Μία επίκαιρη αναδρομή με την ευκαιρία της εκδήλωσης στο Ζάππειο για την προσφορά των Ελληνόβλαχων μεγάλων ευεργετών του Έθνους: «Είναι απερίγραπτο το πόση ευχαρίστηση προκαλεί σε κάποιο η σκέψη ότι κάτι του ανήκει και πόσο γλυκύτερη απόλαυση είναι η καλοσύνη και η βοήθεια προς τους φίλους ή τους φιλοξενουμένους ή τους συντρόφους»
Του Δημήτρη Στεργίου*
Η μαζική συμμετοχή, ενθουσιασμός και η επιβλητικότητα της εκδήλωσης που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Βλάχων στο Ζάππειο στις 17 Σεπτεμβρίου για τους εθνικούς ευεργέτες, δεν αφήνει πια καμιά αμφιβολία ότι ο θεσμός των ευεργεσιών, όπως παρουσιάσθηκε στην αρχαιότητα από τον Αριστοτέλη...
και υλοποιήθηκε από επιφανείς Ελληνόβλαχους πατριώτες κυρίως της διασποράς, καταδεικνύει ότι έχει μέγιστη διαχρονική σημασία και ότι πρέπει να αξιοποιηθεί ιδιαίτερα σήμερα, αν, φυσικά, οι εκάστοτε διαχειριστές των εθνικών, κοινοτικών, δανειακών πόρων και εκείνων που προέρχονται από δωρεές και ευεργεσίες μας πείσουν ότι τα αντίστοιχα ποσά πάνε για συγκεκριμένους σκοπούς.
Επισημαίνω, λοιπόν, ότι η ευεργεσία, έτσι όπως μάλιστα κορυφώθηκε και εξελίχθηκε σε εθνική προσφορά από Ελληνοβλάχους, χάρις στους οποίους έχει «οικοδομηθεί» με δικές τους προσφορές η μισή Αθήνα ή έχουν ανεγερθεί τα εντυπωσιακότερα οικοδομήματα στην πρωτεύουσα, και συνεχίζεται και σήμερα από μεγάλες (κυρίως ιδιωτικές) επιχειρήσεις και επιχειρηματίες, δικαιώνει απολύτως την επισήμανση του Αριστοτέλη ότι «η γενναιοδωρία εκδηλώνεται μόνο στη χρήση της περιουσίας και της ιδιοκτησίας».
Ωστόσο, η ευεργεσία ή γενναιοδωρία ή η χορηγία, η οποία έχει εξελιχθεί στη χώρα μας σε ένα σημαντικό θεσμό προώθησης μεγάλων έργων ή πρωτοβουλιών, έχει δεινοπαθήσει τα τελευταία χρόνια, αφού κι αυτή δεν έμεινε έξω από τις φορολογικές δαγκάνες του κράτους. Έτσι, το κράτος, το οποίο εμφανίζεται σχεδόν ανίκανο να επιτελέσει μεγάλα πολιτιστικά ή κοινωνικά έργα, «τιμώρησε» κι εκείνους που έρχονται αρωγοί στην υλοποίηση σημαντικών πρωτοβουλιών στο χώρο του πολιτισμού, της παιδείας, της επιστήμης και της τέχνης, με την επιβολή της γνωστής φορολογίας στις χορηγίες! Από τα «Πολιτικά» Β΄ (1263a) του Αριστοτέλη αναδημοσιεύομε χαρακτηριστικό απόσπασμα (σε μετάφραση από τη σειρά «Οι Έλληνες» των Εκδόσεων «Κάκτος») που αναφέρεται στη γενναιοδωρία ή την προσφορά ή τη χορηγία:
«Είναι, λοιπόν, φανερό ότι είναι καλύτερα η περιουσία να είναι ιδιόκτητη, αλλά η χρήση κοινή. Το πώς θα γίνει αυτό είναι έργο αποκλειστικά του νομοθέτη. Είναι απερίγραπτο το πόση ευχαρίστηση προκαλεί σε κάποιο η σκέψη ότι κάτι του ανήκει. Είναι φυσικό ν΄ αγαπάει κανείς τον εαυτόν του, δεν είναι μάταιο. Δίκαια όμως κατακρίνεται και η φιλαυτία. Και φιλαυτία δεν είναι να αγαπάμε τον εαυτόν μας, αλλά να τον αγαπάμε πολύ περισσότερο από όσο πρέπει. Το ίδιο ισχύει και για το φιλοχρήματο, μιας και όλοι οι άνθρωποι αγαπούν τα χρήματα. Είναι όμως η γλυκύτερη απόλαυση η καλοσύνη και η βοήθεια προς τους φίλους ή τους φιλοξενουμένους ή τους συντρόφους. Τούτο όμως συμβαίνει μόνο όταν υπάρχει ιδιοκτησία. Δεν γίνεται όταν η πόλη θεωρείται πάρα πολύ ένα πράγμα. Τότε μάλιστα δεν υπάρχει δυνατότητα να εκδηλωθούν δύο άλλες αρετές, η σωφροσύνη προς τις γυναίκες (διότι καλό είναι να μην πλησιάζει κανείς τη γυναίκα του άλλου), και η γενναιοδωρία σε σχέση με την περιουσία. Στην κοινοκτημοσύνη δεν μπορεί κανείς να δείξει γενναιοδωρία, ούτε μπορεί να προχωρήσει σε γενναιόδωρες πράξεις. Η γενναιοδωρία εκδηλώνεται μόνο στη χρήση της περιουσίας.
Μία τέτοια νομοθεσία θα φαινόταν και ελκυστική και φιλάνθρωπη. Μόλις την ακούσει κανείς τη δέχεται ευχάριστα, επειδή πιστεύει ότι θα δημιουργήσει αξιοθαύμαστη φιλία ανάμεσα σε όλους. Περισσότερο μάλιστα όταν ακούει να κατακρίνουν όσα κακά προκαλεί το ισχύον σύστημα, επειδή τάχα δεν υπάρχει κοινοκτημοσύνη. Και εννοώ τις δίκες για συμφωνητικά, ψευδομαρτυρία και κολακεία προς τους πλουσίους»
(* Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Στεργίου γεννήθηκε στην Παλαιομάνινα Αιτωλοακαρνανίας και διετέλεσε διευθυντής μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τι λες γι αυτό αγαπητό Ξηρόμερο