Αποκοιμήθ’ ο πιστικός
Αποκοιμήθ’ ο πιστικός μες στο ραβδί τ’ απάνω
και χάνει χίλια πρόβατα και δυο χιλιάδες γίδια
και πήρε μια ’ρημόστρατα, ’να έρμο μονοπάτι
Γερόλυκον απάντησε, στέκει και τον ρωτάει:
-Λύκο, μην είδες πρόβατα, λύκο μην είδες γίδια;
-Εκεί, στο πέρα το βουνό, στο πέρα και στο δώθε,
στο πέρα βόσκουν πρόβατα, στο δώθε βόσκουν γίδια.
Πήγα κι εγώ να φάγ’ αρνί και τρυφερό κατσίκι,
με παίρν’ η σκύλα η κολοβή και το σκυλί το ζάβο,
μου τσάκισαν τα δυο πλευρά και την τρανή κοκκάλα.
(Ι.Ν.Κουφού, Τα Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, Αθήνα 1970,σελίδα 228).
Το τσοπανόσκυλο στην παραδοσιακή κτηνοτροφία ήταν μόνιμος φύλακας του κοπαδιού. Είναι ιδιαίτερη ράτσα, γερό, μεγαλόσωμο, μαλλιαρό, με αστραφτερά μάτια και γοργά πόδια. Ικανό να κινείται όλη μέρα σε αντίξοες συνθήκες και δύσβατες περιοχές. Η παρουσία του στο κοπάδι δεν ενοχλoύσε τα ζώα. Αναπτύσσει σχέσεις αρμονικής συμβίωσης και ένστικτο προστασίας. Γνωρίζει τα ζώα του κοπαδιού και τα φυλάει με αφοσίωση. Από πολύ μικρό συνηθίζει κοντά στο κοπάδι και εκπαιδεύεται να κυνηγάει ζουλάπια… Περιμένει άγρυπνο κάθε ύποπτη κίνηση και αγριμιού πέρασμα. Με το αλύχτημα και το ουρλιαχτό του μεταφέρει ανάλογα μηνύματα στον τσοπάνη. «Το γάβγισμα ενός σκυλιού το δέχεται τη νύχτα ο αποξεχασμένος βοσκός σαν μια ανταπόκριση εξ ύψους στην έρημο» (Νικηφόρος Βρετάκος).
Ένα καλό τσοπανόσκυλο δεν εξαρτάται μόνο από την καλή ράτσα. Εξαρτάται και από την εκπαίδευση που θα πάρει κοντά στο κοπάδι και στον τσοπάνη. Από μικρό κουταβάκι το έκλειναν μέσα στον τσάρκο με τα μικρά κατσίκια ή αρνιά.
Ο τσοπάνης το εκπαίδευε, το ενθάρρυνε να γαυγίζει και να επιτίθεται στον εχθρό. Ο ίδιος καταλάβαινε και εξηγούσε το αλύχτημα, το ουρλιαχτό του. Γνώριζε τη «γλώσσα» του σκύλου του και κατανοούσε το μήνυμα που του έστελνε κάθε φορά. Για τις υπηρεσίες του το επιβράβευε και το αντάμειβε με καλό φαγητό, φροντίδα και πολλή αγάπη. Ήταν ο πιστός σύντροφός του. Γνωρίζει ο τσοπάνης την παροιμία: «Όποιος δεν ταΐζει σκυλί, κλέφτη ταΐζει»…
Ο σκύλος νιώθει σαν άνθρωπος την αγάπη και τη φροντίδα του τσοπάνη. Έχει ανάγκη έναν καλό λόγο, μια επιβράβευση και φυσικά τροφή. Ο τσοπάνης αναγνωρίζει και εκτιμά τη σημασία και την προσφορά του σκύλου του και ενδιαφέρεται πολύ γι’ αυτόν.
Β) Το μοιρολόϊ του ενός τσοπανόσκυλου.
Πριν λίγο καιρό άκουσα ένα περιστατικό που δείχνει τη στενή σχέση του τσοπανόσκυλου με τα ζώα που προστατεύει. Πρόκειται για την περίπτωση ενός σκυλιού που κυριολεκτικά είναι φύλακας του κοπαδιού. Δεν πρόκειται απλά για ένα σκυλί που τυπικά υπάρχει στο κοπάδι, έτσι γιατί το απαιτεί η παράδοση.
Ένας τσοπάνης στα Βλυζιανά Ξηρομέρου, ο Χρήστος Δοκανίκης πούλησε το γιδοκόπαδό του. Κράτησε μόνο ένα μικρό κοπαδάκι πρόβατα. Ήταν πιο εύκολο γι’ αυτόν να φροντίζει λίγα ήμερα ζώα. Κράτησε επίσης, το αγαπημένο του τσοπανόσκυλο, τον πιστό φίλο και συνοδοιπόρο του.
Ο τσοπάνης, όπως ήταν αναμενόμενο, πόνεσε πολύ για τον αποχαιρετισμό του γιδοκόπαδου, που επί χρόνια συντηρούσε. Κατανοητή η συναισθηματική φόρτιση και ο πόνος του γηραιού τσοπάνη.
Εκείνο όμως που δεν ήταν τόσο αναμενόμενο, ήταν το πένθος και η συμπεριφορά του τσοπανόσκυλου. Θρηνούσε επί μέρες σαν άνθρωπος… Στεκόταν λυπημένο στο άδειο γιδομάντρι και «έκλαιγε» σαν άνθρωπος που πονάει… Ένα μακρόσυρτο μοιρολόγι έβγαινε από το στόμα του: Όουου, Όουου, Όουου… Σαν ξηρομερίτικο μοιρολόι.
Η Παναγιώτα(Γιώτα) Δοκανίκη, άκουγε τις πρώτες μέρες ένα γοερό θρήνο από μακριά. Επειδή πολύ κοντά στο σπίτι της είναι το νεκροταφείο, υπέθεσε η γυναίκα ότι κάποιοι μοιρολογούν τον νεκρό τους.
« Ανατρίχιαζα, όταν άκουγα από την αυλή μου αυτό το μοιριολόι, όουου, όουου, όουου!
Ποιος να μοιριολογάει; έλεγα. Ποιος να’ ναι φρεσκοπεθαμένος;
Μετά κατάλαβαμε ότι ήτανε το σκ(υ)λί που μοιριολόγαε σαν νάτανε άνθρωπος, το καημένο. Δεν υπάρχει τέτοιο σκ(υ)λί. Άμα τ’ κ(ου)γες σ’ τρύπαε την καρδιά!».
Πέρασαν μέρες πολλές, μέχρι να συνέλθει ο σκύλος. Μετά το πένθος τους, τσοπάνης και σκύλος συνήλθαν και οι δυο μαζί φροντίζουν τώρα τα προβατάκια. «Δεν κοτάει κανένας να ζ(υ)γώσει το κοπάδι», λέει με καμάρι ο τσοπάνης για το τσοπανόσκυλό του. Εκείνο ανέλαβε πάλι τα καθήκοντά του, πιστός στις αξίες και στον αφέντη του που τον αγαπά και τον φροντίζει. Υπάρχει μεταξύ τους μια αμοιβαία αγάπη και εκτίμηση. «Πού να βρεις τέτοιο σκ(υ)λί!», λέει ο τσοπάνης. «Από κ(ου)ταβάκι τόχω δίπλα μου και το εκπαίδευα σιγά σιγά…».
Αυτό το τσοπανόσκυλο συμπεριφέρεται καλύτερα από άνθρωπος.
Έχουμε ακούσει διάφορες ιστορίες για τη συναισθηματική νοημοσύνη σκύλων. Αυτή η περίπτωση του ξηρομερίτικου τσοπανόσκυλου ειλικρινά με συγκίνησε, όταν άκουσα την αφήγηση της Παναγιώτας…
Σήμερα αυτό το άξιο τσοπανόσκυλο συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του, όχι ως «γιδάρικο» αλλά ως «προβατάρικο» πια…
Συγκινητικό, αν δε, είσαι και από Βλυζιανά ένας λόγος παραπάνω, ευχαριστούμε κα Αγγέλη για τις ωραίες σας δημοσιεύσεις και να 'ναι καλά και ο Μπάρμπα Χρήστος μαζί με τον πιστό σύντροφο του!
ΑπάντησηΔιαγραφή