1833. Τα δύο δώρα του Οθωμανού διοικητή Πρέβεζας στον διοικητή της Βόνιτσας (Γράφει ο Ντίνος Στυλιανός )

 ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Γράφει ο Ντίνος Στυλιανός

1833. Τα δύο δώρα του Οθωμανού διοικητή Πρέβεζας στον διοικητή της Βόνιτσας

Την 16^η Αυγούστου 1833

Ο Νομάρχης Ακαρνανίας[1] και Αιτωλίας

Α. Μοναρχίδης

Προς την Βασιλική Γραμματεία των Εξωτερικών....

(Ακολουθεί το περιεχόμενο του εγγράφου στην καθομιλουμένη, για να γίνει κατανοητό).....

 

Πληροφορήθηκα για τα σύνορα μέσα στον Αμβρακικό κόλπο[2], από αντίγραφο πράξης που μου έδωσε ο Ιωάννης Στάϊκος και αυτό είχε συνταχθεί από την  Οροθετική επιτροπή[3],  καθώς και από άλλες σημειώσεις που μου έδωσε η Βασιλική Γραμματεία των Εξωτερικών, για τα  ιχθυοτροφεία Λογαρού, Τσουκαλιού, Αργιλού και Κόφτρα, καθώς και τα νησιά  Γαϊδουρονήσι και Καρακονησιά, ότι αυτά δεν αποτελούν μέρος της Ελληνικής επικράτειας.

Έτσι με την 485 διαταγή που συνέταξα,  και αποδέκτης ήταν ο Έπαρχος Ακαρνανίας, του συνέστησα να συνεννοηθεί με τον Οθωμανό[4] διοικητή Πρέβεζας ώστε να υπάρξει η παραχώρηση των ιχθυοτροφείων και των νησιών,  που πλέον ανήκουν στους Οθωμανούς.

Ο Έπαρχος με ειδοποίησε ότι ήδη έχει παραχωρήσει τα ιχθυοτροφεία και τα δύο νησιά,  και ότι του παραδόθηκαν[5] ένα εθνικό[6] κανόνι και μια εκκλησιαστική[7] καμπάνα. Αυτά βρίσκονται στη Βόνιτσα.

Έδωσα εντολή στον Έπαρχο να τα παραδώσει στον Φρούραρχο της Βόνιτσας και να λάβει απόδειξη παραλαβής.

 

Σχόλια

[1] Στην ονομασία του Νομού προηγούταν η περιοχή της Ακαρνανίας από την Αιτωλία.

 

2  Πηγή: Υπηρεσία Διπλωματικού και ιστορικού αρχείου, αρχείο κεντρικής υπηρεσίας 1829/ ΑΑΚ(Ε), σ. 29-30 : «Ο Αντιπρεσβευτής της Ρωσίας στην ελληνική Κυβέρνηση Κόμης V.N. Panin διαβιβάζει στον Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια τη Συνθήκη της Αδριανούπολης, που υπεγράφη στις 14 Σεπτεμβρίου μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και μεταφέρει την ικανοποίηση του Τσάρου για την υπογραφή της. Με το άρθρο 10 της Συνθήκης αυτής η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδέχτηκε τόσο τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1827 αλλά και το Πρωτόκολλο της 10/22 Μαρτίου 1829, δηλαδή και τον καθορισμό της συνοριακής γραμμής Αμβρακικού – Παγασητικού μεταξύ των δύο κρατών.»

 

 3 Πηγή: Υπηρεσία Διπλωματικού και ιστορικού αρχείου, αρχείο κεντρικής υπηρεσίας 1832 4.1^Α , σ. 2-7 και σ. 9-13 : «9/31 Ιουλίου 1832. Οι Αντιπρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων ενημερώνουν τον Υπουργό Εξωτερικών της ελληνικής Κυβέρνησης Σπυρίδωνα Τρικούπη ότι υπεγράφη η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης μεταξύ των τριών Δυνάμεων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για τον τελικό διακανονισμό των ζητημάτων ανάμεσα στην τελευταία και την Ελλάδα και του αποστέλλουν «εμπιστευτικώς» αντίγραφο των άρθρων που σχετίζονται με τη χάραξη των συνόρων μεταξύ των δύο κρατών. Μετάφραση της επιστολής και στα ελληνικά. Με τη Συνθήκη ως βόρειο σύνορο της Ελλάδας ορίστηκε η γραμμή Άρτα-Βόλος, ενώ η απόφαση για την κυριότητα της περιοχής της Λαμίας, για την οποία δεν επετεύχθη συμφωνία, παραπέμφθηκε σε νέες διαπραγματεύσεις. Αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων αυτών ήταν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 18/30 Αυγούστου 1832, με το οποίο η περιοχή αποδόθηκε στην Ελλάδα.»

Σημείωση δική μας: (Τα σύνορα Άρτα- Βόλος τέθηκαν αντί του Αμβρακικού – Παγασητικού κόλπου, λόγω της ήδη από το 1880 Ελληνικής Άρτας.  Έτσι τα σύνορα από δυτικά άρχιζαν από το σημείο Φόρος Ακτίου (περίπου εκεί που σήμερα είναι η επιχείρηση του κυρίου Παύλου Παπαμιχάλη) , εισέρχονταν μέσα στον Αμβρακικό με πορεία και την νήσο Κέφαλο, περνούσαν κάτω από το σύμπλεγμα νησιών της Βουβάλας, ανέβαιναν τον ποταμό Άραχθο και αφού περιέκλειαν την Άρτα κατευθύνονταν στον Παγασητικό κόλπο.

 

4. Από όλα τα συμφραζόμενα του εγγράφου συμπεραίνουμε ότι η παράδοση του κανονιού και της καμπάνας έγινε από τον Οθωμανό διοικητή της Πρέβεζας.  Ποιος ήταν τότε ο Οθωμανός διοικητής Πρέβεζας; Είναι σε έρευνα. Το να ήταν ο Μπεκήρ Τζογαδώρος, το θεωρούμε απίθανο, καθόσον ήταν Μπεκτασί στο θρήσκευμα, και συνεπώς με μεγάλο σεβασμό στις εκκλησίες που αποδιδόταν τιμή στην Παναγία.

 

5. Η ονομασία Εθνικό κανόνι εννοεί κανόνι του Ελληνικού στρατού.

6.  Η καμπάνα πάνω της φέρει επιγραφή: Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Κορωνησίας . Πρόκειται για την Μονή «Γενέσιον της Θεοτόκου»,  η οποία εκτός από την περιουσία  που είχε στην Ήπειρο, κατείχε πολλά μετόχια είχε στην απέναντι νότια όχθη του Αμβρακικού. Μεταξύ αυτών ήταν:

-          Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Μυρταρίου Βονιτσης,

·         -Ιερός Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου στο κεφάλι Παναγιάς ,

-          Ιερός Ναός του Αγίου Μάρκου στον ομώνυμο κόλπο,

-          Όλοι οι ναοί της νήσου Κέφαλου, των οποίων τα ψηφιδωτά μέχρι πρότινος ήταν σε πολύ καλή κατάσταση,

-          Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου  στην Νέα Καμαρίνα,

·         Το Χειμαδιό Παλιαμπέλων (σημερινό χωριό Παλιάμπελα). Ενημερώνουμε τους αναγνώστες του άρθρου μας ότι το παλιό χωριό “Pagliabella” (μετάφραση: το καλό άχυρο), ήταν ανάμεσα από την λίμνη Αβελαριά και τον συνοικισμό της  Βλισόρας (βλέπε βιβλίο «Αχτίδες πολιτισμού από την μεσαιωνική Βόνδιτζα» της Αμφικτιονίας Ακαρνάνων).

 

Η καμπάνα τοποθετήθηκε στον πλάτανο του Αγίου Σπυρίδωνα.

Τα χρόνια πέρασαν και μαζί τους χάθηκε και η γνώση του τρόπου κτίσης της καμπάνας. Στις επόμενες γενιές, ακόμα μέχρι και τις δικές μας μέρες, είχε διαδοθεί η φήμη περί κλοπής της καμπάνας από άγνωστους Βονιτσάνους. Έτσι απλωνόταν η αίσθηση του «μιάσματος», καθόσον κυριαρχούσε η φήμη της κλοπής.

Με τον εντοπισμό του ανωτέρω εγγράφου, η φήμη της κλοπής εξαφανίζεται και μένει μόνο το ερωτηματικό γιατί ο τότε Οθωμανός διοικητής της Πρέβεζας απόσπασε την καμπάνα και την δώρισε στον διοικητή Βόνιτσας;

Πιστεύουμε ότι η «δωρεά» είχε σχέση με την διαμάχη των δύο εκκλησιών (Αγίου Σπυρίδωνος του Αρδίκα και Αγίου Νικολάου της Ρεστέλας) και την ικανοποίηση της ισχυρής αδελφότητας του Αγίου Σπυρίδωνα, αφού ο παραγόμενος ήχος της καμπάνας θα έφτανε σε όλες τις συνοικίες της πόλης.

 

 Όσο ο πλάτανος μεγάλωνε χρειαζόταν νέα τοποθέτηση. Ο πιο κατάλληλος τεχνίτης,  ο  θείος μου Γεράσιμος Ντίνος του Αργυρίου,  που πάντα και χωρίς αμοιβή προσέφερε τις υπηρεσίες του. Τελευταία τακτοποίηση της καμπάνας πάνω στον πλάτανο έγινε το 1962. Ο γιός του και εξάδελφός μου, ο Ανδρέας Ντίνος, το είχε σαν έθιμο ανήμερα της εορτής του Αγίου Σπυρίδωνα, να συμμετέχει και αυτός στο κτύπημα της καμπάνας.  Τελευταία φορά ήταν πρόπερσι, καθόσον τον Απρίλη του 2024 απεβίωσε. Συχνά τον πλησίαζα και τον ρωτούσα: « Μήπως πέσει από τον συνεχή κτύπο;», και μου απαντούσε: «την στέριωσε ο πατέρας μου».

 

Ακολουθεί το περιεχόμενο του εγγράφου ως έχει στην καθαρεύουσα:

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

.