Κεφίρ ή αλλιώς κεφύριο. Οδηγίες παρασκευής (video)

Γράφει η Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr iatrikanea

      Το κεφίρ ή αλλιώς κεφύριο, είναι ένα παραδοσιακό προβιοτικό γαλακτοκομικό προϊόν, ρόφημα. Παρασκευάζεται κυρίως από γάλα αιγοπροβάτων το οποίο έχει υποστεί γαλακτική και αλκοολική ζύμωση με την προσθήκη κόκκων κεφυριού, που έχουν την μορφή αφυδατωμένων κόκκων μεγέθους μπιζελιού.

Το κεφίρ, όπως και η γιαούρτη, πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στις περιοχές γύρω από τον Καύκασο και έχει συνδεθεί με την εκπληκτική μακροζωία των φυλών που ζουν εκεί. Ο Elie Metchnikoff (Βραβείο Νόμπελ ιατρικής το 1908) που εργάστηκε στη Γαλλία, απέδιδε την μακροζωία των Βαλκανικών λαών στην άφθονη κατανάλωση ζυμούμενων προϊόντων γάλακτος, δηλαδή Κεφίρ, κουμίς, ξυνόγαλου και γιαουρτιού. Η περίφημη θεωρία του υπήρξε η αιτία να προσελκυστεί το ενδιαφέρον των λαών της Δυτικής Ευρώπης με αποτέλεσμα να αυξηθεί η κατανάλωση όλων των όξινων προϊόντων γάλακτος!

Ανάλογα με την περιοχή έχει και διαφορετικό όνομα, όπως kephir, kiaphur, kefer, knapon, kepi, kippi. Είναι το πιο δημοφιλές ζυμούμενο γαλακτοκομικό προϊόν στις Παρευξείνιες χώρες. Ωστόσο, παράγεται και σε άλλες χώρες, όπως είναι η Τουρκία, η Ελλάδα, η Τσεχία, η Πολωνία, η Σουηδία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, αλλά και η Αργεντινή, η Ταϊβάν.

Τα βακτήρια προκαλούν γαλακτική ζύμωση και δίνουν στο προιόν την γεύση γιαούρτης. Έχει παχύρρευστη υφή, είναι εύγευστο, εύπεπτο και πλούσιο σε προβιοτικά. Ο όρος προβιοτικά περιγράφει τα τρόφιμα εκείνα τα οποία περιέχουν ωφέλιμους για την υγεία μικροοργανισμούς. Η υψηλή περιεκτικότητα του κεφίρ σε προβιοτικά (υψηλότερη από του γιαουρτιού) δρα ανασταλτικά στην ανάπτυξη παθογόνων και τοξικών μικροοργανισμών του παχέος εντέρου και επαναφέρει σε ισορροπία την φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου.

Παράγεται από οποιονδήποτε τύπο γάλακτος αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο στο οποίο έχει προστεθεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα καλλιέργεια από νωπούς σπόρους κεφίρ, προκαλώντας ζύμωση. Οι σπόροι κεφίρ, που οπτικά δίνουν την εντύπωση σφουγγαριού ή μικρού κουνουπιδιού, αποτελούνται από μια μάζα οξυγαλακτικών βακτηριδίων φιλικών για τον ανθρώπινο οργανισμό ζύμης που ονομάζεται kefiran.

Το κεφίρ παρασκευάζεται αποκλειστικά με κόκκους κεφίρ. Οι κόκκοι του κεφίρ έχουν ακανόνιστο σχήμα και ανώμαλη επιφάνεια. Μοιάζουν με μικρές συμπαγείς μάζες κουνουπιδιού. Παρουσιάζουν ελαστικότητα στη δομή τους και πολλές φορές σχηματίζουν συσσωματώματα. Το χρώμα τους είναι λευκό έως υποκίτρινο και έχουν χαρακτηριστική όξινη γεύση. Οι κόκκοι του κεφίρ είναι αποτέλεσμα μίας συμβίωσης βακτηρίων και ζυμών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Έχουν πάντα καθορισμένη δομή και συμπεριφέρονται ως ζωντανοί οργανισμοί. Αυξάνονται σε μέγεθος, πολλαπλασιάζονται και μεταβιβάζουν τις ιδιότητές τους στις επόμενες γενιές των κόκκων.

Στην πραγματικότητα, οι κόκκοι του κεφίρ αποτελούνται από μικρότερα τμήματα με την ίδια σύσταση και μορφολογία. Στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο φαίνονται πυκνά συνυφασμένα νημάτια που σχηματίζουν τη βασική δομή των κόκκων μέσα στην οποία παγιδεύονται οι μικροοργανισμοί.

Οι κόκκοι διατηρούνται σε γάλα υπό ψύξη για να χρησιμοποιηθούν σε επόμενο εμβολιασμό γάλακτος. Το κεφίρ είναι έτοιμο για κατανάλωση και διατηρείται στους 4οC για περιορισμένο χρόνο.

Το κεφίρ είναι ένα φυσικό τρόφιμο που περιέχει προβιοτικούς μικροοργανισμούς. Ως προβιοτικοί χαρακτηρίζονται οι ζωντανοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι δρουν ευεργετικά στην υγεία του ανθρώπου. Για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλο ενδιαφέρον για αυτά τα προβιοτικά είδη τόσο από τους επιστήμονες όσο και από τους καταναλωτές.

Τι περιέχει το κεφίρ;

Περιέχει ευεργετικά βακτηρίδια, ζύμες, μέταλλα και αμινοξέα που βοηθούν τον οργανισμό του ανθρώπου στις λειτουργίες θεραπείας και συντήρησης. Οι πλήρεις πρωτεΐνες του κεφίρ, αφομοιώνονται ευκολότερα στο σώμα. Τα αμινοξέα του είναι γνωστά για τη χαλάρωση του νευρικού συστήματος.

Θρεπτική αξία

Ένα φλιτζάνι κεφίρ αποτελεί πηγή πρωτεΐνης, με 8 έως 11g/ φλιτζάνι. Το κεφίρ παρέχει επίσης το 10% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε βιταμίνη Α και το 25% της βιταμίνης D. Το Κεφίρ είναι επίσης μια καλή πηγή ασβεστίου, παρέχοντας στον οργανισμό περίπου το 30% της ημερήσιας απαιτούμενης ενεργειακής πρόσληψης/φλιτζάνι, με βάση μία τυπική δίαιτα αξίας 2.000 θερμίδων.

Προβιοτικά

Το κεφίρ περιέχει συγκεκριμένα βακτήρια, ωφέλιμα για την υγεία , τα οποία δεν τα βρίσκουμε στο γιαούρτι, συμπεριλαμβανομένων των Lactobacillus Caucasus, Leuconostoc, Acetobacter species, Streptococcus species, Saccharomyces kefir και Τorula kefir. Αυτοί οι ευεργετικοί μικροοργανισμοί συμβάλλουν την ενίσχυση της υγείας του πεπτικού συστήματος και παράλληλα εμποδίζουν την ανάπτυξη των παθογόνων βακτηριδίων στο έντερο.

Βιταμίνες

Η βιταμίνη Κ και Β12, παράγονται στο έντερο και τα προβιοτικά που βρίσκονται στο κεφίρ συμμετέχουν στην παραγωγή των βιταμινών αυτών.

Ποια είναι τα οφέλη του κεφίρ;

 
Η ιδιαιτερότητα του κεφίρ είναι ότι αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό περισσότερο από το γιαούρτι!

•     Καθαρίζει το έντερο, παρέχει ευεργετικά βακτηρίδια, ζύμες, βιταμίνες, ανόργανα άλατα και πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας. Η φυσική μικροχλωρίδα του κεφίρ περιέχει ζωντανούς μικροοργανισμούς, οι οποίοι έχουν αντιμικροβιακή δράση έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών, επαναποικίζουν το πεπτικό σύστημα και βοηθούν στην πέψη.
•     Επίσης, η κατανάλωση του κεφίρ βοηθάει στην καταπολέμηση των εντερικών διαταραχών, στην κινητικότητα του εντέρου, μειώνει το φούσκωμα και συμβάλλει σε ένα πιο υγιές πεπτικό σύστημα. Βοηθάει στην ισορροπία του εσωτερικού οικοσυστήματος ώστε ο οργανισμός να έχει καλύτερη υγεία.
•     Οι μικροοργανισμοί του κεφίρ υδρολύουν τις πρωτεΐνες και τη λακτόζη. Οι ευεργετικές ζύμες και τα φιλικά βακτηρίδια του κεφίρ καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος της λακτόζης του γάλακτος. Έτσι είναι ιδανικό για άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη.
•     Οι μικροβιακοί πολυσακχαρίτες που παράγονται από τη μικροχλωρίδα του κεφίρ δεσμεύουν τοξικές ουσίες και έχουν την ιδιότητα να μειώνουν το επίπεδο της χοληστερόλης στο αίμα προστατεύοντας έτσι από καρδιαγγειακές παθήσεις.
•     Σύμφωνα με έρευνες, το κεφίρ και η κεφιράνη (πολυσακχαρίτης του κεφίρ) έχουν εμφανίσει αντικαρκινική δράση.
•     Βοηθάει για μια ισορροπημένη τροφή.
•     Συμβάλει σε ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα.
•     Ανακουφίζει όλες τις εντερικές διαταραχές, προωθεί την κίνηση των εντέρων με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα υγιέστατο πεπτικό σύστημα απαλλαγμένο από τη δυσκοιλιότητα.
•     Προσφέρει αφθονία ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφόρου, για την σωστή αύξηση των κυττάρων, τη συντήρηση του σώματος και την άφθονη ενέργεια. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Β12, Β1 και C. Άριστη πηγή βιοτίνης που βοηθά την αφομοίωση των άλλων βιταμινών Β από το σώμα.
•     Βελτιώνει καταστάσεις όπως η αναιμία.
•     Το Κεφίρ σαν «φυσικό φάρμακο» προλαμβάνει και καταπολεμά προβλήματα υγείας! Οι καρδιακοί, οι ρευματοπαθείς και οι πάσχοντες από χρόνιες εντερίτιδες ευνοούνται από τη λήψη του
•     Βοηθά στην πρόληψη και καταπολέμηση ασθενειών όπως αλλεργίες, αρθριτικά, εντερικά, κολίτιδες, ημικρανίες, στομαχικές διαταραχές
•     Βοηθά σε ασθένειες του πεπτικού συστήματος, χρόνιες εντερίτιδες, ασθένειες νεφρών και συκωτιού.
•     Έχει διουρητικές ιδιότητες.
•     Υποβοηθά την ανάρρωση από διάφορες αρρώστιες και γενικά επιδρά ευεργετικά στον ανθρώπινο οργανισμό.
•     Είναι ένα άριστο διαιτητικό προϊόν με πολύ χαμηλά λιπαρά και λίγες θερμίδες.
•     Αποτελεί ιδανικό προϊόν με υψηλή διατροφική αξία για όσους ασχολούνται με τον αθλητισμό και τα σπορ.
•     Με συχνή χρήση υποβοηθά την καταπολέμηση της αρτηριοσκλήρωσης και της υπέρτασης.
•     Βοηθά στην επαναφορά του εσωτερικού οικοσυστήματος μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά.
•     Συνιστάται ιδιαίτερα σε μωρά, εγκύους και ηλικιωμένους. Είναι εξαιρετική τροφή για έγκυες γυναίκες ή γυναίκες που θηλάζουν, για την τρίτη ηλικία και για τα άτομα με προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα. (Βοηθά τις γυναικείες οδύνες και τους ενοχλητικούς εμετούς των εγκύων)
•     Ελάττωση αυξημένης χοληστερόλης αίματος.
•     Βοηθά ανθρώπους που έχουν καταναλώσει αλκοολούχα ποτά να ανακουφιστούν και άτομα που έχουν μεθύσει να συνέλθουν γρήγορα
•     Ενώ λέγεται πως μπορεί να θεραπεύσει και να επουλώσει εξανθήματα κ εκζέματα τοποθετώντας κεφίρ επάνω στην πάσχουσα περιοχή.
•     Το Κεφίρ είναι δροσιστικό. Μπορούμε να ξεδιψάσουμε το καλοκαίρι πίνοντας μισό λίτρο την ημέρα
•     Είναι ανεκτό από όλους τους ανθρώπους, μπορεί να πίνετε από διαβητικούς και εξασθενημένα άτομα
•     Βοηθά στην καταπολέμηση της διάρροιας και της δυσκοιλιότητας
•  Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι όταν λαμβάνεται προληπτικά έχει αντικαρκινική δράση. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Cancer Management and Research,» το Φεβρουάριο του 2011, βρέθηκε ότι το κεφίρ παρεμποδίζει αποτελεσματικά την ανάπτυξη των κακοηθών Τ-κύτταρων, τα οποία παίζουν ρόλο σε ορισμένους τύπους κυτταρικού καρκίνου.
  

Έλεγχος σωματικού βάρους

Ένα φλιτζάνι απλό κεφίρ περιέχει 150 θερμίδες και 8g λίπους, 5g εκ των οποίων είναι κορεσμένα. Εάν προσέχετε το βάρος σας, επιλέξτε χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά κεφίρ, καθώς ένα φλιτζάνι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά κεφίρ περιέχει μόνο 110 θερμίδες και 2 g λίπους, εκ των οποίων τα 1,5 g είναι κορεσμένα. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Curtin της Αυστραλίας βρήκαν σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2009 ότι τα άτομα που κατανάλωναν πέντε μερίδες γαλακτοκομικών καθημερινά, σε υποθερμιδική δίαιτα, έχασαν περισσότερο βάρος και κοιλιακό λίπος από αυτούς που κατανάλωναν μόλις τρεις μερίδες γαλακτοκομικών ημερησίως. Ένα φλιτζάνι κεφίρ υπολογίζεται ως μία μερίδα γαλακτοκομικών προϊόντων.

Κεφίρ και κοροναϊός

Το κεφίρ σύμφωνα με έρευνα, είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και πιθανόν χαμηλώνουν τα επίπεδα ACE2, ενός ενζύμου που εντοπίζεται στα πνευμονικά κύτταρα και χρησιμοποιείται από τον SARS-COV-2 ως σημείο εισόδου στο σώμα.

«Το γάλα που έχει υποστεί ζύμωση, για παράδειγμα, έχει αναγνωριστεί ως ένας φυσικός ανασταλτικός παράγοντας του ACE2. Ο κοροναϊός δένεται στα συγκεκριμένα ένζυμα, προκαλώντας οξειδωτικό στρες και φλεγμονώδεις δράσεις. Οι τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και μπορούν να προστατεύσουν από τον COVID-19» επεσήμανε ο Μπουσκέ. Μία σημαντική Μελέτη από τον Zhou et al που δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο στο περιοδικό Νature καταδεικνύει τον ρόλο των υποδοχέων ACE 2 ως των υποδοχέων πρόσδεσης του ιού για την είσοδο του κυψελιδικά επιθηλιακά κύτταρα.

Που μπορούμε να το προμηθευτούμε;
Πλέον και στην χώρα μας κυκλοφορεί στην αγορά και είναι πολύ εύκολο να το βρείτε.
Πέρα από το να το πίνετε, χρησιμοποιήστε το κεφίρ σε milk shake, λουκουμάδες, κρέπες, κέικ και σε συνταγές στη θέση της γιαούρτης.

Οδηγίες για παρασκευή κεφίρ στο σπίτι.
Βάλτε 50 γραμμάρια κόκκους κεφίρ σε ένα γυάλινο βάζο. Προσθέστε 1/2 λίτρο γάλα της προτίμησής σας και κλείστε καλά το καπάκι.

Αφήστε το σε θερμοκρασία δωματίου 24 ώρες. Αν το θέλετε ποιο αραιό αφήστε το 12 ώρες.

Όσο πιο πολύ το αφήνετε τόσο πιο πηχτό και όξινη η γεύση θα γίνεται. Γενικά μην το αφήνεται πάνω από τρεις μέρες και λιγότερο από 12 ώρες. Φροντίστε επίσης να είναι μακριά από το άμεσο ηλιακό φως.

Περάστε το από πλαστικό σουρωτήρι (όχι μεταλλικό). Αυτό που θα περάσει είναι το πόσιμο κεφίρ, ότι μείνει στο σουρωτήρι είναι οι δραστικοί κόκκοι τους οποίους θα ξαναχρησιμοποιήσετε για την επόμενη καλλιέργεια.

Ξεβγάλτε καλά το βάζο, και τους κόκκους όπως είναι μέσα στο πλαστικό σουρωτήρι, με φρέσκο γάλα ή με κρύο νερό προσέχοντας να στραγγίσει καλά και επαναλαμβάνετε την ίδια διαδικασία παρασκευής από την αρχή.

Πότε θα καταλάβετε ότι ήρθε η ώρα να το σουρώσετε και να το καταναλώσετε;

Ένα ενδεικτικό σημείο ότι το κεφίρ είναι έτοιμο προς κατανάλωση, είναι ότι οι σπόροι αρχικά μένουν ψηλά και επιπλέουν, ενώ όταν το ρόφημα αρχίζει να ετοιμάζεται, οι σπόροι πάνε στον πάτο. Συνήθως, θέλει από 1-2 ημέρες. Επίσης, αρχίζει να διαχωρίζεται το γάλα από το νερό, σαν να υπάρχει διαστρωμάτωση των υγρών. Το πόσο σύντομα θα συμβεί αυτό, εξαρτάται από την ποσότητα των σπόρων και από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Αναπτύσσεται πιο γρήγορα τους θερμούς μήνες. Μόλις δείτε ότι αρχίζει να διαχωρίζεται το υγρό, το βάζετε στο ψυγείο. Μετά, αν θέλετε να το πιείτε σε θερμοκρασία δωματίου, το αφήνετε λίγο εκτός ψυγείου και σουρώνετε. Αν το βάλετε πρόωρα στο ψυγείο, θα καθυστερήσει πολύ να γίνει.

Πότε πρέπει να το χαρίσετε;
Όταν σε μισό λίτρο γάλα που χρησιμοποιείτε καθημερινά, οι σπόροι έχουν γίνει πολλοί (4-5 κ. σ. και παραπάνω) τότε, ήρθε η ώρα είτε να μοιράσετε τους σπόρους σε 2 βάζα, είτε να χαρίσετε λίγο. Αυτό θα συμβεί περίπου σε ένα μήνα, αν το καλλιεργείτε συχνά.

Υπάρχει άλλος τρόπος συντήρησης;
Μπορείτε να φυλάξετε τους σπόρους στην κατάψυξη, αλλά για να επανέρθουν οι σπόροι στη φυσική τους κατάσταση, τους βάζουμε σε μικρή ποσότητα γάλακτος και αλλάζουμε συχνά το γάλα αυτό χωρίς να το πίνουμε για λίγες μέρες. Μετά από 4-5 μέρες, το κεφίρ μας θα πρέπει να έχει τη συνηθισμένη του μορφή και συμπεριφορά. Αν όχι, τότε δεν κάνει πια. Πολλοί λένε ότι δεν πρέπει να τους καταψύχετε, γιατί μπορεί να μην μπορείτε να τους επαναφέρετε.

Με την συνεχή καλλιέργεια ο αριθμός των κόκκων πολλαπλασιάζετε και, η τους αφήνετε και με την ίδια ποσότητα γάλατος θα γίνει πιο πυκνό η το απομακρύνεται. Δείτε στο παρακάτω βίντεο με πολύ απλό τρόπο την διαδικασία καλλιέργειας κεφίρ.

Πηγή: medlabnews.gr