«Υπό έποψιν εμπορικής κινήσεως το Αγρίνιον σήμερον κατέχει την
πρώτην εν τω νομώ θέσιν. Είναι πόλις μικρά εισέτι (7 χιλ. κατοίκων),
προοδεύουσα όμως ολονέν χάρις εις την καλλιέργειαν και το εμπόριον του καπνού.
Η αρίστη ποιότης και η άφθονος παραγωγή, των καπνών Αγρινίου έδωσαν αρκετήν
ζωήν εις τους κατοίκους και πάντες ζώσιν ανέτως...»
Εφ. Νεολόγος
(Πατρών) 23 Μαΐου 1898
Γράφει η: Μαρία Ν. Αγγέλη
Δρ. Κοινωνικής
Λαογραφίας
Το Αγρίνιο, μια πόλη του καπνού, όπως σωστά
χαρακτηρίζεται, από το δεύτερο μισό
του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα
στις τελευταίες δεκαετίες του γνωρίζει σημαντική πρόοδο χάρη στον καπνό. Η
μεγάλη ανάπτυξη όμως θα ΄επέλθει στις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε η
επέκταση της καπνοκαλλιέργειας λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις. Η διεθνής ζήτηση
προώθησε την καλλιέργεια της ποικιλίας «μυρωδάτου» και η εσωτερική κατανάλωση
την καλλιέργεια της ποικιλίας «τσεμπέλι».
OΙ
ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕΣ
Στην
παρούσα εισήγηση εστιάζω στις καπναποθήκες Αγρινίου που ήταν χώροι εμπορικής
επεξεργασίας του καπνού.
Η ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής
και του εξαγωγικού εμπορίου δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και
της δευτερογενούς παραγωγής. Ο καπνός, το κύριο εξαγωγικό προϊόν του νομού,
έπρεπε να γίνει αντικείμενο προσεχτικής επεξεργασίας, διαλογής και
δεματοποίησης. Για τούτο δημιουργήθηκαν μεγάλες αποθήκες - καπνομάγαζα στην
πόλη, στα οποία εργάζονταν εκατοντάδες εργάτες - εργάτριες. Το Αγρίνιο
αναδεικνύεται όχι μόνο σε κέντρο παραγωγής,αλλά και επεξεργασίας και εμπορίας
καπνού.
Ένα μεγάλο μέρος
του εργατικού δυναμικού του Αγρινίου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής βρίσκει
εργασία στις καπναποθήκες και ζει κυριολεκτικά από τον καπνό.
Η ευνοϊκή συγκυρία για
τον καπνό, επέτρεψε και την ομαλή σχετικά απορρόφηση των προσφύγων της Μ. Ασίας
και του Εύξεινου Πόντου, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μετά τη Μικρασιατική
καταστροφή (1922). Ένα σημαντικό μέρος των προσφύγων εργάστηκε στα καπνοχώραφα
ως καλλιεργητές ή εργάτες και στα καπνομάγαζα - καπναποθήκες ως καπνεργάτες
και καπνεργάτριες. Αυτό προκύπτει από τη μελέτη της ελάχιστης τοπικής
βιβλιογραφίας, αλλά κυρίως, της προφορικής ιστορίας η οποία καταγράφεται στις
προφορικές αφηγήσεις που συνέλεξα κατά τη διάρκεια εκπόνησης της Διδακτορικής
διατριβής μου με θεματική τον Καπνό.
[Μαρία Αγγέλη, Διδακτορική Διατριβή,
Ο κόσμος της εργασίας: Γυναίκες και
άνδρες στην παραγωγή και επεξεργασία του καπνού.(Αγρίνιο 19ος-20ος
αι.) ]
Καπναποθήκες υπήρχαν διάσπαρτες σε όλες σχεδόν
τις συνοικίες. Οι σπουδαιότερες όμως οργανώθηκαν στο κέντρο για να
διευκολύνεται η μεταφορά του καπνού..............