ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Η Έφιππος συνθήκη για το Κάστρο της Βόνιτσας

     Η ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ επανέρχεται με ένα ανεπανάληπτο άρθρο, για το Κάστρο της Βόνιτσας, μια άγνωστη ιστορία που στα παγκόσμια χρονικά έχει καταγραφεί, ως Έφιππος συνθήκη. 

      Μετά την προμήθειά μας με τους στίχους του χρονικού των Τόκκο και την επεξεργασία τους, δίνουμε για πρώτη φορά με πλήρη περιγραφή των γεγονότων, όλο στο ιστορικό μιας παράξενης αλλά και πρωτόγνωρης συνθήκης. 

    Στο βιβλίο της Αμφικτιονίας, "Το κάστρο των 18 Εθνοτήτων" γίνεται αναφορά της Έφιππου συνθήκης, αλλά  σε παρόν άρθρο δίνονται όλες οι παράμετροι και οι στίχοι για το γεγονός.

        Ας πάρουμε μια γεύση από τους στίχους του άγνωστου συγγραφέα, ο οποίος με έμμετρο τρόπο, περιγράφει τα γεγονότα από τα μέσα του 14ου αιώνα, έως και το πρώτο τέταρτο του 15ου αιώνα.

         Σε προηγούμενα άρθρα δώσαμε ανάλογα περιστατικά για το κάστρο του Βαρνάκου (Βάρνακας) και το κάστρο του Αετού, αλλά και για μια άλλη ανίερη συμμαχία με σκοπό την κατάληψη του κάστρου της Βόνιτσας, του κάστρου που ποτέ δεν αλώθηκε αλλά παραδίδονταν με συνθήκες ή με προικοσύμφωνα. 

Η Έφιππος συνθήκη

Συμβαλλόμενα μέρη: Κάρολος Α’ Τόκκο και  Γιοσού-μπεκης

Ετος: 1410 μ.Χ.

Τοποθεσία: Η πεδιάδα της Βόνιτσας (Βόδιτζα)

Ο Κάρολος των Τόκκο (Carlo Toccho)

Ευθύς εκαβαλλίκευσεν απέσω εκ το κάστρο

Αρματωμένος όμορφα άστραπτεν καβαλάρης

Φαρίν εκαβαλλίκευσεν εξάκουστον, ωραίον.......

 Μικρό ιστορικό: Ο Κάρολος Α’ Τόκκο (1372-1429), ορφανός από πατέρα (Λεονάρδος Α’ Τόκκο)  και σε μικρή ηλικία, ανακηρύσσεται δεσπότης του κάστρου της Βόνιτσας, μετά την «δωρεά» ενός καραβιού με κομμένα κεφάλια, που του στέλνει ο καστελάνος του λίθινου γίγαντα της Βόνιτσας. Το κάστρο της Βόνιτσας μόλις είχε αποκρούσει, με ανέλπιστη επιτυχία, την επίθεση του Μπούα Σπάτα, ο οποίος  άφησε εκεί τα αμέτρητα ακέφαλα πτώματα στρατιωτών του.

Μπούα Σπάτα

        Ο Κάρολος Τόκκο κτίζει νέα τείχη στο κάστρο, επισκευάζει τα παλαιά και προσπαθεί να αυξήσει την επικράτειά του. Αντίπαλος, ο Παύλος Σπάτα, ο οποίος στη προσπάθειά του να νικήσει τον Κάρολο, ζητά από τον Γιοσού-μπέκη να εκστρατεύσει κατά της Βοδίτσου (Βόνιτσας). 

     Τα στρατεύματα του Γιοσού-μπέκη καταληστεύουν την πεδιάδα της Βόνιτσας, αλλά δεν μπορούν να κυριεύσουν το κάστρο. Απεναντίας η  φρουρά του κάστρου ενεργεί έξυπνα και σε μια αντεπίθεση συλλαμβάνει  πλήθος από στρατιώτες και άλογα του Γιοσού-Μπεκή.

     Ο Κάρολος σκέπτεται ως λογικός ηγέτης που θέλει το συμφέρον του τόπου και την ειρήνη, παρά να σκοτώσει τους πολυπληθείς αιχμαλώτους και να κρατήσει τα άλογα.

    Ντύνεται με την καλή στολή και βγαίνει από το κάστρο με συνοδεία αρχόντων. 

       Ανταποκρίνεται, στην απρόσμενη κίνηση του Κάρολου, ο Γιοσού-Μπεκή, ο οποίος προχωρεί συνοδεία δικών του αξιωματικών.

       Ξάφνου,  μια στιγμή οι δύο ηγέτες ξεχωρίζουν από τους συνοδούς τους, προχωρούν  καβάλα στα άλογά τους, ώστε να συναντηθούν μόνοι τους. 

       Ο άγνωστος συγγραφέας των 3.500 χιλιάδων στίχων, με την ιστορία της φαμίλιας Tocco  στη περίοδο 1350-1429, χαρακτηρίζει την ενέργεια των δύο ηγετών ως «απόκουτης ανδρείας».  (απόκοτα=με τόλμη).

       Καλλίτερα ας αφήσουμε τον άγνωστο συγγραφέα του χρονικού των Tocco  να μας μεταφέρει με τους στίχους του στην εποχή του μεσαίωνα και να δούμε τους δύο ηγέτες σε μια ανεπανάληπτη ιστορική στιγμή, στην έφιππο συνθήκη.

Το οικόσημο των Τόκκο (Toccho)

Στίχοι  433-468

Μία φορά εκατέβηκεν αφέντης της Βλαχίας,

Γιοσού-μπεκη τον έλεγαν, και με βαρύν φουσσάτο

Ως χιλιάδες είκοσι  παντέχω ότι να ήτον

Ήθελε κάμει και πολλήν ζημίαν εις τον τόπον.

Αλλ ο θεός εθέλησεν το ριζικόν του δούκα

Και ηύραν και τον ποταμόν μέγαν κατεβασμένον

Έρρουσαν να περάσουσιν, επνίγησαν εξ αύτους.

Οι άλλοι όπου έγλυσαν, έδραμαν εις τον τόπον,

Και εις την Βόδιτζαν ομπρός έπεσεν το φουσσάτο

Κούρση εκάμαν ολιγά, ότι τους είχαν νοήσει,

Μάλλον και ετζακίσαν τους κάπου εις μίαν άκρην,

Επήραν άλογα πολλά, επίασαν και Τούρκους.

Ο δούκας δε ηυρέθηκεν τότε εις το κυνήγι.

Έφθασεν και εσέβηκεν ς την Βόδιτζαν απέσω,

Εσέβασαν και τα άλογα και τους πιασμένους Τούρκους.

Ως ήκουσε ο Γιοσού-μπεκης πως επίασεν τους Τούρκους,

Πολλά εχολομάνησεν, μεγάλως ελυπήθη.

Εβλέποντας ότι έχασεν τόσους εκ τον λαόν του,

Και τίποτα δεν κέρδεσεν, μάλλον και εζημιώθη,

Του δούκα έστειλε άρχοντα τους Τούρκους να του στρέψη,

Και να γενούν αχώριστοι φίλοι εις την ζωή τους.

Ο δούκας ως το ήκουσε μεγάλως το εχάρη

Μόνον να εβγάλη το κακόν  απάνω εκ τον τόπον.

Ευθύς εκαβαλλίκευσεν απέσω εκ το κάστρο

Αρματωμένος όμορφα άστραπτεν καβαλάρης

Φαρίν εκαβαλλίκευσεν εξάκουστον, ωραίον.

Απέ το κάστρο εξέβηκεν, και είδαν τον οι Τούρκοι.

Ταύτα εκαβαλλίκευσεν και εκείνος ο Γιοσούπης

Και με  ολίγους άρχοντες, και ήλθαν να συντύχουν.

Οι δύο εχωρίστηκαν οι αυθέντες μοναχοί τους.

Απέ τα χέρια επιάστηκαν, αλλήλως συντυχαίνουν

Ότι ήσαν και οι δύο απόκουτης καρδίας

Ανδρειωμένοι, οπού θαρρώ, προτίμησις δεν ήταν.

Αγάπην εποιήσασιν, φιλίαν πληρεστάτην

Τους πιασμένους έστρεψεν εδιέβη το φουσσάτο.

Απόσπασμα από το Χρονικό των Τόκκο, αγνώστου συγγραφέα, περιγραφή γεγονότων από το 1350-1429 μχ, τμήμα στίχων από 433 μέχρι και 468.

ΝΤΙΝΟΣ Στυλιανός

Αντιπρόεδρος ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ