Ξάνθη: Στιγμές στην κάμαρα του Μάνου… Ένα άρωμα αρχοντικής ζωής -Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη

 

«Γεννήθηκα στις 23 του Οκτώβρη στην Ξάνθη, στην παραμυθένια Παλιά Πόλη, τη διατηρητέα…» Μ. Χατζιδάκις

Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη

Ξάνθη: Στιγμές στην κάμαρα του Μάνου…

 Ένα άρωμα αρχοντικής ζωής 

Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε σαν σήμερα, πριν από 100 χρόνια, στις 23 Οκτωβρίου 1925 στην Ξάνθη. Πέθανε στην Αθήνα στις 15 Ιουνίου  1994. Η γενέτειρά του και ολόκληρη η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης τιμούν τη μνήμη του Μεγάλου Έλληνα συνθέτη.....

Ήταν κορυφαίος Έλληνας συνθέτης, ποιητής, τραγουδοποιός, μαέστρος και πιανίστας. Θεωρείται ο πρώτος που συνέδεσε μεταπολεμικά, με το θεωρητικό και συνθετικό έργο του, τη λόγια μουσική με τη λαϊκή μουσική παράδοση. Πολλά από τα εκατοντάδες έργα του αναγνωρίζονται σήμερα ως κλασικά. Ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζηδάκι από την Μύρθιο Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης και της Αλίκης Αρβανιτίδου από την Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης. Η οικογένεια ζούσε στην Ξάνθη διότι ο πατέρας Γ. Χατζηδάκις εργαζόταν ως νομικός σύμβουλος σε ανθούσες, στις αρχές του 20ού αιώνα, καπνικές εταιρείες της περιοχής.

   Η μουσική του εκπαίδευση ξεκίνησε σε ηλικία τεσσάρων ετών και περιλάμβανε μαθήματα πιάνου  από την αρμενικής καταγωγής πιανίστρια Άννα Αλτουνιάν. Παράλληλα εξασκούνταν στο βιολί και στο ακορντεόν.

   Ο Χατζιδάκις εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα με τη μητέρα του και την αδελφή του Μιράντα το 1932, έπειτα από το χωρισμό των γονέων του (Πηγή:el.wikipedia.org). Εκεί θα συνεχίσει τη μουσική εκπαίδευση και τις σπουδές του και θα αναδειχθεί ως Μεγάλος Συνθέτης.

   Πριν από λίγο καιρό, επισκέφτηκα το Μεγάλο σπίτι «Grand Maison»    στην Ξάνθη. Ανακατασκευασμένο, επιβλητικό κυριαρχεί στην παλιά πόλη. Το σπίτι, όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια ο Μάνος Χατζιδάκις, χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα  από τον εβραϊκής καταγωγής επιχειρηματία Ισαάκ Ντανιέλ. Πρόκειται για ένα κτίριο εξαιρετικά μεγάλων διαστάσεων, το οποίο αποτελεί σημαντικό τοπόσημο και σημείο αναφοράς, λόγω της επιβλητικής παρουσίας του στον αστικό ιστό.

   Το έτος 1925 το κτίριο περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο και έκτοτε οι χώροι μισθώνονταν σε τρίτους. Ο δεύτερος όροφος μισθώθηκε από την οικογένεια Γεωργίου Χατζιδάκι. Στο σπίτι αυτό λέγεται ότι γεννήθηκε  και έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Μάνος.

Εικόνα: η μεγαλοπρεπής είσοδος του Μεγάλου σπιτιού.

  Μπαίνοντας στην είσοδό του «Μεγάλου σπιτιού» εντυπωσιάστηκα με τις οροφογραφίες, τις τοιχογραφίες και τα μωσαϊκά στο δάπεδο! Ανεβαίνοντας τη μαρμάρινη σκάλα φτάσαμε στο δεύτερο όροφο. Στο χώρο του Μάνου Χατζιδάκι. Καθίσαμε σε μια φωτεινή αίθουσα. Τα πατώματα σκούρα, οι τοίχοι φρεσκοβαμμένοι, οι τοιχογραφίες θαυμάσιες … Από τα ανοιχτά παράθυρα έμπαινε φως σε κάθε γωνιά… Ένα άρωμα αρχοντικής ζωής.  Στη μέση του δωματίου, κοντά στο παράθυρο, υπήρχε ένα πιάνο. Από τα άλλα παράθυρα αγνάντευα την ομορφιά της Ξάνθης… Της Ξάνθης του Μάνου, όπως την κουβαλούσε πάντα εκείνος…

 

   Σε μια στιγμή νόμισα ότι έβλεπα το Μάνο να περιφέρεται στον χώρο, μικρό, τρυφερό, αθώο παιδί… Να κάθεται  στο πιάνο με την δασκάλα του κυρία Αλτουνιάν.  Να στέκεται στο παράθυρο και να πετάει κουταλάκια στο καλντερίμι και να απολαμβάνει το θόρυβό τους, όπως λέει μια παράδοση. Ίσως, αυτή η παράδοση να διασώζει  την πρώτη ενασχόληση του Μάνου με τη μουσική. Μια παιδική σκανταλιά που προκαλούσε ήχο στο πλακόστρωτο. Και ο Μάνος απολάμβανε τη μουσικότητα… Μάλλον δεν ήταν παιδική αταξία. Ήταν η πρώτη σπουδή του Μάνου στον ήχο! Η πρώτη του παρτιτούρα γράφτηκε στο κενό, μεταξύ παραθύρου και δρόμου…

Από τις σκέψεις μου με επανέφερε η ξεναγός, η οποία μας έδινε κάποια βασικά στοιχεία για του Μάνου την κατοικία.

Συγκίνηση, σιωπή, θαυμασμός.

   Ο Μάνος γέμιζε με την παρουσία του τον χώρο.

Και τότε μια νεαρή μουσικός κάθισε στο πιάνο και ακούμπησε τα πλήκτρα. Μια γλυκιά μελωδία πλημμύρισε την κάμαρα… Ρίγη συγκίνησης μας διαπερνούσαν…

Μια ακόμη ματιά στην Ξάνθη, την αγαπημένη γενέτειρα του μεγάλου συνθέτη από το μπαλκόνι. Μια αναμνηστική φωτογραφία, σαν να θέλαμε να απαθανατίσουμε τις μοναδικές στιγμές στο σπίτι που έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Μάνος Χατζιδάκις.

Φεύγοντας, εκτός από το καλαίσθητο έντυπο της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης, παίρνω μαζί μου τη βεβαιότητα πως η αληθινή τέχνη δεν πεθαίνει ποτέ. Μένει, όπως έμεινε και ο Χατζιδάκις, μέσα σ’ αυτή την αρχοντική κάμαρα της Ξάνθης, Παρών στην απουσία του…

Εικόνα: Δυο ξανθιώτικα κουταλάκια… μια νότα στο καλντερίμι!