύστερη φορά.

Σβύεται αυξαίνοντας η πρώτη

του Αχελώου νεροσυρμή

το χλημήτρισμα και οι κρότοι

και του ανθρώπου οι γογγυσμοί.

Ετσι ν’ άκουα να βουίξη

τον βαθύν ωκεανό

και σ’ το κύμα του να πνίξη

κάθε σπέρμα Αγαρηνό.

      Ας επιστέψουμε στα γεγονότα μετά την μάχη του Αχελώου. Οι Οπλαρχηγοί που ακολουθούν τον Μαυροκορδάτο, τελικά δεν δίνουν μάχη στο Λιγοβίτσι, όπως ισχυρίζονταν στον Γρίβα.

Μονή Λιγοβιτσίου

     Στο χρονικό διάστημα που ακολουθεί, ο Γρίβας παρακολουθεί όχι μόνο την συνέχιση του παραγκωνισμού του Βαρνακιώτη, αλλά και τις απόπειρες δολοφονίας του. Ο Βαρνακιώτης βρίσκεται στην Κανδήλα και από εκεί στις αρχές Ιανουαρίου ζητά προστασία στο υπό γαλλική κυριαρχία νησί Κάλαμος.

    Οι ιστορικοί που υποστηρίζουν τον Βαρνακιώτη, απαριθμούν τρείς και πλέον απόπειρες δολοφονίας σε βάρος του, με ημερομηνίες και ονόματα υποψήφιων δολοφόνων, ενώ ο Μαυροκορδάτος και οι πέριξ του ζητούν από την Γαλλική Κυβέρνηση να απομακρυνθεί από τον Κάλαμο ο Βαρνακιώτης.

Εμπλοκή Θεοδωράκη Γρίβα

     Ο Θεοδωράκης Γρίβας βρίσκεται και σε αυτός σε δυσχερή θέση από τις επιβουλές του Μαυροκορδάτου. Βρίσκεται μέσα στον κυκλώνα της υπόθεσης Βαρνακιώτη.

      Δεν έχουμε την δυνατότητα να ισχυριστούμε ότι η εν ψυχρώ σφαγή των τριών Χασαπαίων στο Δραγαμέστο, ήταν η εκδίκηση του Γρίβα για την προ ημερών επίθεση δολοφονίας των Χασαπαίων κατά Βαρνακιώτη, αλλά τα μετέπειτα γεγονότα δηλ. της πολιορκίας του Γρίβα από στρατεύματα πιστά στον Μαυροκορδάτο, στον πύργο του Γουλιμή στη Κατοχή, η προστασία του Γρίβα από τα στρατεύματα του Τζαβέλα, περιπλέκουν ή  προσανατολίζουν την υπόθεση.

Ξηρόμερο, Μάρτιος 1824

Το Ξηρόμερο είναι μια μπαρουταποθήκη. Οι Έλληνες έχουν αρχίσει τον εμφύλιο. Ο Βαρνακιώτης είναι χαρακτηρισμένος ως προδότης και προσπαθεί να αποδείξει την αθωότητα του.

Στο Δραγαμέτσο ο Γρίβας δέχεται επίθεση από ομάδα του Τζόγκα και των Χασαπαίων. Στην συμπλοκή σκοτώνονται 3 μέλη της φάρας των Χασαπαίων.Ο Τσόγκας ανήκει στην ομάδα του Μαυροκορδάτου αλλά και έχει προσωπικές διαφορές με τον Θεοδωράκη Γρίβα. Πρίν λίγα χρόνια ο Αλή Πασάς τον κάλεσε από τα Άγραφα για να αναλάβει το αρματολίκι της Βόνιτσας, ένα αρματολίκι που παραδοσιακά ανήκε στους Γριβαίους ή στους Κατσικογιανναίους.  Ο Τσόγκας δεν θέλει ένα δυνατό Γρίβα, δεν θέλει να υπάρχει ο Βαρνακιώτης. Μάλιστα όταν πρίν ένα χρόνο ο Βαρνακιώτης προσάρτησε το «Κόλι» της Κατούνας στο αρματολίκι του Ξηρόμερου, ο Τσόγκας εντάχθηκε άνευ όρων στην ομάδα Μαυροκορδάτου.

     Οι ιστορικοί γράφουν για το γεγονός της ένοπλης ρήξης του Γρίβα με τους Χασαπαίους. Άλλοι κατακρίνουν τον Γρίβα και τον επιβαρύνουν με την προσπάθεια κυριαρχίας του στο Ξηρόμερο. Άλλοι δικαιολογούν την ενέργειά του αφού υπήρχε συντονισμένη  επιβουλή των Μαυροκορδάτου- Μπότσαρη μέσω των Χασαπαίων και του Τσόγκα.

      Να θυμίσουμε στους αναγνώστες μας, τα στοιχεία που παραθέσαμε για την συγγένεια του Γρίβα με τον Βαρνακιώτη. Εκτός από πολλά άλλα κοινά, ο Βαρνακιώτης είχε  νυμφευτεί την πρωτανιψιά του Γρίβα (κόρη της αδελφής του η οποία είχε παντρευτεί τον Βλάχο Οπλαρχηγό Γιάννη Μπουκουβάλα) ενώ η αδελφή του πατέρα του είχε παντρευτεί τον πατέρα του Βαρνακιώτη.

24 Μαρτίου 1824, Κατοχή Ακαρνανίας

   Οι Χασαπαίοι με την βοήθεια των Μποτσαραίων πολιορκούν τον Γρίβα στην Κατοχή, στον πύργο του Γουλιμή.  Οι Τζαβελαίοι κατεβαίνουν από τον Βάλτο για βοήθεια του Γρίβα, αλλά η απόσταση από τον Βάλτο μέχρι την Κατοχή είναι πολύ μεγάλη.

 Επί τρείς ημέρες ο Γρίβας πολιορκείται  με 22 παλικάρια του. Την τρίτη νύκτα πραγματοποίησε έξοδο, χάνοντας τα μισά παλικάρια του, μεταξύ των οποίων και ο πιστός του Αραψ.

Αυτές τις εμφύλιες διαμάχες, ο λαός τις μετέφερε σε: δημώδες:

Τι είναι το κακό που γίνεται και η ταραχή η μεγάλη, 

στο Πάτο, στο Ξηρόμερο, στη Κατοχή, στη Χώρα;

Το Θοδωράκη κλείσανε πέντε-έξι βιλαέτια, 

Κι ο Θοδωράκης μοναχός, με δεκαοκτώ συντρόφους.

      Ο Γρίβας κατευθύνεται προς τον Βάλτο, γνωρίζοντας ότι σε αυτή την διαδρομή καταφτάνει για βοήθειά του ο Τζαβέλας.  Στο φευγιό του αποδεκατισμένου Γρίβα, τον ακολουθούν οι διώκτες του. Ευτυχώς για τον Γρίβα, μετά από δύο ώρες και κοντά στο χωριό  Παλιοκατούνα, συναντήθηκε η ομάδα του Γρίβα με το στράτευμα του Τζαβέλα. Εκεί πλέον οι διώκτες του Γρίβα, δεν συνέχισαν την ένοπλη δίωξη. Ο Γρίβας και ο Τζαβέλας κατευθύνθηκαν στον Βάλτο.

     Στο Ξηρόμερο ο Γρίβας είναι μόνος του. Ο Τζαβέλας ελέγχει τον Βάλτο, ο Ισκος έχει προσχωρήσει στον Ομέρ Βρυώνη, ο Βαρνακιώτης είναι απομονωμένος στο νησί Κάλαμος και σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς προσπαθεί να προστατευθεί από τις απόπειρες δολοφονίας του. Οι άλλοι οπλαρχηγοί είχαν πάρει το μάθημα για το τι παθαίνει όποιος εναντιώνεται στην θέληση του Μαυροκορδάτου.

     Οι Χασαπαίοι ενεργούν είτε λόγω της βεντέτας, είτε ωθούμενοι από τους Μαυροκορδάτο – Μπότσαρη και γίνονται οι διώκτες του Γρίβα. Ο Γρίβας με τα παλικάρια του εγκαταλείπουν την Ακαρνανία και θα επιστρέψουν εκεί μετά πέντε χρόνια. Προορισμός τους η Πελοπόννησος.

3 Απριλίου 1824 

    Ο Γρίβας βρίσκεται μέσα στην Τρίπολη και συμμετέχει στον εμφύλιο των Πελοποννήσιων, στο πλευρό του Κολοκοτρώνη. Ζητά 10.000 γρόσια για τις ανάγκες του στρατού του, αλλιώς δεν αποχωρεί από την Τρίπολη. Ο  Κ. Ζαφειρόπουλος ζητά έγκριση του ποσού από το Βουλευτικό σώμα. Το ποσό εγκρίνεται με το 716 προβούλευμα.

       Σύντομα και μέσα στον Σεπτέμβριο (8η του μηνός) ο Γρίβας προβιβάζετε σε στρατηγό, σε ηλικία 26 ετών.

Φεβρουάριος 1825 – ο εμφύλιος της Πελοποννήσου.

Ο Κολοκοτρώνης και ο Γρίβας ανήκουν στο στρατόπεδο των αντικυβερνητικών. Οι Κυβερνητικοί τους καλούν στο Ναύπλιο, δήθεν για συνεργασία, αλλά εκεί συλλαμβάνονται και τους φυλακίζουν στην Μονή προφήτη Ηλία, στην Υδρα. 

    Εν τω μεταξύ ο Ιμβραήμ εισβάλλει στην Πελοπόννησο και περνά από Μανιάκι, Σφακτηρία κλπ. Ο Μαυροκορδάτος, γενικός γραμματέας της Κυβέρνησης,  αντιλαμβάνεται την επερχόμενη καταστροφή. Ελευθερώνει τους κρατούμενους από την Υδρα και χρήζει αρχηγό του στρατού τον Κολοκοτρώνη. 

Πόλεμος κατά του Ιμπραήμ.

Ο Γρίβας με στρατό πολεμά στην Πελοπόννησο. Ο Ιμπραήμ είναι ανίκητος. Οι προσπάθειες των στρατευμάτων του Γρίβα, το μόνο που κατορθώνουν είναι να καθυστερούν τον Ιμπραήμ, στο στόχο που έχει «να φτάσει γρήγορα στο Μεσολόγγι και το αλώσει». Οι Οπλαρχηγοί του Μεσολογγίου προσπαθούν να έλθουν σε συμφωνία με τους Πελοποννήσιους. Ζητούν την παρουσία του μοναδικού κρίκου, του Γρίβα.

       Ο Γρίβας επιβιβάζεται σε πλοία και ταξιδεύει για το Μεσολόγγι. Ο Μιαούλης δεν μπορεί να σπάσει τον κλοιό που έχουν δημιουργήσει τα τουρκικά πλοία στη θάλασσα έξω από το Μεσολόγγι. Τα γεγονότα της προσπάθειας του Γρίβα να βρεθεί μέσα στο Μεσολόγγι και να πολεμήσει για την προστασία του, περιγράφει αναλυτικά ο ιστορικός Δ. Καμπούρογλους.

Τρίπολη 1825

    Η Ελένη Μπούμπουλη, χήρα του Πάνου Κολοκοτρώνη, με την μεσολάβησητης μητέρας της (Μπουμπουλίνα) συνδέεται με τον Γρίβα. ΟΚολοκοτρώνης αντιδρά αλλά η Ελένη φεύγει κρυφά για το πατρικό της σπίτι στις  Σπέτσες. 

1826, Σπέτσες. Ο Γρίβας νυμφεύεται  την πανέμορφη Ελένη Μπούμπουλη. 

          Η ρήξη με τον Κολοκοτρώνη έχει γίνει. Ο Γρίβας απαιτεί την προίκα της Ελένης, ο Κολοκοτρώνης αρνείται την επιστροφή. Είναι χαρακτηριστικά αλλά και διασκεδαστικά όσα γράφει ο Κασομούλης για την συνάντηση που έχουν οιΓρίβας και Κολοκοτρώνης, με θέμα την επιστροφή της προίκας που είχε λάβει ο Κολοκοτρώνης ως πεθερός, στο γάμο του γιού του, Πάνου,  με την Ελένη Μπουμπούλη. 

-Ωρέ κάτι ταψιά ήταν και αυτά ήταν κτυπημένα, ισχυρίζονταν ο Κολοκοτρώνης.

      Ο Γρίβας μπορεί να μην παίρνει  πίσω την προίκα της γυναίκας του αλλά μέσω του γάμου του είναι πλέον παντοδύναμος. 

       Σε αυτό το σημείο θα παραθέσουμε στοιχεία από τις επικοινωνίες που είχαμετους υπευθύνους του Μουσείου της Υδρας (Μουσείο Μπουμπουλίνας). 

          Μας είπαν ότι το θέμα της προίκας ο Γρίβας ήταν πάντα επιθετικός. Πίεζε την Μπουμπουλίνα να επιμείνει στον Κολοκοτρώνη για να επιστρέψει την προίκα που του δόθηκε στον γάμο της Ελένης με τον Πάνο.Πάντως ο Γρίβας πήρε την προίκα ως εξής: 

       Όταν πέθανε η Μπουμπουλίνα, πήγε στην Υδρα, στο αρχοντικό Μπουμπούλη και μόνος του διάλεξε και πήρε τα πράγματα που θα ήθελε ως προίκα της Ελένης.

Ευάγγελος Τσόλης

Επιστρέφουμε στην ιστορία του Γρίβα.

    Η συμπεθεριά με την Μπουμπουλίνα, του δίνει την αμέριστη υποστήριξη του«λόμπι» (Πελοπονήσιοι -νησιώτες). Οι νησιώτες θέλουν ένα δικό τους στην Πελοπόννησο. Οι Πελοποννήσιοι είναι χωρισμένοι σε πολλές φατρίες. Ο Γρίβας πλέον εμφανίζεται ως ο ισχυρός άνδρας, με δική του στρατιωτική δύναμη αλλά και χρήμα (από τους νησιώτες).

    Επίσης προχωρεί σε μια άλλη στρατηγική παντρειά. Νυμφεύει τον αδελφό του, τον Γαρδικιώτη, με την αδελφή του Καραϊσκάκη.

          Μέσα σε όλα τα παραπάνω θετικά για τον Γρίβα, η Πελοπόννησος κατακλύζεται από τους Ρουμελιώτες – Ξηρομερίτες οι οποίοι μετά την άλωση του Μεσολογγίου, βρήκαν καταφύγιο στο Ναύπλιο.

      Η συγκέντρωση του Ρουμελιωτών και κυρίως της Ακαρνανίας και της Αιτωλίας, πολύ γρήγορα δημιουργεί μια αδελφότητα για την αλληλοϋποστήριξή τους. Ηταν η αδελφότητα των Καρλελιτών. Η πρόταση όλων ήταν να αναλάβει ο Γρίβας την διοίκηση του Ναυπλίου και ο Καραϊσκάκης να αναλάβει δράση στην Αττική. 

11 Ιουνίου 1826, Ναύπλιο.

Η καρλελική αδελφότητα συντάσσει κείμενο τύπου «όρκου» και το υπογράφει:

Εν ονόματι της Αγίας Τριάδος 

    Οί ύπογεγραµµενοι βλέποντες τόν κίνδυνον της πατρίδος µας, και  ότι από άσυνειδήτους καταπατοϋνται τα γενικά δίκαια της πατρίδος  µας και µερικά µας, συναχθέντες εις εν και συσκεφθέντες δια να άπαντήσωµεν οσον δυνώµεθα το κακόν µε µίαν ψυχην και µε καθαραν  συνείδησιν της ψυχης µας, έµπροσθεν του αγίου µας ευαγγελίου όρκιζόµεθα εις την Άγίαν Τριάδα όπου πιστεύωµεν ώς χριστιανοι. 

α.) Να είµεθα αχώριστοι εις κάθε δούλευσιν τη; πατρίδος όπου αποβλέπει το κοινον καλόν µέχρι θανάτου, και άδιαίρετοι από κάθε τάξιµον και σκάνδαλον όποϋ ήθελε βαλθει εις το µέσον µας να µας χωρίση από έξω. 

β.) Να ύπερασπιζόµεθα τα γενικά δίκαια της πατρίδος µας και µερικα µας µε την ιδίαν ζωην µας. 

γ.) Χωρίς την γνώµην της συνδροφειας µας κάνένας να µη ήµπορη να άναχωριση εις οποιονδήποτε µέρος η διορισµένος η από άλλον δια ύπόθεσιν τόσον γενικην καθως και µερικην µας. 

δ.) Δια Ιδιαιτέρας ύποθέσεις τοϋ καθ' ένός µας όταν άναχωρίση να ζητη την άδειαν της συνδροφειας και να λέγη και την ύπόθεσιν του όποϋ άναχωρεϊ εις τους άδελφους 

ε.) Κάθε πρόβληµα όπου ήθελε άκούση ό καθευ; από τους έξω και όποϋ να πειράζη την συµφωνίαν µας άµεσω; να το κοινοποιοϋµεν εις την συνδροφειαν να περνη ανάλογα µέτρα. 

στ.) Εις κάθε ύπόθεσιν αί γνωµαι των περισσοτέρων από την άδελφότητα µας να έχουν δύναµιν. 

Περιορισµένοι εις τα άνω κεφάλαια έχοντες βάσιν τον θεον πρώτον να ύπερασπιζόµεθα τα γενικά δίκαια της πατρίδος µας και ένας  τον  άλλον. Οποιος δε ήθελεν φανεί ότι πατεί τον όρκον αύτου να έχη την όργην του θεου κατα κεφαλήν του και το ανάθεµα των άγιων πατέρων και άντίδικον την παναγίαν, και το αίµα όπου χύνεται των αθώων. 

 11 Ίουνίου 1826. 

Καραϊσκάκης, Θ. Γρίβας, Γ. Βαλτινός, Γαλάνης Μεγαπάνου, Γιαννάκης Στράτος, Κ. Βλαχόπουλος, Γιαννάκης Σουλτάνης, Χριστόδουλος Χ. Πέτρου, Ν. Κασοµούλης, Γ. Γεροθανάσης, Κ. Καπογεωργάκης, Παναγής Γαλάνης, Νικολός Δραγοµεστινός, Κ. Δροσίνης, Γιαννάκης Μιχαλόπουλος, Χρήστος Τζαούσης .... Κουτζαφτόπουλος, Άντώνιος Βούτυρος .. Μπαρλας, Γιαννούλης Σιαδήµας.

Το «λόμπι» αναθέτει την Διοίκηση του Ναυπλίου στον Γρίβα. Ο Γρίβας  στρατολογεί αξιόλογες πολεμικές ομάδες και υπό την καθοδήγηση των δικών του ανθρώπων (των αδελφιών του, του Βονιτσιάνου Γιάννη Σουλτάνη και του Χατζηπέτρου) τα παραδίδει στον Καραισκάκη και ο πόλεμος στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα  ξαναρχίζει.

7 Σεπτεμβρίου 1826, Ναύπλιο

     Ο Ιμπραήμ δια μεσολαβητή, παραδίδει  ιδιόχειρη επιστολή στον Γρίβαδια της οποίας προτίθεται στην καταβολή  10 εκατομμύρια γρόσια, με αντάλλαγμα την παράδοση του Ναυπλίου. Ο Γρίβας αρνείται.

Σημείωση: αυτή η επιστολή αργότερα δόθηκε από τον Γρίβα στον Βασιλέα Οθωνα.

Ο «βράχος» του Ιμπραήμ

Το κάστρο του Ναυπλίου

     Ο Γρίβας γνώριζε τις τακτικές της κάθε ηγεσίας. Ήξερε ότι «αν δεν θέλει ο αρχηγός, μπορεί να θέλει κάποιος άλλος». Ετσι πραγματοποιεί συνάντηση των 14 πρώτων αξιωματικών,  τους αναγγέλλει το γεγονός της πρόθεσης του Ιμπραήμ για παράδοση του Ναυπλίου και την πρόθεσή του για άμεση καταβολή 10 εκατομμύρια γρόσια. Πρώτη ενέργειά ήταν να τους ορκίσει αλλά ταυτόχρονα  τοποθετεί ποσότητες πυρίτιδας για ανατίναξη του φρουρίου, αν συμβεί το απρόοπτο!!!!!!!

Ιωάννης Λέκκας

Εδώ τελειώνει το τρίτο μέρος του άρθρου. Στο τέταρτο μέρος θα ολοκληρωθεί η εξιστόρηση της ζωής του Θεοδωράκη Γρίβα.

..........................

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΙΒΑΣ: Αγωνιστής του 1821, στρατηγός και πολιτικός (μέρος 4ο)

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ MICROSOFT OFFICE SPECIALIST

KAI ΤΕΧΝΟΒΛΑΣΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ: Θεόδωρος ΓΡΙΒΑΣ, ο σταυραετός της Λάμιας  Μέρος 4ο 

Αν οι ήρωες του 1821 ήταν «Αγιοι»… τότε δεν θα είχαμε επανάσταση αλλά περισσότερα μοναστήρια. Αυτό το απροσδόκητο του χαρακτήρα τους, είναι αυτό που τους έκανε ήρωες και κανείς ξένος δεν μπορούσε να προσδιορίσει την επομένη κίνησή τους. Αυτό έδωσε το αποτέλεσμα στην επανάσταση του 1821 και σε εμάς, σήμερα, την δυνατότητα της ελευθερίας.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

       Ιστορικά βρισκόμαστε στο χρονικό σημείο, όπου ο Ιμπραήμ έχει καταλάβει το Μεσολόγγι και η πιο σημαντική Ελληνική εστία, στη Πελοπόννησο, είναι τοΝαύπλιο. Ο Ιμπραήμ προσπαθεί να «πείσει» τον Γρίβα για παράδοση του «βράχου».

Στην αυλή της Κούλιας του Θεοδωράκη Γρίβα.

Κεντρικός ομιλητής: Δημήτρης Βερύκιος (ηθοποιός)

Ας δούμε αναλυτικά την ανωτέρω αναφερόμενη περίοδο:

        Ο Γρίβας κατέχει το Ναύπλιο. Ο Ιμπραήμ σωστά θεωρεί ότι μια πτώση του Ναυπλίου σημαίνει την τελική κυριαρχία του και το τέλος της ελληνικής επανάστασης. Ο Ιμπραήμ εκτός των άλλων στην υπηρεσία του, έχει ένα γραμματικό, τον Καπετάν Γιώργη. Ο Καπετάν Γιώργης, πρίν την έλευση του Ιμπραήμ στη Πελοπόννησο, ήταν ο γραμματικός του Πέτρου Μαυρομιχάλη. Στην υπηρεσία του Μαυρομιχάλη, ο καπετάν Γιώργης, είχε συναντήσει πολλούς οπλαρχηγούς, γνώριζε πολλά για αυτούς και τις συνήθειές τους.................

      Παρά τις καλές υπηρεσίες που προσέφερε στον Μαυρομιχάλη, με την έλευση του Ιμπραήμ, ο Καπετάν Γιώργης άλλαξε στρατόπεδο και ο Ιμπραήμ τον δέχθηκε, αφού πληροφορήθηκε τα προσόντα του.

       Ο Ιμπραήμ χρησιμοποίησε τον καπετάν Γιώργη για να πλησιάσει τον Γρίβα.Ζητήθηκε συνάντηση και πραγματοποιήθηκε. Ο Καπετάν Γιώργης,  άριστος χρήστης της ευγενικής προσέγγισης και της καλής διπλωματίας, μετέφερε την πρόταση του Ιμπραήμ για τα ανταλλάγματα που θα έχει αν παραδώσει «τον βράχο» (Το Ναύπλιο). Εκτός του χρηματικού ποσού δηλ. 10 εκατομμύρια γρόσια, αν ήθελε θα παραμείνει στην Πελοπόννησο, θα του δίνονταν η διοίκηση όλης της Πελοποννήσου, ενώ αν ήθελε να αναχωρήσει, τότε σε όποια χώρα θα πήγαινε θα έφτανε εκεί με ασφάλεια.

     Ο Γρίβας περίμενε να λάβει πληροφορίες για τις μελλοντικές κινήσεις του Ιμπραήμ. Αφού η ώρα περνούσε και δεν λάμβανε τίποτα από αυτό που περίμενε,έδωσε την απάντηση στον καπετάν Γιώργη: 

«Πήγαινε και πές στον αφέντη σου ότι την απάντησή μου θα την λάβει από τα κανόνια μου, όταν θα τολμήσει να πλησιάσει το Ναύπλιο».

Δημήτριος Βερύκιος

(στο βάθος διακρίνονται τα φώτα της πόλης Λευκάδας)

     Η επιστροφή του Γρίβα στο κάστρο του Ναυπλίου ήταν γρήγορη. Κάλεσε δεκατέσσερις αξιωματικούς του και τους μετέφερε όλα τα γεγονότα και την συζήτηση που είχε με τον απεσταλμένο του Ιμπραήμ. Έκλεισε την ενημέρωση με τα λόγια:

«αλλ΄εγώ απέρριψα τακτως τας προτάσεις ταύτας βέβαιος ότι προλαμβάνω όλης της φρουράς τα αισθήματα, καθόσον εκτός του προς την πατρίδα καθήκοντος, εις την οποίαν ορκησθήκαμεν άπαξ να προσφέρουμεν την ζωήν μας υπέρ της απελευθερώσεως του γένους, εσκέφθην συνάμα ότι δεν θα υπάρχει καθ’ όλην την σφαίραν γωνία τις όπου είναι δυνατόν να κρυφτεί της προδοσίας το αίσχος, διότι και εις την άκραν του κόσμου εάν καταφύγει τις και εκεί θα δακτυλοδεκτήται ως άνθρωπος πωλήσας αντί χρημάτων την πατρίδα του.Γνωρίζων την φιλοτιμίαν όλης της φρουράς αμφιβάλλω αν ηδύνατο κανείς να επιζήση εις τοιούτον αίσχος».

Δημήτρης Βερύκιος, με τον διαχειριστή ήχου ΝΤΙΝΟ Αργύρη

        Την ίδια ημέρα η ομάδα των αξιωματικών σε έγγραφο για τις ετήσιες ανάγκες του φρουρίου, συμπεριέλαβε  και μεγάλες ποσότητες εκρηκτικών, οι οποίες θα τοποθετούνταν στα θεμέλια του κάστρου, ώστε να ανατιναχθεί αν ήταν να πέσει στα χέρια του εχθρού: 

    «δια 500 οκάδας Βαρούτι εις προσθήκην, όταν τύχη κακή. Δεν δυνηθή το φρούριον να εφοδιαστεί παλιν από κανέναν μέρος να χρησιμεύσει δια να καταστραφεί μετά της φρουράς αντί να πέση εις την εξουσίαν των εχθρών της Ελλάδας». 

    Το κείμενο το υπέγραψαν εκτός από τον Θεοδωράκη Γρίβα, οι Φλώρος Γρίβας, Σταύρος Γρίβας, Νικόλαος Κασομούλης, Γαλάνης Μεγαπάνου, Κ. Δροσίνης, Κώστας Καπογιωργάκης, Γιωργάκης Γεροθανάσης, Χρήστος Τζάκας και Γιαννάκης Κουτζαφτόπουλος.

        Η όλη κατάσταση έγινε γνωστή σε όλο το στράτευμα του κάστρου και στους πολίτες της πόλης του Ναυπλίου, δημιουργώντας ένα κλίμα ασφάλειας. 

1827. Ανοικτή ρήξη  Κολοκοτρώνη- Γρίβα

  Με διάγγελμά του ο Κολοκοτρώνης ζητά από τους Πελοποννήσιους να διώξουν τον Γρίβα από το Ναύπλιο, που κατά την άποψή του, το έχει καταντήσει λησταρχείο. Ζητά την άμεση αποχώρηση του Γρίβα. Ο Γρίβας αρνείται. Λίγο μετά συμβαίνει μια απόπειρα δολοφονίας του Γρίβα, όταν ο Γρίβας κατήλθε από το φρούριο στη πόλη. 

Μάρτιος του 1827

Η Γ’ Εθνοσυνέλευση 

        Ο Κολοκοτρώνης επέμενε να γίνει έδρα του Κράτους το Ναύπλιο. Μια τέτοια απόφαση θα υποχρέωνε τον Γρίβα να φύγει από το Ναύπλιο.

     Η Εθνοσυνέλευση συμφωνεί και πλέον επίσημα ο Κολοκοτρώνης ζητά από τον Γρίβα να αποχωρήσει από το Ναύπλιο και να γίνουν οι ετοιμασίες για την έλευση του Καποδίστρια. 

        Ο Γρίβας δεν αποδέχεται τις θέσεις του Κολοκοτρώνη και γνωρίζει ότι αν δεν θέλει αυτός να αποχωρήσει από το Ναύπλιο, κανείς δεν μπορεί να τον διώξει από εκεί ούτε με την βία ούτε με πολιορκία, ούτε και ο ίδιος ο Καποδίστριας. 

         Η ομάδα Κολοκοτρώνη προσπαθεί να καταλάβει το φρούριο του Ναυπλίου πληρώνοντας ένα μεγάλο ποσό για να προσεταιριστεί ανώτατα μέλη της φρουράς του Ναυπλίου. Μάλιστα για την συγκέντρωση των ποσών που είχαν συμφωνηθεί, ο Κολοκοτρώνης θα πουλήσει και τις ασημένιες πιστόλες του.

Αποτυχία κατάληψης του φρουρίου.

    Το σχέδιο του Κολοκοτρώνη αποτυγχάνει και το κυριότερο εκτός από τιςσυλλήψεις των αποστατών, ο Γρίβας τους αφαιρεί τα χρήματα της προδοσίας.

   Ο ιστορικός Σπηλιάδης, στα απομνημονεύματα του, καταχωρεί την άποψη ότι τοσχέδιο της προδοσίας ήταν χαλκευμένο από τον Γρίβα, για να κατηγορηθεί ο Κολοκοτρώνης.

    Εμείς δεν έχουμε άποψη, εκτός μόνο ότι από την μελέτη των απομνημονευμάτων του Σπηλιάδη, διακρίνουμε μια σαφή υποστήριξη  του Κολοκοτρώνη.

     Στα απομνημονεύματα ο Σπηλιάδης δεν αμφισβητεί ότι πράγματι οΚολοκοτρώνης συγκέντρωσε χρήματα και μέσω δικών του επιρροών βρήκε και χρημάτισε αξιωματικούς του κάστρου του Ναυπλίου. Δεν υπάρχει αμφισβήτηση από κανένα ιστορικό για το γεγονός της ενέργειας των αξιωματικών να παραδώσουν το κάστρο, βοηθώντας τους ανθρώπους του Κολοκοτρώνη να εισέλθουν κρυφά. 

       Για την «χάλκευση» της υπόθεσης, όπως την ονομάζει ο Σπηλιάδης, εμείς το μόνο που μπορούμε να συμπορευτούμε με αυτή την άποψη είναι μόνο το να είχε γίνει αντιληπτό από τον Γρίβα, το σχέδιο της δολοπλοκής, και να το άφησε να εξελιχτεί, μέχρι την ενέργεια της έναρξης της υλοποίησής του.

6 Ιανουαρίου 1828. Ο Καποδίστριας εισέρχεται στο Ναύπλιο.

Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας

  Ο Καποδίστριας, με την άφιξή του στην Ελλάδα, σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, συναντήθηκε με τον Βαρνακιώτη και τον διαβεβαίωσε ότι η συμμετοχή του στον αγώνα θα είναι ισάξια της προσωπικότητας και της αξίας που έχει και κυρίως δεν θα υπάρξουν  ενέργειες-απόπειρες δολοφονίας του.

    Άλλοι ιστορικοί αναφέρουν ότι η επικοινωνία του Καποδίστρια με τον Βαρνακιώτη, έγινε μέσω του αρχιστράτηγου Τζώρτς, στο Δραγαμέστο.

      Η δική μας άποψη περί της επαφής της νέας Ελληνικής Κυβέρνησης με τον Βαρνακιώτη, είναι ότι πρέπει να έγινε απευθείας  επικοινωνία Βαρνακιώτη – Καποδίστρια, καθόσον η επάνοδος του Βαρνακιώτη στα πολεμικά δρώμενα, αφαιρούσε εξουσίες από τον αρχιστράτηγο Τζώρτς.

      Αυτή η κατάσταση (δυσαρέσκεια του Τζώρτς) φάνηκε μετά την χωρίς μάχη παράδοση του Μεσολογγίου, στους Έλληνες. Εκεί παρουσιάστηκε στη μεγαλοπρέπεια που είχε, η δυνατότητα του Βαρνακιώτη, να κερδίζει με μάχη ή κυρίως χωρίς μάχη, πόλεις που η πολύμηνη  πολιορκία τους, δεν απέδιδε. Για την ιστορία θα αναφέρουμε ότι ένας από τους όρους που πρότεινε και υλοποιήθηκε, ώστε οι Τούρκοι να παραδώσουν το Μεσολόγγι, ήταν να παραδοθεί ο ίδιος σαν όμηρος στους Τούρκους, και με αυτόν συνοδεία να φτάσουν με ασφάλεια στην Αρτα.  Η επιτυχία αυτή ήταν σημαντική, έδωσε μια άλλη δυνατότητα και προοπτική στις πολιορκίες που δεν είχαν αποτελέσματα. 

      Όμως μια ενέργεια ανθρώπων του Τζώρτς, επαλήθεψε όχι μόνο την δυσαρέσκεια του Τζώρτς, για την δραστηριοποίηση του Βαρνακιώτη, αλλά και τους φόβους του Βαρνακιώτη για επικείμενες απόπειρες δολοφονίας του. Άνθρωποι τουΤζώρτς, έστησαν ενέδρα στο δρόμο προς την Αρτα, στη θέση  «Λάσπη». ΟΓαρδικιώτης Γρίβας εγγράφως ενημέρωσε τον Βαρνακιώτη και η ομάδα άλλαξε πορεία, αντί για Αρτα, κατευθύνθηκε για Πρέβεζα. 

    Ο Τζώρτς δήλωσε ότι οι άνθρωποι της ομάδας του, ενήργησαν από μόνοι τους, για να πάρουν τα λάφυρα. Θα πρέπει να ενημερώσουμε τους αναγνώστες του άρθρου ότι οι περιουσίες των Τούρκων μαζί με τα γυναικόπαιδα είχαν φύγει γρηγορότερα (πρίν την αναχώρηση των Τούρκων με όμηρο τον Βαρνακιώτη) με πλοίο για τηνΠρέβεζα.

      Όλα τα ανωτέρω, έστω και περιληπτικά, τα αναφέραμε για να εξηγήσουμε ότιμεταξύ Γρίβα- Βαρνακιώτη και Καποδίστρια, υπήρξε επαφή, αλλά και να μην υπήρχε, ο Καποδίστριας ως παλαιός υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, είχε στενές επαφές  και γνωριμίες  με τους Γριβαίους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Γριβαίοι όχι μόνο στα Ορλοφικά αλλά και σε άλλες επαναστάσεις ήταν με την πλευρά των Ρώσων.

     Ο Καποδίστριας «πείθει» τον Θεόδωρο Γρίβα να παραδώσει σε αυτόν, τα κλειδιά του κάστρου του Ναυπλίου. 

    Ο Γρίβας παρουσιάζει τα κλειδιά του φρουρίου απευθύνοντας τα λόγια:

   «Τα κλειδιά αυτά, του μόνου ελεύθερου φρουρίου ορκίστηκα να τα κρατήσω μέχρι να έλθει ο αρχηγός του Έθνους. Τώρα συνεπής στον όρκο σας τα παραδίδω.».

Κεντρικός ομιλητής: Δημήτρης Βερύκιος

Ο Καποδίστριας απαντά : 

«Για να φυλαχτούν αυτά τα κλειδιά σε τόσες δεινές καταστάσεις, έπρεπε να βρίσκονται σε τέτοια χέρια.»

1829 Ναύπλιο

      Ο Γρίβας συμμετέχει στην κοινωνική ζωή της πρωτεύουσας του κράτους, αλλά δεν μπορεί να ζήσει  με το νέο τρόπο ζωής. Αυτός ο δυτικός τρόπος ζωής, οι φιλοφρονήσεις, οι διπλωματίες για την παραμικρή ενέργεια, τον θέτουν εκτός εαυτού.

    Σε μια «χοροεσπερίδα» ένας ξένος διπλωμάτης ζήτησε σε χορό την γυναίκα του Γρίβα. Από τύχη διασώθηκε το απλωμένο χέρι του, από το κοφτερό σπαθί του Γρίβα.

     Σε μια άλλη δεξίωση ο Γρίβας με τον Κολοκοτρώνη προσπάθησαν να χορέψουν ένα λεβέντικο αρβανίτικο χορό.  Όμως τα τσαρούχια τους γλιστρούσαν στις λείες πέτρες του δαπέδου. Δεν υπολόγισαν τους ξένους διπλωμάτες, έβγαλαν τα τσαρούχια και χόρεψαν ξυπόλητοι. 

1829-1831

Ο Γρίβας αποδέχεται το αξίωμα του στρατηγού και αποσύρεται  στην Περατιά της Βόνιτσας.  

Ναύπλιο 1832,  δολοφονία του Καποδίστρια.

1832, Εθνοσυνέλευση στο Αργος.

 Ο Γρίβας παρευρίσκεται με διπλή εξουσιοδότηση, σαν πληρεξούσιος της επαρχίας του και σαν πληρεξούσιος των όπλων Δυτικής Ελλάδας. Αντιδρά στην διακυβέρνηση από τον Αυγουστίνο και εντάσσετε στην παράταξη των αντικυβερνητικών. Διαμένει στο Άργος, του οποίου φρούραρχος είναι ο φίλος του, ο Κίτσος Τζαβέλας.Η εντολή του Αυγουστίνου για έξωση του Γρίβα από το Αργος, εμφανίζει στο προσκήνιο την ομάδα των συνταγματικών, με αρχηγό τον Κωλλέτη. Οι Κυβερνητικοί και οι συνταγματικοί αρχίζουν τις συγκρούσεις γύρω από το Αργος. Ο Γρίβας καταλαμβάνει την Κόρινθο και επισημοποιεί την προεδρία των Συνταγματικών από τον Κωλλέτη.

Κωλλέτης

    Τώρα την διοίκηση της Ελλάδας την διεκδικούν οι δύο ομάδες εξουσίας με αντίστοιχους αρχηγούς, τους Αυγουστίνο (ο αδελφός του Καποδίστρια) και Κωλλέτη.

   Επί έξι μήνες οι δύο παρατάξεις στρατολογούσαν και προετοιμάζονταν για την σύγκρουση. Αρχηγός των συνταγματικών στρατευμάτων είναι ο Θεόδωρος Γρίβας.

     Στα Μέγαρα επισκέπτεται τον Γρίβα ο Γερμανός ιστορικός Θείρσιος.Μεταφέρνει μήνυμα του Βασιλέα Φρειδερίκου. Βολιδοσκοπεί τον Γρίβα για την ανάληψη της Βασιλείας στην Ελλάδα από τον Οθωνα. Ο Γρίβας αποδέχεται.

    Στο χρονικό διάστημα που ακολουθεί τα Κυβερνητικά στρατεύματα με τον Καλλέργη αποκλείουν τον Ισθμό της Κορίνθου. Την ίδια στιγμή ναυαρχίδες των τριών μεγάλων δυνάμεων αγκυροβολούν τον κόλπο του Λουτρακίου, Ζητούν συνάντηση με τον Κωλλέτη και αφού του εξηγούν την κατάσταση και την δύσκολη θέση που έχουν οι Συνταγματικοί μετά την μεγάλη στρατολογία και τις θέσεις που κατέχουν οι Κυβερνητικοί, του ζητούν να υπάρξει υποχώρηση. Ο Κωλλέτης είτε γιατί δεν ήθελε , είτε γιατί ήθελε να υπάρξει και η σύμφωνη γνώμη του Γρίβα, ζήτησε από τους τρείς ναυάρχους να συζητήσουν με τον Γρίβα.

Μέγαρα 1832

    Οι ξένες δυνάμεις ζητούν από τον Γρίβα, ως αρχιστράτηγο της κυβέρνησης των συνταγματικών, να υποχωρήσει. Του υπενθυμίζουν το μικρό της δύναμης του στρατεύματός του. Ο Γρίβας τους απαντά: 

Μην φύγετε από τα πλοία σας, άμεσα θα δείτε….

24 Μαρτίου 1832 

     Ο αρχιστράτηγος Γρίβας, αναπτύσσει το πολύ μικρότερο σε πλήθος στράτευμά του. Είναι πολύ προσεκτικός και για να είναι σίγουρος από τυχόν λιποταξίες χωρίζει το στράτευμα σε τρείς ομάδες. Την μία την αναλαμβάνει αυτός, την άλλη την δίνει στον από αδελφή γαμβρό του και την τρίτη στον αδελφό του Γαρδικιώτη.

    Σε λιγότερο από μία ώρα, η μάχη έχει κριθεί. Νικά κατά κράτος τους πολυπληθείς Κυβερνητικούς. Επειδή θα ακολουθούσαν και άλλες μάχες, για να μην ανασυσταθούν τα ηττημένα στρατεύματα, έξυπνα ενσωματώνει τους ηττημένους στρατιώτες σε δικές του ομάδες, χωρίς όμως να έχουν ιδιαίτερο ρόλο. 

     Οι μάχες συνεχίζονται εξω από το Αργος και ο Αυγουστίνος οχυρώνεται μέσα στο φρούριο του Ναυπλίου. Ο Γρίβας δίνει τελεσίγραφο για προθεσμία 24 ωρών να του παραδοθεί το φρούριο, άλλως θα αρχίσει την πολιορκία.

     Τελικά ο Αυγουστίνος αποχωρεί και η είσοδος του Γρίβα στο Ναύπλιο είναι ένα γεγονός. Η είσοδος στο Ναύπλιο δεν έγινε με το σύνολο του στρατεύματος, αλλά για πολλούς λόγους ο Γρίβας επέλεξε μόνο 400 πιστούς και άμεσα ελεγχόμενους στρατιώτες του για να εισέλθει στο Ναύπλιο.

      Τώρα την κυβέρνηση της Ελλάδας την αναλαμβάνουν οι συνταγματικοί και αρχιστράτηγος είναι ο Θεόδωρος Γρίβας.

       Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης δεν αποδέχεται την νέα διακυβέρνηση και προσπαθεί να δημιουργήσει επανάσταση στη νότια Πελοπόννησο. Ο Γρίβας αναλαμβάνει να καταστείλει την επανάσταση του Κολοκοτρώνη.  Ευτυχώς για την πατρίδα και πριν την τελική μάχη μεταξύ τους, υπήρξε συμβιβασμός.

    Τα πράγματα δεν ήταν καλλίτερα για τον Γρίβα στη περιοχή του Ξηρoμέρου και κυρίως στο παλαιό αρματολίκι των Γριβαίων. Εκεί ο Θεοδωράκης είχε τοποθετήσει τον αδελφό του Γαρδικιώτη. Ορισμένοι οπλαρχηγοί δεν αποδέχτηκαν τον Γαρδικιώτη και άρχισαν τον πόλεμο. 

     Ο Θεοδωράκης ξαναβρίσκεται στα παλιά του λημέρια, μετά από πολλά χρόνια.Με μάχη στο Αγγελόκαστρο νικά τους ενάντια Οπλαρχηγούς  και καταλαμβάνει το Αιτωλικό. Οι ηττημένοι οπλαρχηγοί ζητούν την βοήθεια του Τ. Μπούζι, ο οποίος πολιορκεί τον Γρίβα στο Αιτωλικό. Μια πολιορκία που έμοιαζε με αυτή στον Πύργο του Γουλιμή στη Κατοχή. Μόνο που εδώ η πολιορκία κρατά για μήνες.

Η πολιορκία λύνεται όταν γίνεται γνωστό ότι την διακυβέρνηση της Ελλάδας την αναλαμβάνει ο Οθωνας, ο οποίος είχε φτάσει κιόλας στην Κέρκυρα. 

Ναύπλιο 25 Ιανουαρίου 1833, έλευση του  Οθωνα.

        Πρώτη ενέργεια των Βαυαρών είναι να συλλάβουν και να φυλακίσουν τους Γρίβα, Κολοκωτρώνη, Πλαπούτα, παρουσιάζοντας σε όλους τους υπόλοιπους ότι η διακυβέρνηση θα είναι σκληρή.

     Ο Πλαπούτας και ο Κολοκοτρώνης καταδικάζονται σε θάνατο. Η αναταραχή αρχίζει πάλι. Οι Βαυαροί αποφυλακίζουν χωρίς δίκη τους κρατουμένους.

Πλαπούτας

1833-1835 Περατιά Ακαρνανίας

Ο θάνατος της  Ελένη Μπούμπούλη.

    Όσο και αν προσπαθήσαμε δεν κατορθώσαμε να μάθουμε για το έτος που πέθανε η Ελένη Μπουμπούλη, κόρη της Μπουμπουλίνας και σύζυγος του Γρίβα.Για το γεγονός του θανάτου της, από το μουσείο ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΗ (Σπέτσες) ενημερωθήκαμε ότι η Ελένη βγήκε από την κούλια και κάθισε σε μια πεζούλα κάτω από την ελιά. Εκεί την τσίμπησε μια οχιά. Έβγαλε φωνές που τις άκουσαν οι χωρικοί. Κανείς όμως δεν τολμούσε να σηκώσει την μακριά φούστα της και να δεί τι είχε γίνει. Μέχρι να ειδοποιηθεί ΄και να έρθει ο Γρίβας, η Ελένη είχε πεθάνει.

1835

Ο Γρίβας «ιδιωτεύει» στην κούλια του.

Σύμφωνα με την συνέντευξη που μας έδωσε ο Κων/νος Ασπρογέρακας Γρίβας, η κούλια φτιάχτηκε ένα χρόνο πρίν την έναρξη της επανάστασης του 1821. 

Αποψη της πρώτης (και σημερινής) κούλιας, από το ύψωμα της δεύτερης κούλιας (κούλια Στάϊκου)

     Ως προς το αρχιτεκτονικό της μέρος, αποτελείται από δύο μέρη, από το Νότιο-ανατολικό (πιο παλαιά κατασκευή) και το Βόρειο-δυτικό (νεότερη κατασκευή. Στο παλαιό μέρος (σημερινή ιδιοκτησία Μαίρης Παπανικολή) υπάρχει μια επιβλητική είσοδος, ενώ στο εσωτερικό η αρχιτεκτονική δομή έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Αποψη της Κούλιας από τα Βόρεια

Αποψη από την Κούλια. Στο βάθος το κάστρο της Αγίας Μαύρας

Στο εσωτερικό της Κούλιας. Σε ένα δωμάτιο.

Στη σάλα με το υπέροχο πορτραίτο.

     Ο Γρίβας με δικά του χρήματα συντηρεί ιδιωτικό στράτευμα αποτελούμενο από τους καλλίτερους πολεμιστές, χωρίς να εξετάζει το θρήσκευμα τους και την εθνικότητά τους.

       Όλοι είναι δεμένοι με όρκους αίματος και μπέσας. Οι κάτοικοι της περιοχής είναι αφοσιωμένοι στον Γρίβα, ο δε Γρίβας ενδιαφέρεται όχι μόνο για την τάξη αλλά και για την πόρευσή τους. Σε περίοδο λιμού ξοδεύει όλη την κινητή περιουσία του για να τραφεί ο πληθυσμός της περιοχής.

1836.  Η ώρα της εκδίκησης.

   Ο Οθωνας καλεί τον Γρίβα για να αντιμετωπίσει επαναστατικές ομάδες.(Μακρής –  Τσέλιος κλπ).  Ο Γρίβας αποδέχεται την εντολή του Οθωνα αφού ο Μακρής ήταν πρωτεργάτης του Μαυροκορδάτου-Μπότσαρη-Χασαπαίων το 1824, που τον πολιόρκησαν στην Κατοχή. 

    Πρόσθετος λόγος, που από μόνος του θα έβαζε τον Γρίβα στον πόλεμο κατά των επαναστατών, είναι ότι ο στρατηγός Τζαβέλας ήταν πολιορκημένος από τους επαναστάτες, στο χωριό Βαρετάδα του Βάλτου. 

      Η πρώτη κίνηση του Γρίβα είναι να φτάσει στην Βαρετάδα για να ελευθερώσει από την πολιορκία τον Τζαβέλα. Μέχρι να φτάσει εκεί έδωσε πολλές μάχες, με νικηφόρα αποτελέσματα. Ελευθερώνει τον Τζαβέλα και τότε αρχίζει η εκδίκηση. Η εκδίκηση ήταν σκληρή.  Μόνο ένας Γρίβας θα έφτανε μέχρι εκεί.  Ο Αχελώος βάφτηκε κόκκινος.

Η λαϊκή μούσα με την πένα του Αλέξανδρου Σούτσου κατέγραψε τα γεγονότα ως εξής:

Ο Γρίβας χύνων αίματα στασιαστών ηρώων

ο Γρίβας εκκοκίνησε τον άσπρο Αχελώον

και τρέχων με πυρίκαυστον με μαύρην φουστανέλλαν

ελύτρωσεν τον στρατηγόν της Αμπλιανης Τζαβέλαν

      Μετά την νίκη επί των επαναστατών ο Γρίβας ανεβαίνει στην Αθήνα, αλλά άμεσα ο Οθωνας τον φυλακίζει λόγω της σχέσης του  με τον κόμη Αρμασπέργ, που εν τω μεταξύ έχει εξοριστεί.  Ο Γρίβας περνάει από στρατιωτική δίκη, κηρύσσετε αθώος αλλά εξορίζεται στην Σύρο.  Διαμένει εκεί ένα έτος με εποικοδομητικές κρυφές συναντήσεις με τον ναύαρχο Κανάρη.

Οι Αμφικτίονες, Σφονδύλη Θεοδώρα, Ντίνος Στυλιανός, Νοέλ Μπαξερ και Λιόντος Δήμήτριος, στο συντονισμό ομιλίας, εικόνας και μουσικού χαλιού.

Η πένα του Αλέξανδρου Σούτσου καταγράφει: 

Ο Γρίβας με την χείρα του ακόμα στακτωμένην

από επαναστάσεως πυρκαιάν σβυσμένην

αντί να λάβη στρατηγού την σπάθην  εκινδύνευσεν εις το λαιμοτομείον.

κλεισμένην είδεν εις κλουβί την χαίτη του του ο λέων

ο λέων ο Μεγαρηνός οργήν ματαίαν πνέων.

1839-1841. Ζεί στην  Αθήνα, 

1841 στην Περατιά Ακαρνανίας.

1843 Μυημένος από τον Μακρυγιάννη συμμετέχει στο κίνημα για το σύνταγμα 

1843 εκπρόσωπος της επαρχίας του, στην Εθνική συνέλευση. 

1843, προκήρυξη εκλογών.

Οι Βασιλικοί με αρχηγούς τους Στάικο και Στράτο  κινούνται κατά του Γρίβα, ο οποίος εκείνη την περίοδο ήταν στο Αβαρίκο. 

    Μια ομάδα επίλεκτων Βασιλικών προσπαθεί να δολοφονήσει τον Γρίβα, όταν βράδυ κάθεται δίπλα σε μια φωτιά. Οι πυροβολισμοί τον τραυματίζουν στο πόδι. 

     Ο Γρίβας έχει λίγους υπερασπιστές και κατανοεί ότι οι Βασιλικοί δεν θέλουν την σύλληψη αλλά τον θάνατό του. Αμεσα καλεί τους κατοίκους της περιοχής και δημιουργεί ένα καλό στράτευμα. Οι Βασιλικοί πολιορκούν τον Γρίβα στο Αβαρίκο, για να εμποδίσουν την κάθοδό του στις εκλογές. Ο Γρίβας με μια δύναμη 200 ανδρών αντέχει επί μία εβδομάδα.

     Ο Τζαβέλας με εντολή του Οθωνα λύνει την πολιορκία και συνοδεύει τον Γρίβα στην Αθήνα. Ο Γρίβας φέρει τις αντιρρήσεις του για το ταξίδι στην Αθήνα. Δεν εμπιστεύεται τον Οθωνα, αλλά δεν μπορεί να αρνηθεί την υπόσχεση του Τζαβέλα ότι αυτός εγγυάται το ταξίδι και την παρουσία του στην Αθήνα.

       Όταν ο Γρίβας φτάνει στην Αθήνα, ο Οθωνας αθετεί τον λόγο του και προσπαθεί να φυλακίσει πάλι τον Γρίβα, ο οποίος αντιλαμβάνεται το σχέδιο του Οθωνα και ζητά πολιτικό άσυλο σε ένα γαλλικό πλοίο. Ο Τζαβέλας παραιτείται για όσα έγιναν σε βάρος του φίλου. Ο Γρίβας ζητά πολιτικό άσυλο στην Βηρυτό και μετά στην Αίγυπτο.

Θεοδώρα Σφονδύλη, Στυλιανός Ντίνος, Νοέλ Μπάξερ.

24 Σεπτεμβρίου 1844 

Παρά την ηθελημένη εξορία του Γρίβα, η επαρχία του τον εκλέγει βουλευτή και πανηγυρικά επιστρέφει στην Αθήνα.  Οι κάτοικοι του Αβαρίκου, μετά των Αθηνών και της Αλεξάνδρειας προσέφεραν στον Γρίβα  στέφανο  μυρσίνης, με την επιγραφή:

ΤΩ ΕΘΝΙΚΩ ΕΛΛΗΝΙ ΘΕΟΔΩΡΟ ΓΡΙΒΑ ΑΡΕΤΗΣ ΕΝΕΚΕΝ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΣΙ ΠΟΛΙΤΑΙ ΝΑΥΑΡΙΚΟΝ ΑΘΗΝΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ.

    Οι Ακαρνάνες υποδέχθηκαν τον Θεόδωρο Γρίβα με στέφανο  δάφνης που ειχε την επιγραφή:

Η ΑΚΑΡΝΑΝΙΑ ΤΩ ΕΥΕΡΓΕΤΗ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΩ Θ. ΓΡΙΒΑ

1847. Ο Γρίβας μετά το 1844 έχει οριστεί γενικός επιθεωρητής του στρατού. Διαβλέπει όμως την διακυβέρνηση με αντίθετους με αυτόν θέσεις,παραιτείται και μετακινείται στην Περατιά. 

Το 1847 προκηρύσσονται νέες εκλογές. Πάλι οι κυβερνητικοί θέλουν να τον εμποδίσουν για να μην συμμετάσχει σε επικείμενες εκλογές.  Πολυάριθμο στράτευμα με αρχηγούς τους Ιωάννη Στράτο, Δ. Δεληγιάννη και Σ. Στράτο, πολιορκεί τον Γρίβα στον Παλιοχαλιά, ο οποίος έχει μαζί του τον νεαρό γιό του, τον  Δημητράκη. 

Τώρα, τα κυβερνητικά στρατεύματα, έχουν την συνδρομή των Άγγλων της Λευκάδας που τον αποκλείουν από τροφή και κυρίως από το νερό. Ο Γρίβας υποχρεώνεται να εξοριστεί στα Ιωάννινα, όπου μένει ένα χρόνο. 

Για τον Γρίβα αυτός ο συμβιβασμός και η υποχρεωτική εξορία του ήταν διπλό κτύπημα. Όχι μόνο έχασε μια μάχη και την εκλογή του, αλλά όλα αυτά έγιναν μπροστά στα μάτια του νεαρού γιού του.

Ιανουάριος 1849

Οι  Αγγλοι αποκλείουν τα Ελληνικά λιμάνια. Πιέζουν για αποζημιώσεις Άγγλων υπηκόων. Ο Γρίβας καλείται από τον Οθωνα και αναλαμβάνει δράση για την διάσπαση του αποκλεισμού της πρωτεύουσας. Ο Γρίβας βρίσκει την ευκαιρία να εκδικηθεί την συμπεριφορά των Άγγλων πριν δύο χρόνια στον Παλιοχαλιά. 

1850. Εκλέγεται πάλι βουλευτής.

26 Νοεμβρίου 1850, Μεσολόγγι. 

Νυμφεύεται την νεότατη Περσεφόνη Στάικου.

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούμε  με τις συζύγους του Γρίβα. Από όσα προηγουμένως έχουμε περιγράψει, είναι ήδη γνωστό στους αναγνώστες μας, ότι ο Γρίβας είχε νυμφευτεί την Ελένη Μπουμπούλη, την κόρη της Μπουμπουλίνας και πρώην χήρα του Πάνου Κολοκοτρώνη. 

Το 1850 νυμφεύεται την Περσεφόνη Στάικου.

Σε συνεντεύξεις που είχαμε με τον Πρόεδρο του τοπικού διαμερίσματος της Περατιάς Βόνιτσας, μέσα στα πολλά στοιχεία που αντλήθηκαν ήταν και για τηνδεύτερη κούλια που είχε ο Γρίβας στη περιοχή της Περατιάς. Η Κούλια αυτή είχε την ίδια μεγαλοπρέπεια της πρώτης Κούλιας και έχει μείνει στην περιοχή με την ονομασία η Κούλια Στάικου.

Στη λογγομένη κούλια «Στάϊκου». Αποψη από δυτικά.

Ας δούμε τι μας είπε ο κυρ’ Γιώργος Βρακατσέλης:

 «Ο Γρίβας ήταν σε συνεχή ρήξη με τους Βρακατσελαίους. Οι Βρακατσελαίοι ήταν δύο μεγάλες φάρες και κρατούσαν στην εξουσία τους πολλά παλληκάρια, καθώς και εκτάσεις. Η ρήξη Γρίβα-Βρακατσελαίοι είχε φτάσει με πολλά μετρήματα νεκρών. Η βεντέτα ήταν ανοικτή και το αίμα ζωντανό. 

   Κάποια στιγμή ένα ψυχοπαίδι του Γρίβα πέρασε από ένα χωράφι Βρακατσελαίων,που είχε πηγάδι και ελιές, και είδε μια νεαρή της φάρας. Ηταν η Γκόλφω. Μια πανέμορφη κοπέλα. Όταν επέστρεψε στη Κούλια και είδε τον Θεοδωράκη, του μίλησε για την Γκόλφω, και παρακάλεσε να πάει αυτός για να την ζητήσει.

      Ο Γρίβας είδε αυτή την εξέλιξη σαν μια ευκαιρία να σταματήσει η βεντέτατουλάχιστον με την μια από τις δύο φάρες των Βρακατσελαίων. Πράγματι έγινε η επικοινωνία, δεσμεύτηκαν αμοιβαία για την συνάντηση χωρίς να υπάρξει ενέργεια βεντέτας και έκλεισε το προξενιό. 

    Ο Γρίβας για να δώσει επισημότητα στον γάμο, έδωσε στο ψυχοπαίδι του εκτός από περιουσία και το επώνυμο Γρίβας.

       Με την δεύτερη φάρα των Βρακατσελαίων συνεχίστηκε η βεντέτα με άγρια σκηνικά θανάτων, που η πένα δεν μπορεί να περιγράψει. Κάποια στιγμή έγιναν αμοιβαίες προσπάθειες να κλείσει η βεντέτα και καθορίστηκε μια επίσημη συνάντηση στα Βρακατσελαίϊκα. Ο Γρίβας ετοιμάστηκε μαζί με την  συνοδεία του, αλλά τη τελευταία στιγμή η γυναίκα του με αιτιολογία ότι δεν ήταν καλά, δεν μπορούσε να πάει μαζί του. Ο Γρίβας επέμενε, αφού η συνάντηση θα ήταν σημαντική και θα γίνονταν στα κονάκια των Βρακατσελαίων. Η σύζυγός του με αιτιολογικό την υγεία της δεν ακολουθούσε.

      Σε αυτό το σημείο παρεμβαίνουμε στη συνέντευξη του Κυρ’ Γιώργου Βρακατσέλη, για να γνωρίσουμε στους αναγνώστες ότι σύμφωνα με τα έθιμα της περιοχής, δεν μπορούσε να υπάρξει συμπλοκή-θάνατος όσο οι επισκέπτες βρίσκονταν μέσα στην περιοχή των Βρακατσελαίων. Ο φιλοξενούμενος ήταν ο πρώτος στην τάξη και στην αξία. Μάλιστα στα αρβανίτικα χρονικά ο φιλοξενούμενος ήταν πρώτος στη τάξη και την αξία, όχι μόνο μέσα στη περιουσία του οικοδεσπότη, αλλά και όσο μακριά έφτανε το μάτι, όταν ο φιλοξενούμενος έφευγε από το αρχοντικό του. Συνεχίζουμε την συνέντευξη: 

      Όταν ολη η συνοδεία βρέθηκε στα Βρακατσελέϊκα, και ενώ τρώγανε και συζητούσανε για την συμφωνία που θα έκαναν, ένας  υπασπιστής του Θεοδωράκη τον ρώτησε για την σύζυγό του, γιατί δεν ήταν μαζί τους. Μάλιστα πρότεινε να  γυρίσει στη Κούλια και να την πείσει να έλθει.

    Ο Γρίβας του είπε ότι αν την πείσει και έλθει στη συνάντηση θα του δώσει ένα μεγάλο ποσό σαν αμοιβή. Ο υπασπιστής πήγε στη Κούλια και γύρισε στα Βρακατσελαίϊκα με την σύζυγο του Γρίβα.

      Την ίδια ημέρα ο Γρίβας, μετά την επιστροφή στη Κούλια, έδωσε την αμοιβή στον υπασπιστή του, τον έδιωξε από το στράτευμά του και έδωσε εντολή σε μαστόρους να αρχίσουν την κατασκευή της δεύτερης κούλιας.

    Σε αυτή την κούλια κατοίκησε σύζυγός του σε όλο τον υπόλοιπο βίο της. Ο Γρίβας την έδιωξε.»

       Σε ερωτήσεις που κάναμε στον Κυρ’ Γιώργο Βρακατσέλη, για αυτή την αντίδραση του Γρίβα, μας απάντησε και καταλήξαμε στο ότι δεν πρέπει να υπήρχε «σχέση» της συζύγου του Γρίβα με τον υπασπιστή, γιατί τότε οι αρβανίτικοι νόμοι της μπέσας (του έδωσε την αμοιβή και σώο τον απομάκρυνε) δεν θα ίσχυαν. Ο υπασπιστής ήταν «φιλοξενούμενος-υποτακτικός» και πρώτος αυτός έπρεπε να σεβαστεί την μπέσα. Εφόσον ο Γρίβας τον άφησε ζωντανό (και του έδωσε με την υποσχεθείσα αμοιβή) τότε ο υπασπιστής είχε τηρήσει την μπέσα.

      Ο λόγος της απομάκρυνσης της συζύγου, συμβαδίζει με τον χαρακτήρα του Γρίβα. Η άρνηση της συζύγου να πάει μαζί του στην τόσο σημαντική συνάντηση που θα είχε στο αρχοντικό των Βρακατσελαίων, στερούσε από τον Γρίβα την ολοκληρωμένη σε εικόνα παρουσία του. Η σύζυγός του δεν ανταποκρίθηκε σε κύρια στιγμή. Δεν «τον άκουσε». Αυτός «σεβάστηκε» την αιτία που επικαλέστηκε η σύζυγός του, ανεξάρτητα της απώλειας που θα είχε στην  εκεί παρουσία του. Η σύζυγός του όμως πείσθηκε από ένα τρίτο. Αυτό για τον αρβανίτη Γρίβα ήταν προσβολή.

   Ποια ήταν η σύζυγος που «εξορίστηκε» στην δεύτερη κούλια; 

     Η Ελένη Μπουμπούλη δεν μπορεί να ήταν γιατί χάθηκε στα πρώτα χρόνια που ο Γρίβας έφυγε από το Ναύπλιο και εγκαταστάθηκε στην Περατιά. Πάλι από επικοινωνίες με τους σημερινούς απογόνους του Θεοδωράκη, μας μιλούν για τηνοχιά που την τσίμπησε στην σημερινή (και αρχικά κατασκευασθείσα) Κούλια. 

     Τέλος είναι η  ονομασία της δεύτερης Κούλιας. Οι κάτοικοι την λένε η Κούλια Στάικου. Αυτό ήταν το επώνυμο της δεύτερης συζύγου του.

     Πήγαμε με τον Κυρ’ Γιώργο Βρακατσέλη στον χώρο της δεύτερης Κούλιας. Είναι σε ένα ύψωμα που είναι ορατό από την πρώτη κούλια. Σήμερα είναι«λογγομένη (έχει καλυφτεί από δέντρα)» ενώ αρκετό δομικό υλικό έχει δανειστεί στη κατασκευή άλλων σπιτιών.

1854, Κριμαϊκός (Ρωσσοτουρκικός) πόλεμος.

   Ο Θεόδωρος Γρίβας αντιλαμβάνεται ότι είναι  μοναδική ευκαιρία η Ήπειρος να απελευθερωθεί. Ο Βασιλιάς Οθωνας βοηθά την προσπάθεια. Τα στρατεύματα του Τζαβέλα και του Κάσκαρη ενώνονται με αυτά του Γρίβα. Η παρουσία του Νικολάου Ζέρβα αυξάνει τις ελπίδες. 

Νικόλαος Ζέρβας

Πολεμικές επιχειρήσεις για κατάκτηση της Ηπείρου.

Ο Θεόδωρος Γρίβας παίρνει μαζί του, τον γιό του, τον Δημήτρη, που τον είχε αποκτήσει από τον γάμο του με την Ελένη Μπουμπούλη. Δεν είναι πιά το αμούστακο παιδί, που για πρώτη φορά τον είχε μαζί του στην μάχη στον Παλιοχαλιά.

Αναγνώριση του Θεόδωρου Γρίβα ώς γενικού αρχηγού στην επανάσταση της 'Ηπείρου τω 1854

    Οί ύποσηµειούµενοι οπλαρχηγοί της κατά την "Ηπειρον στρατιωτικης κατά των τυράννων τούρκων δυνάµεως συνελθόντες σήµερον την 7 Φεβρουαρίου 1854 εν τω χωρίω Κοµπότι της~ Αρτης και συσκεφθέντες περί της έκλογης και του διορισµού κατά την "Ηπειρον 'Αρχηγοϋ, όµοφώνως έξελεξαµεν τοιοϋτον τον Στρατηγόν κύριον Θεόδωρον Γρίβαν προς όν παρέχοντες το άρχηγεϊον των Στρατιωτικών δυνάµεων της Ήπείρου ύποσχόµεθα είλικρινειαν και άφοσίωσιν εΙς αυτόν έκτελοϋντες κατα γράµµα τας παραγγελίας του. 

~ Απαντες δε παρακαλοϋµεν συγχρόνως τοϋτον, άναλαµβάνοντα την άρχηγίαν ταύτην, να σπεύση µε έντονα και δραστήρια µέτρα πρός τον σκοπόν της άπελευθερώσεως της δούλης ηµών Πατρίδος. 

Δ. Γρίβας, Ν. Ζέρβας, Σ. Στράτος, Μ. Κόσκορος, Δ. Τσόγκας, Άναγνώστης ΟΙκονόµου' .... Νικόλαος Λάµπης, Σπ. Ζηκος Θύµης, Ήλίας Χορµόβας, Γ. Τζάµης, Φώτις Κοντάκης Α .... 

Λιόντος Δημήτριος

δημώδες

Απαντα Κρυστάλλη, στίχοι για τις μάχες του 1854 στην Ηπειρο.  

     Στο ποίημά του ο Κρυστάλλης δεν μας δίνει μόνο τα γεγονότα στην Ηπέιρο, στη προσπάθεια του Γρίβα να την ελευθερώσει. Μας δίνει και στοιχεία για την σχέση του Θεοδωράκη με τον γιό του τον Δημητράκη.Πρέπει να υπήρχε μια «κρύα» σχέση μεταξύ των δύο ανδρών. Εμείς πιστεύουμε ότι το «κρύωμα» προέρχονταν από την σχέση και την αυταρχικότητα του Θεοδωράκη με την γυναίκα του την Ελένη, όταν αυτή ζούσε. 

Εκεί το βράδυ μάλωσα βαρειά με το παιδί μου…..

Να γίνει Σωτήρ μου δεν το ήλπιζα…. Να σώση την ζωή μου.

Κωνσταντίνος Ασπρογέρακας-Γρίβας, 

καθηγητής Νομικής Αθηνών

Ο Ποιητής Κρυστάλλης μας δίνει με ένα μοναδικό τρόπο την έκφραση του Δημητράκη, τις λέξεις με τις οποίες αναγνώρισε στο πρόσωπο του πατέρα του, την ολοκλήρωση της Φάρας των Γριβαίων:

 Με έκραζε από την εκκλησιά, ο υιός μου Δημητράκης:

-Καρδιά πατέρα μ’ , έλεγε, οι Τούρκοι μη σε σκιάζουν,

Ας είναι τόσοι. Βάστα συ τον πόλεμο. Ας ριάζουν

Σα λύκοι. Βάστα. 

Γρίβας συ αν είσαι Θοδωράκης!

Ο Οθωνας υποκύπτει…

Αγγλικά και Γαλλικά πλοία αποκλείουν το λιμάνι του Πειραιά, υποστηρίζοντας τα Τουρκικά συμφέροντα. Ζητούν από τον Οθωνα να σταματήσει την υποστήριξη του Γρίβα, που μάχεται ακόμα στην Ήπειρο.

Το σχέδιο, για προσάρτηση της Ηπείρου, απέτυχε αφού η κυβερνητική βοήθεια είχε αναχαιτιστεί από την διπλωματία των ξένων δυνάμεων. Χαρακτηριστική ήταν η φράση του Γρίβα «επιδέσμους να είχα για τα τραύματα των παλικαριών μου, η Ήπειρος θα ήταν Ελληνική».

Η σχέση Γρίβα - Οθωνα

Ο Οθωνας γνώριζε - φοβόνταν τις ικανότητες του Γρίβα και του ιδιωτικού στρατεύματός του. Ο Γρίβας αποδέχθηκε ορισμένες φορές την πρόσκληση του Οθωνα για να λάβει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις αλλά η αποδοχή της εντολής, είχε σχέση με τα δικά του συμφέροντα, καθώς και την εκδίκηση που ήθελε να πάρει ενάντια σε αυτούς που προηγούμενα τον ζημίωσαν. Μέσα σε αυτό το πνεύμα η λαϊκή μούσα σύνταξε το τραγούδι «Γρίβα σε θέλει ο βασιλιάς, όλος ο κόσμος και ο ντουνιάς» ή σε παραλλαγή «τι να με θέλει ο κερατάς».

       Στην αλληλογραφία της Βασίλισσας Αμαλίας με τον πατέρα της, διακρίνουμε την σύγχυση που προκαλούσε στο Βασιλικό ζεύγος μόνο και μόνο το όνομα Θεοδωράκης Γρίβας. Στην αυλή της Αμαλίας υπήρχε ως κυρία των τιμών η αδελφή του Θεοδωράκη, η Μαρία, και ο  Γαρδικιώτης.  Αυτό δεν ήταν κώλυμα για τον Γρίβα, όταν ο Θεοδωράκης είχε διαφορετική γνώμη και άποψη από το βασιλικό ζεύγος.

      Μας έκανε εντύπωση σε όλη την μελέτη του δίτομου έργου με την αλληλογραφία της Βασίλισσας Αμαλίας μετά του πατέρα της,  οι εκφράσεις που χρησιμοποιούσε η Αμαλία όταν αναφέρονταν στον Θεοδωράκη Γρίβα. Η εντύπωση που δίνει είναι ένα μίσος αλλά και φόβο για την τυχόν δυνατότητα του Γρίβα στην εκδίκηση. Δεν μπορούσε ποτέ να προσδιορίσει την αντίδραση του Γρίβα, γνώριζε τις δυνατότητές του αλλά γνώριζε και το μειονέκτημά του στην διπλωματία.

       Για τα ιστορικά της Βόνιτσας, είναι μια μεγάλη ιστορική απώλεια η παύση της αλληλογραφίας της Βασίλισσας Αμαλίας μετά του πατέρα της, όταν αυτή φεύγει από το Μεσολόγγι με πορεία την Βόνιτσα. Σημειώνουμε ότι το Βασιλικό ζεύγος είχε φύγει από την Αθήνα και μέσω της Στερεάς Ελλάδας (Λειβαδιά- Δελφοί κλπ) και είχε τελικό προορισμό την Βόνιτσα (1839).

     Ένα περιστατικό στο Μεσολόγγι, εκνευρίζει σε μεγάλο βαθμό την Αμαλία. Η κυρία του αρχοντικού, που φιλοξενεί το Βασιλικό ζεύγος,  δίνει για ύπνο  το καλλίτερο δωμάτιο, αλλά η σπιτονοικοκυρά απευθύνεται στην Αμαλία και της λέει ότι σε αυτό το κρεβάτι έχουν γεννηθεί αρσενικά παιδιά. Η Αμαλία έχοντας το πρόβλημα της μέχρι εκείνης της στιγμής ατεκνίας (που τελικά συνεχίστηκε) έλαβε την φιλοφρόνηση της σπιτονοικοκυράς ως έμμεσο πείραγμα.

      Η μόνη είδηση που έχουμε μετά, είναι ότι στο Μεσολόγγι, η Βασιλική συνοδεία μειώθηκε κατά κάποια άτομα, αφού λόγω ασθένειας έπρεπε να μείνει εκεί μια κυρία της αυλής.

      Αν η Αμαλία συνέχιζε την αλληλογραφία προς τον πατέρα της , όπως έκανε σε όλα τα μέρη που σταματούσε (το επόμενο γράμμα προς τον πατέρα της είναι μετά το πέρας της περιοδείας)  τότε θα είχαμε μοναδικές πληροφορίες για τις επαφές με τον Θεοδωράκη Γρίβα. 

      Η παράδοση μας έχει αφήσει πληροφορία ότι το Βασιλικό ζεύγος φιλοξενήθηκε στο αρχοντικό του Γαρδικιώτη Γρίβα στη Βόνιτσα. Αυτό το αρχοντικό αργότερα αγοράστηκε από τον Πουρνάρα και σήμερα είναι ιδιοκτησίας Γράψα.

    Για εμάς δικαιολογημένα η Αμαλία δεν συνέχισε την αλληλογραφία με τον πατέρα της. Αν αληθεύει μεταγενέστερο δημοσίευμα Αθηναϊκής εφημερίδας, τότε η αθώα φιλοφρόνηση της Μεσολογγίτισσας σπιτονοικοκυράς, δεν ήταν τίποτα μπροστά στην προσφώνηση του τότε Δημάρχου Ανακτορίων (Βόνιτσας):

«Μεγαλειότατε, ευχόμαστε ευτεκνίαν δια την οποίαν και ημείς  θα συμβάλλωμεν.»

1η Φεβρουαρίου του 1862.

Τα Ναυπλιακά - «Να φύγουν οι Βαυαροί» 

    Η επαναστατική ομάδα αποτελούνταν από τους: Μίχο, Κορωναίο, Δ. Μπότσαρη, Δ. Γρίβα, Παραμυθιώτη, Κατσικογιάννη, κλπ. Κατέλαβαν το Ναύπλιο και το Αργος και απαίτησαν «την ανάκτηση των καταπατημένων ελευθεριών».

   Ο Αθανάσιος Μιαούλης με δύναμη 7000 στρατιωτών καταπνίγει το κίνημα. Ολοι οι επαναστάτες λαμβάνουν αμνηστία, εκτός των αδιάλλακτων…

Δημήτριου Γρίβα

Γαρδικιώτη Γρίβα

 Μάνου Κατσικογιάννη

Σμόλεντς, Πραΐδη και  Σουλιώτη. 

Μεταξύ των αδιάλλακτων ήταν και η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου. 

Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου

Οι δύο Γριβαίοι, Ο Δημητράκης  και ο Γαρδικιώτης, καθώς και ο  μακρινός εξάδελφός τους, ο  Μάνος Κατσικογιάννης, επιβιβάζονται σε γαλλικό πλοίο, για την εξορία τους…..

1862, η κρίσιμη χρονιά

  Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα του 1862 πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας την πολιτική και στρατιωτική κατάσταση στην Ελλάδα.

  Ο Οθωνας πιέζεται ασφυκτικά από τις μεγάλες δυνάμεις, κυρίως από την Αγγλία, να μην προβάλλει αξιώσεις και να μην ενεργεί με οποιοδήποτε τρόπο κατά της Τουρκίας. Η Ιταλία διατηρεί δικαιώματα από πρότερη υπόσχεση του Οθωνα για στρατιωτική σύμπλευση κατά της Τουρκίας και αναμένει την υλοποίησή της και όχι την αθέτηση της συμφωνίας. Οι Αγγλοι όμως δεν συγχωρούν.

Φεβρουάριος του 1862. Ο Θ.Γρίβας συμμετέχει σε επαναστατικό πυρήνα

Ο Γρίβας, έχει μένος κατά της Βασιλείας λόγω της πρόσφατης εξορίας των δύο Γριβαίων και του μακρινού ανηψιού, του Κατσικογιάννη.  Εκμεταλλεύεται την κατάσταση, και μάλλον με την βοήθεια των Αγγλων, δημιουργεί επαναστατικό πυρήνα με τους Βούλγαρη-Κανάρη και Ρούφο. Ημερομηνία της επανάστασης ορίστηκε η 5η  Οκτωβρίου 1862.

Κανάρης – Ρούφος

Αρχές φθινοπώρου του 1862 – Βούλγαρης

       Το σχέδιο διαρρέει και τα μέλη της ομάδας «τακτοποιούνται» με υποσχέσεις ή απειλές.  Ο Βούλγαρης ζητά από τον Γρίβα να αναβάλουν το σχέδιο. Ο Γρίβας απαντά:

«έστω και μόνος μου θα διώξω τον Οθωνα».

Ο Γρίβας είναι ανένδοτος.

Η βασιλική αυλή γνώριζε ότι ο Γρίβας δεν υποκύπτει αλλά και δεν μπορεί να καμφθεί στρατιωτικά. Έχει ισχυρό δικό του στρατό (στα πρότυπα του Αλή Πασά και Ομέρ Βρυώνη) δεμένο μαζί του με όρκους μπέσας. Οι κάτοικοι τον αγαπούν ή τον φοβούνται και βιώνουν μαζί του, σύμφωνα με τους απαράβατους αρβανίτικους νόμους. Τα κυβερνητικά στρατεύματα που έκαναν το λάθος να «βρεθούν» στην περιοχή, κάθε βράδυ έχουν σημαντικές απώλειες.

Το σχέδιο της βασιλικής αυλής:

Μια μόνο ενέργεια θα μπορούσε να αναβάλλει και μετά, με καλή τύχη, να αποτρέψει οριστικά τον κίνδυνο από τον Γρίβα. Να ταξιδεύσει το βασιλικό ζεύγος στην Περατιά και να φιλοξενηθεί στο σπίτι του Γρίβα,  στην κρίσιμη χρονική περίοδο. Το Βασιλικό ζεύγος επιβιβάζεται στον ατμοδρόμονα ΑΜΑΛΙΑ.

Οι άγραφοι νόμοι της περιοχής

    Η κυριαρχία του Γρίβα στηρίζονταν στην εκ μέρους του απαράβατη διαβίωση με βάση τους άγραφους αρβανίτικους νόμους. Ενας από αυτούς ήταν η αξία που αποκτούσε ο φιλοξενούμενος, «ο μουσαφίρης». Θεωρούνταν μέλος της οικογένειας και όποια ενέργεια ή σκέψη σε βάρος του, όριζε την έναρξη της βεντέτας. Οι Οθωνας και Αμαλία με την ενέργεια της φιλοξενίας, θα απέτρεπαν την επανάσταση αλλά και κάθε άλλη μετέπειτα ενέργεια.

3 Οκτωβρίου 1862, φτάνει στον Παλιοχαλιά Περατιάς ο Μοίραρχος Τζάνης, με ότι προμήθειες θα χρειάζονταν το Βασιλικό ζεύγος

4 Οκτωβρίου 1862, ώρα 4η πρωϊνή

Ο Γρίβας στέλνει στράτευμα για την κατάληψη του Κάστρου της Βόνιτσας. Αρχηγός της ομάδας είναι ο γυναικαδελφός του, ο Δημοσθένης Στάικος.  Η ομάδα του Γρίβα δεν εμφανίζεται αμέσως στον χώρο του Κάστρου και αναμένει την κρίσιμη ώρα.

4 Οκτωβρίου 1862, ώρα 4η απόγευμα.

        Οι αξιωματικοί της φρουράς του Κάστρου της Βόνιτσας, έχουν τελειώσει όλες τις ετοιμασίες για την πανηγυρική είσοδο του βασιλέα Οθωνα, και κατέρχονται στην πόλη της Βόνιτσας. 

      Η επαναστατική ομάδα με αρχηγό το Δ. Στάικο κινείται γρήγορα και καταλαμβάνει την πύλη του κάστρου. Μαζί με τους στρατιώτες που ήταν μυημένοι στην επανάσταση, μέσα σε μισή ώρα καταλαμβάνουν όλα τα στρατηγικά σημεία του κάστρου και :

4 Οκτωβρίου 1862, ώρα 4.30 απόγευμα.

Στην κορυφή του Κάστρου της Βόνιτσας υψώνεται η επαναστατική σημαία:

      Η ύψωση της σημαίας χαιρετήθηκε με ομαδικά πυρά από τους στρατιώτες. Μόνο 3 αξιωματικοί της Φρουράς του Κάστρου έφεραν αντίσταση και άμεσα συνελήφθηκαν.

4 Οκτωβρίου 1862, ώρα  5.30 -6.00 απόγευμα.

Από το κάστρο της Βόνιτσας κατεβαίνουν στην πόλη αρκετοί στρατιώτες και μεταδίνουν την επαναστατική έπαρση. Ζητωκραυγές «ζήτω το Έθνος» και ασπασμοί μεταξύ των κατοίκων. Ολη η πόλη ζούσε μια άλλη στιγμή, όλοι σχεδόν οι κάτοικοι βγήκαν από τα σπίτια τους και αφού άναψαν φωτιές στις πλατείες περίμεναν τον μεγάλο Οπλαρχηγό.

4 Οκτωβρίου 1862, ώρα 11η βραδινή. 

Ο Επιθεωρητής του στρατού, υποστράτηγος Γεώργιος Καρατζάς φτάνει έξω από την Βόνιτσα και με στράτευμα προσπαθεί να αποκλείσει το κάστρο της Βόνιτσας.

4 Οκτωβρίου 1862, ώρα 11η βραδινή. 

Ο Οπλαρχηγός Θεοδωράκης Γρίβας, στέλνει δύναμη  40 ανδρών (από τα καλλίτερα  παλικάρια του ) να χτυπήσουν  τα κυβερνητικά στρατεύματα του Καρατζά, και να σπάσουν την πολιορκία του Κάστρου. Ταυτόχρονα αποστέλλει μια δεύτερη ομάδα από τους εκλεκτούς του, δίπλα στο επίνειο της Περατιάς, στον Παλιοχαλιά, για να συλλάβουν τον Μοίραρχο Τζανή.

5 Οκτωβρίου 1862, ώρα  7η Πρωινή

Ο Υποστράτηγος Γεώργιος Καρατζάς αντιλαμβάνεται ότι από πολιορκητής του Κάστρου έχει μετατραπεί σε πολιορκούμενο. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πυρά. Τελικά υποχωρεί, καταδιώκεται από κατοίκους της Βόνιτσας και σώζονται μόνο 4.

5 Οκτωβρίου 1862, ώρα  10η Πρωινή

Ο Οπλαρχηγός Θεοδωράκης Γρίβας, εισέρχεται στο Κάστρο της Βόνιτσας. Φτάνει στην κορυφή του κάστρου και πάνω στην επαναστατική σημαία γράφει το σύνθημα: «Ζήτω το Εθνος – Κάτω ο Οθων». Η επαναστατική σημαία, σημαία που πρωτο- κυμάτισε πάνω στον λίθινο γίγαντα.

Ο Γρίβας με στράτευμα βαδίζει κατά των Αθηνών.

Το στράτευμα του Γρίβα συγκεντρώθηκε στον Κουβαρά και αμέσως καταλήφθηκε το Αγρίνιο. Την ίδια τύχη είχε και το Μεσολόγγι.

Σε αυτή την χρονική στιγμή έρχεται το μήνυμα ότι ο Οθωνας έπεσε και ότι στην Αθήνα γίνονταν ενέργειες για νέα Κυβέρνηση με ερχομό νέου Βασιλόπαιδα.

Το σχέδιο του Γρίβα

Ο Γρίβας είχε σαν σχέδιο να γίνει ο ίδιος Κυβερνήτης.

Η νέα κυβέρνηση γνωρίζοντας ότι ο Γρίβας δεν κάνει πίσω και ότι ο στρατός τουΓρίβα θα καταλάβει και την Αθήνα, συγκεντρώνουν ένα τεράστιο (για την εποχή) χρηματικό ποσό και μεταβαίνουν στο Μεσολόγγι για να τον δελεάσουν.

Αλλοι ιστορικοί γράφουν ότι ο Γρίβας δέχθηκε το ποσό, άλλοι ότι απέρριψε την πρόταση. Ο θάνατός του μας προσανατολίζει στο ότι δεν αποδέχθηκε το ποσό.

Όποιος δεν συμμορφώνεται.. Δηλητηριάζεται;;;

Την επόμενη ο Γρίβας πεθαίνει. Η άποψη των απογόνων του είναι ότι πέθανε από πνευμονία.

     Ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος υποστηρίζει την περίπτωση της δηλητηρίασης από τους Αγγλους, επικαλούμενος χειρόγραφη επιστολή που του δόθηκε από τον στρατηγό Παπούλια. Οι Αγγλοι είχαν την πληροφορία ότι ο Γρίβας θα καταλάμβανε την Αθήνα, θα κατέλυε την μοναρχία και θα ανακηρύσσονταν Κυβερνήτης.

Η κηδεία του γίνεται στο Μεσολόγγι.

Βόνιτσα 1889. 

Πίσω από τον πλάτανο του Αγίου Σπυρίδωνα, θάφτηκε με τιμές στρατηγού ο Δημήτριος Γρίβας, στον οικογενειακό τάφο των Γριβαίων (φάρα Γαρδικιώτη) και σύμφωνα με μαρτυρίες Βονιτσιάνων μεταφέρθηκαν και τα οστά του Θοδωράκη Γρίβα..

      Όταν μετά από χρόνια καταργήθηκε το νεκροταφείο του Αγίου Σπυρίδωνα, σταδιακά πραγματοποιούνταν εκταφές και μεταφορές των οστών σε άλλα νεκροταφεία. Τότε πραγματοποιήθηκε και η εκταφή στο τάφο των Γριβαίων.  Επειδή ο θάνατος του Δημητράκη Γρίβα, είχε συμβεί στο εξωτερικό, για την μεταφορά της σωρού του στην Αθήνα (όπου τελέσθηκε η  εξόδιος λειτουργία) και μετά από ημέρες ταφή στη Βόνιτσα, χρησιμοποιήθηκε  φέρετρο από μόλυβδο, κλεισμένο ερμητικά. 

    Στην εκταφή , το  υπερβολικού βάρους φέρετρο, έμεινε στο τόπο της ταφής και αφού μόνο ανοίχθηκε, παρελήφθηκαν μόνο τα οστά. Σήμερα τα οστά  της εκταφής βρίσκονται στο ιδιωτικό νεκροταφείο της Κούλιας, στο βόρειο-δυτικό άκρο του κτήματος.

       Πριν κλείσουμε την παρουσίαση της ζωής του Θεοδωράκη Γρίβα, πρέπει να τοποθετηθούμε σε όσα αναφέρθηκαν  και μάλιστα σε ορισμένους, όσα πρωτοδιαβάστηκαν  σε αυτό το άρθρο.

Ήρωες του 1821

      Από την  ιστορία που μας έχουν διδάξει, έχει δημιουργηθεί στους περισσότερους από εσάς, μια εικόνα για τους ήρωες του 1821. Από τα διάφορα σημεία της ιστορίας παρουσιάστηκαν έγγραφα ή έργα Ελλήνων αγωνιστών του 1821, που μπορεί να σας αποκλίνουν από την εικόνα που μέχρι τώρα έχετε για τον καθένα αγωνιστή. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τους παράγοντες εκείνης της εποχής και κυρίως το αν οι ήρωες του 1821 ήταν Άγιοι, σήμερα δεν θα είχαμε την ελευθερία μας, αλλά ένα μεγαλύτερο αριθμό από μοναστήρια. 

     Αυτή η ιδιομορφία τους, αυτό το απροσδόκητο στην συμπεριφορά τους, συντέλεσε στο να απελευθερωθεί η πατρίδα μας και εμείς σήμερα να ζούμε με δυνατότητα ελευθερίας.

Τιμή και δόξα στους αγωνιστές του 1821. 

Τιμή και δόξα σε κάθε άνθρωπο που θυσιάζεται για τα ιδανικά της ελευθερίας.

ΑΘΑΝΑΤΟΙ 

Ο Δημήτρης Βερύκιος (ηθοποιός), στο κλείσιμο της παρουσίασης.

Απόδοση τιμής στους απογόνους του Θεοδωράκη Γρίβα από τον Ντόβα Φίλιππο, Πρόεδρο της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων

Κωνσταντίνος Ασπρογέρακας Γρίβας, καθηγητής Νομικής Πανεπιστήμιου Αθηνών

Χρήστος Μανιάκης Γρίβας, πρόξενος Ελλάδας στη Νότια Αυστραλία

Και η κυρία Μαίρη Παπανικολή Γρίβα

Σας ευχαριστούμε

22 Σπουδαστές Α’ έτους περιόδου 2009-2010.

19 Σπουδαστές δ’ έτους περιόδου 2010-2011 (Μπίτση Σαλώμη, Μπακογιώργου Αννα, Μπούζι Εριόλα, Μπαλάσκα Βασιλική, Ζακυνθινός Πέτρος, Χρόνη Κων/να, Προδρομίτη Ισμήνη, Προδρομίτη Καλλιόπη, Μπουκουράνη Λευκοθέα, Γουρούνας Σπύρος, Αποστολάκης Νικόλαος, Λέκκας Ιωάννης, Μασούρα Βάσια, Κατσαμπίρη Χρύσα, Κωστελέτος Δημήτριος, Τσόλης Ευάγγελος, Κυρίτσης Σωτήρης, Θεοδώρου Χρήστος, Λάσκαρης Γεώργιος) 

Εικαστική επιμέλεια: Φερεντίνου Μαρία

Συνεργάτες: Νοέλ Μπάξερ, Σφονδύλη Θεοδώρα, Λιόντος Δημήτριος

Κεντρικός αφηγητής: Βερύκιος Δημήτριος, 

Χρονισμοί – μουσικό χαλί – εναλλαγές: Ντίνος Ιωάννης

Υποστήριξη φώς-ήχος : Ντίνος Αργύρης – Κτίστης Παναγιώτης

Σκηνοθεσία, συντονισμός: Ντίνος Στυλιανός

Υπεύθυνη συγκέντρωσης - αξιολόγησης πληροφοριακού υλικού:Μπογόρδου Αγγελική

Σας ευχαριστούμε.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΒΟΝΙΤΣΑΣ

24 έτη προσφοράς και δημιουργίας

Πιστοποίηση γνώσεων Η/Υ

MICROSOFT SPECIALIST και IC3

INFOTEST και Τεχνοβλαστός Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΦΕΚ  ΥΠΟΥΡΓΕΊΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Διοργάνωση: Σύλλογος ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

Ο Πρόεδρος        Ο Αντιπρόεδρος

Φίλιππας Ντόβας  Στυλιανός Ντίνος